Научная статья на тему 'КЎКРАК ВА ҚОРИН ЁПИҚ ШИКАСТЛАРИНИНГ ДИАГНОСТИКАСИДА FAST БАЁННОМАСИДАН ФОЙДАЛАНИШ'

КЎКРАК ВА ҚОРИН ЁПИҚ ШИКАСТЛАРИНИНГ ДИАГНОСТИКАСИДА FAST БАЁННОМАСИДАН ФОЙДАЛАНИШ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
688
20
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
травма / кўкрак қафаси / қорин бўшлиғи / диагностика / ультратовуш текшируви / FASTбаённомаси / хирургик даволаш / trauma / chest / abdominal cavity. Diagnostics / ultrasound / FAST protocol / surgical treatment / травма / грудная клетка / брюшная полость / диагностика / ультразвуковое исследование / FAST протокол / хирургическое лечение

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Мирзаев Дилшод Ахмедович, Фозилов Носиржон Хошимович, Абдусаматов Джамолиддин Мухиддинович, Рахимов Абдураим Фозилович

Мақсад. Кўкрак ва қорин ёпиқ шикастлари билан шошилинч ҳолатда қабул қилинган беморларга тезлик билан ташхис қўйиш ва жарроҳлик тактикасини танлашда FAST (Focused Assessment with Sonography for Trauma) баённомаси имкониятини ўрганиш. Материал ва усуллар. Кўкрак ва/ёки қорин ёпиқ шикастланишлари бўлган 100 нафар беморда бирламчи текширув жараёнида FAST баённомаси қўлланилди. Ультрасонографик текширув (УС) натижалари ушбу беморларда интраоперацион аниқланган шикастланишлар билан солиштирилди. Натижалар. 83 нафар беморда FAST мусбат, 17 нафарида FAST манфий натижалар қайд этилди. FAST мусбат беморларнинг 69 тасида кўкрак қафаси аъзоларининг шикастланишлари (гемова пневмоторакс белгилари), 14 нафарида эса гемоперитонеум аниқланди, шу жумладан, 9 беморда кўкрак қафаси ва қорин бўшлиғининг қўшма шикастланиши қайд қилинди. FAST баённомасининг сезувчанлиги 100%ни, хусусийлиги 93%ни, аниқлиги 96%ни ташкил қилди. FAST баённомасини қўллаш натижасида кўкрак ва қорин ёпиқ шикастлари бўлган беморларда эксплоратив торакотомия ва лапаротомия ҳолатларини батамом бартараф қилиш имкони яратилди. Хулоса. Кўкрак ва қорин ёпиқ шикастларида FAST баённомасини қўллаш бирламчи текширув жараёни вақтини тежашга, ҳар бир клиник ҳолат учун мутаносиб хирургик тактикани қўллашга имкон яратади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Мирзаев Дилшод Ахмедович, Фозилов Носиржон Хошимович, Абдусаматов Джамолиддин Мухиддинович, Рахимов Абдураим Фозилович

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

USING THE FAST PROTOCOL IN THE DIAGNOSIS OF CLOSED INJURIES CHEST AND ABDOMEN

Aim. To study the possibilities of the FAST protocol (Focused Assessment with Sonography for Trauma) for express diagnostics and choice of surgical tactics in patients with closed injuries of the chest and abdomen (practical use of the protocol). Material and methods. 100 victims with closed injuries of the chest and abdomen were selected for the study. The results of ultrasonographic (US) studies of these patients were compared with injuries determined intraoperatively. Results. In 83 examined patients, FAST was positive, in 17 it was negative. In 69 patients with FAST positive results, injuries of the thoracic organs of the chest (hemothorax and pneumothorax) were noted, 14 patients had hemiperitoneum, including 9 patients with combined injuries of the organs of the chest and abdominal cavity. The sensitivity of the FAST protocol was 100%, the specificity was 93%, and the accuracy was 96%. As a result of using the FAST protocol in patients with injuries of closed injuries of the thoracic and abdominal cavity, it was possible to completely eliminate the cases of exploratory thoracotomy and laparotomy. Conclusions. Using the FAST protocol, it was possible to reduce the time during the initial examination, and also made it possible to choose alternative surgical tactics in each clinical case.

Текст научной работы на тему «КЎКРАК ВА ҚОРИН ЁПИҚ ШИКАСТЛАРИНИНГ ДИАГНОСТИКАСИДА FAST БАЁННОМАСИДАН ФОЙДАЛАНИШ»

кукрак ва корин ёпик шикастларининг диагностикасида fast баённомасидан фойдаланиш

Д.А. МИРЗАЕВ, Н.Х. ФОЗИЛОВ, Д.М. АБДУСАМАТОВ, А.Ф. РАХИМОВ Узбекистан Республикаси Куролли кучлари Х,арбий тиббиёт академияси, Тошкент, Узбекистан

using the fast protocol in the diagnosis of closed injuries

chest and abdomen

D.A. MIRZAEV, N.KH. FOZILOV, D.M. ABDUSAMATOV, A.F. RAKHIMOV Military Medical Academy of the Armed Forces of the Republic of Uzbekistan

Мацсад. Кукрак ва корин ёпикк шикастлари билан шошилинч х,олатда кабул килинган беморлар-га тезлик билан ташхис куйиш ва жаррох,лик тактикасини танлашда FAST (Focused Assessment with Sonography for Trauma) баённомаси имкониятини урганиш.

Материал ва усуллар. Кукрак ва/ёки корин ёпик; шикастланишлари булган 100 нафар беморда бир-ламчи текширув жараёнида FAST баённомаси кулланилди. Ультрасонографик текширув (УС) натижа-лари ушбу беморларда интраоперацион аникланган шикастланишлар билан солиштирилди. Натижалар. 83 нафар беморда FAST мусбат, 17 нафарида FAST манфий натижалар кайд этилди. FAST мусбат беморларнинг 69 тасида кукрак кафаси аъзоларининг шикастланишлари (гемо- ва пневмоторакс белгилари), 14 нафарида эса гемоперитонеум аниккланди, шу жумладан, 9 беморда кукрак кафаси ва корин бушлигининг кушма шикастланиши кайд килинди. FAST баённомасининг сезувчанлиги 100%ни, хусусийлиги 93%ни, аникклиги 96%ни ташкил килди. FAST баённомасини куллаш натижаси-да кукрак ва корин ёпикк шикастлари булган беморларда эксплоратив торакотомия ва лапаротомия х,олатларини батамом бартараф килиш имкони яратилди.

Хулоса. Кукрак ва корин ёпик шикастларида FAST баённомасини куллаш бирламчи текширув жараёни вакктини тежашга, х,ар бир клиник хрлат учун мутаносиб хирургик тактикани куллашга имкон яратади.

Калит сузлар: травма, кукрак щфаси, цорин бушлиги, диагностика, ультратовуш текшируви, FAST-баённомаси, хирургик даволаш.

Aim. To study the possibilities of the FAST protocol (Focused Assessment with Sonography for Trauma) for express diagnostics and choice of surgical tactics in patients with closed injuries of the chest and abdomen (practical use of the protocol).

Material and methods. 100 victims with closed injuries of the chest and abdomen were selected for the study. The results of ultrasonographic (US) studies of these patients were compared with injuries determined intraoperatively.

Results. In 83 examined patients, FAST was positive, in 17 it was negative. In 69 patients with FAST positive results, injuries of the thoracic organs of the chest (hemothorax and pneumothorax) were noted, 14 patients had hemiperitoneum, including 9 patients with combined injuries of the organs of the chest and abdominal cavity. The sensitivity of the FAST protocol was 100%, the specificity was 93%, and the accuracy was 96%. As a result of using the FAST protocol in patients with injuries of closed injuries of the thoracic and abdominal cavity, it was possible to completely eliminate the cases of exploratory thoraco-tomy and laparotomy.

Conclusions. Using the FAST protocol, it was possible to reduce the time during the initial examination, and also made it possible to choose alternative surgical tactics in each clinical case.

Key words: trauma, chest, abdominal cavity. Diagnostics, ultrasound, FAST protocol, surgical treatment.

10.54185/TBEM/vol15_iss5/a17

Кириш

Бахтсиз ^одисалар ок,ибатида олинган жаро^атлар куп ^олатларда о^р асоратларга олиб келади. Шикастланган-ларни фак,атгина клиник курикдан утказиш к,орин ва кукрак к,афаси аъзоларининг жаро^атлари туfрисида тулик, маъ-

лумот бера олмайди. Шунинг учун жаро^атлар характери, жаро^ат механизмига асосланади ва визуализация усулла-ри билан тасдикланади. Бундай усуллардан бири FAST баённомаси ^исобланади [1, 2].

Шикастланишларда интраабдоминал асоратлари диагностикам ва турли фавкулодда вазиятларда сонографик

Кукрак ва ;орин ёпи; шикастларининг диагностикасида FAST баённомасидан фойдаланиш

кузатув остида кенг куламли каминвазив даволаш - диагностика муолажаларини бажаришда ултратовуш текширу-ви а^амиятини ^исобга олган ^олда Америка жарро\лар коллежи, Шошилинч тиббий ёрдам булимлари шифокорла-рини укитиш курсларига ФАСТ протоколидан фойдаланиш укув дастурларини киритишган [3].

FAST - «бемор ёто™»да бажариладиган бошлан^ч стандарт ультратовуш скрининг текшируви булиб, плев-рал, к^орин, перикардиал бушликларда эркин суюкликни ва, бундан ташкари, пневмотораксни тезкор аниклаш учун фойдаланилади [4].

Куплаб утказилган текширувлар натижаси шуни кур-сатадики, УС усул сифатида паренхиматоз аъзолар жаро-^атида сезувчанлик паст (41%) курсаткичга эга [5]. УСдан фаркли уларок, компьютер томография (КТ) юкори се-зувчанликка эга. Операциягача булган даврда КТ контраст усули кулланилиши жаро^ат со^ани ва кон кета-ётган манбани аник, белгилаб олиш имконини беради. Шунга карамай, УС плеврал бушликда (гемоторакс) ва Корин бушликда (гемоперитонеум) эркин суюкликни аниклашда юкори сезгирлик ва хусусийликка эга усул ^исобланади [6, 1].

УСнинг ижобий томонларидан бири - куп шифохона-ларда бу усул кенг таркалган ва ультратовуш текширув (УТТ) аппаратлари билан таъминланганлигидир. Текширувни ^ар кандай УТТ апппарати ёрдамида амалга ошириш мум-кин [7].

УСнинг кушимча афзалликларидан бири, ушбу текширув беморнинг ётган, утирган ва турган ^олатларида ^ам утказилиши мумкин. Портатив УТТ аппарати ёрдамида бемор ёток, урнида ^ам текширув утказилиши мумкин. Шу билан бирга плеврал бушликни УТТ усули ёрдамида пункция к,илишда суюклик энг куп тупланган со^ани аник, курсатиб бериш имконияти пайдо булади [8].

FAST усули ноинвазив усул ^исобланиб, жаро^ат олган беморларда, ^омиладор аёллар ва ^атто болаларда ^ам кулланилиши мумкин [5]. Бундан ташкари, бирламчи ва ик-киламчи FAST текшируви беморни рентгенология булимига кучирмасдан тезкор утказилиши мумкин, бунда FAST усули ташхис куйишни тезлаштиришга имкон беради [2].

Рентгенологик усул билан аникланадиган плеврал бушлик суюк,лиги ^ажмининг минимал микдори 150 мл. ни ташкил к,илади. Плеврал бушлик, суюклиги ^ажмини аниклашда УСнинг рентгенологиядан афзаллиги УС усули ёрдамида аникланадиган суюклик ^ажми 5 мл.дан бошла-нади [9, 10].

Мак,сад. Кукрак ва корин ёпик, шикастлари билан шошилинч ^олатда кабул килинган беморларга тезлик билан ташхис куйиш ^амда жарро^лик тактикасини танлашда FAST (Focused Assessment with Sonography for Trauma) баён-номаси имкониятини урганиш (баённомадан амалий фойдаланиш).

Материал ва усуллар

Проспектив (кундаланг кесишма) текширувлари утка-зиш давомида механик омиллар окибатида жаро^ат олган 100 та бемор урганиб чикилди. Текширувлар бемор-ларнинг ^аётий му^им аъзолари фаолиятини ба^олаш ва назорат килиш билан биргаликда олиб борилди. Шикаст-ланган беморларнинг 80 нафарини Тошкент тиббиёт ака-демияси (ТТА) биринчи клиникаси шошилинч хирургия к,а-булхонасига, 20 нафарини Мудофаа вазирлиги Марказий ^арбий клиник госпитали (М^КГ) кабул-эвакуация булимига келган беморлар ташкил килди. Беморларнинг уртача ёши 45 ёшни ташкил этди.

Шикастланганлар етказилган тан-жаро^атларнинг тас-нифига кура 4 гуру^га ажратилди:

1) маиший шикастлар - 32 нафар;

2) йул-транспорт ^одисалари (ЙТЭД - 57 нафар;

3) баландликдан тушиб кетиш - 7 нафар;

4) касдцан жаро^ат етказиш - 4 нафар.

УС текширувлар ТМА клиникасидаги Mindray ва М^КГ-даги SONO SITE портатив аппаратлари ёрдамида утказилди. Чизикли 2,5-5 Мгц. датчигидан фойдаланилди. Текширувлар учун кетган вакт 3-3,5 дакикани ташкил килди.

FAST баённомасинида кетма-кет 4 та стандарт нукта-лардан фойдаланган ^олда 8 та со^ада эркин суюклик ва ^аво бор ёки йуклиги кайд килинади:

I-II. Юкори унг квадрантда - гепаторенал халта (Мори-сон халтаси) ва унг плевра бушлик.

III-IV. Чап юкори квадрантда - спленоренал халта ва чап плевра бушлик.

V. К,ов усти со^аси - чанок бушликдаги суюкликни аниклаш учун.

VI. Туш суяги ханжарсимон уси™ со^аси перикардда суюкликни аниклаш учун.

VI—VII. Кукрак кафаси юкори кисми (унг ва чап томонла-ма) пневмотораксни аниклаш учун текширилди.

VIII. Унг плеврал бушликдаги суюкликни аниклаш: унг томонлама гемотораксни аниклаш учун датчик Морисон халтаси проекциясидан бироз юкорига (сирпантириб) куйилди.

Чап юкори квадрантда текширув утказиш талок олди бушлик ва чап плевра бушликдаги суюкликни аниклаш учун кулланилди. Датчик орка култик ости чизи™ буйлаб VIII-XI ковурfалар орали^га куйилди. Ковурfалардан туш-ган соя куришни кийинлаштирган ^олатларда, датчик соат стрелкаси буйича айлантирилиб ковурfа раво™ буйлаб куйилди. Меъда ва ичаклардаги ^аво куришни кийинлаштирган ^олатларда датчикни оркарок со^ада жойлаштириш усулидан фойдаланиб куриш енгиллашти-рилди.

Текширув давомида эътибор спленоренал халтадаги суюкликни аниклашга каратилди. Шу билан бирга субдиаф-рагмал бушлик (талок билан диафрагма орали™) со^асига эътибор берилди, чунки мазкур со^а суюклик тупланадиган бушлик ^исобланади. Бунинг учун датчик спленоренал халта позициясидан ковурfалараро эгри чизик куринишига келтирилиб, ультратовуш нурлари юкори ва орка со^аларга йуналтирилди, шу билан бирга чап плевра бушликни куриш имконияти туfилди.

Чап плеврал бушликдаги суюкликни аниклаш: чап томонлама гемотораксни аниклаш учун датчик эгри ^олатдан олд тарафга ёткизилди, ультратовуш нурлари юкорига (бошга караб) йуналтирилди ёки датчикни спленоренал халта проекциясидан бироз юкорига жой-лаштирилди. УС текширув давомида нормада диафрагма устида талокни акс сурати артефакт сифатида намо-ён булади. Гемотораксда артефакт йуколиб, урнига чап плеврал бушликда кондан ^осил булган анэхоген бушлик куринади.

Натижалар ва мух,окама

Текширилган беморлардан 83 нафарида FAST мусбат, 17 нафарида FAST манфий натижалари кайд этилди.

FAST мусбат беморларнинг 15 нафарида пневмоторакс, 51 нафарида гидроторакс, 3 нафарида гемоперикардиум, 14 нафарида гемоперитонеум аникланди, шу жумладан, 9 беморда кукрак кафаси ва корин бушли^нинг кушма шикастланиши кайд килинди.

Д.А. Мирзаев, Н.Х. Фозилов, Д.М. Абдусаматов, А.Ф. Рахимов

Муаллифларнинг фикрига кура [11], вакт - энг мухим курсаткич хисобланади. Адабиёт маълумотларига кура, кушма о^р жарохатлардан 2 соат утиб улим 50%, 6 соат-дан кейин 30% ташкил килади. Шунинг учун госпитализация вактини камайтириш мухим ахамиятга эга. FAST буйича УС текширувларга сарфланган вакт 3-3,5 дакикани ташкил килди.

FAST мусбат, ностабил гемодинамика (систолик бо-сим < 90 мм.сим.уст.) кайд килинган 57 (68%) нафар бе-морлар зудлик билан жаррохлик амалиётини утказиш (кон кетиш манбаини аниклаш ва бартараф килиш) учун операция хонасига йуналтирилди. Уларга киска муддат ичида тезкорлик билан жаррохлик ёрдами курсатилиб, гемодинамика стабиллашганидан сунг жаррохлик булимига утказилди.

FAST манфий 17 нафар бемор ва ижобий 26 (32%) булган, стабил гемодинамика (систолик босим >90 мм. сим. уст.) кайд килинган беморлар холати кушимча тек-ширувлар утказиш имкониятини берган. Ушбу беморлар барча текширувлардан утказилиб, курсатмалар буйича жаррохлик амалиёти утказиш учун операция хоналарига ёки консерватив даво олиш учун жаррохлик булимларига ёткизилди.

Утказилган барча текширувларда FAST сезувчанли-ги 100%, хусусийлиги 93%, аниклилиги 96%ни ташкил килди.

Шундай килиб, ушбу беморларга даволаш муассасасига олиб келинган вактида тезкор диагностика усулини куллаш туфайли кушимча текширувларга кетган вактни тежаш ва ихтисослаштирилган ёрдамни кечиктирмай курсатишга, натижада, беморларни касалхонада ёток кунларини кис-картириш имкониятини берди.

Ухшаш беморларни касаллик тарихи ретроспектив урганиб чикилганида FAST баённомасини куллаш гемото-раксда ёток кунларни (ёндош касалликлар, кушма жаро-хатлар хисобга олинган холда) 19 кундан 16 кунгача, пнев-мотораксда 12 кундан 7 кунгача кискарганини курсатди.

Одатий усулда (ички аъзолар ва бушликларни тулик текширувлари утказиш УТТ баённомаси буйича) УТТ утказилган кукрак ва корин бушли™ ёпик жарохатлари билан келиб тушган беморлар касаллик тарихи ретроспектив урганиб чикилганида диагностикада FAST баённомасини куллаш гемотораксда ёток кунларини (ёндош касалликлар, кушма жарохатлар хисобга олинган холда) 19 кундан 16 кунгача, пневмотораксда 12 кундан 7 кунгача кискарганини курсатди. Гемоперитонеум ташхиси белгиланган бемор-ларнинг ёток кунида узгариш кайд этилмади.

Хулоса

Корин бушли™ ва кукрак кафасида эркин суюкликни аниклашда FAST баённомаси юкори сезувчанлик ва аник-ликка эга. Шикастланган беморларни шошилинч кабул килишда FAST баённомасини куллаш диагностика си-фатини оширади ва бемор хаётини саклаб колиш учун жаррохлик амалиётини эрта бажаришга имкон беради. FAST буйича УС текширувлар беморлар учун хавфсиз хисобланиб, бир беморда куп марта утказилиши мумкин, текширувларга сарфланган вакт 3-3,5 дакикани ташкил килади.

Адабиётлар

1. Файзулина Р.Р., Нузова О.Б. Эффективность FAST-исследования в диагностике тупой травмы живота. Оренбургский медицинский вестник. 2017; 5(3):32-34 [Fajzulina R.R., Nuzova O.B. Effektivnost'

FAST-issledovaniya v diagnostike tupoj travmy zhivota. Orenburgskij medicinskij vestnik. 2017; 5(3):32-34. In Russian].

2. Sabri Y.Y., Hafez M.A.F., Abbas D.A., Kamel Kh.M. Evaluating the role of ultrasound in chest trauma: Common complications and computed tomography comparative evaluation. The Egyptian Journal of Radiology and Nuclear Medicine. 2018; 49(4):986-992.

3. Хаджибаев Ф.А., Элмуродов Г.К., Мансуров Т.Т., Шукуров Б.И., Элмуродов К.С. Возможности ультразвукового исследования в оценке характера и тяжести закрытой травмы живота. Вестник экстренной медицины. 2021; 14(6):14-19 [Khadjiba-ev F.A., Elmurodov G.K., Mansurov T.T., Shukurov B.I., Elmurodov K.S. Vozmozhnosti ul'trazvukovogo iss-ledovaniya v ocenke haraktera i tyazhesti zakrytoj travmy zhivota. Vestnik ekstrennoj mediciny. 2021; 14(6):14-19].

4. Хаджибаев Ф.А., Элмурадов Г.К., Мансуров Т.Т., Шукуров Б.И. Возможности лучевой диагностики закрытых травм живота. Вестник экстренной медицины. 2021; 14(5):114-118 [Khadjibaev F.A., Elmu-radov G.K., Mansurov T.T., Shukurov B.I. Vozmozhnosti luchevoj diagnostiki zakrytyh travm zhivota. Vestnik ekstrennoj mediciny. 2021; 14(5):114-118. In Russian].

5. Kirkpatrick A.W., Sirois M., Laupland K.B., Liu D., Rowan K., Ball C.G., at all. Hand-held thoracic sonography for detecting post - traumatic pneumo-thoraces: the еxtended Focused Assessment with Sonography for Trauma (EFAST). J Trauma. 2004; 57(2):288-295.

6. Гасымзаде Г.Ш. Экстренная ультрасонография при травме. Вюник проблем бюлогп i медицини. 2017; 4(3):141-148 [Gasymzade G.Sh. Ekstrennaya ul'traso-nografiya pri travme. Visnik problem biologil i medici-ni. 2017; 4(3):141-148. In Russian].

7. Jeffrey G., Denise B. Aeromedical Ultrasound: The evaluation of point - of - care ultrasound during helicopter transport. Air medical journal. 2017; 36(3):110-115.

8. Науменко Ж.К., Неклюдова Г.В. Ультразвуковые исследования в пульмонологии. Пульмонология и аллергология. 2012; (3):56-61 [Naumenko Zh.K., Neklyudova G.V. Ul'trazvukovye issledovaniya v pul'-monologii. Pul'monologiya i allergologiya. 2012; (3):56-61. In Russian].

9. Сафонов Д.В., Шахов Б.Е. Ультразвуковая диагностика воспалительных заболеваний легких: Учеб. пособие. М.: Изд. Видар.; 2011:120 [Safonov D.V., Shahov B.E. Ul'trazvukovaya diagnostika vospalitel'nyh zabolevanij legkih: Ucheb. posobie. M.: Izd. Vidar.; 2011:120. In Russian].

10. Сторожакова Г.И., Шахова Б.Е. Ультразвуковая визуализация воспалительных легочно-плевральных процессов: Метод. рек. для врачей; 2011:40 [Storoz-hakova G.I., Shahova B.E. Ul'trazvukovaya vizualizaciya vospalitel'nyh legochno-plevral'nyh processov: Metod. rek. dlya vrachej; 2011:40. In Russian].

11. Коробушкин Г.В., Шигеев С.В., Жуков А.И. Анализ причин смерти в выборке пациентов с политравмой в Москве. Политравма. 2020; (2):47-53 [Koro-bushkin G.V., Shigeev S.V., Zhukov A.I. Analiz prichin smerti v vyborke pacientov s politravmoj v Moskve. Politravma. 2020; (2):47-53. In Russian].

Кукрак ва ;орин ёпик; шикастларининг диагностикасида FAST баённомасидан фойдаланиш

использование fast-протокола в диагностике закрытых травмах

груди и живота

Д.А. МИРЗАЕВ, Н.Х. ФОЗИЛОВ, Д.М. АБДУСАМАТОВ, А.Ф. РАХИМОВ Военно-медицинская академия Вооруженных Сил Республики Узбекистан

Цель. Изучить возможности протокола FAST (Focused Assessment with Sonography for Trauma) для экспресс-диагностики и выбора хирургической тактики у пострадавших с закрытыми травмами грудной клетки и живота (практическое использование протокола).

Материал и методы. Для проведения исследования отобрали 100 пострадавших с закрытыми травмами грудной клетки и живота. Проведено сравнение результатов ультрасонографических (УС) исследований этих больных с травмами, определенными интраоперационно.

Результаты. У 83 обследованных пострадавших отмечено FAST положительно, у 17 - отрицательно. У 69 больных с FAST положительным результатом отмечено травмы грудной органов грудной клетки (гемо- и пневмоторакс), у 14 - гемиперитонеум, в том числе у 9 больных отмечено сочетанные травмы органов грудной клетки и брюшной полости. Чувствительность FAST-протокола составляла 100%, специфичность - 93%, точность - 96%. В результате применения FAST-протокола у больных с травмами закрытых травм грудной и брюшной полости удалось полностью устранить случаи эксплоратив-ной торакотомии и лапаратомии.

Выводы. Применением FAST протокола удалось сократить время при первичном обследовании, также дало возможность выбора альтенативной хирургической тактики при каждом клиническом случае.

Ключевые слова: травма, грудная клетка, брюшная полость, диагностика,ультразвуковое исследование, FAST протокол, хирургическое лечение.

Сведения об авторах:

Мирзаев Дилшод Ахмедович - кандидат медицинских наук, преподаватель кафедры боевой хирургической патологии Военно-медицинской академии Вооруженных Сил Республики Узбекистан. E-mail: [email protected]

Фозилов Носиржон Хошимович - полковник медицинской службы, начальник кафедры боевой хирургической патологии Военно-медицинской академии Вооруженных Сил Республики Узбекистан. E-mail: [email protected]

Абдусаматов Джамолиддин Мухиддинович - подполковник медицинской службы, старший преподаватель кафедры боевой хирургической патологии Военно-медицинской академии Вооруженных Сил Республики Узбекистан. E-mail: [email protected]

Рахимов Абдураим Фозилович - кандидат медицинских наук, старший преподаватель кафедры боевой хирургической патологии Военно-медицинской академии Вооруженных Сил Республики Узбекистан. E-mail: [email protected]

Поступила в редакцию: 02.11.2022

Information about the authors:

Mirzaev Dilshod Axmedovich - Candidate of Medical Sciences, lecture of the Department of Combat Surgical Pathology of the Military Medical Academy of the Armed Forces of the Republic of Uzbekistan, Tashkent. E-mail [email protected]

M/s colonel Fozilov Nosirjon Khoshimovich - Head of the Department of Combat Surgical Pathology of the Military Medical Academy of the Armed Forces of the Republic of Uzbekistan, Tashkent.

E-mail [email protected]

Abdusamatov Djamoliddin Mukhiddinovich - M/s lieutenant colonel, Senior lecture of the Department of Combat Surgical Pathology of the Military Medical Academy of the Armed Forces of the Republic of Uzbekistan, Tashkent. E-mail: [email protected]

Rahimov Abduraim Fozilovich - Candidate of Medical Sciences, Senior lecture of the Department of Combat Surgical Pathology of the Military Medical Academy of the Armed Forces of the Republic of Uzbekistan, Tashkent. E-mail [email protected]

Received: 02.11.2022

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.