Informational security and the world safety Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

АМНИЯТИ ИТТИЛООТЙ ВА АМНИЯТИ ЧАХРН

«Манфиатуои миллй ва субботу оромии цомеа тацозо менамоянд, ки воситщои ахбори оммаи ватани на тащо дастгоуи тавонои хабари бошанд, балки дар муборизаи иттилооти барои уифзи манфиапцои милли, алалхусус амнияти давлат ва цомеа хизмат кунанд. Зеро тавре ки аз мазмун ва моуияти цонунгузории мамлакат оид ба васоити ахбори омма бармеояд, таъмини амниятии Иттилооти яке аз самтцои асосии фаъолияти ощо мебошад».

Эмомалй Радмон

Дигаргунихои куллй дар сохтори чугрофиёи сиёсии чомеаи чахонй ва аз нав та;сим шудани геополитикаи чахон аз он шаходат медиханд, ки чахони муосир тадричан ба давраи сифатан нави тара;;иёт ва хамзамон дому хатархои чиддй ру ба ру шудааст. Та;симоти нави геополитикаи чахони муосир замоне ба ву;уъ омад, ки чахони ду;утба ба як ;утб мубаддал гашт, ки ин ;утби аз байн рафта хокимияти Шуравй маънидод мегардад.

Ба ву;уъ омадани та;симоти нави чахон миёни абар;удратон ва ;удратталабон ба хаёти башарият тагйироти ;уллй ворид кард. Чдхонишавй имкониятхои бузурги пешрафт ва дар айни замон тахдидхои чиддиро ба хаёти башарият омезиш додааст. Таъсири манфй ва тахдиди раванди чахонишавй ба шуур ва маънавиёти чомеа тавассути васоити ахбори оммавй, ки дорои неруи бузурги муассир аст, эхсос мегардад ва дар баробари тал;ини сулху субот ва неъмати оромй хамзамон иттилоот ва ВАО дар таргибу ташви;и гуруху созмонхои терористй, ки ин зухурот бошандагони сайёраро ба чунбиш овардааст, на;ши гушношунидро касб кардааст. Хдмзамон ВАО дар пиёда шудани манфиати ин ё он ;увваву гуруххои муайян ба тари;и мушаххас истифода мешавад ва тачрибаи дилхохеро низ бахри ;уввахои манфиатчу ба бор овардаанд.

Ба миён омадани мафхуме ба монанди «чанги итилоотй» дар чахони муосир сабабгори ба миён омадани нигарониву таассуфи сиёсатмадорону коршинсони олам аз чунин ходисахо гардидааст.

Ч,анги иттилоотй таърихи кухан дошта, ба а;идаи муха;;и;он ин мафхум бо пайдоиши давлатхо ва мухолифату ра;обати байни онхо ташаккул ёфтааст. Аввалин маротиба муха;;и;и канадагй Маршалл Маклюэн солхои 60-уми асри ХХ дар бораи чанги иттилоотй дар матбуот ба таври кушод навиштааст. Маклюэн доир ба чанги иттилоотии ИМА навиштааст, ки «Ветнам аввалин чанги иттилооти ИМА тавассути телевизион буд. Чднгхои ;аблй бо кумаки кинову расм ва сурату матбуот бурда мешуд (1, 74)

Ба а;идаи Ч,овид Му;им ««Цанги иттилооти ин таъсиррасонии нацшавй ба тамоми системаи иттилоотиву иртиботии душман ва давлатцои бетараф ба мацсади ташаккул додани фазои мусоиди цауонии иттилооти барои гузаронидани амалиёти сиёсй мебошад, ки назорати аксари ин фазоро таъмин менамояд» (10). Вазъи чомеаи чахонй нишон медихад, ки дар замони муосир чанги иттилоотиро асосан кишвархои абар;удрату ;удратталаб ва ташкилоту ;уввахои бузурги чахон барои амалисозии хадафхои геополитики худ истифода мебаранд.

Мувофи;и гуфтахои коршиносону тах;и;гарон терроризм, экстремизм ва ифротгарой, бахусус тероризми диние, ки ба дасти абар;удратон созмон ёфтааст, бо ма;сади пиёдасозии манфиат ва сиёсати онхо рохандозй гардидааст. Яке аз василаву роххои аслии то ин хад ;увваву ;удрати бузургро ба даст овардани ин вабои замон, тари;и иттилоот муаррифй шудани тахайюли бофтаву осмонии онхо мебошад, ки гуё хизмат ба дин менамоянду, вале дар асл чуз ;атлу куштори вахшиёшнаи сокинони осоишта ва амалисозии барномахои хочагони пасипардагии онхо дигар чизе нест. Имрузхо ма;омоти амниятии кишвархо аз паи махву нобудсозии роххои вусъатёбиву инкишофи гуруххои терористй бо ма;сади тамоман аз байн бурдани ин мушкилоти глобалй талош меварзанд. Яке аз василахои аслии ба шикаст ру ба ру намудани созмонхои терористй, ин аз байн бурдани роххои таблиготии он буда, дар ин самт садхо сомонаи интернетии таблиготии гуруххои терористй ошкор ва ;исме аз онхо бекор карда шудаанд. Кисми дигари чунин сахифахои таблиготии ифротгароёна зери назорати ;атъй ;арор гирифтаанд. Ба андешаи мо чунин амалхои сулхчуёна гуруххои терористиву экстремистиро ба шикасти чидди ру ба ру хохад кард.

Солдои охир аксар мамлакати дунё кушиши сохтани чомеаи глобалии иттилоотиро доранд. Лекин рушди иттилоотикунонй дар баъзе кишвардо бинобар як ;атор омили сиёсй, и;тисодй ва техникй дар доли боздошт бо ма;сади бознигарй ;арор гирифтааст. Кишвардои дарачаи тара;;иёташон гуногуни ба рушди интернет муносибати хоса менамоянд. Вале дар баробари манфиатдову садмгузории интернет ба пешрафти ногусастании даёти чамъиятй хусусиятдои манфии онро низ бояд андеша кард ва ин масъаларо набояд нодида гирифт. Агар каме ба руздои аввали таъсисёбии гуруддои терористй, бахусус созмони ифротии «Давлатй исломй» назар афканем, ба мо маълум мешавад, ки чунин гуруддо мадз дар баробари ташкил шудани сомонадои таблиготии ифротгароёнаи худ, дамзамон зери муаррифидои дар умум ВАО-и чадонй шудрат пайдо намудаанд, яъне ВАО-и байналмилалй аз ташкил ёфтани чунин гуруддои ифротгарой ва ;удрату тавоноии ондо ба сокинони олам маълумот пешнидод намуд. Илова бар ин, дар баъзе маврид тиб;и даъвои гуруддои ифротгарой, ки гуё чидод ин хизмат ба дин мебошад, ВАО дар ораи ин ифротй маълумоти муфассал пешнидод намуд. Дар натича баъзе аз сокинони гумроду кутодандеши гуруди кишвардои гуногун азми пайвастшавй ба гуруддои терористиро намуданд. Хдмчунин ;уввадову созмондои манфиатход бо пайдо намудани маълумот оид ба ма;сади аслии чунин гуруддо ва ;увваву тавононии ондо эдтимолан бо сарпарастиву таъмини лавозимоти чангиву дигар омилдои тавоной саъй намуданд. Аммо набояд фаромуш сохт, ки ма;сади ондо низ пеш аз дама пиёда намудани дадафи худ буд. Мадз чунин омилдо, яъне бо ма;сади расонидани итилооти нав ба омма ва огодонидани сокинон аз зудури чунин гуруддои ифротгарой дар баъзе долатдо, билохира ба манфиати созмондои терористй анчомида, боиси шудратёр гардидан ва дар заминаи он ;увваву тавоной ба даст овардани созмондои терористй гардид.

То имруз бархе аз сиёсатмадорони кишвардои мухталифи олам зимни баромаддои хеш иброз менамоянд, ки; «инъикоси ахбори воцей ва фаврй оид ба вазъи сиёсии цацон ва низоцои динй, ки цоло дар бархе аз кишварцои мусалмонй ё исломй доман задаст, яке аз рисолатцои асосии фазои иттилоотии кишварцои цацон дониста мешавад» (1, 87). Во;еан бо тадлилдои ами; берун овардани дадафдои созмону гуруддои терористй аз зери пардаи барои ;исми беши бошандагони сайёра нидонбуда ва самти аслии фаъолияти ондо ба манфиати кор ходад буд. Аммо инъикоси фаврй оид ба вазъи сиёсии чадон ва низоъдои динй ва нишондодани тавоноии гуруддои терористиву ифротгарой аз манфиат холй буда, баръакси дол ба хости ташкилгарони ин вабои замон меанчомад.

Сомонаи интернетии «Одоб»-и Шурои воситахои ахбори оммаи Точикистон санаи 06 сентябри соли 2013 ма;олаи Абдуазими Абдуваддобро зери унвонии «Амнияти иттилоотй"-е, ки хукумати феълй мефахмад» нашр намуд, ки он 5 сентябри 2013 дар дафтаномаи "Нигод»-(айни замон фаъолияти ин дафтанома ;атъ гардидааст) чоп шуда буд.

Абдуазими Абдуваддоб дар зербоби ма;олаи худ бо номи «Амнияти иттилоотй амнияти кист?» менависад, ки «Бардошт аз барномаву сиёсатцои цукумат дар ин самт чунин аст, ки зери мафцуми «амнияти иттилоотй» пешгирй аз пацншавии цар гуна иттилоъ, ки ба манфиати цукумат ва гуруци цукмрон нест, фацмида мешавад.

Дар цоле, ки ба гуфтаи коршиносон чунин фацмиши «амнияти иттилоотй» танцо дар кишварцои собиц шуравй чанд соли пеш роиц буду дигарцо аллакай муносибаташонро бознигарй кардаанд, аммо дар Тоцикистон цануз цам аз он кор бурда мешавад....

«Амнияти иттиллотй»-е, ки цукумат руи он кор мекунад, дар асли худ мушкили амниятй нест. Онро мешавад, «мушкили расонаии цукумат» маънидод кард. Ба таври дигар, масъала на дар амният аст, балки адами сиёсати давлатии соца, заифии расонацо ва надоштани менецменти муваффаци соца барои цукумат мушкилофар шудааст. Ва на танцо дар бахши расонацои электронй, яъне радио ва телевизион, балки дар расонацои чопй, Интернет ва алоцаи мобилй низ. Вале дуруст аст, ки нацши телевизион ва хоса низоми барномаофарй дар он цобили таваццуци андешамандон аст» (7).

Муаллифи ма;олаи мазкур «амнияти иттилоотй»-ро мушкили расонаии дукумат маънидод кардааст. Оё дар чунин вазъи чомеаи чадонй, ки он дам печ дар печ будани авзоъи сиёсии ;исме аз кишвардои олам, бахусус мамолики мусалмониву адолии мусалмондошта ба мисли Афгонистон, Покистон, Сурия, Иро;, Лубнон ва Урдун, анчом ёфтани амалдои инфичории терористй дар мавзеъдои мухталифи Аврупо ва г, дамзамон хуруч ва доманпадннамоии гуруддои терористй ба мавзеъдои мухталифи олам, дар доли идомаёбй ;арор гирифтани чанги иттилоотй дар сайёра ва дигар мушкилоту проблемадо метавон аз

амнияти иттилоотй наандешид? Дар сурате, ки имруздо чанги итилоотй дар доли идомаёбй ;арор дорад, пас чаро барномадое ба мисли амнияти иттилоотй вучуд надошта бошаду ин тандо ба манфиати давлатй будааст? Ин ва дигар суолдое дасанд, ки аз муалифи ма;олаи «Амнияти иттилотй"-е, ки дукумати феълй мефадмад» посухро талаб менамояд.

Амнияти иттилоотй ин душдор ва хитоб ба ;аламдоронест, ки чидати ба даст овардани манфиат ва дар ин росто пиёда шудани сиёсати ин ё он ;увва даст ба ахбороти игвобарангезу гумродкунанада мезананд, ки чунин долат заминагузори нооромй ва ба пирузй комёб гардидани ;уввадои беруна дар чанги иттилоотй бо ин ё он кишвар мегарданд. Маврид ба таъкид аст, ки ВАО-е, ки самти фаъолияташ ба игвобарагезиву игвоситезй равона гардидааст, мадз ташкилкардаи дасти гуруддои беруна ва манфиачу мебошад.

Бархе аз олимон а;ида доранд, ки вазъи хосилшуда ва афзоиши таъсири ВАО-и хоричй ба афкори умум дар аксар маврид ба амнияти иттилоотии мамлакатдо метавонад таддид намояд. ВАО-и хоричй имруз дар тамоми гушаву канори олам фаъол буда, он мутаали; ба кишвардои ;удратманд ва дар чанги иттилоотии давр дамчун абар;удрат шиноташуда мебошанд. Чун дигар кишвардо имруз дар чомеаи Точикистон низ фаъолияти расонадои иттилоотии хоричй ва хусусй ба таври назаррас ба род монда шудаанд. Тиб;и арзёбии коршиносони байналмилалй матбуоти кишвари мо имруз дар ;иёс бо бисёр кишвардо аз дидгоди озодии баён пешрафта мебошад.

Призиденти кишвар, Пешвои миллат Эмомалй Радмон зимни суханронй дар тачлили 100 солагии матбуоти точик зикр намуда буданд;

«Хадафи асосии матбуоти цукуматй ва мустацил цамчун ду шохаи бо цам пайвастаи матбуоти Тоцикистон ицрои рисолати касбй, яъне хизмати содщона ва софдилона ба манфиати халцу Ватан мебошад. Хотирнишон бояд сохт, ки дар солцои социбистицлолии кишварамон шумораи расонацои хабарии мустацил хеле афзудааст ва аз лицози мицдор цоло онцо нисбат ба расонацои хабарии цукуматй ба маротиб зиёданд» (8).

Маврид ба таъкид аст, ки дар Точикистон соли 1991 дамагй 139 адад рузномаву мачалла вучуд дошт, ки аз ин шумора фа;ат чор рузнома хусусй буд. Fайр аз ин, дамагй як агентии иттилоотии давлатй фаъолият мекард. Имруз дар кишвари содибисти;лоли Точикистон 446 рузномаву мачалла ба табъ мерасад, ки аз ин теъдод 270 — тоаш чамъиятиву хусусй мебошад. Аз дад агентии иттилоотй, ки ба ;айд гирифта шудааст, нуд агентй гайридукуматй аст. Холо дар мамлакат 44 шабакаи радиотелевизионй амал мекунад, ки аз ин ми;дор 28 шабакаи радиову телевизион хусусй мебошад. Ин, албатта, хуб аст, зеро фаъолияти озоди воситадои ахбори омма яке аз нишонадои асосии рушди чомеаи демократй ва шадрвандй мебошад. Хар яке аз ин расонадо ба таври худ фазои иттилоотии мамлакатро пур карда, дар инъикоси раванддои сиёсиву и;тисодй ва ичтимоии чомеа диссаи хешро мегузоранд. Вале дар баъхе долат бознашр гардидани ин ё он хабару маводи тадлилии гаразноку игвобарангез дар ВАО-и хоричй ва муста;ил бахусус нашрияи чопиву электронй миёни чомеа мушкилот ба бор оварда, дар муборизаи ВАО-и кишвар дар чанги иттилоотии давр лакнат ворид менамоянд. Гумон меравад, ки дочат ба номбар кардани чунин расонадои иттилоотй нест, чун дамагй медонанд, ки кадом расона дар интишор ва ё расонай намудани чунин иттилоот даст дорад.

Имруздо баъзе аз олимон ва рузноманигорони расонадои муста;или иттилоотии чомеаи чадонй дар баъзе долатдо ВАО давлатиро фармонбардор ва домангир унвон намудаанд. Ч,овид, Му;им, доктори илмдои филологй, профессор дар ма;олае бо номи «Проблемадои журналистикаи муосир» навистааст, ки;

«Журналистикаи муосир дар иртибот ба рушди цомеа мувоцеци мушкилоти гуногун мебошад, ки аз цалли онцо бунёди цомеаи демократы вобаста аст. Проблемаи аввал, ин вобастагии щтисодии ВАО аз маблаггузорй мебошад. Мушкилоти мазкур имруз аксари ВАО-ро домангир буда, ба муцтавони он таъсири амиц гузоштааст. Яъне цар он касе, гуруце, ки ВАО-ро маблаггузорй мекунад, ба мавзуъ ва мундарицаи он дахолат мекунад ва муцтавои нашрия аз иродаи сармоягузор вобастагй дорад. Сарпарастон лацоми идораи ВАО-ро дар даст

дошта, фаъолияти онро вобаста ба манфиати худ равона мекунанд..... Бояд гуфт, ки ВАО-и

давлатй аз муассисони худ вобастагии зиёд дошта, аз хати маши онцо берун намеравад.. Цобили зикр аст, ки феълан матбуоти хусусй аксаран инцисор гардида, ба ягон социбкор тааллуц доранд ва фаъолияти онцо аз муассис вобаста аст.

Муаллиф дар ма;олаи худ фаъолияти расонадои иттилоотии хусусиро аз муассиси он вобаста дониста самти фаъолияти ВАО-и давлатиро аз маблаггузори он ани;араш

фармонбардори сарпараст номидааст Аммо тахлиле, ки мо оид ба то кучо фаъолият намудани расонахои иттилоотии хусусиву давлатй дар самти талаботу меъёрхои ахло;ии журналистй ва оид ба муайян намудани фармонбардории кадоме аз ин шоха гузаронидем, ин а;идаи Ч,овид Му;им ва дигар ашхосе, ки бо чунин а;ида хамфикр хастанд, ба кадре рад менамояд. Мо зимни тах;и;и худ якчанд расонахои хабарии иттилоой ва хафтаномахои давлативу хусисиро дар як муддати муайян мавриди тахлил ва баррасй ;арор додем, ки асоситарини онхо хафтаномаи ХХДТ «Минбари Хал;», сомонаи "Радиои Озодй" «Агентии Миллии иттилоотии Точикистон Ховар» сомонаи иттилооти «Азия Плюс» ва дигарон мебошад. Ба баъзе сарлавхои ма;олахое, ки дар сомонаи иттилоотии "Озодй" чоп чоп мешаванд, таваччух менамоем.

"ДИИШмасъулияти цамла ба телевизиони Афгонистонро бауцда гирифт".- Май 18, 2017(11), "Эрон: "Ба гайр аз Маккаву Мадина цец цойи Сауди солим намемонад" - Май 06, 2017 (12),_Як минтацаи дигар дар марз бо Тоцикистон ба дасти Толибон афтодааст.-Апрел 25, 2017(13)

Чунин сарлавхахои дахшатнок ва вохимазоро дар сомонаи "Радиои Озодй» зиёд метавон мушохида намуд, ки бори дигар хислати игворангезона доштани онро исбот менамояд.Гумон мекунем, ки чихати тахлили то кучо хислати манфй ва игвобарагезона доштани иттилооти нашрнамудаи сомонаи интернетии иттилоотии «Озодй» зарурат надорад, чун аз мутолиаи он кас худ дарки маънй менамояд. «Дар Душанбе гаравгононро озод карданд» (1 июн). Бо чунин матлаб итилоое дар сомонаи хабарии «Азия-плюс» нашр гардидааст. Ин дар холест, ки аслан ин хабар аз вазъи тамринхои зиддитеррористии «Душанбе-Зиддитеррор-2017» дар Точикистон маълумот дода шудааст ва озод намудани гаравгон аз руи барнома яке аз шартхои ин маш;и низомй будааст.

Нашр ва оммавй намудани чунин иттилоот ду хадаф дорад, яке чалб намудани ди;;ати омма ва дигаре ичрои супориш ва ба манфиати гурухеву куввае фаъолият намудан аст.

Аммо зимни тахлилу тах;и; дар хафтаномаи чамъиятии «Минбари Хал;» ва сомонаи иттилоотии давлатии АМИТ «Ховар» чунин иттилоои игвобарангез дарёфт нагардида, баръакси хол дар бештари холат нашру ба табъ расонидани иттилоот ва маводи тахлилии хислати мусбат ва созанда мушохида гашт;

Фарцанги оиладори «Зан ва зиндаги» (08 06-17 АМИТ «Ховар») , «Рамазон на тащо моци тоату ибодат, балки фурсати хайру баракат, саховат ва кумаку ёрмандии ниёзмандон низ цаст» (08 06-17 АМИТ «Ховар»), «Тоцикистон муборизаро бар зидди таргибгарони гуруццои ифроти дар интернет тацвият медицад» (07 06-17 АМИТ «Ховар»),Хдмзамон пешниходи хонанда намудани рубрикахову маводхои тахлил ба монанди «Панди падар омуз...» (05 0617 АМИТ «Ховар»),« Муцити интернет ба цавонон чи таъсирцо метавонад дошта бошад» Камол Насрулло (05 06-17 АМИТ «Ховар») ( 24 Апр 2017 АМИТ «Ховар»).

Нашр ва пешкаши хонанда намудани чунин маводхои иттилоотиву тахлилй, гумон меравад, чихати самхгузорй намудан дар чанги иттилоотии чахонй ва огохонидани сокинон аз мушкилоти имрузаи чойдошта дар кишвар ва берун аз он сахм мегузорад: «Муцоцирони тоцик шоистаи эцтироманд»(мусоцибаи ХБахтиёр.- шумораи 1088, 25 январи 2017),"Дарахти дустии Тоцикистону ИМА бор хоцад овард" (мусоцибаи Азамат Дустов бо сафири Амрико дар Тоцикистон Элизабет Миллард.- шумораи 1089, 1 феврали 2017), "Хазорсола роц аст, аз ту то мусалмони... "(муаллиф С. Фатоцзода Муовини якуми Раиси ХХДТ.- шумораи 1090, 8 феврали с. 2017),"Марцилаи нави рушд" (муаллиф Хуршед Давлатов, шумораи 1097, 29 марти 2017).

Ин ва дигар маводи тахлиливу иттилооти сахех зимни тах;и; аз хафтаномаи "Минбари Хал;" мушохида гардид. Аз руи тахлилхову тах;и;от АМИТ "Ховар" ва хафтаномаи "Минбари хал;" дар баробари манзури хонанда намудани маводи тахлилй аз вазъи чомеаи чахонй ва дому мушкилоти дар он чой дошта хамзамон аз пешрафти сохахои гуногуни хаётан мухими кишвар хабару иттилоот нашр менамояд, ки сокинони мамлакат ва берун аз онро бо дастовардхои Чумхурии Точикистон ошно намуда, дар ин самт на;ши бориз дорад.

ПАЙНАВИШТ:

1. Журналистика и политика. — МГУ, 1987.- 174 с.

2. Консепсияи сиёсати давлатии иттилоотии Ч,умхурии Точикистон барои солхои 20082012// http://ktr.tj/node/84

3. Му;им, Ч,овид. Сиёсат ва чангииттилоотй/ Ч,овид Му;им. - Душанбе: Деваштич, 2006.

4. Усмонов, И.К. Журналистика. - К. 3/ И.К. Усмонов. - Душанбе, 2008. - 445 с.

5. Усмонов, И. Жанрдои публитсистика/ И.К. Усмонов. - Душанбе, 2009. - 139 с.

6. Шарифзода, К. Мушкилоти озодии сухан/ К.Шарифзода - Душанбе, 2009. - 99 с.

7. http://www.odob.tj/index.php?option=com_content&view=article&id=118%3Aq-q.....

&Itemid=87&lang=tj

8. http://www.president.tj/node/222

9. https://jovidmuqim.wordpress.com/2012/03/06/проблемаx,ои-журналистикаи-муосир/

10. https://jovidmuqim.wordpress.com/2016/11/27/чанги-иттилоотй-ва-таъмини-амнияти-фа/

11. https://www.ozodi.org/a/islamic-state-claims-afghanistan-tv-attack-in-jalalabad/28495102.html

12. https://www.ozodi.org/a/28474776.html

13. https://www.ozodi.org/a/a-strategic-area-collapsed-to-taliban-forces/28450672.html

14. http://www.news.tj/tj/node/240486

REFERENCES:

1. Journalism and Politics. Moscow State University, 1987. - 174 p.

2. The Conception of Statal Informational Policy of Tajikistan Republic for 2008 - 2012 // http://ktr.tj/node/84

3. Mukim, Jovid. Policy and Informational War. - Dushanbe: Devashtich, 2006.

4. Usmonov I.K. Journalism. - Part 3. - Dushanbe, 2008. - 445 p.

5. Usmonov I. Genres of Publistics. - Dushanbe, 2009. - 139 p.

6. Sharifzoda Q. Speech Freedom Difficulties. - Dushanbe, 2009. - 99 p.

7. http://www.odob.tj/index.php?option=com_content&view=article&id=118%3Aq-q.....

&Itemid=87&lang=tj

8. http://www.president.tj/node/222

9. https://jovidmuqim.wordpress.com/2012/03/06/проблемаx,ои-журналистикаи-муосир/

10.https://jovidmuqim.wordpress.com/2016/11/27/чанги-иттилоотй-ва-таъмини-амнияти-фа/

11.https://www.ozodi.org/a/islamic-state-claims-afghanistan-tv-attack-in-jalalabad/28495102.html

12.https://www.ozodi.org/a/28474776.html

13.https://www.ozodi.org/a/a-strategic-area-collapsed-to-taliban-forces/28450672.html

14.http://www.news.tj/tj/node/240486

Амнияти иттилоотй ва амнияти цах^он

Вожа^ои калидй: ВАО, иттилоот, цанги итилоотй, ифротгарой, амнияти иттилоотй Мацола ба баррасии масъалацои амнияти иттилоотй дар ВАО-и Тоцикистон тахассус ёфтааст. Тазаккур меравад, ки дар замони пешрафти босуръати илму техника дар баробари пойдориву цифзи амнияти сиёсиву ицтимой нигацдории суботу бацои амнияти иттилоотй низ хеле муцим аст. Таъкид меравад, ки "цанги иттилоотй "-е, ки солцои охир кишварцои цацонро ба доми худ кашида истодааст, бештар ба тарици шохацои гуногуни ВАО-и электронй сурат мегирад.

Муаллиф роцу василацои истифодаи иттилоот ва ВАО-ро чун минбари таргиби афкору идеяцои гуруццои сиёсиву ифротгаро тацлилу баррасй намуда, омилцои халалдоркунандаи амнияту субот, цамзамон нацш ва мавцеи иттилоот ва ВАО-ро дар пешгирии цама гуна амалцои номатлуб ва барои сиёсати ин ё он давлат гаразнок ва ё талцинкунандаи нооромй шарцу тавзец додааст.

Информационная безопасность и безопасность мира

Ключевые слова: СМИ, информация, информационная война, радикализм,

информационная безопасность Статья посвящена вопросам информационной безопасности в СМИ Таджикистана. Отмечается, что в эпоху стремительного прогресса науки и техники, наравне со стабильностью и сохранением социально-политической безопасности важно обеспечить также и информационную безопасность. Подчеркивается, что «информационная война», которая в последние годы охватывает все большее количество стран мира, в основном осуществляется посредством различных видов электронных СМИ.

Автор статьи, анализируя пути и средства использования информации и СМИ в качестве трибуны для пропаганды идей и взглядов политических и радикальных группировок,

раскрывает факторы, препятствующие стабильности и безопасности. Кроме того, выявляются роль и место информации и СМИ в предотвращении нежелательных действий, а также политики, провоцирующей нестабильность в том или ином государстве.

Informational Security and the World Safety

Keywords: mass media, information, informational war, radicalism, informational security

The article dwells on the issues concerned with informational security in mass media assigned to Tajikistan. It is underscored that in the Epoch of rapid progress towards science and technology alongside with stability and preservation of socio-political security, it is also important to ensure informational security. The author lays an emphasis upon the idea that "informational war", which has covered a large considerable number of countries in the world in recent years, is carried out by means of various types of electronic media, in particular.

Having analyzed the ways and means of usage of information and mass media as a platform for propaganda of ideas and views of political and radical groups, the author of the article discloses the factors impeding both stability and security. Into the bargain, in his article the author reveals the role and place of information and mass media assigned to prevention of undesirable actions, policies provoking instability in a peculiar state as well.

Маълумот дар бораи муаллиф:

Маъруфзода Сугдмехр, аспиранти соли 2-уми кафедраи рузноманигории телевизиони Донишгоци давлатии фарцанг ва санъати Тоцикистон ба номи Мирзо Турсунзода(Чумцурии Тоцикистон, ш.Душанбе), E-mail: s-m91-11@mail.ru Сведения об авторе:

Маъруфзода Сугдмехр, аспирант второго курса кафедры телевизионной журналистики Таджикского государственного университета культуры и искусство имени М.Турсунзаде(Республика Таджикистан, г.Душанбе), E-mail: s-m91-11@mail.ru Information about the author:

Maurufzoda Sugdmehr, second-year postgraduate student of the Department of Television Journalism at the Tajik State University of Culture and Arts named after M.Toursunzadeh (Republic of Tajikistan, Dushanbe), E-mail: s-m91-11@mail.ru

1О.О2.ОО.ЗАБОНШИНОСЙ

1О.О2.ОО.ЯЗЫКОЗНАНИЕ

10.02.00. LINGUISTICS

10.02.01. ЗАБОНИ РУСЙ