CC BY
27
st. kpt. mgr inz. Szymon KOKOT-GORA1
ZABEZPIECZENIE DZIALAN WEWN^TRZNYCH I UDZIELANIA POMOCY POSZKODOWANYM STRAZAKOM
Securing of interior activities and rescuing downem firefighters
Streszczenie
Zabezpieczenie wewn^trznych dzialan gasniczych i udzielanie pomocy poszkodowanym strazakom to wzgl^dnie nowe zagadnienia w polskim pozarnictwie. Kilka ostatnich lat przynioslo nie tylko korzystne zmiany w przepisach prawa, ale rowniez szereg przedsi^wzi^c sluz^cych popularyzacji zagadnienia. Wyst^pienia na konferencjach, liczne artykuly czy ukazanie si§ podr^cznika do doskonalenia zawodowego sprzyjaly szerokiej dyskusji na temat sposobow realizacji omawianych zagadnien. Doprowadzilo to do zaciesnienia wspolpracy mi^dzynarodowej na tym polu i zorganizowania w Olsztynie mi^dzynarodowych warsztatow ratowniczych z udzialem strazakow z Niemiec i Austrii zrzeszonych w stowarzyszeniu Atemschutzunfaelle.eu. Blisko 30 osob przez 3 dni dzielilo si§ wiedz^ i doswiadczeniami odnosnie istniej^cych przepisow, rozwi^zan organizacyjnych oraz wykorzystywanych technik ratowniczych. Wspolne wyklady oraz cwiczenia praktyczne pozwolily na postawienie kilku waznych pytan i znalezienie odpowiedzi na niektore z nich, a takze zauwazenie nowych problemow i wyzwan. Artykul omawia teoretyczn^ cz^sc warsztatow, streszczaj^c zagadnienia poruszane w trakcie wyst^pien prelegentow z poszczegolnych krajow.
Summary
Securing of interior firefighting actions and providing assistance to downed firefighters are relatively new issues to Polish firefighting. Few recent years brought not only favourable changes in legal regulations but also a number of undertakings helping the popularization of the problem. Speeches at conferences, numerous articles or the publication of a textbook for in-service training supported a broad discussion on the ways of realization of the mentioned issues. It led to strengthening of international cooperation in this field and organizing in Olsztyn an international rescue workshop with participation of firefighters from Germany and Austria united in the association Atemschutzunfaelle.eu. Nearly 30 people for 3 days shared knowledge and experiences on existing regulations, organizational solutions and applied rescue techniques. Joint lectures and practical training allowed for posing some important questions and finding answers to some of them as well as identifying new problems and challenges. The article elaborates on the theoretical part of the workshop, summarizing issues raised during speeches of the speakers from individual countries.
Slowa kluczowe: warsztaty ratownicze, wspolpraca mi^dzynarodowa, poszkodowany strazak, szybkie reagowanie; Keywords: rescue workshop, international cooperation, downed firefighter, rapid intervention;
Wprowadzenie
W dniach 19-21 pazdziernika 2012 r., w Osrodku Szkolenia KW PSP w Olsztynie, odbyly si^ mi^dzy-narodowe warsztaty ratownicze poswi^cone tema-tyce bezpieczenstwa dzialan podczas pozarow we-wn^trznych, samoratowania i udzielania pomocy poszkodowanym strazakom. W warsztatach udzial wzi^la osmioosobowa grupa strazakow z Niemiec (6 osob) i Austrii (2 osoby), zrzeszona w nieformal-nej grupie o nazwie Atemschutzunfaelle.eu. Wspo-mniana inicjatywa zrzesza dodatkowo strazakow z Luksemburga oraz Holandii i zajmuje si^ poruszane tu tematyk^ od 1996 roku, natomiast do Olsztyna przyjechala na zaproszenie przedstawiciela kadry tu-tejszego osrodka. Wsrod uczestnikow polskich moz-
1 Osrodek Szkolenia KW PSP w Olsztynie
na wymienic oficerow oraz aspiranta, reprezentuj^-cych roznorodne komorki organizacyjne szkol PSP: w Warszawie (Zaklad Dzialan Gasniczych), Krako-wie (Wydzial Ksztalcenia Zawodowego), Poznaniu (JRG SA PSP) i Bydgoszczy (JRG SP PSP oraz Wydzial Nauczania). Dodatkowo udzial wzi^li wspol-autorzy ksi^zki „Podstawy zabezpieczenia oraz ra-towania strazakow podczas wewn^trznych dzialan gasniczych" (Zast^pca Komendanta Powiatowego PSP, Dowodca JRG PSP, Wykladowca OS KW PSP oraz strazak ochotnik) a takze Dowodca JRG KM PSP, Naczelnik Wydzialu Operacyjno-Szkolenio-wego KM PSP oraz starszy ratownik JRG KM PSP. Ponadto w warsztatach uczestniczyla kadra dydak-tyczna Osrodka Szkolenia w KW PSP w Olsztynie, przedstawiciel Wydzialu Operacyjnego KW PSP w Olsztynie a takze Zast^pca Warminsko-Mazur-
Ryc. 1. Uczestnicy warsztatów Fig. 1. Participants of the worhshop
skiego Komendanta Wojewódzkiego PSP oraz przedstawiciele KCKRiOL i BWM KG PSP. L^cz-nie w warsztatach udzial wzi^lo 29 osób.
Wst^pny plan warsztatów uwzgl^dnial zarówno sesje teoretyczne, jak i cwiczenia praktyczne w pod-grupach. St^d stworzono program, który obejmowal nast^puj^ce zagadnienia:
1. Cz^sc teoretyczna (prezentacje stron polskiej,
niemieckiej i austriackiej):
• stan organizacyjno-prawny dotycz^cy omawia-nych zagadnien,
• statystyka wypadkowosci w strazach pozar-nych oraz wybrane studia przypadków,
• omówienie wybranych technik ratowniczych
2. Cz^sc praktyczna:
• demonstracje technik i cwiczenia w podgrupach.
W ostatnim dniu warsztatów dodatkowo do-konano podsumowania oraz zwrócono dodatkow^ uwag^ na inne zagadnienia zwi^zane z omawiany-mi tematami.
Niniejsza - pierwsza cz^sc sprawozdania ze wspomnianych warsztatów skupi si^ na przyblize-niu i omówieniu tresci poruszanych w cz^sci teore-tycznej warsztatów. Podsumuje równiez wspomnia-ny powyzej ostatni dzien warsztatów.
Realia polskie
Status quo strony polskiej rozpocz^to omawiac od przyblizenia zebranym uczestnikom uregulowan prawnych maj^cych znaczenie dla omawianych tresci. Szczególnie istotne okazaly si^ zmiany w prze-pisach branzowych, jakie mialy miejsce na prze-strzeni kilku ostatnich lat [1]. Swego rodzaju rewo-lucja zacz^la si^ od dlugo oczekiwanej nowelizacji przepisu branzowego dotycz^cego bezpieczenstwa i higieny sluzby [2]. Juz na samym pocz^tku rozpo-rz^dzenia, w przepisach ogólnych, znajduje si^ bar-dzo wazne stwierdzenie. W § 3.2. oraz § 3.3. czy-
tamy m.in., ze bezposredni przelozony strazaków we wiasnym zakresie niezwlocznie likwiduje stwier-dzone lub zgioszone zagrozenia zycia lub zdrowia strazaków natomiast do czasu likwidacji zagrozenia bezposredni przelozony lub osoba, o której mowa w ust. 1, (tj. KAR lub prowadz^cy cwiczenia/szko-lenie - przyp. autora) zabezpiecza strazaków przed jego skutkami. Zasada, która od zawsze byla oczy-wistosci^. w ogólnej sferze bhp, nabrala teraz kon-kretnej formy w postaci przepisu prawa branzowego. Widac przy tej okazji, jak starannie dobrano kaz-de slowo w niniejszym przepisie, czyni^c go funda-mentalnym dla bezpieczenstwa wszystkich dzialan oraz obarczaj^c dowódc^ odpowiedzialnosci^ za na-tychmiastowe przeciwdzialanie jakimkolwiek sytu-acjom zagrozenia wobec strazaków. W opinii autora oraz grona propagatorów idei aktywnego przy-gotowywania si^ na zaistnienie sytuacji niepoz^da-nych (o którym mowa w artykule) dotyczy to równiez przygotowania m.in. na koniecznosc ewakuacji poszkodowanego strazaka ze strefy zagrozenia. Ko-lejne przepisy rozporz^dzenia mówi^. mi^dzy inny-mi o tym, ze:
• uwzgl^dniaj^c poziom dowodzenia, KAR:
O rozpoznaje zagrozenia i wydaje polecenia w celu
zabezpieczenia strazaków przed ich skutkami, O ustala sygnaly i srodki alarmowe oraz odwód niezb^dny do udzielenia natychmiastowej po-mocy poszkodowanym i zagrozonym, O rozpoznaje i ustala drogi odwrotu i ewakuacji, O nadzoruje prac^ i zabezpieczenia strazaków na stanowiskach szczególnie zagrozonych.
• Dowódca nadzorjcy strefy zagrozenia lub jej cz^sc:
O kontroluje, dla celów bezpieczenstwa, stan li-czebny podleglych strazaków, w szczególnosci przebywaj^cych w strefie zagrozenia, O organizuje, w miar^ mozliwosci, pomiar czasu przebywania strazaków w strefie zagrozenia,
z wykorzystaniem urzedzen do tego przezna-czonych lub kart pracy sprz^tu dla ochrony dróg oddechowych, O podejmuje decyzj^ o natychmiastowych poszu-kiwaniach zaginionych w strefie strazaków.
• strazakom w strefie zagrozenia wyznacza si^ dwóch strazaków do asekuracji.
• przed wejsciem do strefy zagrozenia strazak przy-gotowuje ewentualne drogi ewakuacji.
• wychodzec ze strefy zagrozenia, strazak melduje dowódcy o zrealizowanych zadaniach i o swoim stanie psychofizycznym.
• w przypadku uzyskania przez kierujecego ak-cje ratownicze informacji o osobie poszkodo-wanej znajdujecej si^ w strefie zagrozenia, kie-rujecy te akcje przyjmuje, ze nastepil stan bez-posredniego zagrozenia zycia lub zdrowia ludz-kiego. Wówczas strazak podczas wykonywania czynnosci ratowniczych moze odstepic od zasad powszechnie uznanych za bezpieczne, po wczesniejszym powiadomieniu o tym kierujecego akcje ratownicze lub dowódcy nadzorujecego strefy zagrozenia.
• podczas gaszenia pozaru kierujecy akcje ratownicze utrzymuje lecznosc i kontroluje czas przeby-wania strazaka w strefie zagrozenia zapewniajecy bezpieczny odwrót lub ewakuacji
• w przypadku koniecznosci wejscia przez otwo-ry w scianach budynku, ustawia si^ drabiny z boku otworu, w sposób umozliwiajecy bez-pieczne przejscie z drabiny na dolne kraw^dz otworu. Kierujecy akcje ratownicze w uzasadnio-nych przypadkach moze podjec decyzj^ o innym ustawieniu drabiny przystawnej.
Komentujec ostatni punkt, nalezy stwierdzic, ze tak skonstruowany przepis sprzyja realizacji jed-nej ze znanych na swiecie technik samodzielnej lub wspomaganej ewakuacji strazaka w warunkach od-ci^cia standardowych dróg odwrotu, dlatego zostal ujsty w niniejszym zestawieniu.
W roku 2011 weszla w zycie nowelizacja roz-porzedzenia dotyczecego zasad organizacji krajo-wego systemu ratowniczo-gasniczego [3]. Czytamy w nim, ze wspomniany system w zakresie walki z pozarami obejmuje mi^dzy innymi realizacji dzia-lan ratowniczych niezb^dnych do ugaszenia pozaru oraz zmniejszenia lub likwidacji zagrozenia poza-rowego i wybuchowego. Wspomniane dzialania ra-townicze posród innych zagadnien obejmuje nato-miast:
• rozpoznanie i identyfikaj zagrozenia,
• priorytetowe wykonanie czynnosci umozliwiaje-cych:
O dotarcie i wykonanie dost^pu do zagrozonych lub poszkodowanych osób, wraz z udzieleniem im kwalifikowanej pierwszej pomocy, i ewaku-acja poza strefy zagrozenia,
O przygotowanie dróg ewakuacji zagrozonych
lub poszkodowanych osób oraz ratowników, O zapewnienie bezpieczenstwa zagrozonym lub poszkodowanym osobom oraz ratownikom.
Widac zatem, ze kolejna nowelizacja przynosi zmiany w omawianej tematyce, co stopniowo two-rzy spójny obraz prawny, w sposób oczywisty kie-rujec uwagi na sytuaj koniecznosci udzielania pomocy strazakowi poszkodowanemu podczas we-wn^trznych dzialan gasniczych. Czy jednak ma to wymierne odzwierciedlenie w obiektywnej rzeczy-wistosci? Zarówno kazdy uczestnik warsztatów, jak i kazdy czytelnik niniejszego artykulu, patrzec przez pryzmat otaczajecych go realiów, powinien sobie sam odpowiedziec na to pytanie. Niemniej jednak grupa osób zrzeszona pod szyldem strony interne-towej poswi^conej omawianej tematyce [5] zebra-la materialy i doswiadczenia oraz opracowala pod-r^cznik do doskonalenia zawodowego [6], który zostal wydany w nakladzie tysieca sztuk przez Szkoly Aspirantów PSP w Krakowie za pieniedze zebrane od sponsorów a nast^pnie przekazany nieodplatnie do kazdej JRG, szkoly pozarniczej, osrodka szkole-nia, komendy wojewódzkiej PSP, a takze do wybra-nych biur Komendy Glównej PSP oraz Komendan-towi Glównemu PSP i jego Zast^pcom. Na wspo-mnianej stronie internetowej zamieszczono rów-niez prezentacje multimedialne pomagajece w organizacji zaj^c z wykorzystaniem podr^cznika. Same ksi^zk^ mozna dzis pobrac ze strony internetowej Szkoly Aspirantów PSP w Krakowie w dziale „Wy-dawnictwa" - oferta wydawnicza.
Ryc. 2. Prelekcja Adriana Riddera ze stowarzyszenia Atemschutzunfaelle.eu na temat uregulowan prawno-
organizacyjnych obowi^zuj^cych w Niemczech Fig. 2. Speech of Adrian Ridder from the association Atemschutzunfaelle.eu on legal and organizational regulations binding in Germany
W dalszej cz^sci warsztatow omowiono dwa przypadki sluzece zobrazowaniu pewnych tez sta-wianych przez zwolennikow propagowania idei „ra-towania strazakow przez strazakow".
Pierwszy dotyczyl zdarzenia w miejscowosci Jelcz-Laskowice z 2 stycznia 2003 roku. W poza-rze mieszkania na IV piçtrze w budynku wieloro-dzinnym zginçlo dwóch strazaków. Nie bylo inten-j organizatorów ani uczestników warsztatów oce-nianie czy krytyka zdarzen, które wówczas mialy miejsce, czy tez wykazywanie jakichkolwiek blç-dów. Niew^tpliwie ogromna presja, jak^. czuli stra-zacy w zetkniçciu z osob^. poszkodowan^. znajduj^-сц. siç w mieszkaniu i zamierzaj^c^. skakac z okna z powodu silnego zadymienia, powodowala duzy stres u ratowników. Z pewnosci^ byl to element znacznie utrudniaj^cy prowadzenie dzialan. Potç-gowane niezwykle silnym zadymieniem trudnosci w odnalezieniu tej osoby w mieszkaniu, oraz sprzçt blokuj^cy drogi dotarcia, jedynie zwiçkszaly po-ziom eksploatacji strazaków ponad ludzkie sily. Jed-nak elementem, na który chciano podczas warszta-tów zwrócic uwagç, byla nieskuteczna próba ewa-kuacji poszkodowanych nieprzytomnych straza-ków pod ich odnalezieniu wewn^trz plon^cego i zadymionego mieszkania. Organizatorzy i uczest-nicy warsztatów wspólnie przyznali, ze jest to jed-na z najbardziej wymagaj^cych czynnosci ratowni-czych. Nawet osoby regularnie cwicz^ce stosowne techniki ewakuacji mog^. miec problem ze skutecz-nym dzialaniem. Kiedy dochodzi do tego ogromny stres, wyczerpanie fizyczne i skrajnie niesprzyjaj^-ce warunki pozarowe bardzo prawdopodobnym sce-nariuszem okazac siç moze niepowodzenie podej-mowanych wysilków, szczególnie jesli nie s^. znane i przecwiczone techniki pozwalaj^ce na stosunkowo sprawne i szybkie ewakuowanie poszkodowanego strazaka. Dlatego z calego zdarzenia wyeksponowa-no fakt, ze w Polsce nigdy nie byly cwiczone (i nadal s^. w niewystarczaj^cym stopniu rozpowszechnione) wspomniane techniki ewakuacji i inne czynnosci to-warzysz^ce akcji ratowania strazaka. Jak pokazuje doswiadczenie - zaistnienie kilku czynników nega-tywnych czyni powodzenie takiej akcji mniej praw-dopodobnym a równiez moze ostatecznie doprowa-dzic do fiaska.
Drugim przypadkiem, który omówiono, byla re-lacja uczestnika pozaru pustostanu w jednym z nie-wielkich miast Polski. Do zdarzenia wyjechal niemal caly stan osobowy JRG (jednostka posiada stan osobowy bçd^cy najmniejszym dopuszczalnym w naszym kraju), oprócz funkcjonariusza pilnuj^-cego obiektów. Dwie roty prowadzily równolegle przeszukanie kolejnych piçter trzykondygnacyjne-go budynku: piçtra, parteru i piwnicy. Po przeszu-kaniu kazdej z kondygnacji konieczna byla zmia-na butli w aparatach rot wewnçtrznych, bowiem sil-ne zadymienie oraz nielad we wnçtrzu budynku po-wodowaly szybkie zuzywanie zapasów powietrza. Po przeszukaniu pomieszczen piwnicznych pierw-sza rota zglosila gotowosc do wyjscia i poprosila dowódcy o wyci^ganie linii gasniczej. W tym samym
momencie jeden ze strazaków - przodownik roty
- poczul, jak p^kaj^. deski, na których stoi, a on sam wpada do wody. W miar^ zanurzania si^ w wodzie i braku mozliwosci zlapania si^ czegokolwiek oraz oparcia nóg o dno uslyszal alarm niskiego cisnienia w butli swojego aparatu. Dodatkowym elementem niekorzystnym, z którego zdal sobie spraw^ byl fakt, ze jego partner z roty mial stosunkowo male doswiadczenie w pracy strazackiej. Po chwili równiez drugiemu strazakowi uruchomil si^ alarm niskiego cisnienia. W tym samym czasie druga rota równiez doswiadczyla problemów polegaj^cych na cz^scio-wym wpadni^ciu jednego strazaka w ten sam otwór
- jak si^ pózniej okazalo zbudowany wewn^trz budynku i posiadaj^cy wjazd w tylnej cz^sci obiektu kanal samochodowy, w momencie zdarzenia cal-kowicie wypelniony wod^. i przykryty deskami. Po chwili pomocnikowi pierwszej roty udalo si^ zlapac paski naramienne aparatu poszkodowanego i - jak sam pózniej przyznal - nie wiadomo jak, wyci^gn^c koleg^ na kraw^dz otworu. Strazacy chcieli dokonac szybkiego odwrotu, sledz^c lini^ gasnicz^, jednak na ich prosb^ dowódca juz zd^zyl j^. wyci^gn^c. W nadal silnym zadymieniu próbowali odnalezc drog^ do wyjscia. Chwil^ wczesniej druga rota zglosila problem dowódcy, który - w obliczu braku aparatów i butli - polecil odpi^c samochód gasniczy od linii glównej i wyslac go po dodatkowe butle do jednost-ki. Po dluzszej chwili rota pierwsza odnalazla wyj-scie, jednak przodownik przyznal, ze zanim si^ to wydarzylo poczul nieprzyjemne zaciskanie si^ ma-ski na twarzy w wyniku zupelnego braku powietrza w butli i zmuszony byl zdj^c mask^ w zadymieniu. Dzi^ki pomocy dowódcy, który sygnalizowal dzwi^-kowo kierunek wyjscia oraz dawal sygnaly swietlne, w koncu udalo si^ rocie pierwszej odnalezc wyjscie. W tym momencie równiez pomocnikowi roty pierwszej zabraklo powietrza. O ile ten przypadek byl z pewnosci^. srog^. lekj dla strazaków i dowódcy, bowiem zlamano kilka podstawowych zasad bez-pieczenstwa, to najwi^ksze zdumienie budzi fakt braku jakiejkolwiek informacji o calym zajsciu w meldunku ze zdarzenia. To udowadnia jedno - nadal nie mówimy otwarcie o zdarzeniach i tracimy tym samym okazj do wzajemnego uczenia si^ na wlasnych bl^dach. Bez oceniania, os^dzania czy fe-rowania wyroków - a jedynie poprzez zupelnie nie-personaln^. analiz^ zdarzen i czynników, które spo-wodowaly taki, a nie inny niekorzystny obrót sytu-acji. Wszyscy uczestnicy zgodnie przyznali, ze zna-j^. taki stan rzeczy i potwierdzaj^ jego wyst^powanie
- równiez goscie z Niemiec i Austrii. Jako przy-klad do nasladowania podano tu Stany Zjednoczone, gdzie wszystkie zdarzenia tego typu opisywane s^. w dost^pnych powszechnie raportach publikowa-nych w internecie. Sluz^ one doskonaleniu zawodo-wemu samych strazaków, jak równiez sposobów or-
ganizacji dzialan, natomiast nigdy nie se wykorzysty-wane do piçtnowania czy karania konkretnych osob.
W ramach podsumowania warsztatow zwrocono tez uwagç na kilka kolejnych spraw:
• Podczas omawiania uregulowan prawnych zwrocono uwagç na wymagane przepisami nadzo-rowanie pracy oraz zabezpieczen strazakow na stanowiskach szczegolnie zagrozonych, kontro-lç stanu liczebnego strazakow przebywajecych w strefie (a wiçc pracujecych w sprzçcie ODO), obowiezek natychmiastowego poszukiwania za-ginionych w strefie zagrozenia ratownikow oraz przede wszystkim przepis nakazujecy - w miarç mozliwosci - sledzenie zuzycia powietrza przez ratownikow pracujecych w aparatach powietrz-nych. S^ to wykorzystywane na swiecie i od-zwierciedlone w naszych przepisach branzowych sposoby tzw. ewidencji strazakow, czyli nadzoru nad stanem liczebnym, miejscami przebywania, wykonywanymi czynnosciami i przede wszyst-kim zapasem powietrza. Dlatego czçsc podsumowania poswiçcono na przedstawienie i omowienie propozycji prostego i taniego rozwiezania sluze-cego zapewnieniu takiego nadzoru, lecznie z po-miarem czasu pracy. Rozwiezanie takie stanowi wykonana wlasnym kosztem tablica dowodcy do odnotowywania istotnych informacji lub jej mniej rozbudowana wersja - karta czasu pracy strazakow w sprzçcie ODO. Kwestia pomiaru czasu pracy i - co wazniejsze - poziomu powietrza i szybkosci jego zuzywania ma najwiçksze wagç, bowiem ochrona drog oddechowych jest najistot-niejszym zabezpieczeniem pozwalajecym na bez-pieczne pracç i przezycie w sytuacji kryzysowej w zadymieniu. Uczestnicy warsztatow aktywnie brali udzial w dyskusji, a rozwazania nie pozosta-ly w sferze werbalnej. Na ponizszym zdjçciu wi-dac wykonane tanim kosztem i niewielkim nakla-dem pracy tablicç do sledzenia uplywajecego czasu pracy w sprzçcie ODO wykonane w SP PSP w Bydgoszczy. Przy tej okazji zwrocono rowniez uwagç na wartosci sredniego zuzycia przyjçte do szacowania szybkosci zuzywania powietrza oraz ich praktyczne znaczenie. Kolejne wazne sprawe jest okreslenie tzw. poziomu odwrotu, czyli sta-nu zapasu powietrza, ktory obligatoryjnie zmusza strazaka do wycofania siç ze strefy zagrozenia.
• W swietle istniejecej interpretacji obowiezuje-cych przepisow BHP [7] zarowno cwiczenie technik ewakuacji poszkodowanego strazaka, jak i faktyczne ratowanie go odbywa siç z narusze-niem przepisow BHP mowiecych o dopuszczal-nych obciezeniach, jakie moze przenosic pracow-nik (tu strazak) w ramach wykonywanej pracy. Dokladny przepis stwierdza:
§13. 1. Masa przedmiotow podnoszonych i przenoszonych przez jednego pracownika nie moze przekraczac:
1) 30 kg - przy pracy stalej,
2) 50 kg - przy pracy dorywczej.
2. Niedopuszczalne jest rçczne przenoszenie przedmiotow o masie przekraczajqcej 30 kg na wysokosc powyzej 4 m lub na odlegiosc prze-kraczajqcq 25 m.
Ryc. 3. Tablica sluzeca nadzorowaniu czasu pracy sprzçcie ODO wykonana w SP PSP w Bydgoszczy Fig. 3. A board for supervision of elapsed time of work in SCBA equipment made in Sub-officers School of the State Fire Service in Bydgoszcz
W przypadku koniecznosci zastosowania technik w praktyce istnieje furtka w postaci przepisu mowiecego o mozliwosci zarzedzenia przez kieruje-cego dzialaniem ratowniczym odstepienia od zasad dzialania powszechnie uznanych za bezpieczne. Jed-nak problemem pozostaje kwestia cwiczen, bowiem jak mozna przygotowac siç na take ewentualnosc i jak ratowac kolegow, jesli nie wolno tych zagad-nien cwiczyc? Ale skoro cwiczone se techniki ewakuacji osob cywilnych, ktore rowniez swoje mase przekraczaje dopuszczalne obciezenia, to wydaje siç logicznym zastosowanie podobnego podejscia do osob cywilnych. Jednak zwrocmy rowniez uwagç na nastçpujecy przepis przytoczonego wlasnie roz-porzedzenia:
§ 2. Ilekroc w rozporzqdzeniu jest mowa o: 1) „rçcznych pracach transportowych" - ro-zumie siç przez to kazdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania przedmiotow, iadunkow lub materiaiow przez jednego lub wiçcej pra-cownikow, w tym przemieszczanie ich poprzez: unoszenie, podnoszenie, ukiadanie, pchanie, ciqgniçcie, przenoszenie, przesuwanie, przeta-czanie lub przewozenie, Czy zatem uznajemy poszkodowanego stra-zaka za ladunek? Jak prawidlowo interpretowac przepisy i czy nalezy je stosowac w strazach po-zarnych? Ponadto zastanawia fakt, ze przytaczane rozporzedzenie wydane zostalo na podstawie cy-towanego ponizej przepisu kodeksu pracy [8], kto-ry to kodeks - wedle powszechnej interpretacji - nie dotyczy wprost strazakow, ktorych wieze sto-sunek sluzby, a nie pracy:
Art. 23715. § 1. Minister Pracy i Polityki Socjal-nej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opie-ki Spolecznej okresli, w drodze rozporzqdzenia, ogôlnie obowiqzujqce przepisy bezpieczenstwa i higieny pracy dotyczqce prac wykonywanych w rôznych galçziach pracy. § 2. Ministrowie wlasciwi dla okreslonych ga-l^zi pracy lub rodzajôw prac w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej oraz Ministrem Zdrowia i Opieki Spolecznej okreslq, w drodze rozporzqdzenia, przepisy bezpieczenstwa i higieny pracy dotyczqce tych galçzi lub prac.
Po raz kolejny zastanawia zasadnosc odnosze-nia cytowanych uregulowan do strazackiej sluzby, szczegolnie ze paragraf 2. wyraznie kieruje uwagç na przepisy branzowe obowiqzujqce w danej galçzi pracy. Na koniec wypada podkreslic, ze kwestia nie do-tyczy jedynie ratowania poszkodowanego strazaka i Cwiczenia odpowiednich technik. Przeciez kazda poszkodowana, przeciçtna osoba cywilna tez prze-kracza dopuszczalne normy obciqzenia, a jest ewa-kuowana podczas dzialan. Ponadto rowniez wszelkie techniki ewakuacji poszkodowanych sq wsrod obowiqzujqcych tresci przekazywanych podczas szkolenia w zawodzie strazaka. Podsumowujqc niniejsze rozwazania i wyraznie zaznaczajqc, ze nie majq na celu kategorycznego stwierdzania, a jedynie rozwazania skupiajqce uwagç na kwestiach niejed-noznacznych oraz istotnych aspektach dzialalnosci strazy pozarnych, trzeba na koniec dodac, ze rowniez analiza tytulu branzowego aktu prawnego skla-nia do stwierdzenia, ze w sferze legislacyjnej bez-pieczenstwo i higiena pracy to jedno, natomiast bez-pieczenstwo i higiena siuzby to drugie. A zwazyw-szy na fakt, ze poszkodowany strazak najczçsciej bçdzie ratowany przez kilka osob lub ciqgniçty po podlodze, a nie przenoszony - z pewnosciq istnie-je mozliwosc Cwiczenia wielu technik! Nalezy jed-nak bezstronnie stwierdzic, ze przytoczone przepi-sy utrudniajq, a czasem uniemozliwiajq praktycz-ne przygotowanie siç do sytuacji, w ktorej poszkodowany strazak bçdzie potrzebowal pomocy. Stqd powstaje potrzeba ustalenia w szerokim gronie ak-ceptowalnego kompromisu umozliwiajqcego odpo-wiednie przygotowanie siç do sytuacji omawianego typu.
• W Stanach Zjednoczonych, gdzie omawiany aspekt dzialalnosci strazy pozarnych jest bardzo popularny i relatywnie czçsto wykorzystywany w dzialaniach, zaczçto zastanawiac siç nad no-wymi rozwiqzaniami organizacyjnymi w tej dzie-dzinie. Standard federalny dotyczqcy ochrony drog oddechowych stwierdza, ze zadania w stre-fie zagrozenia wykonywane sq przez co najmniej dwoch strazakow, a dodatkowych dwoch zabez-piecza ich dzialania na zewnqtrz strefy (standard '2 in/2 out) [9]. Jedna z osob zabezpieczajqcych zajmuje siç monitorowaniem aktywnosci ekipy
wewnçtrznej i nie moze wykonywac zadnych do-datkowych czynnosci. Druga osoba moze wykonywac dodatkowe czynnosci, jednak tylko takie, których przerwanie nie narazi pozostalych strazaków na niebezpieczenstwo. Jak widac w duzej mierze nowelizacja polskiego branzowego przepisu bhp nawiqzuje do stosowanych na swiecie rozwiqzan. Jednak wspomniana dyskusja doty-czy sposobów organizacji dzialan. Amerykanski standard stwierdza - podobnie jak polski prze-pis - ze „grupa" asekuracyjna powinna znajdo-wac siç poza strefq niebezpiecznq i byc w ciqglej gotowosci do wziçcia udzialu w akcji. Jednakze miejsce to nie musi znajdowac siç poza budyn-kiem - moze byc to miejsce poza strefq niebezpiecznq jednak w danym budynku (np. piçtro ni-zej). Taki model organizacji nazwano 'on deck', co w wolnym tlumaczeniu oznacza „na pokla-dzie". [10] Takie rozwiqzanie przyspiesza udzie-lenie ewentualnej pomocy. Stqd - zaleznie od wa-runków - umiejscowienie personelu asekuracyj-nego jest sprawq wzglçdnq, zaleznq od specyficz-nych okolicznosci danego zdarzenia. у W Stanach Zjednoczonych, gdzie rocznie ginie srednio niespelna 100 strazaków (ostatnie lata wykazujq trend spadkowy) zaczçto zastanawiac siç, czy duza popularnosc Grup Szybkiego Re-agowania i ich powszechne wystçpowanie nie po-woduje u strazaków zbytniej tendencji do ryzy-kowania podczas zdarzen. O ile ciçzko stwierdzic stan faktyczny bez uwaznej analizy szeregu czyn-ników mogqcych miec wplyw na taki stan rzeczy, trzeba powiedziec, ze z pewnosciq nie stanowi to zagrozenia w Polsce (czy innych krajach europej-skich o podobnej organizacji). Glównq róznicq jest to, ze w naszym kraju praktycznie nie spotyka siç przypadków, gdzie strazacy wchodzq do budynku objçtego pozarem bez zabezpieczenia liniq gasniczq. Wyjqtkiem sq sytuacje bezposredniego zagrozenia zycia lub zdrowia osób poszkodowa-nych i wyrazny rozkaz dowódcy. Amerykanski sposób organizacji dzialan z zalozenia dzieli per-sonel na „strazaków" od dzialan gasniczych i „ra-towników" od innych dzialan ratowniczych. Po-woduje to czçsto sytuacje, w których pomoc strazakowi staje siç konieczna. Dodatkowo o wiele wiçksza liczebnosc tej grupy zawodowej w Stanach Zjednoczonych sprzyja czçstszemu pojawia-niu siç informacji o wykorzystaniu w dzialaniach roty czy zastçpu pelniqcych rolç asekuracyjnq.
Realia niemieckie
Przedstawiciele strony niemieckiej zaprezento-wali na poczqtku swojego wystqpienia charaktery-stykç grupy Atemschutzunfaelle.eu (ASU), a nastçp-nie omówili istniejqce rozwiqzania prawno-organi-zacyjne oraz pokrótce przyblizyli statystykç wypad-kowosci.
Wspomniana grupa jest wynikiem inicjatywy oddolnej rozpoczçtej w roku 1996 przez Björna Lüs-senheide, strazaka zawodowego ze Strazy Pozar-nej w Osnambrück. Grupa skupia strazaków zawo-dowych i ochotników z Niemiec, Austrii, Holandii i Luksemburga. Wspólpracuje z organizacjami i sto-warzyszeniami strazackimi oraz uznawana jest za grupç ekspertów w dziedzinie bezpieczenstwa we-wnçtrznych dzialan gasniczych, samoratowania i udzielania pomocy poszkodowanym strazakom. Do-radza w kwestii doboru i optymalizacji sprzçtu stra-zackiego, prowadzi szereg szkolen z omawianej te-matyki i organizuje coroczne konferencje z udzialem ekspertów zagranicznych. Prowadzi równiez stronç internetowe, gdzie zamieszcza statystykç wypadko-wosci w strazach pozarnych róznych krajów. [11]
W czçsci dotyczecej istniejecych rozwiezan moz-na bylo dowiedziec siç o kilku istotnych szczególach odrózniajecych nasz kraj od naszych zachodnich se-siadów. Przede wszystkim grupa zabezpieczajeca dzialania wewnçtrzne (Safety Team) jest tam obo-wiezkiem juz od wielu lat. Koniecznosc stosowania personelu zabezpieczajecego wynika przede wszyst-kim z przepisów regulujecych kwestie ubezpieczen z tytulu wypadków.
Wyjetkiem umozliwiajecym odstçpstwo od tej zasady jest sytuacja, w której zachodzi koniecznosc ratowania ludzi. Wówczas dowódca moze nie wy-znaczac grupy asekuracyjnej (lub wprowadzic ist-niejece do bezposrednich dzialan), jednak spoczywa na nim obowiezek ponownego ustanowienia takiej grupy w mozliwie najszybszym czasie. [12]
Istnieje regulacje omawiajece bezpieczenstwo pracy w sprzçcie ODO. Przepisy z roku 2002 usta-nawiaje procedury wejsc do strefy niebezpiecznej w aparatach oddechowych. Nakazuje wyznaczenie oficera odpowiedzialnego za kontrolç wejsc i wyjsc oraz monitorowanie ekip prowadzecych dzialania we-wnçtrzne z uzyciem sprzçtu ODO. Automatycznie osoba taka staje siç odpowiedzialna za nadzór nad stanem liczebnym strazaków pracujecych w strefie z wykorzystaniem ochrony dróg oddechowych. We wspomnianych uregulowaniach znajdziemy rów-niez wskazania dotyczece zarzedzania zapasem po-wietrza. Okazuje siç, ze istnieje obowiezek wycofa-nia siç ze strefy w momencie, kiedy stan powietrza w butli umozliwia zapewnienie co najmniej dwu-krotnej ilosci powietrza na odwrót w stosunku do ilosci zuzytej na wejscie do dzialan. Na marginesie warto przypomniec, ze obowiezujece kiedys rozpo-rzedzenie branzowe bhp, zastepione przez obecne, równiez zawieralo podobny przepis: Wprowadzajqc ratowników do strefy zagrozenia, nalezy kontrolo-wac ich czas przebywania w tej strefie, tak aby za-pewnic im w drodze powrotnej dwukrotnq ilosc powietrza w stosunku do potrzebnej na wejscie. W obo-wiezujecym rozporzedzeniu podobnych stwierdzen juz nie ma.
Wedlug istniejecych w Niemczech wytycznych odnoszecych siç do szkolenia strazakow, zarowno szkolenie z zakresu wzywania pomocy przez strazakow w zagrozeniu, jak rowniez poswiçcone funkcjo-nowaniu i dzialaniom grupy majecej na celu zabez-pieczenie dzialan i ratowanie strazakow z opresji, se rzeczami obowiezkowymi.
Istnieje rowniez przepis nakazujecy, aby wlasci-wy przelozony (komendant) byl informowany o kaz-dym wypadku w sluzbie, jak rowniez w kazdej sy-tuacji niebezpiecznej, ktora grozila wypadkiem lub w ktorej udalo siç takiego wypadku uniknec.
Wsrod zalozen organizacyjnych dotyczecych sprawozdawczosci odnosnie wypadkow w sluzbie znajdziemy zalecenie mowiece o tym, ze pozedane jest stworzenie ogolnokrajowej bazy danych zbiera-jecej informacje odnosnie czçstotliwosci wystçpo-wania wypadkow podczas dzialan ratowniczo-ga-sniczych. Taka baza danych bylaby cennym zrodlem informacji pomagajecych szacowac ryzyko wystç-powania poszczegolnych zagrozen. Natomiast pro-blemem, ktory podkreslaje nasi koledzy jest to, ze w innych krajach istnieje zazwyczaj pojedyncze in-stytucje zbierajece informacje o wypadkach (np. Bureau Prévention Accidents Enquêtes we Francji czy U.S. Fire Administration Federal Emergency Management Agency w Stanach Zjednoczonych), podczas gdy w Niemczech tych instytucji jest cala masa. Liczec wszystkie z nich, ktore gromadze jakiekol-wiek informacje na temat wypadkow, mozna doli-czyc siç blisko 130 podmiotow! Efektem tego jest sytuacja, gdy kazda z tych instytucji posiada informacje niekompletne, wybrane i czçsto niedotyczece wszystkich zaistnialych wypadkow. Jedynym roz-wiezaniem, ktore wpisuje siç w wytyczne wskazu-jece koniecznosc istnienia jednej instytucji groma-dzecej dane na temat wypadkowosci, jest strona in-ternetowa stowarzyszenia ASU - de facto inicjaty-wa prywatna.
Realia austriackie
Austria, jako stosunkowo niewielki kraj, ma do-syc specyficzny sposob organizacji strazy pozarnych. Jako republika federalna sklada siç z 9 krajow zwiezkowych, ktore maje autonomiç w legislacji z zakresu ochrony przeciwpozarowej. Sted to samo-rzedy odpowiadaje za straze pozarne, a sposob ich organizacji nie jest jednolity w calym kraju. Glowne sile se strazacy ochotnicy w liczbie okolo 340 tysiç-cy. W szesciu z miast stanowiecych stolice krajow zwiezkowych zorganizowane se zawodowe straze pozarne, liczece lecznie okolo 3000 strazakow (sta-nowi to zatem niespelna 1% wszystkich strazakow w Austrii). Strazacy ochotnicy aktywni to ludzie w grupie wiekowej od 15 (lub w niektorych miej-scach 16) do 65 lat (gdzieniegdzie 70) i jest ich blisko 257 tysiçcy. Oprocz strazy zawodowych (6 de-partamentow) istnieje rowniez 325 strazy „zaklado-
wych" zlokalizowanych w fabrykach, szpitalach itp. Departamentów ochotniczych jest dokladnie 4523. Stqd na 2372 miasta i gminy przypada niemal 4900 departamentów strazy pozarnych. W roku 2011 au-striaccy strazacy uczestniczyli w niemal 25 tysiq-cach interwencji. [13]
Austriackie Federalne Stowarzyszenie Pozarni-cze (ÖBFV) reprezentuje interesy strazackie i sklada siç z 9 stowarzyszen federalnych. Zajmuje siç publi-kowaniem krajowych standardów dotyczqcych wy-posazenia, taktyki dzialania i prewencji, zatwierdza-nych wczesniej przez stowarzyszenia federalne. Ist-niejq 2 glówne standardy opisujqce zasady taktyki stosowane w Austrii. Standard 'Fachschriftenheft 2' opisuje kwestie wyszkolenia standardowej grupy strazaków (zastçpu), natomiast 'Fachschriftenheft 6' odnosi siç do wszystkich dzialan, gdzie koniecz-ne jest korzystanie z ochrony dróg oddechowych, szczególnie wewnçtrznych dzialan gasniczych.
Jak widac na rycinie 4. strazacy pracujq w gru-pach trzyosobowych, a nie jak w Polsce i wielu in-nych krajach - w rotach, czyli w parach. Przekla-da siç to na podwyzszenie bezpieczenstwa dzialan i wiçkszq skutecznosc. Calq akcjq kieruje glówny dowódca (ZK - KDR). Dowódca grupy (czyli zastçpu, oznaczony symbolem GK) odpowiada za nad-zór nad czasem pracy w sprzçcie ODO i rejestracjç wejsc i wyjsc ze strefy. MA oznacza kierowcç/ope-ratora sprzçtu, ASTRF to dowódca grupy strazaków pracujqcych w ODO, natomiast ASTRM to czlonek
takiej grupy. Kolory oznaczen poszczególnych stra-zaków nawiqzujq do podzialu zadan na miejscu zda-rzenia: czerwony kolor oznacza natarcie wewnçtrz-ne, natomiast niebieski zaopatrzenie wodne. Druga grupa strazaków na miejscu zdarzenia od razu do-konuje rejestracji stanu i pelni rolç wsparcia (grupa asekuracyjna). W momencie wejscia do dzia-lan dowódca odnotowuje czas rozpoczçcia pracy w aparatach oddechowych. Do zadan grupy 1. nale-zy wykonywanie czynnosci ratowniczych, natarcie wewnçtrzne i prowadzenie wentylacji w obiekcie. Zadaniem grupy 2. (asekuracyjnej) jest pozostawa-nie poza strefq zagrozenia w gotowosci do natych-miastowego dzialania i wykonywanie pomniejszych czynnosci pomocniczych.
Nie wszyscy strazacy biorqcy udzial w akcjach sq przeszkoleni i uprawnieni do noszenia aparatów oddechowych. Oprócz pewnego wieku minimalne-go (od 16 do 18 lat zaleznie od miejsca) niezbçdne sq stosowne badania lekarskie oraz wymagane pew-ne przeszkolenie.
W tej czçsci warsztatów przyblizono równiez statystykç wypadkowosci oraz omówiono kilka wy-branych przypadków.
W 1998 roku w Wiedniu, w pozarze piwnicy bu-dynku wielorodzinnego zginql strazak, który zostal uwiçziony przez czçsciowe zawalenie siç sciany. W wyniku tego zdarzenia strazak zgubil siç i odlq-czyl od kolegów. Wprowadzono do dzialan grupç szybkiego reagowania, która odnalazla poszkodo-wanego. Okazalo siç, ze zaczepil siç paskami uprzç-
Typowe sity natarcia wewnçtrznego
Ryc. 4. Schemat organizacji wewnçtrznych dzialan gasniczych w Austrii Fig. 4. A diagram depicting organization of interior firefighting actions in Austria
zy aparatu oddechowego i nie mógl siç sam uwolnic. Po skutecznej ewakuacji strazaka do szpitala, gdzie zmarl w wyniku zatrucia wziewnego.
W styczniu 2006 roku w Salzburgu mial miej-sce pozar mieszkania na pierwszym piçtrze bloku mieszkalnego. Jeden ze strazaków prowadzecych wówczas dzialania dostal zawalu serca i zostal od-wieziony do szpitala, gdzie pózniej zmarl.
W lutym 2011 roku w miejscowosci Hallein strazacy zostali wezwani do pozaru w fabryce ce-mentu. Pozar powstal w skladzie mialu wçglowego. Podczas dzialan doszlo do wybuchu wzburzonego pylu. Trzech strazaków znalazlo siç w strefie raze-nia i odnioslo niewielkie obrazenia, natomiast jeden strazak zostal calkowicie objçty plomieniem z wy-buchajecego pylu. Szczçsliwie skonczylo siç na po-mniejszych obrazeniach.
W listopadzie tego samego roku, w miejscowosci Längenfeld (Tyrol) palily siç 3 stodoly w gçsto zabudowanym obszarze wiejskim. W wyniku bar-dzo duzego promieniowania cieplnego czterech stra-zaków doznalo poparzen.
Równiez silne promieniowanie cieplne bylo przyczyne obrazen u strazaka z miejscowosci Landeck, walczecego w styczniu 2012 roku z poza-rem mieszkania, w którym uwiçziona byla oso-ba poszkodowana. Pozar na trzecim piçtrze spo-wodowal tak silne promieniowanie na klatce scho-dowej, ze ochrona osobista strazaka - dokladnie kurtka ubrania specjalnego - nie byla go w stanie uchronic przed obrazeniami. Co ciekawe, wladze w zwiezku z wypadkiem postanowily zakupic stra-zakom 145 kurtek ubrania specjalnego, zapomina-jec o spodniach! Pokazuje to, ze specyficzne spoj-rzenie na sluzbç strazacke oczami zewnçtrznego ob-serwatora nie zawsze pozwala na dostrzezenie sed-na sprawy i wyjscie naprzeciw realnym strazackim problemom.
Podsumowanie
Warsztaty w Olsztynie pokazaly, ze wiele kra-jów - nie tylko za wielkim oceanem - zajmuje siç tematyke ratowania strazaków przez strazaków oraz zabezpieczania wewnçtrznych dzialan gasniczych poprzez stosowne rozwiezania organizacyjne. Kaz-dy z tych krajów boryka siç ze swoimi trudnoscia-mi, zaleznie od realiów, w jakich przyszlo strazakom z danego kraju funkcjonowac i realizowac swoje za-dania.
Istnieje pewne podobienstwa w omawianych sferach, jak równiez róznice wplywajece na ko-niecznosc przyjmowania odmiennych rozwiezan. Równiez w sferze wyposazenia i ochrony osobistej daje siç zauwazyc istotne róznice. Przykladem tych ostatnich se uchwyty do ewakuacji poszkodowane-go strazaka wszyte w ubranie specjalne niemieckich strazaków czy tez mozliwosc korzystania ze specjal-nego rozwiezania do celów ratowania strazaka, czy-
li tzw. RIT BAG - torby do przenoszenia zapaso-wego aparatu dla poszkodowanego ratownika. Taka torba w naszym kraju nie jest obecnie sprzedawa-na, poniewaz nie posiada swiadectwa dopuszcze-nia. Kolejnym elementem wyposazenia osobistego se tasmy - niezwykle przydatne urzedzenia ratowni-cze - naszym kraju jednak niezbyt popularne, poza moze specjalistycznymi grupami ratownictwa wyso-kosciowego.
Najwazniejsza jednak jest wspólna wizja i za-uwazanie potrzeb szkolenia w tej dziedzinie. Okazu-je siç, ze wspólpraca miçdzynarodowa jest mozliwa i pozedana przez poszczególne strony i wyplywac z niej moge wnioski oraz doswiadczenia cenne dla wszystkich zaangazowanych stron. Fakt poruszania wspomnianej tematyki w rozmowach dotyczecych krajowych programów nauczania w zawodzie oraz doskonalenia zawodowego daje nadziejç na rozwój.
W kolejnej czçsci sprawozdania z warsztatów zaprezentowane zostane przecwiczone techniki oraz wnioski wyciegniçte z czçsci praktycznej. Natomiast w ramach zakonczenia, dajecego pozytywne wrazenie i nadziejç na dalszy rozkwit dzialalnosci i wspólpracy miçdzynarodowej, wypada wspomniec, ze jeden z polskich uczestników olsztynskich warsztatów zostal stalym czlonkiem redakcji strony sto-warzyszenia ASU, czyniec nasz kraj kolejnym, pie-tym juz krajem wspólpracujecym w ramach wspo-mnianego podmiotu w kwestii poprawy bezpieczen-stwa ratowników.
Literatura
1. Kokot-Góra S., Nocon W., Grzyb P., Cytawa A.,
Ratowanie poszkodowanych strazaków - czas na szkolenie, IV Konferencja "Tendencje roz-wojowe w technikach ratowniczych i wypo-sazeniu technicznym", 16-17 listopada 2011 r. Szkola Aspirantów Panstwowej Strazy Pozarnej w Krakowie, (dostçpne pod adresem interneto-wym http://www.grupaszybkiegoreagowania. strefa.pl/articles/Ratowanie_strazakow_czas_ na_szkolenie.pdf) data dostçpu 05.01.2013 r.
2. Rozporzqdzenie Ministra Spraw Wewnçtrznych i Administracji z dnia I6 wrzesnia 2008 r. w spra-wie szczegóíowych warunków bezpieczenstwa i higieny síuzby strazaków Panstwowej Strazy Pozarnej (Dz. U. 08.180.1115 z dnia 10 paz-dziernika 2008 r.).
3. Rozporzqdzenie Ministra Spraw Wewnçtrznych i Administracji z dnia I8 lutego 20II r. w sprawie szczegóíowych zasad organizacji krajowego sys-temu ratowniczo-gasniczego (Dz. U. 11.46.239 z dnia 3 marca 2011 r.).
4. Rozporzedzenie Ministra Spraw Wewnçtrznych i Administracji z dnia 20 marca 2009 r. w spra-wie stanowisk sluzbowych w jednostkach orga-nizacyjnych Panstwowej Strazy Pozarnej (Dz. U. 09.54.448 z dnia 2 kwietnia 2009 r.).
5. http://www.grupaszybkiegoreagowania.strefa. pl/ data dostçpu 05.01.2013 r.
6. Nocon W., Kokot-Góra S., Cytawa A., Grzyb P., Podstawy zabezpieczenia i ratowania strazaków podczas wewnçtrznych dzialan gasniczych, SA PSP w Krakowie, 2011 r.
7. Rozporzqdzenie Ministra Pracy i Polityki Spolecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczenstwa i higieny pracy przy rçcznych pra-cach transportowych. (Dz. U. 2000.26.313 z dnia 10 kwietnia 2000 r. ze zmianami).
8. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodekspracy (tekst jednolity).
9. U.S. Department of Labor, Occupational Health & Safety Administration, Respiratory
10. Protection standard, 29 CFR 1910.134. (Washington, D.C.: GPO, 1998), paragraf 4.
11. Brunacini N., 2 in? 2 out? Who's on deck?, B Shifter, Volume 2, Issue 3 SUMMER 2012, str. 70, http:// www.bluecardcommand.com/magazine/B_Shift-er_Summer_2012.pdf data dostçpu 05.01.2013 r.
12. www.atemschutzunfaelle.eu data dostçpu 05.01. 2013 r.
13. Atemschutzunfälle in Europa im Einsatz - und Übungsdienst - prezentacja multimedialna wy-gloszona podczas warsztatow w Osrodku Szko-lenia KW PSP w Olsztynie, 20 pazdziernika 2012roku.
14. Legal situation and training. Status quo in Austria - prezentacja multimedialna wygloszona podczas warsztatow w Osrodku Szkolenia KW PSP w Olsztynie, 20 pazdziernika 2012 roku.
mgr inz. Szymon Kokot-Gora ukonczyl studia in-zynierskie na wydziale Inzynierii Bezpieczenstwa Pozarowego w SGSP w roku 2003 oraz magisterskie w roku 2005. Absolwent studiow podyplomowych w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy - Pan-stwowym Instytucie Badawczym (rok 2008 - bhp) oraz na Uniwersytecie Warminsko-Mazurkim (2011 - pedagogika). Obecnie pracuje jako wykladowca w Osrodku Szkolenia KW PSP w Olsztynie, kierujqc realizacjq przedmiotu Taktyka Dzialan Gasniczych.
