Научная статья на тему 'QORA QORAQAT BARGLARINING ELEMENTAR TARKIBI (RIBES NIGRUM L.)'

QORA QORAQAT BARGLARINING ELEMENTAR TARKIBI (RIBES NIGRUM L.) Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
431
44
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Davlat farmakopeyasi / elementar tarkib / dori vositasi / fizik-kimyoviy / me’yoriy hujjat / terapevtik ta’sir / fermentlar / gormonlar / makroelement / mikroelement / qora qoraqat / mass-spektrometriya / yallig’lanish / shamollash / vitamin / dorivor o’simlik. / State Pharmacopoeia / elemental composition / drug / physicochemical / normative document / therapeutic effect / enzymes / hormones / macroelement / microelement / black currant / mass spectrometry / inflammation / inflammation / vitamin / medicinal plant.

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Xabibullayeva, Sh.M., Abdullayeva, U.A., Ulasheva, F.N.

Hozirgi vaqtda shamollash va koviddan keyin insonlarda vitamin yetishmovchiligi ko’p uchraganligi sababli tabiiy sharoitda o’sgan va o’stirilgan dorivor o’simliklardan dori vositalarini tayyorlashga talab kuchaygan.Shu maqsadda biz qora qoraqat o’simligini tarkibini o’rganishga kirishdik. O’zbekiston Respublikasida o’stiriladigan qora qoraqat o’simligi bargi tarkibidagi elementar tarkibini aniqlash. Tadqiqot obyekti sifatida Toshkent viloyatida o’stiriladigan qora qoraqat ( Ribes nigrum L.) o’simligi barglari. Adabiyotlarda va me’yoriy hujjatlarda keltirilgan usul yordamida tahlil amalga oshirildi.Tadqiqotda fizik-kimyoviy usul ( DF XI,1 qism )dan foydalanildi. O’zbekiston hududida o’stiriladigan qora qoraqat o’simligi tarkibidagi makro va mikroelemtlarini aniqlash va u asosda kelajakda yallig’kanish va shamollashga qarshi dori vositasini yaratish.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ELEMENTARY COMPOSITION OF BLACK CARROT LEAVES (RIBES NIGRUM L.)

Nowadays, due to the high incidence of vitamin deficiency in humans after colds and diarrhea, there is a growing demand for the preparation of medicines from naturally grown and cultivated medicinal plants. To this end, we began to study the composition of black currant. Determination of the elemental content of black currant leaves grown in the Republic of Uzbekistan. The analysis was carried out using the method given in the literature and normative documents. The study used the physicochemical method (DF XI, Part 1). Identification of macro-and microelements in black currant grown in Uzbekistan and the development of anti-inflammatory and anti-inflammatory drugs in the future.

Текст научной работы на тему «QORA QORAQAT BARGLARINING ELEMENTAR TARKIBI (RIBES NIGRUM L.)»

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

О

R

VOLUME 2 | ISSUE 3 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

QORA QORAQAT BARGLARINING ELEMENTAR TARKIBI

(RIBES NIGRUM L.)

Xabibullayeva SH.M., Abdullayeva U.A., Ulasheva F.N.

Toshkent farmatsevtika instituti [email protected]

ANNOTATSIYA

Hozirgi vaqtda shamollash va koviddan keyin insonlarda vitamin yetishmovchiligi ko'p uchraganligi sababli tabiiy sharoitda o'sgan va o'stirilgan dorivor o'simliklardan dori vositalarini tayyorlashga talab kuchaygan.Shu maqsadda biz qora qoraqat o'simligini tarkibini o'rganishga kirishdik. O'zbekiston Respublikasida o'stiriladigan qora qoraqat o'simligi bargi tarkibidagi elementar tarkibini aniqlash. Tadqiqot obyekti sifatida Toshkent viloyatida o 'stiriladigan qora qoraqat ( Ribes nigrum L.) o 'simligi barglari. Adabiyotlarda va me'yoriy hujjatlarda keltirilgan usul yordamida tahlil amalga oshirildi.Tadqiqotda fizik-kimyoviy usul ( DF XI,1 qism )dan foydalanildi. O'zbekiston hududida o'stiriladigan qora qoraqat o'simligi tarkibidagi makro va mikroelemtlarini aniqlash va u asosda kelajakda yallig'kanish va shamollashga qarshi dori vositasiniyaratish.

Kalit so'zlar: Davlat farmakopeyasi, elementar tarkib, dori vositasifizik-kimyoviy,me'yoriy hujjat, terapevtik ta'sir, fermentlar, gormonlar, makroelement, mikroelement, qora qoraqat, mass-spektrometriya,yallig'lanish, shamollash, vitamin, dorivor o 'simlik.

В настоящее время, в связи с высокой частотой развития авитаминоза у человека после простудных заболеваний и диареи, возрастает потребность в приготовлении лекарственных средств из естественно выращенных и культивируемых лекарственных растений, с этой целью нами было начато изучение состава черной смородины. Определение элементного состава листьев смородины черной, произрастающей в Республике Узбекистан. Объектом исследования являются листья смородины черной (Ribes nigrum L.), выращенной в Ташкентской области. Анализ проведен по методике, приведенной в литературе и нормативных документах.Исследование проведено физико-химическим методом (ДФ XI, часть 1). Выявление макро- и микроэлементов в черной смородине, выращенной в Узбекистане, и разработка противовоспалительных и противовоспалительных препаратов в будущем.

АННОТАЦИЯ

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

О

R

VOLUME 2 | ISSUE 3 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

Ключевые слова: Государственная фармакопея, элементный состав, лекарственное средство, физико-химический, нормативный документ, лечебное действие, ферменты, гормоны, макроэлемент, микроэлемент, черная смородина, масс-спектрометрия, воспаление, воспаление, витамин, лекарственное растение.

Nowadays, due to the high incidence of vitamin deficiency in humans after colds and diarrhea, there is a growing demand for the preparation of medicines from naturally grown and cultivated medicinal plants. To this end, we began to study the composition of black currant. Determination of the elemental content of black currant leaves grown in the Republic of Uzbekistan. The analysis was carried out using the method given in the literature and normative documents. The study used the physicochemical method (DF XI, Part 1). Identification of macro-and microelements in black currant grown in Uzbekistan and the development of anti-inflammatory and anti-inflammatory drugs in the future.

Keywords: State Pharmacopoeia, elemental composition, drug, physicochemical, normative document, therapeutic effect, enzymes, hormones, macroelement, microelement, black currant, mass spectrometry, inflammation, inflammation, vitamin, medicinal plant.

Mineral elementlar butun organizmning normal faoliyati uchun katta ahamiyatga ega. Ular vitaminlar, fermentlar, gormonlar va boshqa faol birikmalarning bir qismidir, ular barcha to'qimalarning hujayralarida va qon plazmasida ham mavjud. Shuni ta'kidlash kerakki, ayrim kasalliklarning etiologiyasi organizmda u yoki bu makro va mikroelementlarning yetishmasligi bilan bog'liq.[4,5]

Bundan tashqari, dorivor o'simlik materiallari tarkibidagi ushbu elementlarning kompleksi yaxshilangan terapevtik ta'sirga ega dori-darmonlarni olish imkonini beradi. Dorivor o'simlik materiallaridagi makro va mikroelementlarning tarkibi to'g'risida ma'lumotlarning yo'qligi uni to'g'ri ishlatishga jiddiy to'siq bo'lishi mumkin [2]. O'zbekiston Respublikasining iqlim sharoitida yig'ib olingan qora qoraqat barglarining (Ribes nigrum L.) elementar tarkibini o'rganish.

MATERIALLAR VA USULLAR

Elementar tarkibni aniqlash juda sezgir ko'p elementli induktiv bog'langan plazma massa spektral usuli (ICP-MS) yordamida amalga oshirildi [1]. Usul ion manbai sifatida induktiv bog'langan argon plazmasidan foydalanishga asoslangan.

ABSTRACT

KIRISH

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 3 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

O'rganish ob'ekti Toshkent viloyatida (2021-yil) gullashdan keyin va meva berish fazasi boshida yig'ib olingan qora qoraqat (Ribes nigrum L.) barglari bo'ldi. Yig'ilgan xom ashyo havo-soyada quritilgan.

Tahlil qilingan namuna plazmaga eritma shaklida kirganligi sababli, tahlil qilingan namuna o'lchovlardan oldin

eritmaga o'tkazildi.

Buning uchun biz tahlil qilingan namunani ochiq tizimda 250-500 Vt quwatga va 180 dan haroratda dasturlashtirilgan Milestone mikroto'lqinli pechida nitrat va perklorik kislotalar aralashmasida (8: 2) to'liq eritish protsedurasidan foydalandik. -2200 S. Olingan eritma miqdoriy jihatdan 100 ml hajmli o'lchov kolbasiga o'tkazildi va keyinchalik induktiv bog'langan plazma massa spektrometrining (Agilent-7500 CX, Agilent Technologies) purkash kamerasiga to'g'ridan-to'g'ri yuborish uchun ishlatilgan. Qurilma parametrlari: plazma quvvati - 1200 Vt, integratsiya vaqti - 0,1 sek, peristaltik nasosning aylanish tezligi - 0,1 rpm. Qurilmaning qolgan parametrlari sozlash jarayonida o'rnatiladi va texnik xizmat ko'rsatish davrlari orasida o'zgarishsiz qoladi. Standart sifatida 1,0 mg/l maqsadli komponentlarni o'z ichiga olgan multielementli standart eritma ishlatilgan.[6,7]

NATIJALAR

Tadqiqot jarayonida dorivor o'simlik materiallarida 30 ta makro- va mikroelementlar topildi (1-jadval va 1-rasm). Ulardan asosiy komponentlarga Mg (3651,59 mg/l), Ca (3411,46 mg/l), P (730,209 mg/l), Si (382,366 mg/l), Na (274,543 mg/l), Al (219,253) kiradi. mg/l) va Fe (155,733 mg/l).

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 3 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

■ Be ■ В ■ Na ■ Mg ■ Al "Si ■ P "Ca

■ Ti "V "Cr ■ Mn ■ Fe ■ Co »Ni ■ Ga

1-rasm.

Qora qoraqat barglari tarkibidagi elementlarning nisbati MUHOKAMA

Qora qoraqat o'simligi bargi tarkibidagi elementar tarkibni aniql ash juda sezgir ko'p elementli induktiv bog'langan plazma massa spektral usuli (ICP-MS) yordamida amalga oshirildi.Bu tadqiqot natijasiga ko'ra 15 ta makroelement va 15 ta mikroelement borligi aniqlandi.

1-jadval.

Qora qoraqat barglarining makroelement tarkibi

№ Element Miqdor, мг/л

1. Litiy 0,300

2. Berilliy 0,059

3. Bor 16,386

4. Natriy 274,543

5. Magniy 3651,590

6. Aluminiy 219,253

7. Kremniy 382,366

S. Fosfor 730,209

9. Kalsiy 3411,460

10. Bariy 2,477

11. Rubidiy 0,459

12. Xrom 0,679

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 3 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

13. Marganes 2,237

14. Temir 155,733

15. Kobalt 0,055

2-jadval.

Qora qoraqat barglarining mikroelement tarkibi

№ Element Miqdor, мг/л

16. Nikel 0,468

17. Galliy 0,297

18. Mishyak 0,148

19. Selen 0,015

20. Vanadiy 0,083

21. Stronsiy 14,604

22. Sirkoniy 0,114

23. Qalay 0,379

24. Titan 2,033

25. Qo'rg'oshin 0,199

26. Niobiy 0.002

27. Kadmiy 0,004

28. Surma 0,009

29. Seziy 0,002

30. Volfram 0,004

XULOSA

Toshkent viloyatida yig'ib olingan qorag'at barglarining (Rubus nigrum L.) elementar tarkibi o'rganildi. IPS-MS usulidan foydalangan holda, o'rganilayotgan ob'ektda 30 ta element mavjudligi aniqlandi, ular orasida magniy, natriy, kremniy, fosfor, kaltsiy, temir va alyuminiy ustunlik qiladi. Tahlil davomida olingan ma'lumotlar mahalliy dorivor o'simlik materiallarini hayotiy elementlarning manbai sifatida ko'rib chiqishga imkon beradi.

REFERENCES

1. МУК 4.1.1483-03. Определение содержания химических элементов в диагностируемых биосубстратах, препаратах и биологически активных добавках методом масс-спектрометрии с индуктивно связанной аргоновой плазмой: методические указания.

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 3 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

2. Нуруллаева Д.Х., Фарманова Н.Т. Изучение элементного состава плодов овса посевного (Avena sativa L.) //Аспирантский вестник Поволжья. - 2020. -№ 1-2. - С. 142-145. https://doi.Org/10.17816/2072-2354.2020.20.1.142-145.

3. Петрова С.Н., Кузнецова А.А. Состав плодов и листьев смородины черной Ribes Nigrum (обзор) / С.Н. Петрова, А.А. Кузнецова //Химия растительного сырья. - 2014. - №4. - С.43-50.

4. Чиков П.С. Атлас лекарственных растений.- М.: АиФ Принт, 2005.-С.264.

5. Чиков П.С. Лекарственные растения.- М.: Медицина, 2006.-С.59.

6. Олимов Н.^,Сидаметова З.Э.,Хабибуллаева Ш.М.,Рахимова Д.О. Определение содержания минеральных элементов седативного сиропа» ФЛЕГМЕН».//Инфекция,иммунитет и фармакология-2021.-№ 2.-с.206-213.

7. Государственная фармакопея XI.I-том// 1990-с-50-55.

8. Ziyonet.uz

9. http://www.pharmateca.ru/ru/archpive/article/7041

10. http: //pharmic.ru/

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.