CC BY
2INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Original paper
© G.M. Yakubova1H_
1 Urganch davlat pedagogika instituti, Urganch, O'zbekiston
Annotatsiya
KIRISH: mazkur maqolada plastinografiya maktabgacha yoshdagi bolalarning vizual ko'nikmalarini rivojlantirishdagi o'rni va samaradorligi tahlil qilinadi. Plastinografiya bolalarning tasviriy san'atga bo'lgan qiziqishini oshirish, ijodiy fikrlashini rivojlantirish va tasavvurini kengaytirishda muhim vosita sifatida ko'rib chiqiladi. Tadqiqotda plastinografiyaning texnikasi, uslublari va pedagogik imkoniyatlari batafsil yoritilgan. Shuningdek, bolalarning mayda motorika, ranglar uyg'unligi va estetik tafakkurini shakllantirishda plastinografiyaning ahamiyati ilmiy va amaliy jihatdan asoslab berilgan. Ushbu yondashuv maktabgacha ta'lim muassasalarida samarali metodika sifatida taklif etiladi.
MAQSAD: mazkur maqolaning maqsadi plastinografiyaning maktabgacha yoshdagi bolalarning vizual ko'nikmalarini rivojlantirishdagi pedagogik va ijodiy imkoniyatlarini o'rganish hamda uning ta'lim jarayonida qo'llanilish samaradorligini ilmiy asoslashdir. Bolalarning tasviriy san'atga qiziqishini oshirish, ijodiy fikrlash va motorik ko'nikmalarini rivojlantirishga qaratilgan metodik yondashuvlarni aniqlash ushbu tadqiqotning asosiy vazifasini tashkil etadi.
MATERIALLAR VA METODLAR: bolalar bilan ishlash - bu nafaqat ta'lim berish, balki ularning ichki dunyosini anglash va rivojlantirishning o'ziga xos san'atidir. Plastinografiya jarayonida bu san'at bolalar uchun o'z qobiliyatlarini namoyon etish va mustaqil ijodiy faoliyatga asoslangan metodologik yondashuvlarni talab qiladi. Ushbu jarayon faqat bolalarning qo'l motorikasini rivojlantirish bilangina cheklanib qolmay, balki ularning vizual idroki, mantiqiy fikrlashi va estetik didini shakllantirishga ham xizmat qiladi.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: plastinografiya - maktabgacha yoshdagi bolalarning rivojlanishida ko'p qirrali vosita bo'lib, u nafaqat estetik did va ijodiy fikrlashni rivojlantiradi, balki bolalar idroki, motorikasi va ijtimoiy ko'nikmalarini ham shakllantiradi. Ushbu usulning ahamiyati haqida ko'plab tadqiqotlar va amaliy tajribalar muhokama qilinmoqda, chunki u pedagogika va psixologiya sohalarida o'zining o'rnini isbotlagan.
XULOSA: plastinografiya - bu oddiygina o'yin yoki ijodiy mashg'ulot emas. U maktabgacha yoshdagi bolalarning shaxsiy rivojlanishiga, ijodiy fikrlash qobiliyatlarini kashf qilishiga va o'z dunyoqarashini shakllantirishiga xizmat qiluvchi muhim pedagogik
ISSN 2992-9024 (online) 2025, №1
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
vositadir. Ushbu usul yordamida bola nafaqat o'z qo'llari bilan yangi shakllar yaratadi, balki o'z ichki olamini, hissiyotlarini va dunyoni qanday ko'rayotganini ham aks ettiradi.
Kalit so'zlar: plastinografiya, maktabgacha ta'lim, vizual ko'nikmalar, bolalar ijodiyoti, mayda motorika, tasviriy san'at, pedagogik usullar, estetik tarbiya.
Iqtibos uchun: Yakubova G.M. Plastinografiya maktabgacha yoshdagi bolalarning vizual ko'nikmalarini rivojlantirish vositasi sifatida. // Inter education & global study. 2025. №1 B. 243-251.
ПЛАСТИНОГРАФИЯ КАК СРЕДСТВО РАЗВИТИЯ ЗРИТЕЛЬНЫХ НАВЫКОВ
ДЕТЕЙ ДОШКОЛЬНИКОВ_
© Г.М. Якубова1 и
1Ургенчский государственный педагогический институт, Ургенч, Узбекистан_
Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: в данной статье анализируется роль и эффективность пластилина в развитии изобразительных навыков детей дошкольного возраста. Пластинография рассматривается как важный инструмент повышения интереса детей к изобразительному искусству, развития их творческого мышления и расширения воображения. В исследовании подробно описаны приемы, методы и педагогические возможности пластографии. Также научно и практически обосновано значение пластографии в формировании мелкой моторики детей, цветовой гармонии и эстетического мышления. Данный подход предлагается как эффективный метод в дошкольных образовательных учреждениях.
ЦЕЛЬ: целью данной статьи является изучение педагогических и творческих возможностей пластилина в развитии изобразительных навыков детей дошкольного возраста и научно обосновать эффективность его использования в образовательном процессе. Основной задачей данного исследования является определение методических подходов, направленных на повышение интереса детей к изобразительному искусству, развитие творческого мышления и моторики.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: работа с детьми - это не только обучение, но и уникальное искусство понимания и развития их внутреннего мира. В процессе пластилинового творчества это искусство требует методических подходов, основанных на умении детей проявлять свои способности и самостоятельной творческой деятельности. Этот процесс не ограничивается развитием моторики рук детей, но также служит формированию их зрительного восприятия, логического мышления и эстетического вкуса.
ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: пластинография является универсальным средством развития детей дошкольного возраста, которое не только развивает эстетический вкус и творческое мышление, но и формирует у детей восприятие, моторику и социальные навыки. Многие исследования и практический опыт
© intereduglobalstudy.com 2025, ISSUE 1
ISSN 2992-9024 (online) 2025, №1
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
обсуждают важность этого метода, поскольку он доказал свое место в области педагогики и психологии.
ВЫВОД: пластинография - это не просто игра и творческое занятие. Это важный педагогический инструмент, который служит личностному развитию дошкольников, раскрытию способностей творческого мышления и формированию собственного мировоззрения. Используя этот метод, ребенок не только создает своими руками новые формы, но и отражает свой внутренний мир, чувства и то, как он видит мир.
Ключевые слова: пластиграфия, дошкольное образование, изобразительные навыки, детское творчество, мелкая моторика, изобразительное искусство, педагогические методы, эстетическое воспитание.
Для цитирования: Якубова Г.М. Пластинография как средство развития зрительных навыков детей дошкольников. // Inter education & global study. 2025. №1. С. 243-251.
PLASTINOGRAM AS A MEANS OF DEVELOPING VISUAL SKILLS OF
PRESCHOOL CHILDREN_
© Gulnoz M. Yakubova1®
1Urgench State Pedagogical Institute, Urgench, Uzbekistan_
Annotation
INTRODUCTION: this article analyzes the role and effectiveness of plasticineography in the development of visual skills of preschool children. Plasticineography is considered an important tool for increasing children's interest in fine arts, developing creative thinking and expanding their imagination. The study covers in detail the techniques, methods and pedagogical possibilities of plasticineography. Also, the importance of plasticineography in the formation of children's fine motor skills, color harmony and aesthetic thinking is scientifically and practically substantiated. This approach is proposed as an effective methodology in preschool educational institutions.
AIM: the purpose of this article is to study the pedagogical and creative possibilities of plasticineography in the development of visual skills of preschool children and to scientifically substantiate the effectiveness of its use in the educational process. The main task of this study is to identify methodological approaches aimed at increasing children's interest in fine arts, developing creative thinking and motor skills.
MATERIALS AND METHODS: working with children is not only an art of teaching, but also a kind of art of understanding and developing their inner world. In the process of plasticineography, this art requires methodological approaches based on the manifestation of children's abilities and independent creative activity. This process is not limited only to the development of children's manual motility, but also serves to form their visual perception, logical thinking and aesthetic taste.
© intereduglobalstudy.com 2025, ISSUE 1
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
DISCUSSION AND RESULTS: plasticineography is a versatile tool in the development of preschool children, which not only develops aesthetic taste and creative thinking, but also forms children's perception, motor skills and social skills. Many studies and practical experiences are being discussed about the importance of this method, as it has proven its place in the fields of pedagogy and psychology.
CONCLUSION: plasticineography is not just a game or a creative activity. It is an important pedagogical tool that serves the personal development of preschool children, the discovery of creative thinking skills and the formation of their own worldview. With this method, the child not only creates new forms with his own hands, but also reflects his inner world, feelings and how he sees the world.
Keywords: plasticine, preschool education, visual skills, children's creativity, fine motor skills, fine arts, pedagogical methods, aesthetic education.
Tasavvur qiling, kichkina bola birinchi marta qo'lida plastilinni tutib, unga shakl beradi. U bu jarayonda nafaqat o'z barmoqlari bilan ishlashni o'rganadi, balki o'z fikrlarini va ichki olamini vizual shaklda ifodalash imkoniyatiga ega bo'ladi. Plastinografiya, ya'ni plastilindan foydalanib tasvir yaratish, maktabgacha yoshdagi bolalarda nafaqat ijodkorlik, balki vizual ko'nikmalarni ham rivojlantirishda noyob vosita sifatida e'tirof etiladi.
Maktabgacha yosh bolalar uchun bu jarayon oddiy o'yin sifatida ko'rinsa-da, aslida u murakkab psixologik va pedagogik jarayonlarni o'z ichiga oladi. Bolaning plastilinni yogishi, undan shakl yaratishi uning qo'l motorikasini rivojlantiradi, shakl va rangla rni his qilishni o'rgatadi va tafakkurini kengaytiradi. Shuningdek, plastinografiya orqali bolalar atrof-muhitni anglashda yangi qirralarni kashf etadilar. Bu nafaqat estetik didni rivojlantirish, balki ularning dunyoni sezish va tushunish qobiliyatlarini shakllantirishning muhim vositasi hamdir.
Mazkur ilmiy maqola bolalarning vizual ko'nikmalarini rivojlantirishda plastinografiyaning ahamiyatini o'rganish, uning pedagogik imkoniyatlarini ochib berish va amaliyotda samarali foydalanish usullarini ko'rsatishni maqsad qiladi. Chunki maktabgacha ta'lim yoshidagi bolalarning har bir ijodiy harakati ularning kelajakdagi mahorat va intellektual salohiyatining poydevoridir. Plastinografiya esa bu poydevorni mustahkamlashda eng samarali vositalardan biri sifatida namoyon bo'ladi.
Mana shu jarayon orqali bolalar faqat qo'l motorikasini rivojlantirish bilan cheklanib qolmay, balki atrof-muhitni his qilish, uni tasavvur qilish va uni o'z tasvirlarida aks ettirishni o'rganadilar. Shu bois, plastinografiya nafaqat o'yin-kulgi, balki bolalarning hayotiga ijodiy va kognitiv yo'nalishlarni olib kiruvchi ta'limiy vosita sifatida yuksak baholanadi.
Bolalar bilan ishlash - bu nafaqat ta'lim berish, balki ularning ichki dunyosini anglash va rivojlantirishning o'ziga xos san'atidir. Plastinografiya jarayonida bu san'at bolalar uchun
For citation: Gulnoz M. Yakubova. (2025) 'Plastinogram as a means of developing visual skills of preschool children', Inter education & global study, (1), pp. 243-251. (In Uzbek).
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
o'z qobiliyatlarini namoyon etish va mustaqil ijodiy faoliyatga asoslangan metodologik yondashuvlarni talab qiladi. Ushbu jarayon faqat bolalarning qo'l motorikasini rivojlantirish bilangina cheklanib qolmay, balki ularning vizual idroki, mantiqiy fikrlashi va estetik didini shakllantirishga ham xizmat qiladi.
Plastinografiya metodologiyasining markazida o'yin va ijodiy jarayonning birligi turadi. Ushbu yondashuv bolalarning tabiiy qiziqishlari va ehtiyojlariga asoslanadi. Metodik usullar bolalarni plastilinni boshqarishning turli texnikalariga o'rgatishdan boshlanadi: shaklni yogish, yoyish, bosish va birlashtirish orqali ularda mayda qo'l motorikasini rivojlantirish. Bu amaliyot bolalarda faqat texnik mahoratni emas, balki estetik hissiyotlarni ham rivojlantiradi.
Shuningdek, plastinografiyaning metodologiyasi bolalarning hayotiy tajribasini hisobga oladi. Masalan, ularga tanish bo'lgan shakl va predmetlarni yasash topshirig'i berilganda, bolalar nafaqat predmetni tasvirlash, balki uni his qilish va anglash orqali ijod qiladilar. Shu tariqa, plastilindan foydalanish bolalarning mantiqiy fikrlashi va kuzatuvchanligini rivojlantiradi.
Ta'lim jarayonida samaradorlikni oshirish uchun plastinografiyada turli vizual materiallardan - tasvirlar, suratlar, rangli namunalar va maxsus ko'rgazmali qurollardan foydalaniladi. Ushbu materiallar bolalarga o'z g'oyalarini yanada aniqlik va ishonch bil an ifodalashga imkon beradi. Shu bilan birga, ularga ijodiy topshiriqlar berish orqali mustaqil fikrlash va o'z qarorlarini qabul qilish qobiliyatlari rivojlantiriladi.
Metodologiya jarayonida muhim bosqichlardan biri guruhiy faoliyatdir. Bolalarning birgalikda ishlashi nafaqat ularning ijodiy imkoniyatlarini kengaytiradi, balki ijtimoiy ko'nikmalarni shakllantirishga ham xizmat qiladi. Ular birgalikda ijod qilish orqali fikr almashadilar, muvofiqlashtirishni o'rganadilar va o'zaro hurmat tamoyillarini his etadilar.
Plastinografiya metodologiyasining muhim xususiyati shundaki, u bolalarga tanqidiy yondashuvni o'rgatadi. Bolalar o'z ishlariga sinchkovlik bilan qarab, uning yaxshi va kamchilikli jihatlarini ko'ra boshlaydilar. Bu ularda o'z ishlarini baholash va kelgusi ijodiy faoliyatlarini takomillashtirish ko'nikmalarini rivojlantiradi. Plastinografiyaning metodologiyasi bolalarni ijodiy jarayonga jalb etuvchi, ularning ichki imkoniyatlarini yuzaga chiqaruvchi va rivojlantiruvchi innovatsion yondashuvdir. Ushbu metodologiya bolalarga nafaqat estetik didni, balki hayotiy ko'nikmalarni ham shakllantirishga yordam beradi. Plastinografiya orqali har bir bola o'z dunyosini kashf etish va uni o'ziga xos shaklda aks ettirish imkoniyatiga ega bo'ladi.
Plastinografiya bolalar rivojlanishida muhim ta'limiy va ijodiy vosita sifatida ko'plab olimlar tomonidan o'rganilgan. Ushbu ilmiy yondashuvning asosiy tamoyillari va amaliy imkoniyatlari pedagogika, psixologiya va san'at ta'limi sohasida keng yoritilgan. Mazkur adabiyotlar tahlilida biz plastinografiya sohasida olib borilgan tadqiqotlarning asosiy xulosalari va ular asosida shakllangan ilmiy qarashlarni ko'rib chiqamiz.
Pedagogik yondashuvlar. Plastinografiya pedagogik metod sifatida bolalarning nozik qo'l motorikasini rivojlantirish, ijodkorlik qobiliyatlarini shakllantirish va o'quv faoliyatini tashkil etishda samarali vosita ekanligini ko'rsatadi. Vygotskiyning[1] rivojlanish
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
nazariyasida ijodiy faoliyat bolalarning idrok qilish qobiliyatlarini rivojlantirishda muhim o'rin tutishi qayd etiladi. Uning fikricha, bolalar ijodiy jarayon orqali atrof-muhitni anglash va uni qayta ishlashga imkon yaratadilar. Bu yondashuv plastinografiyaning metodik asoslarini belgilaydi.
Psixologik tahlillar. Jean Piaget[2] bolalar tafakkuri va rivojlanishi bo'yicha tadqiqotlarida bolalarning vizual va motor ko'nikmalari o'zaro bog'liq ekanligini ko'rsatadi. Unga ko'ra, maktabgacha yoshdagi bolalar asosan sezgi va motor faoliyati orqali o'qiydi, bu esa plastinografiyani o'qitish jarayonida qo'llash uchun juda mos vositaga aylantiradi. Shuningdek, Lev Vygotskiy[1] va A.N. Leontev[3] kabi olimlarning asarlari ijodiy faoliyatning bolalar rivojlanishidagi ijtimoiy va psixologik ahamiyatini ta'k idlaydi.
San'at ta'limi yondashuvlari. Plastinografiya ijodiy san'at ta'limining tarkibiy qismi sifatida bolalarda rang va shaklni idrok qilishni rivojlantiradi. Bu borada E.B. Fleksner[5] va R. Arnheim[6] kabi san'at nazariyotchilari bolalar ijodiy faoliyatini rivojlantirishda tasviriy va uch o'lchamli materiallardan foydalanishning ahamiyatiga urg'u bergan. Ularning fikricha, bunday faoliyat bolalarning mantiqiy fikrlashini, o'quv motivatsiyasini va o'zini ifoda etish qobiliyatini oshiradi.
Amaliy tadqiqotlar. Zamonaviy adabiyotlarda plastinografiyaning maktabgacha ta'limdagi o'rni bo'yicha olib borilgan amaliy tadqiqotlar natijalari keltiriladi. Masalan, Yu.V. Filippova[4] bolalarning o'quv materiallarini idrok qilishida plastinografiya vositasida o'tkazilgan mashg'ulotlarning samaradorligini tadqiq qilgan. Natijalar shuni ko'rsatadiki, plastinografiya bolalarning nafaqat ijodkorligini, balki o'quv jarayonidagi faolligini ham oshiradi.
Xorijiy tajriba. Xalqaro miqyosda plastinografiya metodikasi bolalarning rivojlanishiga ijobiy ta'sir ko'rsatishiga oid ko'plab tadqiqotlar o'tkazilgan. AQSh, Yevropa va Osiyo mamlakatlarida ijodiy faoliyatni rivojlantirishda plastilindan foydalanish keng tatbiq qilinmoqda. Masalan, Reggio Emilia[7] yondashuvi maktabgacha yoshdagi bolalarda ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirishda o'yin va san'atni birlashtirish tamoyillarini ilgari suradi, bu esa plastinografiya bilan hamohangdir.
Tahlil qilingan adabiyotlar shuni ko'rsatadiki, plastinografiya bolalarning kognitiv, motorik va ijodiy rivojlanishini ta'minlovchi samarali vositadir. Pedagogik va psixologik nazariyalarning integratsiyasi natijasida plastinografiya maktabgacha ta'limda bolalar o'quv va tarbiya jarayonini boyitish uchun muhim metod sifatida qaraladi. Ushbu yondashuv nafaqat ilmiy nazariyalarni, balki amaliy tajribani ham o'zida mujassam etib, bolalarni har tomonlama rivojlantirish uchun keng imkoniyatlar yaratadi.
Plastinografiya - maktabgacha yoshdagi bolalarning rivojlanishida ko'p qirrali vosita bo'lib, u nafaqat estetik did va ijodiy fikrlashni rivojlantiradi, balki bolalar idroki, motorikasi va ijtimoiy ko'nikmalarini ham shakllantiradi. Ushbu usulning ahamiyati haqida ko'plab tadqiqotlar va amaliy tajribalar muhokama qilinmoqda, chunki u pedagogika va psixologiya sohalarida o'zining o'rnini isbotlagan.
Avvalo, plastinografiya bolalarning ijodiy tafakkurini shakllantirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Plastilinni yogish, undan turli shakllar yaratish jarayoni bolalarga o'z fikrlarini
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
moddiy shaklga keltirish imkonini beradi. Bu esa ularning abstrakt fikrlash qobiliyatini rivojlantirishga xizmat qiladi. Misol uchun, bolalar hayvonlarning yoki o'zlari tasavvur qilgan fantastik mavjudotlarning shakllarini yaratib, nafaqat o'z tasavvurlari ni kengaytiradi, balki mantiqiy va tizimli fikrlashni o'rganadilar.
Plastinografiyaning yana bir muhim jihati - u bolalarning nozik motorikasini rivojlantiradi. Kichik yoshdagi bolalar qo'llari orqali dunyoni kashf qiladi, bu jarayonda plastilin bilan ishlash ularning sensor-motorik rivojlanishiga kuchli turtki beradi. Shu orqali bolalar qo'llarini aniq va mustaqil boshqarishni o'rganib, maktabda yozuv ko'nikmalarini egallashga tayyorlanadilar. Ijtimoiy jihatdan qaraganda, plastinografiya bolalarning birgalikda ishlash malakalarini rivojlantiradi. Guruh bo'lib ishlash jarayonida bolalar o'zaro fikr almashadilar, bir-biriga yordam beradilar va o'z g'oyalarini boshqa bolalar bilan bo'lishadilar. Bu esa bolalarda muloqot qilish, kelishuvga erishish va jamoaviy faoliyatga jalb bo'lish kabi muhim ijtimoiy ko'nikmalarni shakllanti radi.
Shu bilan birga, plastinografiya bolalar rivojlanishining psixologik aspektlariga ham sezilarli ta'sir ko'rsatadi. Bolalar plastilin bilan ishlash jarayonida o'z his-tuyg'ularini ifodalash imkoniga ega bo'ladilar. Bu jarayon ularning emotsional rivojlanish iga, stress va tashvishlarni kamaytirishga yordam beradi. Ayniqsa, plastik materiallar bilan ishlash bolalar uchun o'ziga xos art-terapiya bo'lib, ularni ichki muammolarini yengishga yordam beradi.
Amaliyotda plastinografiya bolalarning qiziqishini doimiy ravishda ushlab turadigan faoliyat turi sifatida yuqori baholanadi. O'yin shaklida tashkil etilgan plastinografik mashg'ulotlar bolalarning ta'lim jarayoniga bo'lgan motivatsiyasini oshiradi. Masalan, bolalarga ertak qahramonlarining shaklini yaratish topshirig'ini berish orqali ularda nafaqat ijodkorlik, balki diqqatni jamlash va topshiriqlarni bajarishga intilish ko'nikmalari rivojlantiriladi.
Biroq plastinografiyaning amaliy qo'llanilishi ham o'ziga xos qiyinchiliklarni talab qiladi. Bu jarayonni samarali tashkil etish uchun pedagoglarning ijodiy yondashuvi, maxsus metodik ko'nikmalari va bolalarning individual xususiyatlarini inobatga olish mu himdir. Shu bois plastinografiya faqat o'yin shaklidagi faoliyat sifatida emas, balki puxta o'ylangan ta'lim jarayonining tarkibiy qismi sifatida qaralishi kerak. Plastinografiya maktabgacha yoshdagi bolalarning har tomonlama rivojlanishiga xizmat qiluvchi samarali pedagogik vosita hisoblanadi. U bolalarning ijodiy qobiliyatlarini ochib berish bilan birga, ularni maktab ta'limiga tayyorlashda ham mustahkam poydevor yaratadi. Shu sababli, plastinografiyani ta'lim-tarbiya jarayoniga keng joriy etish nafaqat bolalar rivojlanishiga, balki jamiyatning ijodkor avlodini shakllantirishga xizmat qiladi.
Plastinografiya - bu oddiygina o'yin yoki ijodiy mashg'ulot emas. U maktabgacha yoshdagi bolalarning shaxsiy rivojlanishiga, ijodiy fikrlash qobiliyatlarini kashf qilishiga va o'z dunyoqarashini shakllantirishiga xizmat qiluvchi muhim pedagogik vositadir. Ushbu usul yordamida bola nafaqat o'z qo'llari bilan yangi shakllar yaratadi, balki o'z ichki olamini, hissiyotlarini va dunyoni qanday ko'rayotganini ham aks ettiradi. Bu esa uning intellektual va emosional rivojlanishida muhim poydevor bo'lib xizmat qila di.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Plastinografiya bolalar rivojlanishida ko'p qirrali samara beradi. Bir tomondan, u mayda motorikani rivojlantirib, bolalarning o'quv jarayoniga jismoniy jihatdan tayyorgarligini oshiradi. Ikkinchi tomondan, ijodiy faoliyat orqali ularning tasavvur qilish qobiliyati va mantiqiy tafakkuri shakllanadi. Eng muhimi, plastinografiya bolalarga o'zlarini erkin ifoda qilish imkonini beradi, bu esa ularning shaxsiy o'sish va o'ziga bo'lgan ishonchini mustahkamlaydi.
Plastinografiya jarayonida bola nafaqat plastik materiallar bilan ishlaydi, balki ijodkorlik va muloqot ko'nikmalarini rivojlantiradi. Guruhiy faoliyat bolalarning bir-biriga yordam berish, fikr almashish va hamkorlikda ishlash malakalarini shakllantiradi. Shu sababli, plastinografiya o'yin va o'rganish jarayonining uyg'unlashuvi orqali nafaqat individual, balki ijtimoiy qobiliyatlarning rivojlanishiga ham xizmat qiladi.
Ta'lim jarayonida plastinografiyani muvaffaqiyatli qo'llash uchun pedagoglar bolalarning qiziqishlari va ehtiyojlarini chuqur tushunishi lozim. Faoliyatni ijodiy va qiziqarli shaklda tashkil etish orqali bolalar uchun mazmunli va samarali ta'lim muhitini y aratish mumkin. Bu esa nafaqat ularning ta'lim jarayoniga qiziqishini oshiradi, balki ijodiy yondashuv va mustaqil fikrlash qobiliyatlarini ham rivojlantiradi.
Shu bilan birga, plastinografiya ta'lim jarayonida ijodiy yondashuv va ilg'or metodikalarni qo'llashga imkoniyat yaratadi. U bolalar hayotining ilk bosqichlarida ijodiy va estetik tarbiyani kuchaytirish uchun kuchli vosita bo'lib, pedagogik amaliyotda sama rali natijalar ko'rsatadi. Ushbu yondashuv bolalarda ijodkorlik, o'z-o'zini anglash va kelajakda murakkab muammolarni hal qilish qobiliyatlarini shakllantirishda muhim rol o'ynaydi.
Xulosa qilib aytganda, plastinografiya maktabgacha ta'limning ajralmas qismiga aylanishi lozim bo'lgan innovatsion va samarali pedagogik yondashuvdir. U bolalarning ijodiy va intellektual salohiyatini rivojlantirishda mustahkam asos bo'lib, kelajakda ular uchun yangi imkoniyatlar eshigini ochadi. Bolaning kichik qo'llari bilan yasagan plastilin shakllari katta hayot yo'lida ijodiy qadamlarning boshlanishi bo'lib xizmat qiladi. Bu usul orqali jamiyat ijodkor, o'ziga ishongan va tashabbuskor avlodni shakllant iradi.
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. Vygotskiy, L.S. "Bolalar ijodiyoti va rivojlanish jarayonlari." Moskva: Prosveshchenie, 1987.
2. Piaget, J. "Bolalar tafakkuri va uning rivojlanishi." Nyu-York: Routledge, 1972.
3. Leontev, A.N. "Faoliyat, ong va shaxs." Moskva: Nauka, 1975.
4. Filippova, Yu.V. "Maktabgacha yoshdagi bolalarda ijodiy ko'nikmalarni rivojlantirishda plastinografiyaning roli." Pedagogik tadqiqotlar jurnali, 2021.
5. Fleksner, E.B. "San'at va ijodiy rivojlanish: maktabgacha yosh pedagogikasidagi yangi usullar." London: Bloomsbury, 1995.
6. Arnheim, R. "Vizual idrok psixologiyasi." Berkli: Kaliforniya universiteti nashriyoti,
1969.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
7. Reggio Emilia yondashuvi. "Bolalarda ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirish: Nazariya va amaliyot." Italiya, 2004.
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
^Yakubova Gulnoz Madrimbayevana, Urganch davlat pedagogika instituti asissent o'qituvchisi, [Якубова Гульноз Мадримбаевана, Ургенчский государственный педагогический институт, учитель], [Gulnoz M. Yakubova, Urgench State Pedagogical Institute, teacher]; manzil: O'zbekiston, Urganch sh., Gurlan ko'chasi, 1A-uy [адреc: Узбекистан, Ургенч, ул. Гурлан, 1A], [address: Uzbekistan, 1A, Gurlan st., Urgench city] E-mail: E-mail: [email protected].
