SHARLI TEGIRMONLARNING QOPLAMA PROFILIGA TA’SIR QILUVCHI KUCH VA KOEFFITSIYENTLARNING NAZARIY TAHLILI Текст научной статьи по специальности «Техника и технологии»

DOI: 10.24412/2181-144X-2024-4-31 -39 Abdullayev S.H.

SHARLI TEGIRMONLARNING QOPLAMA PROFILIGA TA'SIR QILUVCHI KUCH VA KOEFFITSIYENTLARNING

NAZARIY TAHLILI

Abdullayev Sardor[0009-0005-5957-6930] Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti sirtqi ta'lim bo'yicha dekan o'rinbosari

Annotatsiya. Bugungi kunda, jahon iqtisodiyotining qiyin iqtisodiy sharoitida, barcha turdagi ishlab chiqaruvchi kompaniyalari joriy xarajatlarni sezilarli darajada kamaytirishga intilmoqda. Ya'ni ishlab chiqarishga zamonaviy texnik yechimlarni ishlab chiqish va joriy etish. Shular qatorida boyitish fabrikalarida ham ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirishning muhim va istiqbolli yo'nalishi, uskunalarni modernizatsiya qilish va takomillashtirish ustuvor vazifa hisoblanadi. Samaradorlikni oshirish va ishlab chiqarish tannarxini pasaytirish hamda shu kabi muammolarni hal qilishga qaratilgan masalalar korxonaning doimiy mavzusiga aylangan. Shu o'rinda boyitish fabrikalarining dolzarb muammolaridan biri, tegirmon qoplamalarining ishlash xususiyatlarini oshirish bilan tegirmonning to'xtash vaqtni qisqartirish, korxonaning texnik -iqtisodiy ko'rsatkichlarni oshirishga erishish mumkin. Yuqoridagilarni inobatga olgan holda ushbu maqolada "Navoiy kon metallurgiya kombinati"AJ ga qarashli Gidrometallurgiya zavodlarida foydali qazilmalarni boyitish va qayta ishlash jarayonida qo'llaniladigan sharli tegirmonlarning asosiy ishchi a'zosi bo'lib hisoblangan ularning ichki himoya qoplamalarining takomillashtirilgan konstruksiyalarining tajriba sinov natijalari hamda, sharli tegirmonlarning samaradorligini ochirish chora-tadbirlari to'g'risida ko'rib chiqilgan.

Kalit so'zlar: sharli tegirmon, qoplama, koeffitsiyent, profil, samaradorlik, o'lcham, ishchi a'zo, takomillashtirilgan, bazaviy, energiya, ish davomiyligi, vaqt davomiyligi.

Аннотация. Cегодня в сложных экономических условиях мировой экономики компании -производители всех видов стремятся существенно снизить текущие издержки. То есть разработка и внедрение в производство современных технических решений. Среди них важным и перспективным направлением снижения производственных издержек на обогатительных фабриках является приоритет модернизации и совершенствования оборудования. Вопросы повышения эффективности и снижения себестоимости продукции, а также решения подобных проблем стали постоянной темой деятельности предприятия. На этом этапе одной из актуальных проблем обогатительных фабрик является то, что при повышении эксплуатационных характеристик мельничных покрытий можно добиться сокращения времени простоя мельницы, повышения технико-экономических показателей предприятия. С учетом вышесказанного в данной статье рассмотрены результаты опытных испытаний усовершенствованных конструкций внутренних защитных покрытий шаровых мельниц, являющихся основным рабочим элементом шаровых мельниц, применяемых при обогащении и переработке полезных ископаемых на гидрометаллургических заводах, принадлежащих АО "Навоийский горно -металлургический комбинат", а также меры по повышению эффективности шаровых мельниц.

Ключевые слова: шаровая мельница, футеровка, профил, коэффициент, производительность, размер, рабочий орган, усовершенствованный, базовый, энергия, продолжительность работы, продолжительность времени.

Abstract. Today, in the difficult economic conditions of the world economy, all types of manufacturing companies strive to significantly reduce current costs. That is, the development and introduction of modern technical solutions to production. Among them, in enrichment factories, an important and promising direction of reducing production costs, modernization and improvement of equipment is a priority. Issues aimed at improving efficiency and reducing the cost of production, as well as solving similar problems, have become a constant theme of the enterprise. At this point, one of the pressing problems of enrichment factories, with an increase in the performance characteristics of Mill coatings, it is possible to reduce the stopping time of the mill, achieve an increase in the technical and economic indicators of the enterprise. Taking into account the above, this article examines the experimental test results of improved structures of their internal protective coatings, which are considered to be the main working member of ball mills used in the process of enrichment and processing of minerals in hydrometallurgical plants under the Navoi Mining Metallurgical Combine JSC, as well as measures to unravel the effectiveness of ball mills.

Keywords: ball mill, lining, coefficient, profile, efficiency, size, working member, improved, base, energy, work duration, time duration.

©International Journal of Advanced Technology and Natural Sciences Vol.4(5), 2024 IF=4.372, ICV:59.77

Kirish

Yanchish jarayonida tegirmonning ish rejimi, barabanning aylanish tezligi, qoplamalarga ta'sir etuvchi kuchlar va ularni yeyilishiga ta'sir etuvchi omillarni o'rganish maqsadida "Navoiy kon-metallurgiya kombinati" AJ ga qarashli 2-gidrometallurgik zavodining MMS tegirmonlari joylashgan sexlari tadqiqot obyekti sifatida tanlangan. Zavodda jami 33ta MMS tipidagi tegirmonlar mavjud bo'lib, 27 tasi MMS-70x23 va 6 tasi MMS-90x30 tegirmonlaridir. Sexlarning quvvati yiliga 53 million tonna rudani tashkil etadi. Yanchiladigan rudalarning mustahkamlik chegarasi Protodyakonov shkalasi bo'yicha f<10-14 gachani qabul qiladi.

Sharli tegirmonlarda yanchish jarayonini o'rganish hamda tahlil qilish, undagi qoplamalarni yemirilishini ko'rib chiqishda dastlab tegirmon barabanining ichki sirti bo'ylab qoplamalarni ketma-ket o'rnatishdan boshlanadi.

Tegirmon unumdorligini oshirish, birlamchi yanchish samaradorligini yaxshilash va to'xtalishlar vaqtini kamaytish maqsadida Hindistonda ishlab chiqarilgan rezina metall qoplamalari MMS-70x23 tipidagi o'z-o'zini yanchish tegirmonlarida o'rnatilib sinovdan o'tkazildi. Qoplamalarning yeyilishga chidamliligi va yeyilish darajasi o'lchab borildi. Bu turdagi qoplamalar to'plami besh oy mobaynida ishlatildi. Rezina metal qoplamalarni ishlatishda quyidagi kamchiliklar aniqlandi: ko'targichlarning yeyilish darajasi yuqoriligi, qoplamalarda sinish holati kuzatilishi, yukning harakati davrida barabanda deformatsiya hosil qilishi. Bundan ko'rinadiki o'rganilayotgan MMS-70x23 o'z-o'zini yanchish tegirmonida rezina metal qoplamalarni ishlatish samarasiz ekanligi ko'rinadi. Bu turdagi qoplamalarni ishlatilishida xarajatlar juda katta bo'ladi. Ya'ni qoplamalar uzoq Hindiston mamlakatida ishlab chiqariladi va qoplamalarning bizgacha yetib kelishi uchun oylab vaqt sarflanadi. Bu esa tegirmonlarning uzoq vaqt ishlamay qolishiga sabab bo'ladi.

Shu sababli hozirgi vaqtda 110G13L po'latidan tayyorlangan metall qoplamalar ishlatilib kelinmoqda. Bu turdagi po'latdan tayyorlangan qoplamalarning ishlash vaqtini hamda uning afzalligini aniqlash uchun yillar mobaynida monitoringi olib borildi. Qoplamalarning ishlashi, yanchiladigan mahsulot hajmini hisobga olib, ishchi yuzalardagi yeyilishlarni oraliq tekshirishlarda o'rganilib ma'lumotlar yig'ib borildi. Tegirmonlarda 110G13L po'latidan tayyorlangan qoplamalarning almashtirilishiga asosiy sabab ular sirtining yemirilishidir.

Tadqiqot qismi

Tegirmon qoplamalari profilining shakliga qarab ularga ta'sir etuvchi kuch va turli koeffitsiyentlarning qiymatlari turlicha bo'ladi. Qoplama profillarining yuk oqimlari bilan ta'sirlashuvida yuzaga keladigan tangensial va normal kuchlarni barabanning ayla nishlar soni va to'ldirish koeffitsientiga bo'g'liq holda aniqlashimiz mumkin. Agar qoplama profili tekis va silliq hamda yanchiladigan mahsulot quruq bo'lsa, hisoblashlarda yopishish koeffitsiyentini inobatga olmaymiz. Qoplama profiling boshqa ko'rinishla rida Kb yanchiladigan material va qoplama profili orasidagi bog'lanish koeffitsientini hisobga olishimiz kerak bo'ladi. Bundan kelib chiqib biz sirpanish kuzatilmasligi mumkin bo'lgan shartni yozishimiz mumkin.

KbÏN>ÏT yoki Kb> §I= Tl+T2......+Tn, (1)

y b ZN N1+N2.....+Nn'

Kb bog'lanish koeffitsiyenti bo'lib, bunda qoplama va sharlar hamda tog' jinslari o'rtasida sirpanish kuzatilmaydi, ya'ni qoplama va yuk oqimi o'rtasidagi ishqalanish kuchlari

aylana trayektoriya shaklida joylashgan sharlar konturi keltirib chiqaradigan tangensial kuchlarni muvozanatlashtiradi.

1-jadval.

Barabanni to'ldirish koeffitsiyenti va nisbiy aylanish tezligi nisbati

To'ldirish koeffitsiyenti, ^ Barabanning nisbiy aylanish tezligi, w

0,75 0,8 0,9

0,3 0,65 0,52 0,3

0,4 0,607 0,525 0,344

0,45 0,5 0,535 0,365

Normal va tangensial kuchlarni grafoanalitik hisoblashning quyidagi usulidan foydalanib, biz kerakli bog'lanish koeffitsiyentini hisoblab chiqamiz. Turli xil to'ldirish koeffitsientlari uchun yuzasi silliq sharli tegirmon qoplamasi bilan barabanga sharni to'ldirish koeffitsiyenti 9 va barabanning nisbiy aylanish tezligi ^ ni tegirmonning sharshara rejimida ishlashida bog'liqligini o'rganildi. Hisob-kitob natijalari yuqoridagi 1-jadvalda keltirilgan.

Jadvaldagi qiymatlarga ko'ra 1-grafikni tuzamiz. Tegirmonning sharshara rejimida ishlashida bizga zarur bo'lgan to'ldirish koeffitsiyenti va barabanning aylanish tezligidan foydalanib bog'lanish koeffitsientlarini analitik hisoblashni amalga oshiramiz. Tegirmonning sharshara rejimida sharlar yukini aylana trayektoriya bo'ylab harakatini ushlab turishi uchun tegirmon barabanining o'qiga nisbatan ishqalanish kuchlari momenti hamda tangensial kuchlar momenti muvozanatda bo'lishi kerak. Elementar momentlarni hisoblagandan keyin, shartli elementar radial (dH), markazdan qochma (dC) va tangensial (dT) kuchlar tufayli elementar momentlarni hisoblab chiqamiz va ularning tegishli integratsiyalashuv chegaralarini 1-rasmdan olamiz.

««

0,6

0.5

0,h

0,3

0,1 . 0,8 0,9 <Ü

1-rasm. Bog'lanish koeffitsiyentini barabanni to'ldirish koeffitsiyenti q> va aylanish tezligi koeffitsiyenti ^ ga bog'liqlik grafigi.

Yuqoridagi natijalardan kelib chiqib, qoplama uchun bog 'lanish koeffitsiyentini quyidagi 2-rasm orqali kuzatamiz

2-rasm. Bog'lanish koeffitsiyentini aniqlash.

Radial tortishish kuchlari ta'siridan kelib chiqadigan ishqalanish kuchlarining Mr momentini aniqlash

(2)

4

Mr = —Kb(y + ii8)-0-

, , „ sin3a

Markazdan qochma kuch momenti Mmq ni aniqlash

2

-sin^a

5

ao a1

Mmq = -~K\>(Y + (n-2a)cos3a-

-sin3a + 2sina

3

(3)

ao a1

Tangensial tortishish kuch momenti Mt ni aniqlash

4

cos4a

-cos"a

3

ao a1

(4)

Barabandagi yuk oqimini aylana trayektoriya bo'ylab harakatini ushlab turilishi uchun quyidagi shart bajarilishi kerak:

Mr + Mmq>Mt, (5)

(5) tenglamaga Mr; Mmq va Mt momentlari qiymatlarini almashtirgandan quyidagicha tenglamani hosil qilamiz

Kb{- 433 [s

\sin3a

3sin5a] +2-Un - 2a)cos3a-2-sina + 2sino\ *0] =

5 J 3 L 3 J U-J

-U

v2 L

1 Vo

cos2a —cos6 a\ , 3 J a-i'

(6)

Kerakli bog'lanish koeffitsientining qiymatitenglama bilan hisoblab, barabanni to'ldirishning turli koeffitsientlari va uning turli nisbiy aylanish tezligida sharshara rejim ini amalga oshirish uchun zarur bo'lgan qiymatlar 2-jadvalda keltirilgan.

2-jadval.

Kerakli bog'lanish koeffitsientlarining qiymatlari (barabanning nisbiy aylanish tezligi

Y=0,8l8)

0,3 0,4 0,5

70 0,833 - -

75 0,711 0,735 -

80 0,558 0,575 0,558

85 0,433 0,450 0,466

90 0,311 0,336 0,355

95 0,200 0,221 0,246

100 0,089 0,114 0,138

2

Analitik ravishda olingan ma'lumotlar 2-jadvalda, grafoanalitik usuli bilan olingan ma'lumotlar 1-jadvalda keltirilgan qiymatlarni taqqoslaganda shuni ko'rsatadiki, ikkala holatda ham kerakli bog'lanish koeffitsiyenti qiymatlari tartibi saqlanadi. 1 -jadval ma'lumotlari va 2-rasmdagi grafik ma'lumotlarni tahlil qilganda hozirgi vaqtda qabul qilingan barabanning nisbiy tezligi va to'ldirish koeffitsientlari sharli tegirmon qoplamalari uchun zarur bo'lgan bog'lanish koeffitsienti kamida 0,45 ga teng bo'ladi.

Bog'lanish koeffitsienti qiymatini kamaytirish uchun 1-formulaga muvofiq, tog' jinslari va sharlar yuki hamda qoplama ishtirokida yuzaga keladigan ishqalanish koeffitsientining qiymati bilan bog'lanish koeffitsienti qiymatini, qoplama yuzasiga ta'sir etuvchi umumiy tangensial va normal kuchlarning qiymatlari nisbatini ma'lum bir chegarada o'zgartirish orqali erishish mumkin.

F1 dan Fn gacha bo'lgan har qanday kuchning kattaligi va yo'nalishi (3-rasm) barabanni to'ldirish koeffitsientiga bog'liq va ular ta'sir qiladigan sirtning nisbiy yo'nalishiga bog'liq emas. Ushbu harakatlarning tangensial va normal tarkibiy qismlarining qiymatlari nafaqat F

©International Journal of Advanced Technology and Natural Sciences Vol.4(5), 2024 IF=4.372, ICV:59.77

kuch harakatlarining kattaligiga, balki shu kuchlarning miqdori o'zgarishi amalga oshiriladigan tekislikning holatiga ham bog'liq.

3-rasm. a<|) burchak qiymatining kerakli bog'lanish koeffitsienti miqdoriga ta'siri.

3-rasmda kuchlarning qoplamalarga ta'siri bo'lib, F3 kuchining NN tekisligi iziga nisbatan parchalanishini ko'rsatadi, bu F kuchining baraban atrofi bilan kesishish nuqtasi orqali chizilgan baraban radiusiga to'g'ri keladi. Agar NN tekisligining izi L3 nuqtasiga nisbatan 00 burchakka burilsa va F3 kuchini yangi tekislikka nisbatan kengaytirsa, biz F3 kuchidan NN' tekisligiga ta'sir qiluvchi tangensial T^ va normal N3 komponentlarining yangi qiymatlarini olamiz.

IN = N+ N2+N3+Nn; ZT = T1+T2+T3+ Tn; * N'+ N'+ N + ■■■ + N';

ZT = Ni+N'+n + T;i; ZT'<£T; Kb ; ZN'<£N;

K =

4-rasm. Bog'lanish koeffitsienti Kb va a$ burchak qiymatining tegirmon barabaning nisbiy tezligi va to'ldirish koeffitsientlariga bog'liqligi.

K{, = ±<Kb=± , (7)

Shunday qilib, barcha sektorlarning zarur bog'lanish koeffitsientlarini 1 dan n20 gacha o'zgartirib, aylana trayektoriyalarda joylashgan shar yukining butun konturini quyidagicha yozamiz

K'=^-<Kb=^ , (8)

b T.N' ° ZN V '

Bog'lanish koeffitsientining Kb qiymati burchakning qiymatini o'zgartirish orqali amalga oshadi. a$ burchakning qiymati barabandagi shar yuki oqimining qoplama sirtiga

ta'sir etuvchi kuch va koeffitsiyentlarining qiymatiga bo'g'liq. Grafikda (4-rasm) to'ldirish koeffitsienti ^=0,4 va tegirmon barabanining turli nisbiy aylanish tezligi uchun hisoblangan qoplamaning kerakli bog'lanish koeffitsientining qoplama tekisligining a$ burchagiga bog'liqligini ko'rsatadi.

Ushbu bog'liqliklarni tahlil qilib, xulosa qilishimiz mumkinki, qoplama ichki yuzasi profilining eng yaxshi shakli, bog'lanish koeffitsientini to'liqroq amalga oshirish nuqtai nazaridan, qoplama profilining har bir elementiga egri sirt bo'ylab kuchlar ta'sir qilganida bog'lanish koeffitsiyenti qiymati ma'lum bir a$ burchakka o'zgarishini ko'rishimiz mumkin bo'ladi.

Agar kerakli Kb koeffitsienti, barabanni to'ldirish koeffitsienti ç va nisbiy aylanish tezligi V berilgan bo'lsa, a$ burchakning qiymatini berilgan jadval bo'yicha aniqlash mumkin.

Yuqoridagilarga asoslanib, turli xil profilli qoplamalarning zarur bog'lanish koeffitsientlarini Kb aniqlash mumkin bo'ladi. 6-rasmda baraban aylanayotganda, konturning turli sektorlaridagi silliq silindrsimon qoplamaga ta'sir qiluvchi shar yukining kuchla ri uning yuzasiga turli burchaklardan yo'naltirilganligiga ishonch hosil qilish qiyin emas. Ushbu harakatlarning yo'nalishlari va kattaligi qoplama plitalarining profiliga bog'liq emas va asosan barabanni to'ldirish koeffitsienti va sharning massasi hamda aylanish tezligi bilan belgilanadi. Masalan, harakat Fk sektorning shar yuklanishidan boshlab ushbu sektorning qoplama yuzasiga Ak burchak ostida yo'naltirilganligi 5-rasmda keltirilgan. Qoplamalar uchun Ak burchak orasidagi vektor F/< va uning tangensial tarkibiy qismi Tk bilan aniqlanadi.

M

5-rasm. Barabanga ta'sir etuvchi kuchning kontur sektorida yo'nalishi.

6-rasm. MMS-70x23 tegirmonining sharlar yuklanishidan barabanga ta'sir qiluvchi kuchlarning grafik ta'rifi.

Aytaylik, Fk kuchi Ml sektorining o'qiga perpendikulyar bo'lgan Lok nuqtasida chizilgan tekislikda belgilangan maydon bo'ylab teng taqsimlanadi. 5-rasmda ushbu tekislikning izi l -l yoyi bilan belgilanadi, chunki l -1 tekisligi va qoplamaning elementar tekisligini ifodalovchi n - n tekisligi orasidagi burchagi hosil bo'ladi. n-n tekisligi profilning butun segmentida doimiy bo'lib, Fk kuchi n - n ning butun yuzasiga teng taqsimlangan deb ta'kidlashimiz mumkin.

Shuning uchun Fk kuchning sektorda taqsimlanishi ko'rib chiqilayotgan qoplama elementi uchun Kb qoplamaning bog'lanish koeffitsientini aniqlash qiyin emas. Agar biz silliq silindrsimon qoplama emas, balki boshqa ichki profilga ega qoplamani ko'rib chiqsak, keyin N va T larning tarkibiy qismlarini quyidagi 6-rasmda aniqlash mumkin.

Barabanni to'ldirish koeffitsiyenti ç va nisbiy aylanish tezligi V bo'lgan tegirmonning belgilangan standart o'lchami uchun tegirmon barabaniga ta'sir qiluvchi kuchlarni grafoanalitik hisoblash alohida sektor uchun amalga oshiriladi. Sektorlarning markaziy burchaklari shunday tanlanganki, ular tayanadigan yoylar tahlil qilingan qoplamaning akkord qadamiga teng bo'ladi. Hisoblashda olingan sektorlar uchun A burchaklar va F kuchlar o'rnatiladi.

Qoplamaga ta'sir etuvchi kuchlar va koeffitsiyentlarning o'zgarishini hisoblashda baraban aylanasining ma'lum bir qismi olinadi. R va R' nuqtalar orqali qoplama ko'ndalang kesimini belgilaydigan, OR va OR' radius chiziqlarini o'tkazamiz. ROR' kesmalar hosil qilgan uchburchak shakliga markazning OL bissektrisasi o'tkaziladi. Bissektrisaga perpendikulyar ravishda O' nuqtasi orqali n - n to'g'ri chiziq chiziladi va A burchak ostida n - n chizig'iga O' nuqtasi orqali to'g'ri chiziq chiziladi (A burchagi qiymati qoplama uchun Fk, Nk, Tk kuchlari hisobidan olinadi).

Ushbu chiziqning n - n chizig'i bilan kesishishi K nuqtasini beradi. KR segmentiga perpendikulyar bo'lgan K nuqtasi orqali lklk chiziq chiziladi. Olingan KK' segmentining uzunligi mk ga teng, bizning hisobimizga ko'ra, Fk kuchi qoplama yuzasiga notekis taqsimlanadi. Bunga sabab KK' segmenti burchaklarining tengsizligi va o'rganilayotgan qoplama profilining alohida sirt elementlaridir.

Fk ning o'rganilayotgan profil yuzasi bo'ylab miqdoriy taqsimlanishini aniqlash uchun, 6-rasmda ko'rsatilgandek, profilning yuqori qismidagi egri chiziqni singan chiziq bilan almashtirish kerak. Olingan A, B, C segmentlari KK' segmentiga mo'ljallangan.

A, B, C segmentlarining olingan proektsiyalarining qiymatlari, mak; mbk; mck, ga teng bo'lib, tegishli sirt elementiga ta'sir qiluvchi harakatlarga mutanosib bo'ladi. O'rganilayotgan profil bo'yicha harakat elementlarining qiymatlarini quyidagicha yozamiz

r _ ^aJcr-I _ mbk n ■ ■ I _ mnk n /Q\

J ak—^~pk; Jbk—^~rk; ...; Tnk—^~rk. (9)

mk mk mk

Qoplama yuzasi elementlariga ta'sir qiluvchi ushbu elementar kuchlarning yig'indisi ko'rib chiqilayotgan sektorning qoplama bosqichiga ta'sir qiladigan kuchga teng bo'ladi

ak nk ,

(10)

Shunday qilib, biz Fk kuchini o'rganilayotgan qoplama profilining yuzasi bo'ylab sharli yuklash sektorida ishlaydigan Fk kuchini ajratib oldik. Shu bilan birga 6-rasmda sharni yuklashning n - m sektorida ishlaydigan kuchni qoplama yuzasining alohida elementlariga ta'sir qiluvchi elementar harakatlarga Jan] Jbn; Jcn ga parchalanishiga misol keltirilgan.

Olingan elementar kuchlarni tegishli profil elementlarining yuzalariga nisbatan tangensial va normal komponentlarga ajratamiz. Buning uchun alohida elementlarning tekisliklari va baraban radiusiga perpendikulyar bo'lgan tekisliklar orasidagi burchaklarini aniqlash kerak, ular o'rganilayotgan profilning singan chizig'i segmentlarining o'rtasidan chizilgan. 6-rasmda ushbu burchaklar orqali belgilanadi a$a; o$b; o$c; o$d. Ushbu burchaklardan a$d burchagi nolga teng bo'ladi, chunki A elementining yuzasi barabanning atrofini ifodalaydi.

Qoplama profilining elementar tekisliklarida аф burchaklari aniq bo'lganligi uchun, ularning tekisligiga ta'sir qiluvchi elementar kuchlarni /k kengaytirish qiyin emas. Elementar kuchlarning / parchalanishi o'rganilayotgan profilning alohida elementlari (masalan, B elementi) yuzasida harakat qiladigan normal va tangensial tarkibiy qismlarga ta'sirini quyidagicha amalga oshiradi. O nuqtada n - n to'g'ri chiziqqa (B segmentining o'rtasidan o'tadigan baraban radiusiga perpendikulyar) аф burchak ostida B elementining sirt izi bo'lgan to'g'ri chiziq chiziladi va O nuqtada Ak burchak ostida n - n to'g'ri chiziqqa elementar kuch /bk vektori qo'llaniladi. Ushbu kuch B elementining yuzasiga nisbatan tangensial Tbk va normal Nbk tarkibiy qismlariga bo'linadi.

Bundan tashqari, n - n to'g'ri chiziqqa Л ning tegishli burchaklarida, 1-dan n-gacha bo'lgan barcha boshqa yuklash sektorlarining / elementar kuchlari qo'llaniladi. Ushbu harakatlar, shuningdek, B elementining yuzasiga nisbatan normal va tangensial tarkibiy qismlarga bo'linadi, so'ngra geometrik qo'shilish natijasida hosil bo'lgan IF va uning normal Nb va tangensial Tb tarkibiy qismlari aniqlanadi. Xuddi shu tarzda, qoplamaning egri profilining boshqa sirt elementlariga ta'sir qiluvchi tangensial va normal tarkibiy qismlarni (bizning holatlarimizda A, C, D) hisoblashimiz mumkin. Shar yuki qoplama profilining alohida elementlar yuzasida harakat qiladigan tangensial kuchlarning arifmetik qo'shilishini amalga oshirib, butun yuzaga bir xilda bog'langan tangensial kuchni quyidagicha olamiz

Tk = Tak + Ttk + ... +ТПк. (11)

Xulosa

Sharli tegirmonlarda shar yuklarining ta'sir kuchlari va koeffitsiyentlari tegirmon qoplamasi profilining shakliga bog'liq bo'ladi. Biz taklif qilgan takomillashtirilgan himoya qoplamalarini o'rnatish natijasida tegirmonlarning ish samaradorligini 25-30 % gacha oshirish imkonini beradi. Qoplama profilining tuzilishi yanchuvchi vosita va yanchiluvchi tog' jinslarini yuqori sifatini ta'minlaydi. Profilga ta'sir qiluvchi kuchlar va koeffitsiyentlar ham tegirmon samarali ishlashiga katta yordam beradi. Ayniqsa 110G13L materialidan tayyorlangan MMS 70x23A tegirmoni qoplamasida yemirilish ko'rsatkichini kamayishiga va uzoq muddat xizmat ko'rsatishiga olib keldi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati:

[1]. Abdullayev S.H., Raxmanov U.J. "Barabanli tegirmon futerovkasi" // FAP20230287 O'zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi 2023y.

[2]. Azamatovich, N., Abdullayev, S., Zhuraev, A., Turdiyev, S. Experimental study of improved constructions increasing the efficiency of ball mill protective coatings used in enrichment factories. E3S Web of Conferences., 2024, 525, 06006.

[3]. Klas-Goran Eriksson Razvitiye sistem melnichnix futerovok / Gunder Marklund, A.L. Grebeneshnikov, V.Yu. Fishev // Gornaya promishlennost. - 2003.

[4]. Андреев, Е.Е. Дробление, измельчение и подготовка сырья к обогащению: Учебник / Е.Е. Андреев, О.Н. Тихонов. - СПб: СПГГИ (ТУ), 2007. -439 с.

[5]. Перов В.А., Андреев Е.Е., Биленко Л.Ф. Дробление, измельчение и грохочение полезных ископаемых. - Санк-Петербург, 2007. - 440с.

[6]. Abduazizov N., Abdullayev S. Sharli tegirmon qoplamalarining takomillashtirilgan konstruksiyalarini qo'llash orqali ularning samaradorligini asoslash / Journal of Advances in Engineering Technology Vol.3(15) 2024

[7]. Ball mill simulation in wet grinding using a tumbling mill and its correlation to grinding rate / H. Mori, H. Mio, J. Kano, F. Saito // Powder Technology. - 2004. - Vol. 143 - 144. - P. 230 - 239. DOI: 10.1016/j.powtec.2004.04.029.

[8]. Bogdanov VS. Vliyaniye profilya konusno-volnistoy futerovki barabannix melnis na energeticheskiye pokazateli sharovoy zagruzki / V.S. Bogdanov, P.A. Xaxalev. Sement i yego primeneniye, №2. - 2014. - s. 93-97

[9]. Monastirskiy V.F. Ekspluatatsionnaya nadejnost melnis samoizmelcheniya fabriki 14 AGOKa / V.F Monastirskiy, A.S. Chaadayev // Gorniy jurnal. - 2001. - №4.- S. 5864.

[10]. Morrell, S. and Latchireddi, S. (2000). The operation and interaction of grates and pulp lifters in autogenous and semi-autogenous mills. Seventh Mill Operator's Conference, Kalgoorlie, WA., pp 13-19, AuslMM.