Нәрестелердің даму физиологиясындағы белок, май мен көмірсудың алмасуы Текст научной статьи по специальности «Прочие медицинские науки»

ФИЗИОЛОГИЯ ИММУННОЙ, ЭНДОКРИННОЙ СИСТЕМ, ВОДНО-СОЛЕВОГО ОБМЕНА

НбРЕСТЕЛЕРДЩ ДАМУ ФИЗИОЛОГИЯСЫНДАГЫ БЕЛОК, МАЙ

МЕН К0М1РСУДЫН АЛМАСУЫ

Габдолкакимова Г.С.

ЦЖубанов атындагы Ацтебе ещрлк университет¡,

Н&зак,стан, Ацтебе

[email protected]

Ма^алада адам аfзасындаfы белоктын , кeмiрсу жэне майдын маныздыш, сонын iшiнде жана туfан нэрестелердiи физиологиялыщ дамуындаfы рeлi туралы айтылfан. Тек ана CYтiмен fана ^оректенетн нэрестелер барлыщ органикалыщ ^орект^ витаминдердi ана CYтi ар^ылы алады. Яfни, ана CYтiнiн ^унарлы болуы денi сау урпа^тын ^алыптасып дамуына экеледi.

Клт сездер: белок, кeмiрсу, май, ана CYтi.

КрСпе

^ршшш барысында белоктын алатын манызы ете зор. Адамнын иммунитетiнiн денгей де тiкелей осы белоктарfа байланысты болады. Белоксыз тiршiлiктi елестету мYмкiн емес. Белок клетка ^абышнын, ядро жэне цитоплазманын тYзiлуiне ^атысады. Адам организмндеп белоктардын саны жас ерекшелктерне байланысты Yнемi eзгерiсте болады. Белок ыдырап, май мен кeмiрсуларfа белнедк Жалпы организмде биологиялыщ катализатор ^ызметн ат^арады, заттарды тасымалдауда да ат^аратын ^ызмет орасан зор. Белок тYзiлiп жэне ыдырап отырады. Адам аfзасына белок азыщ ар^ылы енiп отырады. Ол ^ан ар^ылы барлыщ клеткаларfа таралады.

Ана CYтiндегi белок

Ересек адамдар белокты кYнделiктi тама^тану ар^ылы алатыны белгiлi. Ал жанадан туылfан нэрестелер тек ана CYтiмен fана Фректенедк Яfни, бала азыщты анасы ар^ылы fана алады. Нэресте шамамен 2-3 саfат сайын емiп отырады. Ол дегенiмiз анадан балаfа 600-700 мл CYт бeлiнiп отырады деген сeз. Ананын CYтi неfурлым ^унарлы болса, нэрестенiн дамуы да ^урлым жа^сы болады. Яfни, ана CYтi ^урамында витамин, белок, май, минералды заттар, ^ант, альбумин, сондай а^ адам eмiрiнде аса манызды рeл ат^аратын

ферменттердщ ^оры мол болуы аса маиызды. Егер нэрестенщ аfзасына белок ^ажетт мелшерде тYсiп отырмаса, баланыи дамуы шектеледк Демек, бала неfурлым кiшкентай болfан сайын ^урлым белоктыи да мелшерi кебiрек ^ажет. Жас^а толмаfан балалардыи 1 кг-на 5г белок ^ажет болады.

Белок 2.1

Май 2.5

Кемiрсу 5.5

Лактоза 6.8

Курга^ заты 9.7

Ана CYтiнiц ^урамында белок айтарлыщтай кеп болмайды. Адамныи CYтiнiи даамы биенщ CYтiне жа^ын. Яfни, ана CYтi мен биенщ CYтiнде ^аньщпаfан май ^ыш^ылдары кеп кездесед^ ал сиыр CYтiнде керiсiнше ^аныэдан ^ыш^ылдар кеп.

Нэрестеге цажет май

Адам организмнде белокпен ^атар, кемiрсулар мен майдыи болуы аса маиызды. Май организмдеп ^уат кезi болып саналады. Май мен кемiрсу кемiрсутегi, оттегi жэне сутегiнен ^уралады. Аfзадаfы май ^уат кезiнен белек ^орfану ^ызметнде ат^арады. Яfни, аfзада кездесетiн кейбiр клеткалар майды кеп мелшерде сНре отырып,организмнiи жылу жэне механикалыщ изоляторы ретiнде флданады.

Жаиа туfан нэрестелер Yшiн май ^ыш^ылы аса маиызды рел ат^арады. Себеб^ жYЙке жYЙесiнiи дамуына май ^ыш^ылыныи эсерi айтарлыщтай кеп. Май ^ыш^ылы жетiспеген жаfдайда нэрестелер мен балалар эртYрлi психикалыщ ауруларfа ушырауы мYмкiн.Яfни, нэрестелердiи майfа му^таждыш ересектерге ^араfанда кеп. Жалпы адамдарда денесiнiи 20% май молекулаларынан ^уралады. Клеткадаfы май ^оры тура^ты болады, ал денендi ^оры жас ерекшелiгiне, жынысына, емiр CYPУ салтына жэне ту^ым ^уалау ^асиеттерне байланысты езгерiп отырады. Белок сия^ты жас нэрестелер организмiне ересектерге ^араfанда айтарлыщтай кеп мелшерде май ^оры ^ажет.Я^и, сэбидiи салмаfын ^урайтын эр 1кг-fа 7г май ^ажет болады. Баланы ана CYтiмен фректендiру кезiнде 98%май сiиiрiледi.

Жас нэрестеге цажет квм'рсу

Жас организмнщ ^алыпты дамуында кемiрсулардыи ат^аратын ^ызмет де орасан зор. Ол ДН^, РН^, АТФ сынды аса маиызды молекулалардыи ^урамына енедi. Кемiрсуларды да сэбилер де, ересектер де тама^тану ар^ылы сiиiредi. Яfни ол азыщ ар^ылы кiрiп, ^анfа моносахарид ретнде таралады. Май алмасу кезiнде де кемiрсулар аз мелшерде тYзiледi.

Ересектерге ^араfанда сэбилер кeмiрсу мeлшерiн кeп ^ажет етедк Себебi, ыдырауы ересектерге ^араfанда жылдам болfандьщтан аfзадан тез шыfып кетт отырады. Ана CYтiмен fана Фректенетн балалар тэулiгiне 10г кeмiрсуды сНредк

^орытынды

Адамнын eмiр CYPуiнде органикалыщ фсылыстардын, сонын iшiнде белок, кeмiрсу, майдын манызы ерекше. Оларсыз ^ршткт елестетудiн eзi мYмкiн емес. Дорыта айт^анда, жана туfан нэрестелердiн осы ^осылыстарfа ^ажетттИ ересектерге ^араfанда ^п болып шыщты.

Пайдаланылган эдебиеттер

1. Айдралиева, А.Б Физиология пэынен дэрютер жтнаfы :о^у хуралы /Алматы 2021.

2. Арынова, Р.А Организмнщ физиологиялыщ механизмдерi :Алматы/

3. Бабский, Е.Б Адам физиологиясы: о^улыщ Алматы 2017.

4. ДYЙсембин, ^ Жас^а сай физиология жэне мектеп гигиенасы: о^улыщ/ Алматы 2003.

5. Жапаркулова, Н.И О^ушыларлын даму физиологияс : о^у хуралы/ Алматы

6. В.Н. Голубев.. - М.: ИЦ Академия, 2013. - 448 а

7. Балашова, В.Ф. Физиология человека: тестовый контроль знаний: Методическое пособие / В.Ф. Балашова. - М.: Физ. культура, 2007. - 128 а

8. Билич, Г.Л. Атлас: анатомия и физиология человека / Г.Л. Билич, Е.Ю. Зигалова. - М.: Эксмо, 2016. - 320 с.

NEUROHUMORAL ASPECTS OF LACTATION PGYSIOLOGY

Dyussembin Kh. D.

Institution The National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan, Almaty, The Republic of Kazakhstan

[email protected]

Theoretical development of issues of the physiology of lactation, the study of the mechanisms of its stimulation and inhibition are very relevant for Kazakhstan from the point of view of the prevention and treatment of hypogalactia, both in farm animals and in postpartum women.

Our work was aimed at studying, under conditions of chronic experience, the reflex mechanism of inhibition of milk production with elucidation of inhibitory factors, the role of efferent innervation, sympathoadrenal regulation and the participation of the hypothalamus and