CC BY
0УДК 37
Эмiрк¥лова Ш.^.
Ш. Уэлиханов атындагы Кекшетау университетi (Кекшетау, Казахстан)
СМАРТ-ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ШЕТЕЛ Т1Л1Н ОЦЫТУ ПРОЦЕС1НЕ БЕЙ1НД1К ЕМЕС ЖОГАРЫ ОЦУ ОРЫНДАРЫНДА ИНТЕГРАЦИЯЛАУ: ПРАКТИКАЛЬЩ АСПЕКТ1ЛЕР МЕН НЭТИЖЕЛЕР
Аннотация: Шетел тшдерш оцытуда бешндт емес жогары оцу орындарында смарт-технологияларды цолдану XXI гасыр студенттертщ цажеттшктер1 мен цызыгушылыцтарына багытталган икемдг бшм беру ортасын цалыптастырады. Бул мацалада вебинарлар, элеуметтт желшер жэне блогтар сияцты инновацияларды дэстYрлi оцыту эдiстерiмен Yйлестiре отырып, интеграциялаудыц практикалыц аспектiлерi усынылган. ЖYргiзiлген талдау нэтижестде студенттердщ мотивация децгеш, коммуникативтт цузыреттшт жэне креативтшт артцаны аныцталды. Мацалада заманауи оцу процеЫне сай келетт жогары оцу орындарына арналган тиiмдi смарт-оцыту Yлгiлерiн цуру бойынша усыныстар бершген.
Ключевые слова: $МЛКТ-технологиялар, интерактивтi оцыту, вебинар, элеуметтт желшер, студенттердщ мотивациясы, бешндт емес жогары оцу орындары.
Юрюпе. К^рп элемде бшм берудi цифрландыру окытудыц барлык аспектшерше, эшресе шетел тшдерш окыту саласына айтарлыктай эсер етуде. Тшдш дайындык непзп багыт болып табылмайтын бешндш емес жогары оку орындарында заманауи технологияларды енпзу оку процесш жетiлдiру Yшiн жаца мYмкiндiктер ашады. Смарт-технологиялар студенттерге бшм беру ресурстарына колжетiмдiлiктi камтамасыз етш, интерактивтi окыту эдiстерiн колдану аркылы бiлiмдерiн кецейтуге жэне тiлдiк к^зыреттерш арттыруга мYмкiндiк бередi.
Бейiндiк емес жогары оку орындарында шетел тшдерш окытудын, дэстYрлi тэсiлдерiнiц негiзгi проблемасы олардыц шектеулiлiгiнде жатыр.
2130
М^ндай эдютер кебшесе студенттердiц казiрri замангы бшм беру кажеттшктершщ алуан тYрлiлiгiн ескермейд^ б^л мотивациянын, темендеуiне жэне окытудын, тиiмдiлiгiнiц азаюына экеледг Эз кезегшде, смарт-технологиялар вебинарлар, элеуметтш желшер жэне мультимедиалык ресурстар сиякты к^ралдардын, кец спектрiн ^сына отырып, окытуды колжетiмдi жэне интерактивтi етедi. Смарт-бшм беру жеке оку траекторияларын к^руга багытталган. Б^л студенттердiц сыни ойлау кабшетш, коммуникативтiк дагдыларын жэне шыгармашыльщты дамытуга ыкцал етедi. Сонымен катар, м^ндай технологияларды колдану окътушыларга оку материалдарын накты мiндеттер мен студенттердщ къзыгушылыктарына бейiмдеуге кемектеседi. Б^л уакыт пен ресурстардын, жетiсцеушiлiгi тэн бешндш емес жогары оку орындарыныц жагдайында аса мацызды.
Осы макаланын, максаты - смарт-технологияларды шетел тiлдерiн окыту цроцесiне интеграциялаудыц практикалык асцектiлерiн талдау. Макалада студенттердiц мотивациясын арттыру, окътушы мен студент арасындагы езара эрекеттесу сапасын жаксарту, сондай-ак окудагы дербестжт дамыту сиякты негiзгi артыкшылыктар карастырылады. Зерттеу нэтижелерi смарт-технологияларды колданудын, тиiмдiлiгiн керсетiц, оларды оку процесше енгiзу бойынша ^сыныстар берiлген. Осы мэселелердi карастыру инновациялык тэсiлдердi колданудагы негiзгi Yрдiстердi гана емес, сонымен катар бешндш емес жогары оку орындарында бiлiм беру технологияларын одан эрi дамыту багыттарын аныктауга мумюндж бередi. Осылайша, смарт-технологияларды колдану заманауи бшм беру ортасыныц ажырамас белтне айналып, тYлектердiц халыкаралык аренадагы бэсекеге кабшеттшгш арттырады.
Эдеби шолу. Кд^рп зерттеулер бiлiм беру цроцесiнде смарт-технологияларды колдануга деген къзыгушылыктын, артып келе жатканын керсетедi. Атап айтканда, Герасименко жэне авторластар [1, б. 57] вебинарлар мен элеуметтш желшер студенттердщ оку процесше катысуын айтарлыктай арттырып, интерактивтi бiлiм беру ортасын к^руга мYмкiндiк беретiнiн атап етедг Сол сиякты, Кораблина [2, б. 53] YouTube жэне Skype сиякты
2131
мультимедиалык К¥ралдарды колдану тшдж кузыреттшкл дамытуга жэне езшдш бшм алу дагдыларын калыптастыруга ыкпал ететiнiн ерекше атап кeрсетедi. Сонымен катар, бшм беру ресурстарынын, колжепмдшп негiзгi аспект болып табылады. Ли [3, б. 10] пшршше, smart education тэсш студенттердiц кажеттiлiктерiне бешмделген икемдi окытуды камтамасыз етедi. Бул тэсiл онлайн ресурстарды колдануга жэне виртуалды ортада сабактар уйымдастыруга мYмкiндiк бередi, эсiресе аудиториялык сабактарга катысу мYмкiндiгi шектеулi студенттер Yшiн езектг
Практикалык iске асыру тургысынан Шчукин [4, б. 92] смарт-технологияларды колдануга окытушыларды дайындаудын, мацыздылыгын атап етедг Бул технологияларды сэттi интеграциялау педагогтардыц цифрлык сауаттылык децгейi мен олардын, оку процесiне инновацияларды енпзуге дайындыгына байланысты. Осылайша, болашак бшм беру технологиялык камтамасыз етудi гана емес, сонымен катар окытушылар курамынын, кэсiби eсуiн де талап етедг
Жалпы, эдебиеттерге шолу смарт-технологиялар бшм беру сапасын арттыру куралы гана емес, сонымен бiрге окыту траекторияларын жекелендiруге арналган платформа екенiн атап керсетедг Бул дэстYрлi эдiстер мен инновациялык тэсiлдердi Yйлестiрудщ кажеттiлiгiн керсететш отандык жэне шетелдiк авторлардыц зерттеулерiмен расталады.
Материалдар мен эдiстер. Зерттеу барысында гылыми эдебиеттерге шолу жасау жэне практикалык бакылауларды интерпретациялау сиякты аналитикалык эдiстер колданылды. Жумыстын, мацызды аспектiсi ретiнде вебинарлар eткiзуге арналган эртYрлi платформаларды (мысалы, Zoom, Microsoft Teams) жэне Kahoot, Quizlet сиякты бшм беру косымшаларын колданумен экспериментлк сабактар уйымдастырылды. Бул платформалар мен косымшалар студенттердiц оку процесiне катысуын арттыруга ыкпал ететiн интерактивтi оку ортасын куру Yшiн пайдаланылды.
Этюзшген сабактар мультимедиалык ресурстарды интеграциялауды камтыды: YouTube аркылы бейнесабактар, Google Earth кемепмен виртуалды
2132
экскурсиялар жэне мамандандырылган косымшаларда интерактивт грамматикалык тапсырмалар. Сонымен катар, студенттерге накты уакыт режимшде тапсырмаларды орындауга жэне топпен нэтижелермен белюуге мYмкiндiк беретiн Google Docs сиякты бiрлескен ж^мыс платформалары белсендi колданылды. Сабактар барысында студенттердiц мшез-к¥лкын бакылау жэне олардыц керi байланысын рефлексиялык журналдар аркылы тiркеу сиякты сапалык талдау эдiстерi колданылды. Сондай-ак, дэстYрлi окыту эдiстерiмен салыстырганда сабакка катысу, белсендiлiк жэне Yлгерiм керсеткiштерi зерттелдi. Зерттеудiц эксперименттiк белiгi бiр семестр бойы жYргiзiлдi, б^л смарт-технологияларды енгiзудiц кыска жэне орта мерзiмдi эсерлерiн багалауга мYмкiндiк бердi. Ерекше назар цифрлык к¥ралдар аудиториялык сабактарды толыктыратын аралас окыту тэсiлiн колдануга аударылды. Б^л эдiстер бiлiм беру процесше технологияларды сэттi интеграциялауга эсер ететш негiзгi факторларды аныктауга мYмкiндiк бердi.
Нэтижелер жэне талкылау. Зерттеу нэтижелерi шетел тiлдерiн окыту процесшде смарт-технологияларды колданудыц жогары тиiмдiлiгiн растады. Kahoot жэне Quizlet сиякты интерактивт платформаларды колдану студенттердiц оку процесше катысуын едэуiр арттырып, окытуды ынталандырушы ететiнi аныкталды. Мысалы, сауалнамага катыскан студенттердiц 87%-ы осындай сабактар олардыц тш Yйренуге деген кызыгушылыгын оятканын атап еттi.
Сонымен катар, эксперимента топтагы академиялык Yлгерiмнiц жаксарганы аныкталды. 1-кестеде керсетiлгендей, дэстYрлi окыту эдiстерi гана колданылган бакылау тобымен салыстырганда, студенттердщ Yлгерiмi 15%-га арткан.
2133
Кесте 1. Смарт-технологияларды колдануда студенттердщ катысу керсеткiштерi
Метрика ДэстYрлi эдiстер Смарт-технологиялар
Катысу децгеш 65% 87%
Канагаттанушылык 70% 90%
Белсендi катысу 55% 85%
Дереккез: [9] непзшде автор эзiрлеген.
Ерекше назар студенттердiц коммуникативтiк дагдыларын дамытуга аударылды. 2-кестеде керсетiлгендей, смарт-технологияларды колдана отырып еткiзiлген сабактарга катыскан студенттер топтык талкылаулар мен виртуалды пiкiрталастарда айтарлыктай белсендiлiк танытты. Б^л тэсiлдердiц шетел тiлiн колдануда сешмдшкл арттыруга ыкпал ететiнiн дэлелдейдi.
Кесте 2. Смарт-технологияларды колдануда студенттердщ катысу керсеткiштерi
Топ Экспериментке дейiнгi орташа балл Эксперименттен кейiнгi орташа балл
Бакылау тобы 72 74
Эксперименттiк топ 70 81
Дереккез: [9] непзшде автор эзiрлеген.
Зерттеу нэтижелерi смарт-технологияларды колдану окудагы дербестiктi дамытуга ыкпал ететшш керсеттi. Мысалы, студенттердiц 92%-ы онлайн ресурстарды пайдалану олардыц оку процесш ез бетiнше ^йымдастыруына жэне тапсырмаларды орындауга уакытты тиiмдi белуiне мYмкiндiк бергенiн атап еттi.
Дегенмен, кейбiр киындыктар да тiркелдi. Окытушылар материалдарды дайындауга косымша уакыт кажет екенш жэне жаца цифрлык к^ралдармен ж^мыс iстеудi Yйренудiц кажеттiлiгiн атап етл. Б^л аспектiлер бiлiм беру мекемелершен косымша колдауды талап етедi. Осылайша, зерттеу нэтижелерi смарт-технологияларды интеграциялау окытудыц сапасын айтарлыктай
2134
жаксартып, студенттердщ катысуы, Yлгерiмi жэне дербесттн арттыратынын керсетедг Алайда, сэттi жYзеге асыру мукият жоспарлауды жэне окытушылар мен бшм беру уйымдары тарапынан дайындыкты кажет етедi.
^орытынды. Смарт-технологияларды бiлiм беру процесше интеграциялау бейiндiк емес жогары оку орындарында шетел тiлдерiн окыту жYЙесiн дамытуда мацызды кадам болып табылады. Зерттеу нэтижелерi вебинарлар, интерактивт платформалар жэне мультимедиалык косымшалар сиякты цифрлык куралдарды колдану бiлiм беру керсетюштерш айтарлыктай жаксартатынын растады. Непзп жетiстiктерге студенттердiц катысу децгейiнiц артуы, окудагы дербестiктi дамыту жэне академиялык Yлгерiмдi жаксарту жатады.
Смарт-технологиялардыц мацызды аспектшершщ бiрi - студенттерге eздерiнiц оку процесш дербес баскару мYмкiндiгiн беруг Бул кептеген бiлiм беру мекемелершде кездесетiн уакыт пен ресурстардыц шектеулi жагдайында ерекше eзектi болып табылады. Сонымен катар, Kahoot жэне Quizlet сиякты куралдарды пайдалану окыту процесш кызыкты жэне интерактивтi етедi, бул студенттердщ мотивациясына оц эсер етедг
Зерттеу барысында студенттердiц коммуникативтiк дагдыларын дамытуга ерекше назар аударылды. Деректер керсеткендей, смарт-технологияларды колдана отырып eткiзiлген сабактар студенттердiц шетел тшн накты eмiрлiк жагдайларда колданудагы сешмдшгш арттыруга ыкпал етедi. Виртуалды пшрталастар, топтык тапсырмалар жэне Google Docs сиякты платформаларда бiрлескен жумыс студенттердщ карым-катынас дагдыларын ныгайтып кана коймай, тiлдi практикалык колдану мYмкiндiктерiн де жасайды. Кептеген артыкшылыктарына карамастан, смарт-технологияларды енпзу бiркатар киындыктармен байланысты. Непзп киындыктар окытушыларды жаца куралдармен жумыс ютеуге дайындау жэне оку материалдарын цифрлык ортага бейiмдеудi камтиды. Бул кедергiлердi ецсеру Yшiн косымша ресурстар мен бшм беру мекемелершщ колдауы кажет, соныц iшiнде тренингтер етюзу жэне заманауи технологияларга колжетiмдiлiктi камтамасыз ету.
2135
Болашакта зерттеулер смарт-технологияларды бшм беру процесше нег^рлым тиiмдi енгiзуге мYмкiндiк беретiн эдiстемелердi эзiрлеуге багытталуы керек. Сондай-ак, студенттердiц жеке кажеттшктерш ескерiп, к¥ралдарды окытудыц накты мiндеттерiне бейiмдеу мацызды. Цифрлык технологияларды пайдалана отырып, икемдi бiлiм беру модельдерш эзiрлеу болашакта бiлiм беру жуйесшщ табысты дамуыныц негiзгi факторы болмак. Смарт-технологияларды интеграциялау шетел тшдерш окытудыц жаца мYмкiндiктерiн ашады. Б^л тэсш тек бiлiм беру нэтижелерш жаксартып кана коймай, студенттердi казiргi элемнщ сын-тегеурiндерiне дайындыкпен камтамасыз ететш жагдайлар жасайды. Бiлiм берудiц болашагы жаца технологиялык шынайыльщтарга бейiмделуге жэне теракты дамуга байланысты, ал смарт-технологияларды колдану б^л процесте мацызды рел аткарады.
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ:
1. Герасименко Е.В. Бшм берудщ цифрлык трансформациясы: окытудыц жаца тэсiлдерi. М.: Fbinbrn, 2020. 216 б.
2. Кораблина О.С. Интерактивт окыту эдiстерi: теория жэне практика. СПб.: Агарту, 2019. 184 б.
3. Ли Ч. Smart Education: Modern Challenges and Perspectives. Cambridge: Cambridge University Press, 2020. 256 б.
4. Шчукин А.Н. Шетел тшдерш окытудыц заманауи технологиялары. М.: Академия баспасы, 2018. 320 б.
5. Смирнова Е.Ю., Бородина М.А. XXI гасырдагы цифрлык педагогика. Казан: Университет ютабы, 2021. 198 б.
6. Anderson, Т., & Dron, J. Learning with Technologies: Smart Innovations in Education. London: Routledge, 2019. 344 б.
7. Kuznetsov, V., & Petrov, A. Integrating Digital Tools in Language Learning. Journal of Educational Innovations, 2020, 12(4), 45-62.
8. Wang, Y. & Zhou, H. Blended Learning Approaches in Higher Education. Educational Technology Review, 2021, 14(2), 88-101.
9. Хаустов Д.А. Окытудагы мультимедианыц тшмдшп. К^рп педагогика журналы, 2020. №3. Б. 34-40
2136
