CC BY
1
Kamoldinov M.B.
Oziq-ovqat texnologiyasi va muhandisligi xalqaro instituti o 'qituvchisi
OLIY TA'LIM MUASSASALARIDA EXTIMOLLAR NAZARYASINI
O'QITISH
Annotatsiya: Mazkur maqolada oliy ta'lim muassasalarida ehtimollar nazariyasini o 'qitishning dolzarb masalalari o 'rganilgan. Tadqiqotda bu fanning ta'lim jarayonidagi o'rni va ahamiyati, shuningdek, zamonaviy pedagogik texnologiyalar yordamida o 'qitish metodikasini takomillashtirish yo 'llari tahlil qilingan. Ehtimollar nazariyasini o'qitish talabalarning analitik fikrlash qobiliyatlarini shakllantirish, ilmiy izlanishlar olib borish ko'nikmalarini rivojlantirish va texnik bilimlarni chuqurlashtirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Tadqiqot natijalari zamonaviy ta'lim muhitida ushbu fanni o'qitishning samaradorligini oshirish uchun an 'anaviy va innovatsion metodlarning uyg'unligi muhimligini ko 'rsatdi.
Kalit so'zlar: ehtimollar nazariyasi, oliy ta'lim, o'qitish metodikasi, zamonaviy texnologiyalar, interfaol ta'lim, pedagogik yondashuvlar, analitik fikrlash, texnik bilimlar.
Kamoldinov.M.B.
Lecturer
International Institute of Food Technologies and Engineering.
TEACHING PROBABILITY THEORY IN UNIVERSITIES
Annotation: This article examines current issues in teaching probability theory in higher education institutions. The study analyzes the role and importance of this subject in the educational process, as well as ways to improve teaching methods using modern pedagogical technologies. Teaching probability theory is important for developing students' analytical thinking abilities, developing their research skills, and deepening their technical knowledge. The results of the study showed the importance of combining traditional and innovative methods to improve the effectiveness of teaching this subject in a modern educational environment.
Key words: probability theory, higher education, teaching methods, modern technologies, interactive learning, pedagogical approaches, analytical thinking, technical knowledge.
Olib borilgan tadqiqotlar va tahlillar asosida shuni aytish mumkinki, oliy ta'lim muassasalarida ehtimollar nazariyasini o'qitish jarayonini takomillashtirish dolzarb va strategik ahamiyatga ega. Ehtimollar nazariyasi fanining talabalarning
мЭкономнка h соцнумм №11(126)-1 2024
www.iupr.ru
223
analitik fikrlash qobiliyatlarini shakllantirishda hal qiluvchi o'rin tutishi ilmiy asoslangan bo'lib, bu fan mazmunini to'g'ri va interfaol metodlar asosida o'rgatish ta'lim sifatini oshirishga xizmat qiladi.
1-diagramma: Ehtimollar nazariyasi o 'qitish bo 'yicha talabalar soni
Tadqiqotlar shuni ko'rsatmoqdaki, hozirgi kunda ehtimollar nazariyasi nafaqat matematik yo'nalishda, balki ijtimoiy fanlar, iqtisodiyot, axborot texnologiyalari va boshqa ko'plab sohalarda ham o'zining amaliy ahamiyatini namoyon qilmoqda. Ross (2014) va Grimmett & Stirzaker (2020)[5] tomonidan taklif etilgan pedagogik yondashuvlar orqali ta'lim jarayonida bu fan bo'yicha nazariy bilimlarni amaliyot bilan uyg'unlashtirish talabalar uchun samarador o'quv muhitini yaratadi.
Innovatsion texnologiyalar va interfaol metodlar yordamida ehtimollar nazariyasini o'qitish jarayonini yanada samarali qilish mumkinligi aniqlangan. Masalan, sun'iy intellekt va katta ma'lumotlar (big data) tizimlaridan foydalanish orqali talabalar nafaqat nazariy bilimlarni o'rganadi, balki ularning amaliy jihatlarini ham chuqur tushunib oladi. Bu esa talabalarni zamonaviy texnologik rivojlanish talablariga javob bera oladigan, o'z mutaxassisliklarida yetakchi kadrlar sifatida shakllantiradi.
1 -Diagramma: Ehtimollar nazariyasini o 'qitish metodlciri qo 'l/ani/ishi
Umuman olganda, ehtimollar nazariyasini o'qitishning hozirgi holati kelajakdagi yo'nalishlari haqida olib borilgan tahlillar shuni ko'rsatadiki, ushbu fan oliy ta'lim tizimida yetakchi o'rin egallashi va talabalarning texnik bilimlarini mustahkamlashda katta rol o'ynashi lozim. Tadqiqot natijalariga ko'ra, o'qitish metodikasini yangilash va uni zamonaviy texnologiyalar bilan boyitish oliy ta'lim tizimida raqobatbardosh va keng bilim doirasiga ega kadrlar tayyorlash uchun muhim omil bo'lib xizmat qiladi.
va
Xulosa
Mazkur tadqiqotlar ehtimollar nazariyasini oliy ta'lim muassasalarida samarali o'qitishning ilmiy-metodik asoslari va zamonaviy yondashuvlarini keng qamrovli tarzda tahlil qilgan holda, ushbu fanning nafaqat matematikaviy asosga ega bo'lib, balki talabalarning keng qamrovli kompetensiyalarini rivojlantirishdagi roli ham muhim ekanligini ko'rsatdi. Ehtimollar nazariyasini muvaffaqiyatli o'qitish uchun an'anaviy dars metodlarini zamonaviy texnologiyalar va innovatsion usullar bilan uyg'unlashtirish dolzarb vazifa sifatida e'tirof etildi.
Adabiyotlar tahlili va amaliy tajriba natijalari shuni ko'rsatadiki, bu fanni o'qitish jarayonida o'quvchilarning faolligini oshirish, nazariy bilimlarni amaliy masalalar bilan bog'lash, shuningdek, axborot texnologiyalari imkoniyatlaridan samarali foydalanish natijasida o'qitish samaradorligini sezilarli darajada yaxshilash mumkin. Ayniqsa, ehtimollar nazariyasini o'rganishda interfaol metodlardan foydalanish talabalar o'rtasida chuqur tahliliy fikrlash qobiliyatlarini shakllantirishda yordam beradi va kelajakdagi ilmiy izlanishlarga poydevor yaratadi.
Xulosa qilib aytganda, ehtimollar nazariyasini oliy ta'lim muassasalarida o'qitish jarayoni chuqur tahlil, innovatsion pedagogik texnologiyalarni integratsiya qilish va amaliyotga yo'naltirilgan metodlarni joriy qilish orqali yanada samarali bo'lishi mumkin. Kelgusida mazkur fan bo'yicha o'qitish metodikasini yanada rivojlantirish va uni zamonaviy ta'lim talablariga moslashtirish orqali ta'lim sifatini oshirish va yuqori malakali kadrlar tayyorlashning muhim vositasi sifatida foydalanish zarur.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Boskovich, R. J. (1763). De Theoria Probabilitatis. Rome: Angelus.
2. Laplace, P. S. (1812). Théorie analytique des probabilités. Paris: Courcier.
3. Keynes, J. M. (1921). A Treatise on Probability. London: Macmillan.
4. von Neumann, J., & Morgenstern, O. (1944). Theory of Games and Economic Behavior. Princeton: Princeton University Press.
5. Ross, S. M. (2014). Introduction to Probability Models (11th ed.). Amsterdam: Academic Press.
6. Grimmett, G. R., & Stirzaker, D. R. (2020). Probability and Random Processes (4th ed.). Oxford: Oxford University Press.
7. Kolmogorov, A. N. (1933). Foundations of the Theory ofProbability. Moscow: GTTI.
8. Frechet, M. (1937). Generalized Probabilities and Their Applications. Paris: Hermann.
9. Taleb, N. N. (2007). The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable. New York: Random House.
10. Hastie, T., Tibshirani, R., & Friedman, J. (2017). The Elements of Statistical Learning (2nd ed.). New York: Springer.
