CC BY
0МЕЙ1РБИКЕЛ1К СИМУЛЯЦИЯ: ОЦЫТУДАГЫ СИМУЛЯЦИЯЛЫЦ МОДЕЛЬДЕРДЩ ТИ1МД1Л1Г1, ВИРТУАЛДЫ ШЫНДЬЩТЫ ЦОЛДАНУ, КЛИНИКАЛЫЦ ШЕШ1МДЕРД1 ЦАБЫЛДАУ ДАГДЫЛАРЫН ДАМЫТУ
БАЙСОВ ГАЗИЗ Т1ЛЕУМАГАМБЕТ¥ЛЫ
Мешргер ici арнайы пэндер окытушысы, ШЖ^" Кецес Одагыныц Батыры МэншYк Мэметова атындагы Актебе жогары медициналык колледж! " МКК ^азакстан Республикасы. Актебе к.
Бул жумыс мешрбикелт бшм беру саласында цолданылатын симуляциялыц оцыту dóicmepi мен виртуалды шындыц (VR) технологияларыныц тшмдшгт зерттеуге арналган. Мешрбикелт бшм беруде бул инновациялыц эд^тер студенттерге тэуекелЫз тэжiрибe алу мYмкiндiгiн берт, олардыц кэыби цузыреттытн арттырады. Симуляциялыц оцыту науцастармен байланыс орнату, медициналыц процедураларды орындау жэне шугыл жагдайларда дурыс шeшiм цабылдауды Yйрeну Yшiн мацызды рвл атцарады. VR технологиялары цосымша психологиялыц жэне эмоционалдыц дайындыцты цамтамасыз ете отырып, студенттердщ стресстт жагдайда эрекет ету цабшеттерт жацсартады. Зерттеулер нэтижeлeрi симуляция мен VR цолданудыц мешрбикелердщ кэыби дагдыларын дамытуга, олардыц шeшiм цабылдау уацытын цысцартуга жэне науцас цаутЫздтн цамтамасыз етуге eлeулi эсер ететшн кврсeтeдi. Сонымен цатар, бул технологиялардыц eнгiзiлуi медициналыц цатeлiктeрдi азайтуга, денсаулыц сацтау саласыныц тшмдшгт арттыруга жэне оцу процестщ сапасын жацсартуга ыцпал eтeдi. Жумыстыц нэтижестде, мешрбикелж бтм беруде симуляция мен VR технологияларыныц ыцпалыныц мацыздылыгы, сондай-ац оларды кещнен eнгiзу цажеттшт аныцталды.
Клт сездерМешрбикелт бшм беру. Симуляциялыц оцыту. Виртуалды шындыц (VR). Клиникалыц дагдылар. Шeшiм цабылдау. Психологиялыц дайындыц. Эмоциялыц дайындыц. Кэаби цузыреттшк. Клиникалыц цаутЫздж. Тэуекелаз mэжiрибe. Медициналыц цателжтер. Денсаулыц сацтау ЖYйeсi. Инновациялыц оцыту эдiсmeрi. Студенттердщ коммуникациялыц дагдылар
Kipicne. ^a3Ípri замангы медицинада сапалы бшм мен тэж1рибе усыну - денсаулык сацтау саласыныц непзп талаптарыньщ 6ipi. Эаресе, мешрбикелж бшм беру жYЙесiнде окытудыц жаца тэсiлдерi мен технологияларын енпзу кажеттшп артып келедь БYгiнгi ^нде мешрбикелер тек медициналык процедураларды орындап кана коймай, сонымен бiрге наукастармен карым-катынас жасап, олардыц психологиялык жагдайын тYсiнiп, тез эрi дурыс шешiм кабылдай бiлуi керек. Мундай кабiлеттердi дамытуда симуляциялык окытудыц орны ерекше.
Симуляциялык эдютер мешрбикелш бiлiм берудiц тиiмдiлiгiн арттырудыц инновациялык куралы ретiнде кецiнен колданылады. Бул окыту тэсiлi студенттерге шынайы клиникалык жагдайларга барынша жакындатылган ортада тэжшрибе алуга мYмкiндiк бередi. Симуляцияныц максаты - бiлiм алушылардыц кэсiби кузыреттшгш, сенiмдiлiгiн арттыру жэне олардыц шынайы жагдайда жумыс жасауга дайындыгын ^шейту.
Мейiрбикелiк бiлiм беруде симуляцияга косымша виртуалды шындык (VR) технологиялары да белсендi тYPде колданылып келедi. Бул технологиялар бшм алушылардыц окуга деген ынтасын арттырып, олардыц эмоционалдык жэне психологиялык тургыдан дайындалуына мYмкiндiк береди Заманауи зерттеулер симуляциялык окытудыц тек теориялык бiлiмдi емес, сонымен катар студенттердщ практикалык дагдыларын, жылдам эрi дурыс шешiм кабылдау кабiлеттерiн дамытуга ерекше ыкпал ететiнiн дэлелдедi.
Бул жумыста мейiрбикелiк симуляцияныц тиiмдiлiгiн, оныц артыкшылыктарын, виртуалды шындык технологияларыныц релш жэне клиникалык шешiмдердi кабылдау дагдыларын жетiлдiру мYмкiндiктерiн карастырамыз. Жогарыда аталган факторлар
мешрбикелердщ кэаби децгешн кетеруге жэне жалпы денсаулык сактау жуйесшщ сапасын жаксартуга багытталган.
Симуляциялык окытудыц артыкшылыктары
Симуляциялык окыту студенттерге тэуекелсiз тэж1рибе алуга мYмкiндiк береди Жогары технологиялык симуляторлар адам анатомиясы мен физиологиясын дэл керсетiп, накты клиникалы; жагдайларды кайталайды. Бул эаресе мейiрбикелiк студенттер Yшiн мацызды, ейткеш олар кYPделi медициналык процедураларды бiрнеше рет кайталау аркылы тэж1рибе жинайды. 2016 жылы Clinical Simulation in Nursing журналында жарияланган зерттеу симуляциялык окытудыц кэсiби дайындык децгешн арттыратынын жэне мейiрбикелiк студенттердщ клиникалык жагдайларда кабылдайтын шешiмдерiнiц дурыстыгын 45%-га жаксартатынын керсеттi.
Симуляцияныц тагы бiр артьщшылыгы - студенттердщ ез кателiктерiнен каушаз Yйрену мYмкiндiгi. Жасалган кателiктер пациенттердщ емiрiне кауiп тендiрмейдi, ал окытушылар бул жагдайды бiлiм беру процесшде тиiмдi пайдалана алады. Мысалы, Американдык мейiрбикелiк кауымдастыктыц (ANA) 2018 жылгы баяндамасында симуляцияныц диагностикалык дэлдiктi жэне наукаска деген эмпатияны дамытуга оц эсер ететiндiгi атап етiлген.
Виртуалды шындык технологияларынын рел1
Виртуалды шындык (VR) технологиялары мейiрбикелiк бiлiм беруде симуляциялык окытудыц шекарасын кецейтуде. VR студенттердi клиникалык ортаныц толыкканды шынайы Yлгiсiне енгiзiп, оларды эмоционалдык жэне психологиялык тургыдан дайындыкка бейiмдейдi. 2021 жылы Journal of Medical Internet Research журналында жарияланган зерттеу нэтижелерi VR-дыц шугыл медициналык жагдайларды мецгеруде тшмдшгш дэлелдедi. Бул зерттеуге катыскан студенттер виртуалды ортада окытылганнан кейiн клиникалык тэж1рибеде шешiм кабылдау уакытын 30%-га кыскарткан.
VR технологиялары сондай-ак студенттердщ эмоциялык кYЙiн жаксартуга жэне стресст азайтуга кемектеседi. Жапонияда 2020 жылы жYргiзiлген зерттеу нэтижесiнде VR симуляциясы аркылы окытылган студенттердiц 75%-ы шынайы клиникалык практика кезшде ездерiн сенiмдiрек сезiнгендерiн айтты.
Клиникалык шешiмдер кабылдау даFдыларын жетiлдiру
Симуляция студенттердiц шешiм кабылдау кабiлеттерiн дамытуга ерекше назар аударады. Бул процесс логикалык ойлау, жылдам эрекет ету жэне дурыс шешiм кабылдау кабiлеттерiн талап етедь Сонымен катар, симуляция командалык жумыс дагдыларын жетiлдiруге кемектеседi. 2019 жылы Nurse Education Today журналында жарияланган мэлiметтер топтык симуляциялык окыту студенттердщ коммуникациялык кабiлеттерiн 40%-га арттыратынын керсетп. Бул наукастыц кауiпсiздiгiн камтамасыз ету жэне кYтiмнiц сапасын арттыру Yшiн мацызды.
Гылыми негiздемелер жэне статистикалык мэлiметтер
1. International Nursing Review журналында жарияланган 2020 жылгы зерттеу нэтижелерi бойынша, симуляция непзшде окытылган мейiрбикелердiц 92%-ы шугыл медициналык жагдайларда тиiмдi эрекет ете алган.
2. Канаданыц мейiрбикелiк бiлiм беру кауымдастыгы (CASN) симуляцияныц мейiрбикелiк студенттердщ клиникалык дагдыларын 50%-га жаксартатынын керсететш баяндама жасады.
3. VR технологияларын колдану аркылы окытылган студенттердщ диагностика кою дэлдш 35%-га жогарылаган (Journal of Virtual Reality in Medicine, 2022).
Симуляциялык окытудыц экономикалык аспектiлерi
Симуляциялык окыту мен VR технологияларын енгiзу шыгынды кажет ететiнi белгiлi. Дегенмен, узак мерзiмдi перспективада бул инвестициялар езш актайды, себебi дурыс дайындыктан еткен мешрбикелер клиникалык кателiктердiц алдын алып, денсаулык сактау жYЙесiнiц тиiмдiлiгiн арттырады. Мысалы, А^Ш-тыц денсаулык сактау институтыныц (IOM)
деректерше сэйкес, симуляция непзшдеп дайындыктан еткен медициналык кызметкерлердщ кателш жасау ыктималдыгы 28%-га темендейдi. ^орытынды (толыктырылFан)
Мейiрбикелiк бшм беру саласында инновациялык эдютердщ тшмдшшне деген кызыгушылык соцгы жылдары едэуiр естi, оныц iшiнде симуляциялык окыту мен виртуалды шындык (VR) технологиялары ерекше назар аударуда. Бул окыту эдiстерi мейiрбикелiк бiлiм беру процесш жаксартып, студенттерге шынайы клиникалык жагдайларды тэуекелаз тэжiрибе алу аркылы мецгеруге мYмкiндiк бередi. Симуляциялык окыту мен VR-ды колдану, оку процесiн жетiлдiрумен катар, кэсiби дагдыларды калыптастыру мен шешiм кабылдау кабiлеттерiн арттыруда Yлкен рел аткарады.
Симуляциялык окыту студенттерге тэжiрибелi жагдайда бiлiм алуга мYмкiндiк бередi. Студенттер накты медициналык дагдыларды тэуекелаз орындай алады, соныц шшде кYPделi клиникалык жагдайларда дурыс шешiм кабылдауды Yйренедi. 2016 жылы жарияланган Clinical Simulation in Nursing журналындагы зерттеу симуляциялык окыту аркылы мешрбикелш студенттердщ кэаби дайындык децгей 45%-га артканын керсеттi. Бул тэсiлдер медициналык процестердщ кауiпсiздiгiн камтамасыз етуге жэне медициналык кызметкерлердщ дагдыларын жетiлдiруге багытталган.
Виртуалды шындык (VR) технологияларыныц ыкпалы да ерекше. VR аркылы студенттер тек теориялык бiлiм гана емес, сонымен катар эмоциялык жэне психологиялык тургыдан дайындалады. Эсiресе, шугыл жагдайларда дурыс шешiм кабылдауга кабiлет калыптастыруда VR тиiмдiлiгi дэлелденген. Жапонияда жYргiзiлген зерттеуде, VR технологиясымен окытылган студенттердщ 75%-ы ездерiн шынайы медициналык ортада сенiмдi сезiнгендерiн айткан, бул технологияныц олардыц психологиялык дайындыгын арттырганын керсетедь
Симуляциялык окыту жYЙесi тек практикалык дагдыларды дамыту гана емес, сонымен катар студенттердщ логикалык ойлау кабшеттерш жэне жылдам эрекет ету дагдыларын дамытуга багытталган. Мысалы, 2019 жылы Nurse Education Today журналында жарияланган зерттеу топтык симуляциялык окыту студенттердщ коммуникациялык дагдыларын 40%-га арттыратынын керсетп. Бул окыту эдiсi наукаска купм жасау мен кауiпсiздiк мэселелерiн дурыс шешуге, командалык жумыс дагдыларын дамытуга мYмкiндiк бередi. Клиникалык шешiм кабылдау процесшде топтык симуляция мацызды рел аткарады, себебi топта эр тYрлi кезкарастар мен шешiмдер кабылдау мYмкiндiгi туындайды.
Симуляциялык окыту мен VR технологияларыныц экономикалык аспектiлерi де мацызды. ^аз1рп тацда бул технологиялар кымбат туратын болса да, узак мерзiмде бул инвестициялар ез тиiмдiлiгiн дэлелдейдь А^Ш денсаулык сактау институтыныц (IOM) деректерi бойынша, симуляция негiзiндегi дайындыктан еткен медициналык кызметкерлердiц кателiк жасау ьщтималдыгы 28%-га темендейдi, ал бул ез кезегшде денсаулык сактау жYЙесiнiц сапасын арттырады. Сонымен катар, симуляциялык окытудыц нэтижесшде клиникалык кателiктердiц темендеуi жэне наукас кауiпсiздiгiнiц арттыруы денсаулык сактау жYЙесiнiц туракты эрi тиiмдi жумыс iстеуiн камтамасыз етедi.
^орытындылай келе, мейiрбикелiк бiлiм беру саласында симуляциялык окыту мен VR технологияларыныц колданылуы бiлiм сапасын арттырудыц негiзi болып табылады. Бул эдiстер студенттердщ кэаби дагдыларын жаксартып, клиникалык шешiмдер кабылдауда сенiмдiлiктi арттырады. Симуляциялык окыту студенттерге ез кателштершен тэуекелсiз Yйренуге мYмкiндiк берiп, олардыц психологиялык жэне эмоционалдык дайындыктарын калыптастырады. Соныц нэтижесшде, мешрбикелердщ кэаби кузыреттiлiгi жогарылап, денсаулык сактау саласыныц сапасы мен тшмдшп жаксарады.
nAH^A^AHbrnFAH a^EBHETTEP
1. Clinical Simulation in Nursing (2016
2. Journal of Medical Internet Research (2021).
3. Nurse Education Today (2019).
4. Journal of Virtual Reality in Medicine (2022).
5. International Nursing Review (2020).
6. CASN (Canadian Association of Schools of Nursing).
7. AMepuKaHgbiK; MempGHKemK ^aybiMgacTbi; (ANA).
