Научная статья на тему 'САЛОМАТЛИК СОЦИОЛОГИЯСИ'

САЛОМАТЛИК СОЦИОЛОГИЯСИ Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

CC BY
1
2
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Саломатлик сиёсати / социология / соғлом турмуш тарзи / жисмоний маданият / ижтимоий бойлик. / Health Policy / Sociology / healthy lifestyle / physical culture / social wealth.

Аннотация научной статьи по медицинским наукам и общественному здравоохранению, автор научной работы — Солибаева Ноилахон Отамирза Қизи

Мазкур мақолада саломатлик масаласига таъриф беришда ундаги давр руҳи ёки демографик ҳолатлардан келиб чиқиб эмас, балки жамият учун хос бўлган ва унинг ёш кўрсаткичларини белгилаб берадиган сифатларга қараб баҳолаш муҳимлиги тўғрисида сўз боради.Мақолада саломатлик ва уни ташкил этувчи жиҳатлар, инсоннинг саводхонлик даражаси, тиббий маданияти, ўзини англаши, соғлом турмуш тарзи тўғрисида етарли билим ва малакага эга бўлиши ва энг асосийси, ҳар бир инсоннинг ўз соғлиги учун масъулияти ва жавобгарлигини оширишни таъминлаши борасидаги фикр-мулоҳазалар ёритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

HEALTH SOCIOLOGY

In describing the issue of health, this article will talk about the importance of assessing it not based on the spirit of the period in it or demographic circumstances, but on the qualities inherent in society and that determine its age indicators. The article covers health and the aspects that make it up, the human literacy rate, medical culture, self-awareness, adequate knowledge and skills about a healthy lifestyle and, most importantly, the feedback on ensuring that each person has increased responsibility and responsibility for their own health.

Текст научной работы на тему «САЛОМАТЛИК СОЦИОЛОГИЯСИ»

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.1 | SJIF = 7.899 www.in-academy.uz

HEALTH SOCIOLOGY

Solibayeva Noilahon Otamirza kizi

School doctor of multidisciplinary central polyclinic of Davlatabad district of Namangan region https://doi.org/ 10.5281/zenodo.11471597

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 22th May 2024 Accepted: 30th May 2024 Online: 31th May 2024

KEYWORDS Health Policy,Sociology, healthy lifestyle, physical culture, social wealth.

In describing the issue of health, this article will talk about the importance of assessing it not based on the spirit of the period in it or demographic circumstances, but on the qualities inherent in society and that determine its age indicators.The article covers health and the aspects that make it up, the human literacy rate, medical culture, self-awareness, adequate knowledge and skills about a healthy lifestyle and, most importantly, the feedback on ensuring that each person has increased responsibility and responsibility for their own health.

САЛОМАТЛИК СОЦИОЛОГИЯСИ

Солибаева Ноилахон Отамирза кизи

Наманган вилояти Давлатобод туман куп тармоцли марказий поликлиника мактаб

шифокори https://doi.org/ 10.5281/zenodo.11471597

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 22th May 2024 Accepted: 30th May 2024 Online: 31th May 2024 KEYWORDS

caaomamauk сиeсamи,социоaогиr, cofaom mypmym maрзи, mucmohuu madahunm, uwmumouu 6ouauk.

Мазкур мацолада саломатлик масаласига таъриф беришда ундаги давр рущ ёки демографик цолатлардан келиб чициб эмас, балки жамият учун хос булган ваунинг ёш курсаткичларини белгилаб берадиган сифатларга цараб бауолаш мущмлиги тугрисида суз боради. Мацолада саломатлик вауни ташкил этувчи жщатлар, инсоннинг саводхонлик даражаси, тиббий маданияти, узини англаши, соглом турмуш тарзи тугрисида етарли билим ва малакага эга булиши ва энг асосийси, %ар бир инсоннинг уз соглиги учун масъулияти ва жавобгарлигини оширишни таъминлаши борасидаги фикр-мулоуазалар ёритилган.

Долзарблиги. Ахрли уз соглигини узи асраб-авайлашга урганиши лозим. Узбекистонга соглом турмуш тарзи анъаналари Гарб маданияти орцали кириб келди, деган гаплар кулокда чалиниб цолади.

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.1 | SJIF = 7.899 www.in-academy.uz

AKCHHHa, ax,o.AH cof^om TypMym Tap3HHHHr acocHH^apugaH öupu öyroK x,aKHM möh chho экaнн Ba y öyHgaH MHHr hh^ o^gHH ym6y MaB3yra öaFHm^aHraH "cof.ahk;hh carç^am x,arçuga puco^a" ë3raHHHH KynHH^HK öu^agu.

y Mepoc rço^gHpraH aKcapuHT TaBCHHflap aHHH naHTga x,aM y3 ax,aMHHTHHH HyrçoTraHH

Hyrç.

^ax,OH Cof^h^hh Carç^am TamKH^OTHHHHr Ma^yMOT^apura Kypa, HHCOHHHHr y3orç Ba cof^om yMp KypumuHHHr 50 $OH3ugaH opTHFH TypMym Tap3H 6u^aH öof^hk; экaн.

ffly caöaö^H x,ap öup ogaM y3 cof^hfhhh TypMym Tap3H öu^aH yfiFyH.flHKga TaKoMH^^amTupumu Ba puBO^aHTupumu ^yga Myx,HMgup.

Ahhh naHTga a^o^u ypTacuga cof^om TypMym Tap3HHH TapFHö rçu^um Ba ^aMHHTHHHr x,ap öup a^3OCH OHrura ca^oMaT^HK ^a^ca^acuHH CHHrgupum rçyHHgaru My^HM MyHa^Hm^apHH Tarç030 этagн.

Cof^om TypMym Tap3HHH maK^aHTHpum x,O3Hpru gaBpga x,ap rçaHOHgarugaH x,aM go^3ap6^HK Kacö этмorçga.

3epo, W3 ôepaëTraH H^THMOHH-HrçTHCogHM, Ma^HaBufi y3rapum^ap, HHru^HK^ap gaBpuga ëm aB^ogga TyFpu x,aëT Tap3HHH maK^aHTHpum öyHra xoc Tap3ga Ma^HaBufi CH^aT^apuHH ^ao^amTHpum, h^thmohh MyHOcaöaTH, Mac^yflHHTHHH y3rapTHpumra Ta^aö^ap HHaga opTHö ôopMorçga.

Tapuxra öup Ha3ap Tam^acaK, cof^om x,aëT Tap3Hra oug TymyHHa^ap Ba y^apra эгтнöоp gouMHH paBumga y3öeK xa^rçHHHHr, o.flHM.flapHHHr gurçrçaT MapKa3uga TypraH.

By öopaga TaöoöaT öoöoKa^OHH Aöy A^h höh CuHOHHHr XH3MaT^apu, TapöHHBHH Mepocu ôerçuëcgup.

MyTa^aKKup o^hm Möh Chho hhcohhhot cof^om KaMO^ra eTHmuga ^hcmohhh TapöuH Tacupu x,arçuga öupuHHH^apgaH öy^uö, yHHHr h^mhh negaroruK öup öyTyH, hx^ht

TH3HMHHH HpaTgu.

Bo^a^apra ^a^u y TyFH^MacgaH Typuö FaMxyp^HK rçu^um, TapöHHHH ryga^HKgaH öom^am 3apyp^uruHH Ta^KHg^afigu.

HmHHHr Marçcagu - ëm aB^ogHH h^thmohh x,aëTra ^a^ö этнmgaгн ^apaëHga ca^oMaT^HK cuëcaTH Maca^acHHHHr go^apö ax,aMHHTHHH acoc^aö öepum.

Mhcoh ca^oMaT^uru энг y^yF He^MaT экaн^нгн öapHara Ma^yM öy^raH x,o.flga, yHHHr rçagpura eTum yHH acpaö-aBafi^am x,ap goHM x,aM Myx,HM Maca^a^apgaH öy^uö Ke^raH.

Cof^om ogaM o^aMHH x,aM THHHrç Mymo^aga rçu^agu Ba aHHrç ^HKp^afigu.

A^gog^apHMH3 "cof TaHga - cof arç^" geö öe^H3 aHTHmMaraH. 3epo, gyHëHHHr oöog^uru, ropTHHHr tuhhahth ^aMga xa^rçHHHr ^apoBOH^urura эpнmнmga CH^aT-ca^OMaT^HK acocuH ypHH TyTagu.

Ca^OMaT^HK MyaMMO^apuHH h^thmohh yromMa, ëm aB^ogHH h^thmohh ^aëTra KHpuö Ke^umu Ba yHra HHcöaTaH H^THMOHH^amuö öopum xycycHHT^apu, KaTTa aB^og öh^hm Ba Ta^puöa^apura HHcöaTaH Bopuc^HK, y3HHHHr ^aëTHM pe^a^apuHH maK^^aHTHpum Ba yHra HHcöaTaH MyHa^THpH^raH rçagpu^T^ap - ^yM^agaH KacöuH, häthmohh moöh^^hk, Typ^H rypy^^ap HHuga h^thmohh po^^apHH H^po STHm Ba

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.1 | SJIF = 7.899 www.in-academy.uz

куникмаларни шакллантириш каби омилларни саломатлик социологияси тах,лил этади.

Тадцицотчиларнинг фикр-мулох,азаларига кура - янги авлодни ижтимоий х,аётга жалб этишдаги бир жараён бир вацтнинг ичида икки хил куринишни акс эттиради.

Биринчиси одамлардаги ижтимоийлашув ва иккинчиси жамиятдаги ювентизация.

Табиийки биринчиси авлодлар уртасидаги ворисликни таъминлашга уз х,иссасини цушса, иккинчиси ижтимоий тарацциётни янгилаш учун кенг жамоатчиликдаги х,аракатнинг узига хос ижодкорлигини ифода этишга булган уринишни ифодалаб беради.

Ижтимоийлашувда «жамият-саломатлик» жараёни намоён булса, ювентизацияда «ёшлар-жамият-саломатлик» х,олати ифода этилади.

Саломатлик масаласига таъриф беришда ундаги давр рух,и ёки демографик х,олатлардан келиб чициб эмас, балки жамият учун хос булган ва унинг ёш курсаткичларини белгилаб берадиган сифатларга цараб бах,олаш мух,им саналади.

Бу х,олатда албатта саломатликнинг жамиятни бир цисми эканлигини эътироф этиш ва ах,олининг усиб бориш курсаткичидаги бир давр белгиси эканлигини унутмаслик лозим булади.

Шундан келиб чициб айтиш мумкинки, саломатлик тушунчасига таъриф бераётганда, умумий цилиб, уларнинг ижтимоий х,аёт ва мох,иятни миссий билиш жараёнидаги чегараларга тухталиб утиш кифоя.

Бугунги кунда Узбекистонда саломатлик сиёсати масаласи х,ам долзарб ах,амият касб этади ва у цуйидагиларда уз ифодасини топади:

1. Спорт сох,асида ва бозор ицтисодиёти шароитида саломатликнинг янгича дунёцараш ва тафаккурини шакллантириш;

2. Кенг жамоатчилик орасида саломатликни таргиб этувчи, замонавий гояларни илгари суришга царатилган жамиятнинг фаол кишиси булишга чацириш, янги хусусиятларга куникмаларни шаллантириб бориш;

Хулоса урнида шуни таъкидлаш жоизки, мамлакатда саломатлик социологияси фанини такомиллаштириб бориш, мавжуд ижтимоий муаммоларни олдини олиш учун долзарб ах,амият касб этади.

Инсон х,аёти, соглиги энг катта ижтимоий бойликдир.

Бу оила, мактаб ва инсон тарбияси, камолоти билан шугулланувчи масканлар олдига соглом турмуш тарзини шакллантириш, х,амкорлик асносида ёшларнинг нотугри йуналишга кириб кетишининг олдини олиш, жисмоний ва рух,ий ривожланишида муаммолари булганларни жамиятга мослаштириш масалаларини кундаланг цуяди.

Миллат соглиги х,ам, табиий равишда, теран фикрли, уз х,аракатлари учун жавоб берадиган, жамиятга фойда келтирадиган ёшларни тарбиялаш билан белгиланади.

1.

References:

Абу Али Ибн Сино.Тиб к;онунлари.1-6т.Тошкент.1980 йил.

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.1 | SJIF = 7.899 www.in-academy.uz

2. Абдурахманов КД.Турмуш тарзи ва инсон саломатлиги.Тошкент.2018 йил.

3. Носирхужаев С.Н., М.Бекмуродов ва бошк;. Социология асослари. Маърузалар матни. Т.: Низомий ном. ТошДПУ, 2000.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.