Научная статья на тему 'РОЛЬ КОНСТИТУЦИИ В РАЗВИТИИ ОБРАЗОВАНИЯ'

РОЛЬ КОНСТИТУЦИИ В РАЗВИТИИ ОБРАЗОВАНИЯ Текст научной статьи по специальности «Философия, этика, религиоведение»

CC BY
53
15
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
РАЗВИТИЕ СФЕРЫ ОБРАЗОВАНИЯ / ПОДРАСТАЮЩЕГО ПОКОЛЕНИЯ / ПАТРИОТИЗМ / КОНСТИТУЦИЯ

Аннотация научной статьи по философии, этике, религиоведению, автор научной работы — Каримова М., Саидов Ф.

В данной статье авторы показывают состояние сферы образования Таджикистана и его социально-экономическое развитие на основе Конституции и ежегодное Выступление Президента Республики Таджикистан к Маджлиси Оли республики.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ROLE OF THE CONSTITUTION IN THE DEVELOPMENT OF EDUCATION

In this article the authors show the status of the education sector of Tajikistan and its socio-economic development on the basis of the Constitution and the annual statement of the President of the Republic of Tajikistan to the Majlisi Oli of the Republic.

Текст научной работы на тему «РОЛЬ КОНСТИТУЦИИ В РАЗВИТИИ ОБРАЗОВАНИЯ»

THE GROWING INFLUENCE OF THE RELIGION OF ISLAM AMONG THE YOUTH OF

TAJIKISTAN

Today, in the absence of a pluralistic political field in some countries of Central Asia, Islam can perhaps serve as a platform or tool for the expression of social protest poor population. The author notes the causes of disagreement among the youth of Tajikistan and avoid conflicts.

Keywords: post-conflict, hijab, madhhab, Salafi, Hanafi religion, Islam, fundamentalist Muslim.

Сведения об авторе: Тураева Зухро Юнусовна, кандидат политических наук, доцент кафедры философии и политологии Таджикского государственного института языков имени С. Улугзода, e-mail: [email protected]

About author: Turaeva Zuhro Yunusova, PhD in Political Sciences, Associate Professor, Department of Philosophy and Political Sciences, Tajik State Institute of Languages named after Sotim Ulughzoda

НАЦШИ КОНСТИТУТСИЯ ДАР РУШДИ СОХДИ МАОРИФ

Каримова М., Саидов Ф.

Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С. Айни

Мардуми Точикистон соли 2014 яке аз мухимтарин чашнхои миллии худ - кабули нахустин Конститутсияи (Сарконуни) Ч,умхурии Точикистонро дар рухияи баланди ифтихор аз ватану ватандорй, худшиносиву худогохй, фаъолияти созандагию бунёдкорй ва дигаргунихои назарраси иктисодиву ичтимой чашн гирифт. Дар фазои идона ва дастовардхои бузурги мехнатй, рушди бемайлони сохахои гуногуни хочагии халк пешвоз гирифтани чашни 20-солагии кабули Конститутсияи (Сарконуни) Ч,умхурии Точикистон бесабаб нест.

Зеро Конститутсия ин ифодаи иродаи халки точик буда, орзуву омоли хазорсолахои гузаштагони халки мо дар рохи расидан ба истиклолият комили давлатдорй, боандеша ва арзишхои миллй ва арзишхои пазируфташудаи байналмилалй бунёд намудани давлати демокративу хукукбунёд мебошад.

Конститутсия халки точикро кисми чудонашавадаи чомеа чахонй ва дар пеши наслхои гузаштаву хозира ва оянда масъул ва вазифадор эътироф намуда, максад ва вазифахои таърихии халки точикро бунёди чомеаи адолатпарвар эълон намуд.

Ин санади мухими сиёсй ва эътибори олии хукукй дошта принсипхои асосии бунёди давлати миллй, пешбурди давлатдорй ва низоми онро бо накш ва хузури се шохаи хокимияти давлатй танзим намуда,инсон, хукук ва озодихои онро арзиши олй эътироф карда, хаёт, кадр, номус ва дигар хукукхои фитрии инсонро дахлнопазир хисоб намуд.

Конститутсия бевосита амалй шудани хукуку озодихои инсон ва шахрванд, аз тарафи Конститутсия, конунхои чумхурй ва санадхои хукукии байналмилалии эътироф намудаи чомеаи чахонй хифз шудани онхоро кафолат дод. Таъмин ва риояи онхоро максаду мазмуни фаъолияти хокимияти конунгузор, ичроия ва макомоти худидоракунии махаллй муайян кард. Барои хифзи хукуку озодихои инсон ва шахрванд бори нахустин дар хаёти сиёсию хукукии кишвар макомоти судиро ба хайси як шохаи мустакили хокимият пазируфта, онро бодигар шохахои хокимияти давлатй баробар эълон кард.

Бесабаб нест, ки Президенти Ч,умхурии Точикистон мухтарам Эмомалй Рахмон Паёми соли 2014 худро ба Мачлиси Олии Ч,умхурии Точикистон аз накши созанда ва офарандаи Конститутсияи мамлакат, огоз намуда, иброз доштанд, ки «Конститутсия барои аз байн бурдани хатаре, ки ба истиклолияти давлатй тахдид мекард, шароити зарурии хукукй мухайё карда, барои аз нобудй начот додани давлати тоза истиклоли точикон ва аз парокандагй рахой бахшидани миллати точик асос гузошт, чихати расидан ба вахдати миллй тахкурсии устувор гардид ва дар он мархалаи хассоси таърихй барои гузоштани асосхои аркони давлатдории точикон накши такдирсозу халкунанда бозид» [2, c. 3].

Дар Паём хамчунин чабхахои дигари ахамияти таърихиву сиёсии Конститутсияи мамлакат, аз кабили нишонаи нахустин ва мухимтарини сохиб истиклолии давлат

бyдани он, ба чомеаи чаxонй мyаppифй намyдани давлати мо xамчyн давлати муста-кили доpои низоми мyкаммали сиёсию xy^y^H, аз чониби чомеаи чаxонй, созмонxои 6онуФузи байналмилалй ва давлатxои дигаp эътиpоф гаpдидани соxибихтиёpии Точи-кистон ва эълон доштани баpобаpии xама даp назди конун мавpиди андешаи Роxбаpии давлат каpоp гиpифтанд.

Мавpиди зикp аст, ки бунёди чомеаи ичтимой xамчyн самти стpатегии фаъолияти давлати Точикистон низ аз Конститутсияи (Саpконyни) Ч,yмxypии Точикистон баpмеояд, чунон чи тибки кисми дувуми моддаи 1 Конститутсия:

«Точикистон давлати ичтимой буда, баpои xаp як инсон шаpоити аpзанда ва инкишофи озодонаpо фаpоxам меоpад» [1, с. ].

Вобаста ба ин, Конститутсия даp баpобаpи дигаp соxаxои мyxими ичтимой ба мак-табу маоpиф низ бетафовут намуда, даp моддаи 41 худ xy^^ конститутсионии шаxpвандони мамлакатpо ба таxсил эълон доштааст, ки тибки он:

«Хдо шахс xy^^ таxсил доpад. Таълими умумии асосй xатмист. Давлат таълими умумии асосии xатмии pойгонpо даp мyассисаxои таълимии давлатй кафолат медщад.

Шахс даp доиpаи мyкаppаp намудаи конун даp мyассисаxои таълимии давлатй метавонад ба тавpи pойгон таълими миёнаи умумй, ибтидоии касбй, миёнаи касбй ва олии касбй гиpад» [1, с. 15].

Пpезиденти Ч,yмxypии Точикистон даp Паёми навбатии худ ба мактабу маоpиф бо дид ва андешаи нав баpомад намуда, ибpоз намуданд, ки:

«Бо даp назаpдошти вазъи чаxони имpyза изxоp медоpам, ки мактабу маоpиф, инчунин омили мyxимтаpини амнияти миллй низ мебошад, зеpо даp чаxони пypтазоди имpyза факат насли навpасе, ки дониш ва касбу xyнаpxои замонавиpо хуб аз худ каpдааст, метавонад даp оянда pyшди босуботи иктисодии кишваppо таъмин намояд» [2].

Аз ин py, агаp даp соли 2014 маблаFгyзоpии соxаxои ичтимои 54,2 фоизи xачми умумии хаpочоти бучети давлатй ё 7,7 миллиаpд сомониpо ташкил диxад, пас даp 7 соли оянда ба соxаxои ичтимой даp xачми умумии зиёда аз 70 миллиаpд сомонй маблаFгyзоpй каpда мешавад.

Аз чумла, даp 7 соли оянда ч^ати таъмини соxаи маоpиф ва беxтаp гаpдидани таъминоти он чудо намудани 27 миллиаpд сомонй даp назаp аст.

Воpид гаpдидан ба фазои ягонаи таxсилот ва чоpй намудани меъёpxои байналмилалии таxсилот, сатxи фаъолият ва даpачаи таpбияи кадpxо даp мактаби олй, эътиpофи xyччатxои таxсилоти олии касбии кишваp даp кишваpxои авpyпой, кабули довталабон ба мyассисаxои таxсилоти олй тавассути имтиxонxои маpказонидашyдаи дохилшавй даp Маpкази миллии тестй аз дастоваpдxои мyxими соxаи маоpиф аpзёбй мегаpданд.

Дамин таpик, Конститутсияи мамлакат баpои pyшд ва таxкими минбаъдаи мактаб ва маоpиф шаpоити мyxими сиёсию xy^y^ï фаpоxам оваpдааст.

Даp баpобаpи ин, pyшди бонизом ва босифати соxаи мактабу маоpифpо бе шахси онpо ба амал баpоpанда низ тасаввyp каpдан мумкин нест ва даp маpкази ислоxоти соxаи мактабу маоpиф бояд омyзгоp каpоp дошта бошад. Танxо аз сатxи баланди фаъолияти омyзгоp мо метавонем даp оянда ба кадpxои баланд ихтисоси баpои давлату миллат манфиатбахш умед бандем.

«Омyзгоp даp меxваpи соxаи маоpиф каpоp доpад ва сатxy сифати дониши шогиpдон ва таpбияи шоистаи онxо маxз ба донишу тачpиба, малакаву маxоpати касбй, усули таълим ва дигаp паxлyxои фаъолияти шахсии омyзгоp вобастагии зич доpад» -таъкид доштани Роxбаpи давлат аввалан аз даpки чой ва накши омyзгоp даp чомеаи Точикистон даpак диxад, баъдан он шаxодати аз чиxати касбй боз xам боло баpдоштани мактаб, маоpиф ва илм мебошад.

Татбики амалии мyкаppаpоти Конститутсияи мамлакат, инчунин ичpои дастypy сyпоpишxои xамешагии Роxбаpи давлат даp соxаи маоpиф аз масъулини соxаи мактабу маоpиф, махсусан омyзгоpони кишваp муносибати чиддиpо нисбати баланд баpдоштани сатxy сифати фаъолияти мyассисаxои таълимй ва таълим такозо доpад. Зеpо вакти он pасидааст, ки коpxои назаppаси даp ин соxа ба анчом pасида, аз кабили: сохтмон ва бунёди мактабxои нави замонавй, сол аз сол афзудани таъминоти моддию техники мyссисаxои таълимй, махсусан тачxизонидани онxо бо техналогияи нави мyосиp, боло pафтани сатxи ичтимоии омyзгоpон бояд даp таълим ва таpбияи насли навpас накши назаppас дошта бошанд.

Ин ду раванд, яъне афзоиши бемайлони таъминоти базаи моддй-техникии муассисахои сохаи мактабу маориф ва боло рафтани сатхи ичтимоии омузгорон аз як тараф, аз тарафи дигар баланд гаштани сифати таълим ва тарбияи насли наврас бояд бохам алокаи ногусастанй дошта, давоми мантикии хамдигар бошанд.

Танхо дар хамин холат мо метавонем аз сатх ва сифати мактабу маориф ва таълим дар кишвар изхори каноатмандй намуда, мукаррароти Конститутсияи мамлакатро дар сохаи мактабу маориф ва таъмини хукуки инсон ва шахрвандро ба дарачахои гуногуни тахсилот ба амал барорем.

Адабиёт:

1. Конститутсияи (Сарконуни) ЧумхурииТочикистон. Душанбе-2003.

2. Паёми Президенти Ч,умчурии Точикистон Эмомалй Рахмон ба Мачлиси Олии Чумхурии Точикистон // Чумхурият. - 2014. - 25 апрел.

3. Паёми Президенти Ч,умхурии Точикистон Эмомалй Рахмон ба Мачлиси Олии Ч,умхурии Точикистон // Чумхурият. - 2015. - 24 январ.

РОЛЬ КОНСТИТУЦИИ В РАЗВИТИИ ОБРАЗОВАНИЯ

В данной статье авторы показывают состояние сферы образования Таджикистана и его социально-экономическое развитие на основе Конституции и ежегодное Выступление Президента Республики Таджикистан к Маджлиси Оли республики.

Ключевые слова: развитие сферы образования, образование и воспитание, подрастающего поколения, патриотизм,конституция.

ROLE OF THE CONSTITUTION IN THE DEVELOPMENT OF EDUCATION

In this article the authors show the status of the education sector of Tajikistan and its socioeconomic development on the basis of the Constitution and the annual statement of the President of the Republic of Tajikistan to the Majlisi Oli of the Republic.

Key words: the development of education, education and upbringing of the younger generation, patriotism, constitution.

Сведения об авторе: Каримова М., начальник отдела кадров Таджикского государственного педагогического университета имени С. Айни, e-mail: [email protected]

Саидов Ф., магистрант Таджикского государственного педагогического университета имени С. Айни, e-mail: [email protected]

About author: Karimova M., head of personnel department of the Tajik State Pedagogical University named after S. Aini

Saidov F., master student in Tajik State Pedagogical University named after S. Aini

СЕМЬЯ КАК ОСНОВНОЕ НАПРАВЛЕНИЕ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ПОЛИТИКИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН

Нуров Н. А.

Таджикский государственный педагогический университет имени С. Айни

Исторический опыт, анализ источников, научная литература и практические результаты показывает, что семья является основным источником развития общества. Согласно историческому опыту возникновение и становление семьи является как результат появления человека в обществе. В этой связи необходимо указать, что семья имеет длительную историю. Эту мысль полностью подтверждают итоги человеческого опыта и развития. Поэтому без существования семьи нет, и не может быть человеческой жизни в обществе.

В Таджикистане проблему семьи и её роли в обществе подробно рассматривали такие женщины-ученные как: Гафорова М.К., Абдушукурова Т.Р., Бабасадыкова Г., Додхудоева Л., Кувватова Л., Мирзоева В., Набиева Р. и многие другие женщины Таджикистана внесли весомый вклад в развития проблемы семьи и семейных отношений в обществе.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.