CC BY
0EURASIAN JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES, PHILOSOPHY AND CULTURE
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.2 | SJIF = 8.165 www.in-academy.uz
PR CAMPAIGN SYSTEM AND ITS TARGET AUDIENCE
Esengeldieva Asem Yuriy qizi
Student of Karakalpak state university https://doi.org/10.5281/zenodo.11439404
EURASIAN JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES,
PHILOSOPHY AND CULTURE
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Received: 23thMay 2024 Accepted: 30thMay 2024 Online: 31th May 2024
KEYWORDS PR campaign, target audience, audience
segmentation, corporate buyer, universal buyer.
The concept of a PR campaign, its types, models and campaign strategy are discussed in the article. Also, the importance of PR campaigns in increasing work efficiency and methods of working with the target audience are shown with practical examples.
PR KAMPANIYA DUZILISI HAM ONIN MAQSETLIAUDITORIYASI
Esengeldieva Asem Yuriy qizi
Qaraqalpaq mamleketlik universiteti student https://doi.org/10.5281/zenodo.11439404
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Received: 23thMay 2024 Accepted: 30th May 2024 Online: 31th May 2024
KEYWORDS PR kampaniya, maqsetli auditoriya, auditoriyani segmentlew, korporativ qariydar, universal
qariydar.
Maqalada PR kampaniya túsnigi, onin túrleri, modelleri hám kampaniya strategiyasi máselesi kórip shigilgan. Sonin menen birge, PR kampaniyalarinm jumis nátiyjeliligin asirirwdagi áhmiyeti hám maqsetli auditoriya menen islesiw usillari ámeliy misallar menen úyrenilgen.
PRdiñ tiykargi waziypalan sirtqi hám ishki kommunikaciyalardi jetilistiriw salasinda ayqin kózge taslanadi. PR bóliminiñ 80% sirtqi baylanisi baylanislari galaba xabar qurallari sonday-aq, socialliq tarmaqlar boladi. Jámiyetshilik penen baylanislar tarawiniñ tiykargi waziypalari tómendegilerden ibarat. Yagniy, túrli baylanis kanallariniñ turaqli monitoringi hám kereksiz magliwmatlarga waqitinda juwap beriw, óz materiallarin baspaga tayarlaw, brifingler hám baspasóz konferenciyalarinda qatnasiw, administraciya atinan shigiwlar hám túsindiriwler alip bariw, túrli ekstremal jagdaylarga tayar boliw hám tagi basqa. Mákemeniñ sirtqi baylanislarin baspasóz xizmeti (yamasa baspasóz xatkeri) tárepinen ámelge asiriladi, ol bunday baylanislari ornatiwi ushin taraw boyinsha professional bilimge iye, jetik kadr boliwi lazim.
EURASIAN JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES, PHILOSOPHY AND CULTURE
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.2 | SJIF = 8.165 www.in-academy.uz
Ishki baylanislar sholkem shenberinde oz-ara tusiniw ham sheriklik ortaligin jaratiliwga qaratilgan. Yaponiyanin Sony kompaniyasi tiykarin saliwshilardan birinin tomendegi pikiri âhmiyetli. Yagniy, kampaniya PR menejerinin en zârurli waziypasi korporaciyada tap bir shanaraq siyaqli munâsibetti qâliplestiriw bolip tabiladi. Ol en aldi menen, râsmiy baylanislardin toliqligi hâm natiyjeliligi, barliq xizmetkerlerdi obiektiv informaciya menen tâmiyinlew waziypasin orinlaydi. Sonin menen birge, râsmiy bolmagan baylanis, mish-mish gâpler hâm olardin tarqaliwi, pikir hâm bahalardi uyreniw, sholkemde mâlim kommunikativlik roldi atqaratugin shaxslardi aniqlawga ulken itibar beredi.
PR mâselelerinin judâ âhmiyetli shenberi sholkemdin, onin basshilari hâm xizmetkerlerinin imidjini tâmiyinlew, sonin menen birge, imidjin asiriw, oni turaqlastiriw hâm tomenlegen jagdayda tez arada saplastiriwga qaratilgan. Bunday waziypalari târtipli hâm sistemali turde âmelge asiriwda PR kampaniyalarinin orni ayriqsha. PR kampaniyalari zamanagoy siyasat maydanindagi atqaratugin xizmeti kun sayin artip barmaqta. Olardin iskerligin uyreniw hâm jâne de jetilistiriwdin teoriyaliq bazasin jaratiw, âmeliy âhmiyetin asiriw bugingi kunnin âhmiyetli waziypalarinin birine aylanbaqta.
PR kampaniyasi - bul mâlim bir nâtiyjege erisiwge qaratilgan maqsetli auditoriya menen ken qamtilgan baylanis programmasi. Bunday programma qatan belgilengen waqit araliginda âmelge asiriladi hâm dâsturiy turde tort tiykargi basqishtan ibarat: izertlew (hâzirgi jagdaydi bahalaw); rejelestiriw; âmelge asiriw hâm nâtiyjelerdi bahalaw.
PR kampaniyasinin natiyjeliligi kop târepten bul basqishlardin hâr birin islep shigiw sapasina baylanisli bolip, olardin hesh birin ekinshi dârejeli dep esaplaw mumkin emes. Biraq, geyde, dâslepki izertlewler, maqsetli hâm kampaniya auditoriyasin bagdarlawga kem itibar beriledi. Biraq nâtiyjege erisiw ushin maqsetlerdi tuwri qâliplestiriw en âhmiyetlisi esaplanadi. Sonin menen birge, PR kampaniyasi iskerliginin qanday jumis alip bariliwina baylanisli bolgan jâmiyetshilik pikiri gruppalarin aniqlaw kerek.
Hâr qanday kampaniya ushin onin iskerligine tikkeley yamasa tikkeley bolmagan tâsir korsetiwi mumkin bolgan jâmiyetshilik pikiri gruppalari bar. Bul gruppalarga tomendegiler kiredi: kampaniyanin ishki auditoriyasi (onin xizmetkerleri), sherikleri, jetkizip beretuginlar, tovar hâm xizmetler qariydarlari, bâsekilesler, finansliq shenberler, mâmleket sholkemleri, jergilikli auditoriya, galaba xabar qurallari, ken jâmiyetshilik. Bunday gruppalar menen kampaniya baylanislardi saqlap turiwi hâm unamli munâsibetti qâliplestiriwi kerek, onin ushin uzaq muddetli baylanis programmalari islep shigiladi.
Qisqa muddetli PR kampaniyasin otkeriw ushin jâmiyetshiliktin barliq gruppalari arasinan tek onin maqsetlerine juwap beretuginlari saylanadi. Bul hâreketlerdi jiynawga hâm puldi tejewge jârdem beredi.
PR kampaniyasinin maqsetli auditoriyasi (maqsetli gruppa) xabarlardi qabil etiwshilerdin tiykargi hâm en zârurli qatlami esaplanadi. Tap usi gruppa informaciya mazmunin, tiykargi xabardi (xabardi), sonin menen birge usiniw usilin hâm informaciyani uzatiw kanallarin belgileydi. Maqsetli gruppalar segmentaciya jârdeminde aniqlanadi, yagniy, mâlim kriteryalarga kore birdey sektorlarga bolinedi.
PR kampaniyasi ushin auditoriyani segmentlew bir neshe kriteryalarga kore âmelge asiriliwi mumkin.
EURASIAN JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES, PHILOSOPHY AND CULTURE
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.2 | SJIF = 8.165 www.in-academy.uz
Birinshisi, ónimdi tutiniw túri. Bul kriterya sheñberinde qariydarlardiñ eki tiykargi topan: Tovarlardi keyinirek qayta satiw yamasa oniñ tiykarinda óz ónimin jaratiw ushin satip alatugin qariydarlar: distribyutorlar, dilerler, satiwshilar, usaqlap satiw satiwshilar, túrli dáldalshi shólkemler. Derlik barliq iri kompaniyalar óz ónimlerin tuwridan-tuwri aqirgi qariydarga satpaydi, bálki rawajlangan tarqatiw sistemasinan paydalanadil. Olar ónim tarqatiw kanallari boylap háreketlenedi, olardiñ túyinleri óz maqsetleri hám waziypalarina iye bolgan gárezsiz shólkemler bolip tabiladi. Bul auditoriyaga qaratilgan PR kampaniyasi ayriqshaliqlarga iye. Sonday-aq, bul gruppaga, satip alingan ónim tiykarinda óz ónimin jaratatugin kompaniyalar kiredi. Misali, sistema integratorlari hám qosimshalardi islep shigiwshilar. Bul qariydarlardiñ ayriqsha qásiyetleri bolsa da, olardiñ maqsetlerine kóre, olardi birinshi gruppaga kirgiziw múmkin.
Ekinshisi, turaqli qariydarlar. Bul óz mútajlikleri ushin tovarlar hám xizmetlerdi satip alganlar. Ádetde, kompaniya qariydarlari bul eki gruppaga tiyisli bolip, olardiñ hár biri ushin bólek PR-iskerlik alip bariladi. Tiykargi qariydarlarga qaratilgan PR kampaniyalari quramali hám sol sebepli bunday qariydarlardi jáne de segmentlerge bóliw kerek.
Qariydar túri - bul kriterya sheñberinde qariydarlar tómendegilerge bólinedi: a) korporativ qariydarlar; b) individual qariydarlar. Siziñ maqsetli auditoriyañiz qaysi segmentte jaylasqanina qaray, biz oniñ keyingi "bóliniwin" ámelge asiriwimiz múmkin. Eger biz korporativ qariydarlar menen islep atirgan bolsaq, biz ushin professional tañlaw kriteryalari zárúrli, birinshi náwbette qariydardiñ diqqat orayinda boliw. Korporativ qariydarlar kommerciyaliq kampaniyalari, mámleketlik uyimlar yamasa jámiyetlik shólkemleri boliwi múmkin.
PR kampaniyasi individual qariydarlarga qaratilgan bolsa, jeke ayriqshaliqlar birinshi oringa shigadi. Bul auditoriya qatlami bir neshe kriteryalarga kóre segmentlerge bólingen: Demografikaliq: jasi, jinsi, milleti, dini; Socialliq: kásip, dáramat dárejesi, kásiplik tayarliq dárejesi, tálim; professional; Psixologiyaliq: turmis tárizi, qizigiwshiliq sheñberi, modaga múnásibet, tutiniw stereotipi hám basqalar. Geografiyaliq ózgeshelik: jergilikli auditoriya, regionliq, sirt el.
Maqsetli auditoriya túsinigi PRda eñ áhmiyetlilerinen biri bolip tabiladi. F. Jeffkins aytqaninday, PR iskerligi "keñ xaliqtiñ bir bólegi bolgan arnawli túrde saylangan adamlar gruppalarina" qaratilgan. Tek gana maqsetli auditoriyañizdi aniq belgilew, bálki oniñ ideallari, qizigiwshiliqlari hám sogan uyqas túrde baylanis kanallarin da aniq belgilew zárúrli bolip tabiladi.
Solay etip, maqsetli auditoriyani aniqlaw haqiyqattan da óz-ara baylanisli úsh waziypani óz ishine aladi: Galabaliq auditoriyani segmentaciyalaw; Hár bir segmenttiñ qádiriyatlari hám ideallarin aship beriw; Hár bir segmentke tán baylanis kanallarin aniqlaw. Máselen, miymanxanani úgit-násiyatlaw boyinsha PR kampaniyasi (misali, "Courtyard by Marriott Sankt-Peterburg vasilevskiy"). Kórip shigilip atirgan shólkemde maqsetli auditoriyani eki gruppaga boliw múmkin: sirtqi hám ishki. Olar usinis qilip atirgan PR kampaniyasi dawaminda jámiyetshiliktiñ barliq gruppalari menen óz-ara baylanisti oranta algan.
Maqsetli auditoriya - bul uliwma ayriqshaliqlar boyinsha yamasa maqset ushin birlesken adamlar toparin belgilew ushin jámiyetshilik penen baylanislar yamasa reklamada qollanilatugin termin. Maqsetli auditoriya menen óz-ara baylanis hám olardi PR salasinda
EURASIAN JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES, PHILOSOPHY AND CULTURE
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.2 | SJIF = 8.165 www.in-academy.uz
aniqlawdin ayriqsha qâsiyetleri barshiliq. Mâselen, jâmiyetshiliktin maqsetli gruppalari arasinda Coca-Cola kompaniyasinin imidji toliq qâliplesken hâm sholkem haqqindagi magliwmatlardin mugdari hâm sapasin asiriw hâzirgi waqitta oni qâliplestiriwdin en nâtiyjeli usillarinan biri esaplanadi.
References:
1. Калемел С.М., Сеитер А.К., Брум Э.М. Паблик Рилейшнз. Теория и практика. - М.: Издательский дом. «Вильянс». 2001.
2. Муминов Ф. Паблик рилейшнз: история и теория. - Т.: Ижод дунёси. 2004.
3. Почепцов Г. Паблик Рилейшнз для профессионалов. - М.: 2000.
4. Berneys E. L. The Later Years. Public Relations Insights 1956-1986.-Rhinebeck: Free Press, 1986.-P.12.
5. Arziyev F. Pablik rileyshnz - axborot ortidagi manfaat. //Xalq so'zi, 2003, 4 noyabr.
6. PRESS LANGUAGE IS A QUALITY OF LITERARY AND ORAL LANGUAGE SIZE. G Seitnazarova - Конференции, 2020
7. Relativity of the Genre, Theme, Idea and Image in Artistic Expression. SG Suxanatdinovna.
