УДК 616.12-008.46-036.12-08:64.253.8
МЕРЫ ПО УЛУЧШЕНИЮ КАЧЕСТВА ЖИЗНИ ПАЦИЕНТОВ С КОМОРБИДНОЙ ПАТОЛОГИЕЙ СЕРДЦА И ПОВЫШЕНИЮ ЭФФЕКТИВНОСТИ ИХ ЛЕЧЕНИЯ
Урманова А.Ш.
Андижанский государственный медицинский институт
В клинической практике мы часто сталкиваемся с тем, что у части пациентов наряду с ишемической болезнью сердца (ИБС) выявляют хроническое обструктивное заболевание легких (ХОЗЛ).
По данным ВОЗ, ХОЗЛ занимает 4 место в мире среди причин смерти, а его распространенность в мире составляет около 210 млн. По данным статистического управления МЗ США, распространенность ХОЗЛ в стране составляет около 3000 на 100 тыс. населения и ежегодно возрастает.
В соответствии с данными литературы, примерно у 61,7% пациентов с ИБС наблюдается и ХОЗЛ.
Проблема коморбидности является чрезвычайно актуальной как для врачей-терапевтов, так и кардиологов.
Ключевые слова: качество жизни, кардиология, сердечно-сосудистые заболевания, хроническая сердечная недостаточность, опросники, исследования, показатели.
ЮРАКНИНГ КОМОРБИД ПАТОЛОГИЯЛАРИ МАВЖУД БЕМОРЛАРДА ДАВОЛАШ САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШ ВА УЛАРНИНГ ХДЁТ СИФАТИНИ ОШИРИШ ЧОРАЛАРИ
Клиник амалиётда биз тез-тез баъзи беморларда юракнинг ишемик касаллиги (ЮИК) билан бирга сурункали обструктив упка касаллиги (СОУК) аник;ланиши фактига дуч келамиз.
ЖССТ маълумотларига кура, СОУК дунёда улим сабаблари орасида 4-уринни эгаллайди ва дунёда унинг таркалиши 210 миллионга як;инни ташкил килади.АКШ Соглик;ни сак;лаш вазирлиги статистика идораси маълумотларига кура, мамлакатда СОУК нинг таркалиши 3000 га я;ин 100 минг адолига турри келади ва дар йили усиб бормокда.
Адабиёт маълумотларига кура, юракнинг ишемик касаллиги (ЮИК) касаллиги булган беморларнинг тахминан 61,7 фоизида СОУК бор.
Коморбидлик муаммоси умумий амалиёт шифокорлари учун дам, кардиологлар учун дам долзарбдир.
Калит сузлар: даёт сифати, кардиология, юрак-;он томир касалликлари, сурункали юрак етишмовчилиги, суровномалар, тад;и;отлар, курсаткичлар.
MEASURES TO IMPROVE THE QUALITY OF LIFE OF PATIENTS WITH COMORBID HEART PATHOLOGY AND
INCREASE THE EFFECTIVENESS OF THEIR TREATMENT
In clinical practice, we often encounter the fact that in some patients, along with coronary artery disease (IHD), chronic obstructive pulmonary disease (COPD) is detected.
According to the WHO, COPD ranks 4th in the world among the causes of death, and its prevalence in the world is about 210 million. According to the statistical office of the US Ministry of Health, the prevalence of COPD in the country is about 3000 per 100 thousand population and is increasing annually.
According to the literature data, approximately 61.7% of patients with coronary artery disease also have
COPD.
The problem of comorbidity is extremely relevant for both general practitioners and cardiologists.
Key words: quality of life, cardiology, cardiovascular diseases, chronic heart failure, questionnaires, research, indicators.
Долзарблиги. Х,озирги ва;тда адолининг демографик кариши шароитида битта беморда касалликлар сонининг купайиши кузатилмокда. Шу билан бирга, ЖССТ мутахассислари 2050 йилга келиб 80 ёшга тулган одамлар сони дозирги 125 миллиондан 434 миллионгача купайишини тахмин ;илишмо;да [6,7,9]. Адолининг кариши улкан тиббий ва ижтимоий о;ибатларга олиб келади ва согли;ни са;лаш учун янги муаммоларни келтириб чи;аради [1,2,8].
Сунгги йилларда амалиётчи шифокорлар тобора купайиб борадиган касалликнинг ривожланиши билан шугулланишга, коморбид патологияси булган беморларни бошцариш учун оцилона тактикани танлашга царор цилишмоцда [3,4,5]. Шу билан бирга, бундай беморларни олиб бориш алгоритмлари х,али ишлаб чицилмаган, бундай алгоритмларни яратиш тобора долзарб булиб цолмоцда.
Коморбид патологияси булган беморлар билан ишлаш тажрибамиз амбулатория босцичида коморбид беморларни бошцариш буйича тактик ёндашувларни таклиф цилиш имконини беради, бу касалликларнинг мураккаб шаклларини ривожланишига йул цуймаслик, дори воситаларининг ножуя узаро таъсирини камайтириш ва ресурс харажатларини оптималлаштириш, амбулатория шароитида х,ам, стационар босцичида х,ам беморни кузатишни оптималлаштириш имконини беради.
Тадкикот максади. Юрак коморбид касалликлари билан огриган беморларнинг х,аёт сифатини яхшилаш ва уларни даволаш самарадорлигини ошириш усулларини урганишдан иборат.
Тадкикот материаллари ва усуллари. Биз ЮИК билан касалланган 203 беморни (130 эркак ва 73 аёл, уртача ёши 61,8 ± 9,6 ёш) текширдик. ЮИК билан огриган беморларнинг коморбидлик х,олатлари, психологик х,олати, дори препаратисиз ва дори препарати билан даволашга риоя цилиш даражаси урганилди.
Натижалар ва му;окама. Соглицни сацлаш билан боглиц х,аёт сифатининг асосий параметрларини акс эттирувчи ЮКТК беморларининг жисмоний ва рух,ий соглигидан цоницишининг психологик хусусиятларини урганиш SF-12 х,аёт сифати буйича суровнома ёрдамида амалга оширилди. Баллар анкетанинг саккизта тарозида х,исоблаб чицилган.
ЮКТК касалларида ва меъёрий гурухда уларнинг жисмоний ва рух,ий саломатлигини уз-узини бах,олаш курсаткичлари деярли барча параметрлар буйича ишончли ухшаш: жисмоний фаолият; жисмоний х,олатнинг кундалик ишларни бажаришга таъсири; огрицнинг интенсивлиги ва унинг кундалик фаолиятга таъсири; умумий соглиц; х,аётийлик; ижтимоий фаолият; рух,ий саломатлик. ЮКТК касалларини согломлардан ажратиб турадиган ягона курсаткич бу эмоционал х,олатнинг беморларнинг кундалик фаолияти билан ишлашига салбий таъсири мавжудлигидир.
Шунинг учун, умуман олганда, уларнинг жисмоний (36,3 ± 18,1 ва 33,3 ± 20,0 навбати билан; п> 0,05) ва рух,ий саломатлиги (60,7 ± 19,4 ва 60, 8 ± 14,7, мос равишда; п> 0,05) ) юрак-цон томир патологиясида ах,амияциз узгаради. Беморлар узларини деярли соглом деб билишади ва касалликда уларнинг жисмоний (мос равишда 50,0 ± 30,9 ва 49,7 ± 34,6; п> 0,05) ёки ижтимоий фаолиятини (58, 5 ± 28,3 ва 62,1 ± 30,4) сезиларли даражада чеклайдиган сабабларни топа олмайдилар. мос равишда; п> 0,05). Шуниси эътиборга лойицки, ЮКТК беморлари узларининг миссий х,олатлари билан ишнинг бажарилиши ёки бошца х,ар цандай кундалик фаолият уртасида соглом гурух,га цараганда камроц боглицликни цайд этилади (п <0.01).
Беморларнинг жисмоний ва ацлий фаолияти хусусиятлари, уларнинг маълум бир клиник гурух,га мансублигини х,исобга олган х,олда SF-12 курсаткичларини гурух,лараро таццослаш йули билан олиш мумкин. Шундай цилиб, дисперсияни бир томонлама тах,лилидан фойдаланган х,олда, урганилган клиник гурух,ларнинг беморлари уртасида жисмоний фаоллик даражасидаги (PF шкаласи) сезиларли фарцлар аницланди (46.8 ± 29.3; 58.9 ± 26.5; 47.2 ± 35.2; п <0.05). Бу шуни курсатадики, гипертензия билан огриган беморлар узларига енг юцори фаолликни (58,9 ± 26,5; п <0,05) белгилайдилар ва уртача жисмоний х,аракатларни бажаришда бироз чекланганликларини таъкидладилар. Узларининг жисмоний фаоллигини бах,олаш учун энг паст курсаткичлар коронар
артерия касаллиги булган беморларда (46.81 ± 29.3; п <0.05), бу уларнинг бадандаги касаллик борлиги билан боглик; сезиларли даражада камайган имкониятларини да;ик;ий бадолашини акс эттиради. Уларнинг жисмоний фаоллигини уз-узини бадолашига кура, КП билан огриган беморлар гуруди гипертензия ва юрак ишемик касаллиги билан огриган беморлар уртасида орали; долатидадир.
Хулоса. Шундай ;илиб, биргаликда патологияга эга булган ва юрак-;он томир асоратлари хавфи уртача, ю;ори ва жуда ю;ори булган беморларда диагностика ва даволаш-профилактика тактикасини танлаш технологиясини ишлаб чи;иш ва жорий этиш, унинг тьурли кечиш бос;ичида юрак-;он томир додисалари хавфини бадолаш дастурларини яратиш Коморбид долатларнинг сурункали кечиши ва уларнинг кучайиши долзарб тиббий-ижтимоий муаммо булиб, уни дал этиш самарали индивидуал профилактика терапиясини амалга оширишга имкон беради.
АДАБИЁТЛАР:
1. Герасименок, Д.С. Некоторые показатели стресс-реализующей эндокринной системы у больных с острым коронарным синдромом и острым ишемическим повреждением головного мозга / Д.С. Герасименок // Мед. журн. - 2008. - № 3. - С. 89-90.
2. Митьковская Н.П. Острые кардиоваскулярные катастрофы и психологические расстройства у лиц с метаболическим синдромом / О.А. Скугаревский, Т.В. Статкевич, Л.Л. Авдей, и др.//Лечебное дело. -2011-№5.-с.43-53.
3. Пинчук, А.Ф. Течение острого инфаркта миокарда у пациентов с депрессивными расстройствами, прогностическая роль провоспалительных цитокинов / А.Ф. Пинчук // Медицинский журнал. - 2015. - Вып. №1. - С. 109-111.
4. Смолякова, М.В. Кардиоваскулярные нарушения у реципиентов трансплантата почки / М.В. Смолякова, Н.П. Митьковская, О.В. Калачик // Медицинский журнал. - 2015.-№1.-С. 139-143.
5. Tong В. Comorbidity of cardiovascular disease, diabetes and chronic kidney disease in Australian / B.Tong, C.Stevenson / Institute of Health and Welfare Canberra. - 2007. - 69p.
6. Cardiorenal syndrome / C.Ronco [et al.] // Journal of the American College of Cardiology. -2008. -Vol. 52, № 19. - P. 1527-1539.
7. Current myocardial infarction markers of unfavourable prognosis in metabolic syndrome / N.P. Mitkovskaya [et al.] // Кардиология в Беларуси. - 2011, Special issue. - С. 61-72.
8. How to measure comorbidity: a critical review of available methods /De Groot V. [et al.] // J Clin Epidemiol. - 2003. - 56 (3). - P. 221-229.
9. Yusuf, S. W. Radiation-Induced Heart Disease: A Clinical Update / S. W. Yusuf, S. Sami, I.N.Daher // Cardiol. Res. Pract. - 2011. - Vol. 2011. - P. 1 -9.