CC BY
1УДК 697.1
ОРАЛ ЦАЛАСЫ БОЙЫНША ГИМАРАТТАРДЫЦ ЖЫЛУТЕХНИКАЛЬЩ СИПАТТАМАЛАРЫН БАГАЛАУ ЖЭНЕ ТАЛДАУ
Жэцпр хан атындагы Батыс ^азакстан аграрлык-техникалык университетi,
PhD докторы, доцент м.а.
НАСИПОВА АЙГЕР1М КАИРЖАЩЫЗЫ
Жэцпр хан атындагы Батыс ^азакстан аграрлык-техникалык университетi,
магистрант
КАРИМУЛЛИНА АЙЛАНА ГАЙСАЦЫЗЫ
Жэцпр хан атындагы Батыс ^азакстан аграрлык-техникалык университетi,
студент
Жэцгiр хан атындагы Батыс ^азакстан аграрлык-техникалык университетi,
Студент
КАЗБЕК ЛАЗЗАТ МЕИРБЕЩЫЗЫ
Жэцгiр хан атындагы Батыс ^азакстан аграрлык-техникалык университетi,
студент
Аннотация: Курылыстарды факторлардыц сыртцы mepic эсер1нен цоргауга арналган сыртцы цабырга цоршау конструкцияларыныц ^3ipsi жагдайы туралы толыц жэне ceHiMdi ацпарат алудыц заманауи эд^тертщ бipi-meпловизиялыц тексеру.
Тепловизиялыц mY^rniM цурылыс диагностикасынан кешн озт ец mиiмдi эдic реттде квpcemmi. Бул тепловизиялыц тексеру цызмemmepi корнет жэне жедел, сондыцтан алынган ацпарат ец ceнiмдi болып табылады. Тепловизиялыц зерттеуде басты мтдет-тургын Yйдiц жагдайын тексеру жэне болжау жэне коптеген кeмшiлiкmepдi аныцтау: жылу оцшаулау, жылу ЖYйeлepi, инженерлж цурылымдар, сымдар, жогары ылгалдылыцтыц немесе цургац ауаныц себебт аныцтау жэне басца да цосымша мтдеттер.
Бул жумыста эр mYpлi мацсаттагы гимараттарды жэне Орал цаласы бойынша ец коп таралган цурылымдыц шeшiмдepмeн салынган жылды зерттеу нэmижeлepi корсетшген.
ЮлттЫ свздер: тепловизор, тепловизионды mYcipу, гимараттыц энepгоаудиmi, гимараттыц жылу цорганышын багалау.
Kipicne. Жылу бейнелепш зерттеулер - гимараттарды факторлардыц сырткы келецаз эсершен коргауга арналган, сырткы кабырга коршаушы конструкцияларыныц агымдагы жай-^й туралы максатты жэне сенiмдi акпарат алудыц казiрri заман эдютершщ бiрi.
Жылу бейнелепш зерттеу курылыс аякталганнан кешнп жYргiзiлетiн диагностиканыц ец тиiмдi эдiсi болатынын дэлелдедь Эйткеш, жылу бейнелеу зерттеу айкын жэне жедел, ал осылайша алынган акпарат накты болып саналады. Жылу бейнелепш непзп мшдет y^ жайлардыц жай-^йш тексеру жэне болжау, сонымен катар кемшшктерш айкындау: жылу окшаулауда, жылу жYЙелерiнде, инженерлiк курылымдарды, электр сымдарда, ауаныц жогары ылгалдылык немесе кургактык себебiн аныктауга жэне баска да косымша мiндеттердi аткарады.
Бул макалада Орал каласында ец кеп тараган курылымдык шешiмдермен тагайындауы мен к¥растырылу жылы эр тYрлi гимараттардыц зерттеу нэтижелерш усынамыз.
ЖАРЫЛГАПОВ САБИТ МУРАТОВИЧ
САРСЕНГАЛИЕВ ФАРХАТ САМАТОВИЧ
^asipri замангы курылыста жаксы жылуокшаулагыш кaсиеттеpi мен механикалык кepсеткiштеpi бар кабырга коршау конструкцияларын кец аукымды пайдаланады. 1960-1970 ж. жаксы деп усынылган жещл бетоннан салынган пaнельдi гимараттар, сондай-ак тipеу кабыргалары юртштен жасалган гимараттар ^ipa заман талаптарына сэйкес келмейдi.Кеуектi толтыргыштарды пайдалану барынша кыскарды. Оныц орнына уялы бетондардан тиiмдi жылыткыштар мен блоктар eндipiсi курылды.
Жылу коргауга койылатын талаптардыц жогарылауы сырткы кабырга коршау конструкцияларыныц тYpлеpiн езгертудщ басты себебi болды. Бipaк ^НжЕ бойынша кабылданган жылу коргау децгей курылыста кол жетiмдi болдыДабырга конструкциялардыц жылу физикалык сипаттамаларын есептеудщ колданыстагы эдiстеpi, соныц шшде, курылыста пайдаланылатын жаца кабырга коршауларына жылу коргау децгей толык бакылау жасауга мYмкiндiк беpмейдi [1].
Шетелдш жэне отандык тэжipибеге сэйкес, курылыстагы энергетикалык зерттеулердщ мацызды аспаптык эдiсi - инфракызыл жылу диагностикасы болып табылады.Жылу агыныныц куатын елшеумен, ауаныц багыты мен жылдамдыгы, сондай-ак баскада бipкaтap параметрлермен толыктырылган.
«Thermal imaging» технологиясы солдаттар тYнде карсыластарын керу Yшiн кемек pетiнде бipнеше он жылдыктар бурын АДШ корганыс департаментсмен эзipлендi. Содан кейiн кеп жылдар бойы, зауыттарда жабдыктардыц кызуын аныктау Yшiн, ipi компанияларда осы технологияны колданган. Соцгы он жылдыкта осы технологияныц куны тeмендедi, сондыктан оны барлык жерде пайдалануга мYмкiндiк болды [2]. ^аз1рп уакытта жылуды бузбай бакылау эдiсi АДШ, Франция, Жапония, Швеция жэне Германия сиякты елдерде кещнен колданады. БYгiнде, жылуды бузбай бакылау гимараттардыц жылу окшаулауын тексеру немесе электр курылгыны тексеру сиякты кептеген салаларда тиiмдi эдiс болды [3].
Жылу бейнелепш зерттеудщ эдютемесьтепловизор электpомaгниттiк aспектpлi инфракызыл облысында жумыс iстейдi жэне оны кабылдай отырып, зерттеу обьектюшщ кepiнетiн бейнесiн кезбен кередь Инфракызыл сэулеленудi кабылдай отырып, процессормен ецдеуден кейiн курылгы экранында кepсетiлетiн, курылгы матрицасы оны электpлi сигналга тYpлендipедi.
Осылайша алынган визуалды мэлiметтеp термограмма деп аталады. Жылу бейнелепш зерттеу эдюшщ дэлдiгi ете жогары болып келедi, дурыс калибрленген тепловизордыц жумыс кезiндегi кaтелiгi эдетте ережеге сэйкес кем дегенде +/- 1 Цельсия градустан аспайды.
Осы макалада жинакталган деректер негiзiнде Орал каласында кещнен таралган гимараттардыц коршау конструкциялары карастырылып, талданады.
Зерттеу эдктер1
Жылу бейнелегiш зерттеу жYpгiзу Yшiн зерттеу нысандары pетiнде 10 гимарат тацдалып алынды (1 кесте). Нысандарды тацдаган кезде каланыц тYpлi аудандарда орналасуы, сондай-ак тYpлi курылымдык шешiмдеpдi пайдалануы жэне олардыц арасындагы айырмашылыктары ескеpiлдi. 40 - тан астам зерттеу жумыстары жYpгiзiлдi.
1 кесте - ЖББ эдiсi аркылы зерттеу нысандарыныц тiзбесi
№ TYpi Гимараттыц салынган жылы ^абырга конструкциясы
1 Тургын YЙ 1960 ж. Юртш (силикатты) - 640 мм.
2 Тургын YЙ 1970 ж. Керамзитбетонды панельден - 350 мм.
3 Агротехнология институты Б^АТУ 1970 ж. Юртш (силикатты) - 640 мм.
4 Тургын YЙ 2006 ж. Юртш (силикатты) - 640 мм.
5 Индустриалды технологиялык институты Б^АТУ 2007 ж. Юртш (силикатты) - 510 мм.
6 Студенттер ym Б^АТУ 2007 ж. Юртш (силикатты) - 510 мм.
7 Экiмшiлiк гимараты Б^АТУ 2009 ж. Юртш (силикатты) - 510 мм., «Алюкабонд»-пен капталган.
8 Кецселiк гимарат 2010 ж. Юртш (силикатты) - 380 мм.+ жылыткыш 100 мм. + кiрпiш (керамикалык) - 120 мм.
9 Тургын YЙ 2015 ж. Жылыткыш панельмен 140 мм т/б + 130 мм. жылыткыш + 130 мм. т/б
10 Тургын YЙ 2015 ж. Кебшблок - 300 мм.
Сына; журпзу ушш 60х60 пиксельдi И^ келiсiмiмен, 0,15 С термосезiмталды FLIR i3 тепловизор курылгысын колданды.
^ыс мезгiлiнде сырткы коршау конструкциялардыц зерттелген бетiнде жылу eрiстерiн тiркеу (табиги жагдайда) тепловизор кемепмен iске асырылады.
Зерттеулер жылу бейнелепш зерттеужYргiзудiц дэстYрлi эдiсiне сэйкес жYргiзiлдi [4,5].
0лшеу кезецдерк
1. Жылу бейнелепш елшеу жYргiзбес бурын сырткы жэне iшкi ауаныц температуралык параметрлерiнiц бакылау eлшеуi жYргiзiлдi.
2. ^оршаудыц iшкi жагынан да, сырткы жагынан да температураныц байланыс eлшеуi жYргiзiлген, зерттеу коршау бетiнiц 2 базалык учаскелерi тацдап алынды. Сырткы жэне шю ортаныц температуралык ылгалдылык параметрлерi жазылып, коршаудыц iшкi жэне сырткы жагындагы ауа жылдамдыгыныц eлшеуi жYргiзiлдi.
3. Базалык учаскелердi тсркей отырып, коршаудыц iшкi жэне сырткы беттершен термографиялык жумыстар жYргiзiлдi.Аномалдык аймактар табылган кезде, мYмкiндiгiнше, олардыц Yлкейтiлген тYсiрiлiмi жасалды. Зерттелетiн коршау конструкция бетшщ термографиясы мен бiрге, олардыц тYсiрiлiмдерi сандык фотоаппаратпен жYргiзiлдi.
4. Термография бпкен соц калау жштершщ, панель аралык жапсардыц, жарыкeткiзгiш толтырылган монтаж жапсарыныц (жылуокшаулагыш жэне ауаeткiзгiштiк) жай-кYЙiн кeзбен тексеру жYргiзiлдi. Жылу бейнелепш зерттеу мен кeрнекi-аспаптык бакылау (термограмма, суреттер, инженерлiк жYЙелердiц жумыс параметрлерi жэне т.б.) мэлiметтерi, сапалы жэне сандык талдау жYргiзу Yшiн зерттеу жорналына жазылды.
Элшеу нэтижелерш eцдеу Yш багытта жYргiзiлдi:
- аныкталган учаскелердiц жылу кедергiлерi мен салыстырмалы жылу кедергiсiн аныктау.
- акаулыга жаткызуга тиiс учаскелердi аныктау Yшiн салыстырмалы жылу кедергiсiн сыни жылу кедерпамен салыстыру.
- акаулар болу себептерш аныктау жэне оларды жою Yшiн усынымдар эзiрлеу.
Нег1зг1 нэтижелер
Бастапкы деректер негiзiнде, гимараттыц энерготшмдшгшщ негiзгi кeрсеткiшi болып табылатын, коршау курылымы аркылы «Теремок» багдарламасы ^мепмен жылу жогалу (кедергiнiц R жылу беру коэффициент^ есептелдi (1 сурет).
1 сурет - зерттеу нысандарыныц жылу беру коэффициентшщ графит
Графиктен керш отыргандай, №8 жэне №9 нысандары жаксы керсетюштерге ие, ал №1, №2 нысандары нашар керсетюштерге ие. Жылыткыштарды пайдалану (бул жагдайда кеуекпласт пен минерал макта) жылу окшаулау сапасын арттырады. Сондай-ак есептеу жещл бетондар мен плита жылыткыштарыньщ артыкшыльщтарын керсетедi.
ТYрлi технологиялар мен курылымдык жYЙелердi пайдалана отырып салынган гимараттардыц коршау конструкцияларыныц сырткы беттершде температуралык ерiстердi белу негiзiнде салыстырмалы талдау жYргiзiлiп, олардыц статистикалык керсеткiштерi бойынша келесiлер аныкталган:
-1960-1970 жылдары панель жэне кiрпiштен салынган Yйлердiц сырткы коршау конструкциялары ец нашар жылу техникалык керсеткiштерге ие. Жылу шыгыныныц ец жогары децгейi тсркелд^ оныц себебi гимаратты пайдалану мерзiмiне байланыстыДазiргi уакытта Yйлер жендеудi кажет етедi. Салыстырмалы талдау кезiнде кеп бiркелкi температураныц белiнуiне байланысты №1 нысанныц керсеткiштерi №2 нысанныц керсетюштершен жаксы болды.
-дэстYрлi технология бойынша юртштен салынган, сондай-ак монолиттi гимараттардыц сырткы коршау конструкциялардыц жылуокшаулагыш каптау кабаты ретiнде жука кабыргалы корганыс сэндiк сылагы колданылады, олар жылу техникалык бiркелкiлiк жаксы керсеткiштерге ие.
-жещл бетон ^i блокты YЙ курылысы) негiзiнде курама бiр кабатты кабырга элементтерiнен салынган гимараттардыц коршау конструкцияларыныц блок аралык (панельаралык) ж1ктершде температураныц елеусiз кетерiлу аймактары бар.
-гимараттыц аралык тэрiздi етпелi жылуетюзпш элементi бар коршаушы конструкциялары, мысалы, тутас куймалы аражабын, сондай-ак панельдi гимараттардыц Yшкабатты кабырга панельдерiнен тургызылатын коршаулары Yлкен температуралык ауыткуларга ие болады, муны жылу шыгыныныц аукымды жэне узын белiктерiнен керуге болады.
-езшдш типтiк акаулары бар коршаушы конструкцияларын екi тYрге белуге болады. Акаулардыц тYрлерiнiц бiрi - коршау конструкциясы элементтер тораптарыныц элсiреуi жэне сацылау аркылы ауаныц жогарыланган шоFырлануы.Iшкi тепловизионды тYсiрiлiм кезде шогырлану учаскелерi белмеге салкын сырткы ауа кiрген орындарында салкын аймак тYрiнде керiнедi. Статистика бойынша 80% зерттелген нысандарда кылтима есiктерi мен терезе бекiтерiнiц тсрегшде сацылау бар. Тыгыздагыштыц болмауы немесе закымдануы, бекiтердiц нашар реттелуi акаудыц себептерi болып табылады. Акаудыц екiншi тYрi - коршау конструкциялары жылу окшаулагыштыц бузылуымен байланысты. Бузылу нэтижес «температуралык аномалия» деп аталатын коршау конструкцияларыныц шю бетiндегi
температурасы темендетшген аймактар болып табылады. Кеп жагдайда мундай акаулардыц
себебi курылыстык-монтаждау жумыстар жYpгiзудегi кaтелiктеp болып табылады.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1. Гагарин В. Г. Теплофизические проблемы современных стеновых ограждающих конструкций многоэтажных зданий // Academia. Архитектура и строительство. 2009. №5 С.297-305.
2. Оленников Алексей Александрович, Осокин Евгений Викторович, Кирилов Павел Петрович, Гуща Евгений Леонидович, Николенко Владимир Васильевич Тепловизионная съемка для поиска скрытых дефектов в тепловой защите зданий // Вестник СибГИУ. 2015. №4 (14) С.36-40.
3. Clayton M. Energy audits go high tech // The Christian Science Monitor article on thermal imaging. - 2008. - №11. С. 5.
4. Лазуренко Н.В., Кямяря А.Р. Контроль качества теплозащиты зданий с помощью контактного и бесконтактного методов исследования // Научно-технический вестник информационных технологий, механики и оптики. 2007. №44 С.160-165.
5. ГОСТ 26629-85 "Здания и сооружения. Метод тепловизионного контроля качества теплоизоляции ограждающих конструкций"
