Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-560-566
МАГНИТ МАЙДОНИ ТАЪСИРИДА ТЕРМИК ИШЛАШ САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШ
Абдумалик Турсунович Туйчиев
Андижон машинасозлик институти ассистенти,
Дилшодбек Ботиржон уFли Неъматжонов
Андижон машинасозлик институти 4-боскич талабаси
АННОТАЦИЯ
Маколада термик ишлашнинг самарадорлигини магнит майдони таъсирида оширилган детал ва намуналар тайёрланиб, асбобсозлик пулатларига мансуб булган Р9К5 ва Х12М маркали пулатларни каттиклиги, мустахкамлиги ортганлиги куриб чикилган. Бу пулатлардан кесувчи асбоб ва ускуналар тайёрланади, механик ишлов беришда деталларни тайёрлашда кескичларни мустахкамлиги мухим ахамият касб этади.
Калит сузлар: Материал, майдон, магнит, юмшатиш, тоблаш, бушатиш, легирланган, механизм, тезкесар, каттиклик,термик, жараён, пулат, намуна, кучланиш, микроструктура.
INFLUENCE OF THE MAGNETIC FIELD WITH DECREASING HEAT TREATMENT EFFICIENCE
ABSTRACT
The article details the details and samples that have increased the efficiency of thermal characteristics under the influence of magnetic fields, as well as increased the hardness and durability of steel steels P9K5 and Х12М. These steels are made from cutting tools and equipment, and mechanical strength is the key to the strength of cutters in the manufacture of parts.
Keywords: Material Steel, wear resistance, alloyed, hardening, eutectic, hardness, quick cutting, sample, mechanism, steel, tempering, normalization, residual pressure, efficiency, microstructure.
КИРИШ
Хрзирги кунда ракобатбардош замонавий машина ва механизмларни ишлаб чикаришдаги механикавий ишлов бериш самарадорлиги ишлов берувчи кескичларнинг тургунлигига боглик. Бу эса биринчи навбатда
Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-560-566
термик ишлов бериш самарадорлигига боглик. Саноатда кескич материали сифатида энг куп таркалган кескич материали бу тезкесар пулатларидир. Мавжуд адабиётлар ва бошка манбалар тахлили шуни курсатадики, киркиш жараёнига магнит майдонининг таъсири анча - мунча урганилган, лекин магнит майдонининг термик ишлаш жараёнига (айникса кескич материалларига) таъсири етарли урганилмаган.
АДАБИЁТЛАР ТАХДИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ
Бу бизнинг нуктаи назаримизда мухим ахамиятга эга. Бу масалани урганиш учун тезкесар пулати Р9К5 ва юкори легирланган Х12М пулатларидан 2 тадан намуналар ясалди. Тажрибалар куйидаги тартибда олиб борилди: хар бир пулат намуналаридан биттаси магнитланди. (магнит майдони кучланиши 2700 эрстед). Сунгра магнитланмаган ва магнитланган пулатлар термик ишланиб юмшатилди; намуналарни каттиклиги Роквелл усулида улчанди (натижадари жадвал 1да), намуналарни микроструктурасини урганиш учун урнатилган тартибда уларнинг шлифлари тайёрланди (расм 1,2). Намуналар аникланган режимларда тобланди; тобланишлик даражаси каттиклик оркали Роквел усулида улчанди: оддий ва магнитланган намуналар каттиклиги жадвал 1да берилган, микроскоп МИМ - 7да микроструктураси расмга олинди, шу тартибда термик ишланиб бушатилди. Натижалари жадвал 1 ва расм 1,2 да берилган. Тажриба натижаларидан куриниб турибдики, дастлаб магнитлаб сунгра термик ишлаш намуналарнинг механик хоссаларига (каттиклигига) сезиларли таъсир килар экан.
Юмшатиш жараёнида пулат Р9К5 нинг магнитланган намунасининг каттиклиги оддий намунанинг каттиклигидан 4,2% юкори; пулат Х12М учун бу 6,2% га тенг. Тоблаш натижасида пулат Р9К5ни оддий намунаси каттиклиги 270,8% га ошган, магнитланган намуна каттиклиги 275% га ошган бу дегани магнитлаш натижасида тобланишлик жараёни самарадорлиги 275 - 270,8=4,2% га тенг. Пулат Х12М учун бу курсатгичлар 387,5% ва 375,0 ни ташкил этади, яъни камайган: тоблаш самарадорлиги тескари ва 12,5% ни ташкил этади. Бушатиш жараёнида хам тартиб сакланиб колган. Пулат Р9К5 ни оддий ва магнитланган намуналари катталиклари HRC=63 ва HRC=64; Пулат Х12М учун HRC=62 ва HRC=59.
Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-560-566
P9K5 Ba X12M ny^aT^apuHH TepMHK umgarn wapaeHiigaH KeHHHru KarruK^HK KypcaTKHH^apu Ke^Tupu^raH.
1-^agBan
P9K5 OAAHH P9K5 MarHHT^aHraH X12M OAAHH X12M MarHHT^aHraH
roMmaTH^raH 24 25 16 17
Toö^aHraH 65 66 63 60
BymaTH^raH 63 64 62 59
Te3Kecap ny^aT P9K5 MarHHT^aHum
Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-560-566
^ernp^aHraH X12M ny^aTiap
563
www.ares.uz
Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-560-566
2- pacM. nynaraapHHHr 6ymaTHnraHgaH KefiHHru MHKpocTpyKTypanapu: MarauraaHraH P9K5 (a); X12M (6) MarauraaHMaraH P9K5 (b); X12M (r) MHKpocTpyKTypaga MarauraaHraH Ba MarauraaHMaraH HaMyHanap 3appananapu ^apKH akkoh KypHHu6 Typu6gu, an6aTra 6y 3appananap MapTeHCHT 3appananapHgup, afiHHKca 6y Ta^OByr X12M nynaraga Kynnu. MapTeHCHT 3appananapHHHHr cohh x^m, xa^MH x,aM Kyn. .HeKHH, KarrnKnura MarauraaHraH HaMyHaga oggufigarara HHc6aTaH KaMafiraH. ffly TapHKa 6ymaram ^apaeHHHH xaM onu6 6opgHK. By epga x,aM MarauraaHraH HaMyHa CTpyKTypa Ba xoccanapH oggufiHHKHra HHc6aT $apK KHnagu (2-pacM).
XY^OCA
^KopugaragapgaH Kenu6 HHKKaH xpnga Kyöugara xynocanapra Kenurn
MyMKHH
1)MarHHT MafigoHH TepMHK Hrnnarn ^apaeHHra Tatcup KHnap экaн;
2)geTannapHH Marauraa6, ynapHH To6naHHm ko6hhhathhh omupum MyMKHH
экaн;
3)Te3Kecap nynara P9K5 Ba X12M nynaraapu KaTTHKguraHH,
MycTaxKaMHHrHHH,
KonaBepca, 6y nynaTgaH acanraH KecKHHHH TypFyunuraHH ce3Hnapnu gapa^aga ornHpHrn MyMKHH.
4)MarHHT MafigoHHHH TepMHK umnam ^apaeHHra Tatcupu nynaraHHr TypHra, atHH yHHHr KHMeBHfi TapKH6Hra 6ofhhk.
Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89
б) Г)
2- расм. Пулатларнинг бушатилгандан кейинги микроструктуралари: Магнитланган Р9К5 (а); Х12М (б) Магнитланмаган Р9К5 (в); Х12М (г)
REFERENCES
1. Callister William D. Jr., Materials Science and Engineering, an Introduction. Wiley and Sons. UK 2014
2. T.Fischer., Materials Science for Engineering Students, 1st Edition Elsevier UK,
3. 2008 Mikell P.Groover., Fundamentals of Modern Manufacturing Materials, Processes, and Equipment John Wiley and Sons inc USA 2010
4. Мустафакулов, А. А., Халилов, О. К., & Уринов, Ш. С. (2019). Цель и задачи самостоятельной работы студентов.
5. Бахадырханов, М. К., Зикриллаев, Н. Ф., Аюпов, К. С., Бобонов, Д. Т., Кадырова, Ф. А., & Ильхомжонов, Н. (2006). Спектральная область
Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-560-566
существования автоколебаний тока в кремнии, легированном марганцем. Журнал технической физики, 76(9), 128-129.
6. Bakhadirkhanov, M. K., Ayupov, K. S., Zikrillaev, N. F., Kadirova, F. A., & Bobonov, D. T. (2002). Strongly compensated silicon as a new class of materials for electronics.
7. Taylanov, N. A., Dzhuraeva, N. M., & Bobonov, D. T. (2019). Diffusion evolution of electromagnetic perturbations in superconductors. Uzbekiston Fizika Zhurnali, 21(2), 130-132.
8. Бахадырханов М.К., Исамов С.Б., Илиев К.М., Камалов К.У. (2015). Аномально долгое время жизни дырок в кремнии с нанокластерами атомов марганца. Полупроводники , 49 (10), 1332-1334.
9. Хасанова, Г. (2021). ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИ ПЕДАГОГЛАРИНИНГ КРЕАТИВ КОБИЛИЯТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ МАЗМУНИ. Academic research in educational sciences, 2(1).
10. Халилов, О. К., & Бобонов, Д. Т. (2021). КИМЁ ВА ФИЗИКА КУРСИНИ УКИТИШДА ЛАБОРАТОРИЯ ИШЛАРИНИНГ МАКСАД ВА ВАЗИФАЛАРИ. Scientific progress, 2(6), 199-203.
11. Хасанова, Г. И. К (2021). БОЛАГА ЙУНАЛТИРИЛГАН ТАЪЛИМНИ АМАЛГА ОШИРИШДА ТАРБИЯЧИНИНГ КАСБИЙ КОМПЕТЕНТСИЯСИНИНГ АХАМИЯТИ. Academic research in educational sciences, 2(9), 1051-1056.