CC BY
14ГТАХР 03.20
КЕЦЕСТ1К ЦАЗАЦСТАН ЭЛ1ПБИ РЕФОРМАСЫНА ТАРИХИ ТАЛДАУ
О.С. Сершова
Мектепке дешнп оцыту жэне тэрбиелеу мамандыгыньщ 2 курс магистранты Казац мемлекетпк цыздар педагогикалыц университетi, Казацстан, Алматы ц., еmail: [email protected]
Б^л мацалада цазац халцынын тарихындагы кенес AayipiHeH 6epri жазу Yлгiciнiн взгeрicтeрi мен оны цабылдаудын взiндiк царама-цайшылыцтары туралы таныстырмацпын.Казац халцы КСРО ц^рамында болтан жылдары жазуды ауыст^1руга байланысты еш реформа жузеге асырылды. Б^л взгepicтepдi алдынгы цатарлы интеллигенция вкiлдepi, тYpкi тiлдec халыцтардын тiлдiк epeкшeлiктepiн ескере отырып тарихи сараптау ж^мыстарын жан- жацты жYpгiзiп рухани мэдениет сахынасына латын элiпбиiн экeлдi. Халыц агарту саласынын вкiлдepi, цалын б^хара арасына насихат ж^мыстарын жYpгiзe отырып латын графикасын eнгiзyгe eлeyлi енбек етп. 1940 жылы «Латынданд^1рылган» цазац жазуын орыс графикасы нeгiзiндeгi жана элшбиге квшipy туралы зан вз ^шше енген сон халыц арасына орыс графикасы (кириллица) цолданысца ене бастады.
Латын элiпбиiнe ауысу eлiмiздiн элемдш аренадагы бэсекеге цaбiлeттiгiн арттыра отырып, дамыган елдермен жацсы царым- цатынас орнатудагы ыцпалы зор болмац.
TyuIh свздер: цазац mini, реформа, латын элтбш, Араб элтбш, орыс графикасы, Кецес dayipi
Елбасымыз взшщ 2012 жылы 14 желтоцсандагы «Казацстан -2050» Стратегиясы цалыптасцан мeмлeкeттiн жана саяси багыты» атты Казацстан халцынын жолдауында «Мемлекет вз тарапынан мeмлeкeттiк тшдщ позициясын ныгайту Yшiн квп ж^мыс атцарып кeлeдi.Кaзaц тiлiн кeнiнeн цолдану жвншдеп кeшeндi шараларды жYзeгe асыруды жалгастыру керек [1].
Казацстан Республикасынын Пpeзидeнтi Н.Назарбаевтын 2017 жылы 12 cэyipдe «Болашацца багдар:рухани жангыру» мацаласында: Бipiншiдeн, цазац тiлiн бipтiндeп латын элшбшне квшipy ж^мыстарын бастауымыз керек. Бiз б^л мэселеге нег^рлым дэйектшк цaжeттiгiн терен тYciнiп, байыппен царап кeлeмiз жэне оган кipicyгe Тэуелшздш алганнан бepi м^цият дайындалдыц. Бiз, 2025 жылдан бастап элiпбиiмiздi латын цартне , латын элiпбиiнe квшуге кipicyiмiз керек [2].
Казацстанда XX гасырдын 20-40 жылдарында жазуды ауыстыруга байланысты eкi реформа цабылданды. XX гасырдын бipiншi жартысында ТYpкия, Иран, Эзipбaйжaн, Казацстаннын алдынгы цатарлы галымдары лингвистикалыц саралау нeгiзiндe араб жазуы тYpiк халыцтар тiлiнiн табигатына сэйкес eмecтiгiн дэлeлдeдi.
XIX гасырдын 60-65 жылдары Эзipбaйжaн драматург, жазушысы, цогам цaйpaткepi, галымы Мырза - Фатали Ахундов араб элiпбиiн латын элшбшне квшipy туралы алгаш бастама квтердь XX гасырда Эзipбaйжaннын алдынгы цатарлы интеллегенция вкiлдepi араб жазуын латын графикасына взгерту ж^мыстарына белсене юрють
1922 жылдан бастап тYpiк халыцтары жазуын реформалауына тYpткi болган Эзipбaйжaн галымдары eдi. Осы жылдан бастап Эзipбaйжaндa латын графикасына квшуге дайындыц ж^мыстары басталып арнайы комитет ц^рылды. 1922 жылы Эзipбaйжaннын жана элшпе кoмитeтi «Жана жол» деген газет, 1923 жылдан бастап мектептер Yшiн оцулыцтар, эдicтeмeлiк ц^ралдар, эдебиеттер жарыц квpдi.
1923 жылы цазацтын зиялы цауым вкiлдepi латын графикасына непзделген жана элiпбигe квшуге ^сыныс бiлдipдi. 1923-1927 жылдар аралыгында жана элшбиге квшу мэселес твнipeгiндe птрлер талцыланды.
1925 жылдан бастап Казацстан мектептершде, мeмлeкeттiк мeкeмeлepiндe латыншылардын «Жана элшбишшер Yйipмeci» ^йымдастырыла бастады. ТYpлi тацырыпта тезистер ц^растырылып, газеттерге мацалалар жарияланды. 1925 жылы Н.Тврец^ловтын «Жана элшби туралы» кiтaбы жарыц кврдь
Осы реформа цабылданган сон, агарту саласындагы галымдар 1925 жылы ЭзipбaйжaндыцтapFa латын графикасына квшу тэжipбиeлepiмeн бвлюу туралы ашыц хат жолдады
[3].
1926 жылы а^пан айында Баку ^аласында БYкiлoдa^ I - тYркi тшдес халыщтарыныц cъeзi вттi. Осы жиынан кeйiн КСРО- ныц барлыщ тYрiк тiлдec халыщтарын латын графикасына ауыстыруга шeшiм ^абылдады.
ТYркi халыщтарын латын элшбшне квшiрy мэceлeci бойынша конференциялар, пленумдар, тYрлi багыттагы бас^осулар мен жиындар вттi.
БYкiлoдa^тыц I- тYрiкшiлeр одрылтайында о^у, жазу, тiл ж^мыстарыммен ш^ылдашан алдыцгы ^атарды интеллегенция вкiлдeрi бас ^осты.Араб элiпбиiн ^олданаушылар да, араб графикасыньщ тиiмдiлiгiн дэлелдеумен болды.
Осы съезде свз алган А.Байт^рсынов араб графикасыныц тиiмдiлiгiн тiлгe тие кетш, латындандыруга ^арсы шы^гы.
А.Байт^рсын^лы вз баяндамасында былай дeдi: «Элш -би деген- тшдщ нeгiзгi дыбыстарына арналган тацбалардыц ж^магы.Нег^рлым тiл дыбыстарына мол жетсе, арнаган дыбыс^а дэл келсе, о^уга, жазуга жецш болса, Yйрeтyгe оцай болса, заманындагы внер ^¥ралдарына орнатуга ^олайлы болса, сог^рлым элiп- би жа^сы болма^шы.
ТYрiк ж^ртыныц 90%-ы баягыдан бeрi араб эршн пайдаланып келед1Эркайсысыныц араб эршмен жасалган хат мэдeниeтi бар.
Араб эршн латын эртне ауыстыру мэceлeci ^озгалганнан бeрi квп адам екеуш салыстырып, терец ^арап, артыщ- кемш тексеру, зерттеуге тYCтi.Ecкi эрiп те жеткшкп дэрежеде терец тeкceрiп , терец зерттелдь Сол терец зерттеу ар^асында eкi эрiптiц де б^рын назар салынбай,еске алынбай квп сындары мен сипаттары квзге тYCтi
Ею эрiптiц де тeцecтiрiп, артыщ- кемш тексерш, влшеуге салганда, таразыныц табан трейтш нэрceлeрi мыналар болуга тшс.
1. Тiл дыбысына жeткiлiктi - жеткшкиздш ^анша?
2. Кайсысымен басылган я жазылган свз оцай о^ылады?
3. Кайсысымен жазу жeцiл?
4. Кайсысы баспага ^олайлы?
5. Yйрeтyгe, сауат ашуга ^айсысы оцтайлы?
6. Квркемдш пен квзге жайлылыщ жагынан ^айсысы артыщ?
Эyeлi , тш дыбысына жeткiлiктi болу, болмау жагынан салыстырып ^арайыщ.
Латын эрпiнeн взгертпестен алдыщ дегенде 15 эрпiн- а^ алган.Бас^а эрiпгeрдi взгeртiп алып отыр. Жэне «ц» мен «й» дыбыстарына ойдан шыгарып «п» жэне « )» тацбаларын алып отыр.
Б^ган Караганда тiл дыбысына жeткiлiктi болу жагынан араб эрш артыщ болып шыщты.» деп вз cвзiн ^орытындылай отырып, латын элiпбиiнiц ^аза^ жазуыныц сахынасына шыгуына вз ^арсыллыгын бiлдiрдi [4].
Съез ^орытындысы бойынша латын элшбшн eнгiзy ж^мысы дауыс^а салынып 7 дауыс^а ^арсы 101 дауыспен латын графикасын ^олдаушылар басым тYCтi.Лaтын графикасыныц нeгiзiндe жасалган жаца тYрiк элiпбиiн ^олдану туралы жарлывда ^ол ^ойылды.
1927 жылы Н.Ндома^ов тврагалыщ еткен «Жаца элiппeшiлeр ^огамы» одрылды.Сондай - а^ ^огам бeлceндiлeрi Телжан Шонанов, FaббacТoFжaнoв, Ораз Жандосвтар ж^мыс ат^арды.
«Жаца элiппeшiлeр ^oFaмы» ма^саты
1) Латын графикасын халыщ арасына таратудыц тиiмдi, барлыщ д^рыс идеяларын бiр жYЙeгe кeлтiрy.
2) Латын элшбшн тез мецгеру Yшiн халыщ арасында Yгiт - насихат ж^мыстарын жYргiзe отырып ересектер мен жастарды сауаттандырып, жahaндьщ мiдeниeткe ^адам басу.
1928 жылы 9-12 желто^санда Кызылорда ^аласында Казахстан жаца элiппeшiлeрiнiц влкелш тYЦFыш конференциясы вггi.Кoнфeрeнциядa aлдыцFы ^атарлы интеллегенция вкiлдeрi, латын элiпбиiнe квшу бaрыcындaFы aт^aрылFaн ж^мыстар мен Жаца элшби орталыщ кoмитeтiнiц eceптi баяндамалары тыцдалды.
Латын графикасына квшуге байланысты aт^aрылFaн ж^мыстар барысында Араб жазуын ^олдаушылар ^атарынан ^атты cынFa ^шырады. Каза^тыц aлдыцFы aFaргy caлacындaFы вкiлдeрi А.Байт^рсын^лы, М.Дулат^лы араб графикасыныц тшмдшгш дэлелдеуге тырысты^ра^, 1928 жылы I - БYкiл^aзa^cтaндьщ конференциясында латыншылар, ^аза^ элiпбиiнe нeгiздeлгeн латын графикасыныц ^OFaмFa ^ажеттшгш дэлелдеп бeрдi.
1928 жылы 18-23 желтоцсанда Казан цаласында Одацтын жана элiпби кoмитeтiнiн III отырысы втп.Б^л плeнyмFa Казацстан, Эзбекстан, Татарыстан, КыpFыcтaн, ТYpкiмeнcтaн жэне т.б тYpiк eлдepiнeн делегаттар кeлiп, жана элшби т¥pFыcындa бipнeшe жaFдaятap талцы^а салынды [3].
1928 жылдын желтоцсанында Казац Орталыц Атцару кoмитeтiнiн 6 отырысынын IV сессиясында латын графикасын мeмлeкeттiк жазу peтiндe цабылдап латын графикасын толыцтай eнгiзy уацытын 1931 жылдын 1 желтоцсанына дeйiн ^зартылды.
1929 жылы 7 тамызында КСРО Халыц Комиссарлары мен КСРО Орталыц Атцару Комитетшщ твреалцаларынын шeшiмiмeн толыц eнгiзy жвнiндeгi царар цабылданды [4].
Латын графикасы нeгiзiндe жacaлFaн цазац элiпбиi «Eнбeкшi цазац» жэне «Советская степь» газеттершде жарияланды. Латын элшбшн халыц арасына тарату жэне ересектер мен жастар арасында латын графикасын жедел тYPдe тарату ж^мыстары царцын алды.Осы латын элiпбиiнiн ж^мысын цaдaFaлayшы орталыц ХКК-ci , 1930 жылы жана тYpiк элiпбиiнiн Орталыц Комитет КСР Одацтын ОАК - нщ жaнындaFы жана элiпбидiн БYкiлoдaцтын орталыц кoмитeтi болып ц^рылды.
Орта Азия Халыц aFapтy кoмитeтi 1940 жылFa дeйiн ж^мыс жасап, КСРО тYpiк халыцтарынын жазуы peтiндe орыс графиксы eнгiзiлгeннeн кeйiн таратылды.
1930 жылы 23 цaнтapындaFы ХКК- нщ царары нeгiзiндe барлыц баспасвз басылымдары, гaзeттepдiн м^цабасы латын эpпiнe квшipiлдi. «Жана мектер», «Жаршы», «Кызыл эскер» гaзeттepi де латын элiпбиi нeгiзiндe жаналыцтар таратты.1930 жылдын ацпан айынан «Эйел тeндiгi», «Кызыл Казацстан», «Жана эдебиет» сияцты мepзiмдi басылымдар тYгeлдeй латын элiпбиiнe квшipiлдi [5].
КазАКСР Yкiмeтiнiн жapлыFынa сэйкес латын элшбшн жаппай eнгiзyдi жYзeгe асыру бaFдapлaмacы нeгiзiндe цалын б^цара халыцца латын элшбшн Yйpeтy Yшiн Yлкeн ж^мыстар жYpгiзiлдi.Opыc мeктeкптepiндe V сыныптан бастап цазац тш мiндeттi пэн ретшде eнгiзiлдi.Aл, 1928-1930 оцу жылынан бастап орыс мeктeптepiндeгi цазац тiлi пэш тoлыFымeн латын элiпбиiнe квшipiлдi.
КaзaцcтaндaFы латын элiпбиiн жасау ж^мыстары, БYкiлoдaцтын орталыц жана элiпби кoмитeтiнe ¥ЙымдacтыpылFaн бiлiктi тiлшiлep мен тiл мамандарына жYктeлдi.Жaнa элiпбидiн Yлгiciмeн жYзeгe асырыу жолдары ^зац уацыт бойы баспасвз беттервде, конференциялар мен БК(б) cъeздepiндe, пленумдар мен митингiлepдe пiкipтaлac тудырды.Латын элiпбиi eнгiзiлгeнмeн ^зац уацыт араб элшбш де цолданыста болды.Осылайша латын элшбш бiлiм, мэдениет, Fылым салаларына бipтiндeп ене бастады.
«ЛaтындaндыpылFaн» цазац жазуын орыс графикасы нeгiзiндeгi жана элшбиге квшipy туралы 1940 жылдын aяFындa зан цабылданды.
Ресей Федерациясы цазацтаpFа орыс тiлi арцылы Yлкен эсеpiн тигiздi.Оpыс тiлi этносаралыц мацсатца цызмет еткедiктен ресмей тiл бола алды.Казац мектептеpiнде оцу баFдаpламалаpы орыс эдеп - F¥pыптаpынын ц^ндылыцтарымен байытылды.Оцушылар Ресей мен УкpаинаFа орыс тшн YЙpенуге жэне зерттеу ж^мыстарына жiбеpiлiп отырды [6].
1940 жылдын 10 царашасында Казац КСР ЖoFapы Кeнeciнiн V сессиясында орыс элшбшне ауыстыру туралы шeшiм бipнeшe жылFa шeгiндipiлгeнмeн , орыс емес халцтар кириллицаны толыцтай мeнгepiп aлFaн болатын.Казацстаннын баспасвз бeттepiндe жарыц квpeтiн мацалалар латын жэне орыс элiпбиi непзшде эзipлeнiп отырды.Б^л халыцтын орыс графикасын тез игepyлepi Yшiн жacaFaн ж^мыстары eдi.
Казац тiлiнiн жана алфавит кириллица нeгiзiндe ц^рылды, ол y™^ орыс aлфaвитiнiн 32 эpпiнe 9 ерекше эрштер цосылды (э, в, i, н, f, y, ¥, ц, h).
Орыс элiпбиiн енпзуде нeгiзгi eкi мацсат болды.Онын бipi - тYбi бip тYpiк тектес халыцтардын бip- бipiнeн алыстатып, вз тарихтарын жою болса, eкiншi мацсат тYpкi тiлдec халыцтардын келешек ^рпацтарын орыстандыру саясатын жYзeгe асыру y™^ жYpгiзiлгeн ж^мыстар eдi.
¥зац уацыт жYpгiзiлгeн реформалар нэтижeciндe халыцымыздын сауат ашу, тшк дамуына, рухани мэдeниeтiмiздiн квpкeйyiнe кepi эcepiн тигiзбeй цоймады. Эcipece, орыс графикасына квшу барысында жacaлFaн цысым цазац тiлiнiн Yндecтiк заны арцылы тiл б^зылуына, д^рыс свйлеу мен жазу eмлeciндeгi цaйшылыцтapFa экеп тipeдi. Бiздiн ана тiлiмiз взге туыстас тiлдepгe ^цсамайтын Yндecтiк занына бaFынaды. Амал не, тiлiмiздiн де, грамматикамыздын да орыстануына шеттен келген кipмe свздер, эcipece орыс тш жэне сол арцылы Yндieвpoпa тiлдepiнeн енген свздер Yндecтiк занына бaFынбacын деген солацай саясаттын ыцпалы эсер етп [7].
Кай халыкты альт карасак рухани мэдениеттершщ хатка TYcin келешек ^рпактарына жетюзущ калайды. Эр халык ез тшдершщ жойылып KeTneyi ушш ж^мыс жасайды.А.Байт^рсын^лы: «Егер тiл жойылса, ^лт та жойылады» деген ce3i бар.
Каза^ халкы да тарих сахнасында жазба мэдениеттщ эр тYpлi сатысынан етп. Бiздiц eлiмiздe латын элiпбиiнe кайта оралу туралы когамдык кезкарастарды 1994 жылы кетерген болатын. Содан бepi ^арай б^л eзeктi мэселе кептеген гылыми конференциялар мен децгелек Ycтeлдepгe аркау болды. Б^л кeкeйкecтi мэселеге когам бeлceндiлepi мен карапайым халык ез ойларын ашык тYpдe жетюзе отырып, латын графикасын eнгiзy туралы бастамага колдау бiлдipдi.
Б^л ^нде латын элiпбиi Еуропа, Африка жэне Америка к¥рлыктарыныц кептеген мемлекеттершщ жазу жуйесше нeгiз болып отыр. БYгiнде окырмандардыц кец аудиториясы латын алфавитш пайдаланады, ал кейiнipек латын элшбшнде жазылган жрмыстар элемдi казак мэдениепмен жакынырак танысуга мYмкiндiк беpедi.
Жаца элiпбиге кешу Казакстанды тYpкiтiлдес халыктардыц элеуметтiк-мэдени ортасына кайтару мYмкiндiгiн тугызады, тYpiк тiлдес халыктарымызды жакындастырады жэне елдер арасындагы езара тYсiнiстiктi ныгайтады. Кецес дэуipiндегi киpиллдiк графиканы дамыту барысында бipкатаp кателiктеp жасалды, казак тшшщ фонетикалык еpекшелiктеpi ескеpiлмедi, кептеген сездер мен терминдер орыс тшнен казак тiлiне бipiктipiлген. Б^л кателштер назарга алынып, мYмкiндiгiнше казак тшшщ жаца графикасын калыптастыру кезiнде тYзетiлуi керек.
БYгiнде элем халкыныц 80%-ы латын графикасын пайдаланады. ЭpтYpлi елдерде т^ратын казактар бip тiлде сейлесед^ бipак жазу кезiнде тYpлi гpафиктеpдi колданады. Латын элiпбиiне кешкеннен кешн бiз жаhандык кецiстiкте белсендi тYpде сейлесе аламыз. Менiц ойымша, бiздiц елiмiз тек алга жылжып, элемдш кауымдастыкпен бipге т^руга тиiс, сондыктан бiз осы кадамды жасауымыз керек, оган кеп когам дайын [8].
Жаца алфавитке ету жаhандык акпараттык кецiстiкке кipудi кецейтедi. Казак тшнде элемнiц кез келген нYктесiндегi кез-келген гаджетке жазуга болады. Б^л жалпы латындык сценаpийдiц аркасында батыс тшдерш жецiл мецгеруге ыкпал етедi.
Демек, осы уакытка дeйiн когам назарында болган кeкeйкecтi окиганыц пicyi эбден жетт жэне ец бастысы, бiздiц когам латын графикасына деген заманауи бетб^рыска eшбip асыгыссыз эpi тиянакты дайындалып алды. Осыныц нэтижeciндe, когамдык пiкip де ecкepiлe отырып, Елбасымыз Н.Назарбаев казак тiлiнiц латын графикасына eтyi туралы накты пайымын, 2017 жылгы Жолдауында Казакстанныц Yшiншi жацгыруыныц басталганын хабарлап, сол Жолдауды юке асырудыц накты тeтiктepiн eзiнiц «Болашакка багдар: рухани жацгыру» атты макаласы мен Бурабайда «Хабар» aгeнттiгiнe берген с^хбатында тYбeгeйлi айкындап, мeмлeкeттiк тiлiмiздiц латын графикасына кезец- кeзeцiмeн ету жолдарын бipжoлaтa тYЙiндeп бepдi. Сондыктан Елбасыныц б^л тиянакты ^станымы кYллi халкымыздыц кeкeйiнeн шыгып, когам тарапынан жаппай колдау тапты.
ПaйдaлaнылFaн эдебиеттер
1 Назарбаев Н.Э. Казакстан - 2050 Стратегиялык калыптаскан мeмлeкeттiк жаца саяси багыты. Елбасы Н.Э.Назарбаевтыц Казакстан халкына жолдауы 2012 жылгы 14 желтоксан.
2 Назарбаев Н.Э. Болашакка багдар:рухани жацгыру. 12 cэyip 2017 жыл.
3 Х^сайын К.Ш., Нысанбаев Э., Барханов К.Н., Каскабасов С.А., Эбусештова М.К., Ндаланова Н.К., Айдарханов М., К¥нанбаева С. Латын графикасы негiзiндегi казак элiпбиi: тарихы, тагылымы жэне болашагы.Алматы: Арыс, 2007.
4 Байт^рсынов А. Тiл тагылымы. - Алматы: Ана тiлi, 1992. 400-402 б.
5 Эмipжанов Н. Латын элшбш негiзiндегi казак жазуыныц графикасы мен орфографиясы.Алматы. 2010
6 Терек¥лов Н. Жаца элiппе. Казак-кыргыз Yшiн жаца элiппе. М.: СССР халкыныц орталык баспасыныц кыргыз секциясы, 1924.
7 Dotton, Zura. (2017) Language Policy and Language Planning in Kazakhstan: About the Proposed Shift from the Cyrillic Alphabet to the Latin Alphabet. The University of Arizona. http: //hdl.handle.net/10150/621896
8 ^деринова К. Казак жазуыныц теориялык непздерь Алматы, 2010.
ИСТОРИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ РЕФОРМЫ АЛФАВИТА СОВЕТСКОГО КАЗАХСТАНА
О.С. Серикова
магистрант 2 курса специальности «Дошкольное обучение и воспитание» Казахский государственный женский педагогический университет Казахстан, г. Алматы, email: [email protected]
Данная статья описывает изменения в произношении и написании на протяжении истории казахского народа, описывается процесс перехода к новым типам написания и противоречий в их восприятии. За годы пребывания Казахстана в составе СССР были осуществлены две реформы по смене письменности. Сначала ведущие деятели языка изучили лингвистические особенности тюркского языка и основываясь на этом историческом опыте ввели латинскую графику. В 1940 году, после вхождения в силу закона о переходе к «латинизированной» казахской письменности на новый алфавит на основе русской графики, было положено начало использованию кириллицы. Переход на латиницу повысит конкурентоспособность нашей страны на мировой арене и окажет большое влияние на установление дружеских взаимоотношений с развитыми странами.
Ключевые слова: казахский язык, реформа, латиница, арабский алфавит, русская графика, Советская
эпоха
HISTORICAL ANALYSIS OF ALPHABETIC REFORM OF THE SOVIET KAZAKHSTAN
O.S. Serikova
Master student of the 2nd year of study, specialty 'Preschool education and upbringing' Kazakh State Women's Teacher Training University Kazakhstan, Almaty, email: [email protected]
In the years when the Kazakh people were part of the USSR, two reforms related to the translation of writing were carried out. Representatives of the foremost intelligentsia, having comprehensively conducted a historical analysis taking into account the linguistic peculiarities of the Turkic peoples, introduced the Latin alphabet to the scene of spiritual culture. Representatives of the public education, conducting propaganda among the wide population, made a significant contribution to the introduction of the Latin script. In 1940, according to the the law on the shift of "Latinized" Kazakh script to a new alphabet based on Russian graphics, Russian graphics (Cyrillic) came into effect. Transition of Kazakh language to the Latin script will contribute to improving the competitiveness of our country on the world stage and the establishment of good relations with developed countries.
Keywords: Kazakh language, reform, Latin alphabet, Arabic alphabet, Russian graphics, Soviet era
