CC BY
0YANGI OZBEKISTON PEDAGOGLARI AXBOROTNOMASI IF: 5.141
www.in-academy.uz
IISHOWATIVS ISSN 2I81-4SI
ACA3tVY Impakl fakton 5.1
IJTIMOIY ISHDA OILA PORTRETINING AHAMIYATI
Adizova Marjona Mirazizovna
Buxoro davlat universiteti tarix va yuridik fakulteti 1-kurs 10-1IJTI-24 guruhi magistranti https://doi.org/10.5281/zenodo.14584094
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Qabul qilindi: 25- Dekabr 2024 yil Ma'qullandi: 28- Dekabr 2024 yil Nashr qilindi: 31- Dekabr 2024 yil
KEY WORDS
ijtimoiy ish, oila portreti, oilaviy muammolar, oila tizimi, oila a'zolarining roli, psixologik va sotsiologik jihatlar, ijtimoiy xizmatlar, oilaviy maslahatlar.
Ushbu maqolada ijtimoiy ishda oila portretining ahamiyati o'rganilgan bo'lib, oila portreti oila tizimining ijtimoiy, psixologik, iqtisodiy va madaniy jihatlarini tahlil qilish orqali oila a'zolarining o'zaro munosabatlari, roli va funksiyalarini aniqlashgayordam berishi, oila portreti nafaqat oila ichidagi muammolarni aniqlash va ularga samarali yordam ko'rsatish uchun, balki oilaviy xizmatlar tizimini takomillashtirishda ham muhim vosita ekanligi haqida fikr yuritilgan.
Ijtimoiy ish sohasida oila portreti - oila a'zolarining ijtimoiy, psixologik, iqtisodiy va madaniy jihatlarini tahlil qilish, ularning bir-biriga nisbatan roli va munosabatlarini aniqlash orqali, oilaning jamiyatdagi o'rni va ahamiyatini ko'rib chiqish jarayonidir. Oila portreti, oila tizimi va uning ichki munosabatlarini yoritishda muhim vosita hisoblanadi. Oila jamiyatning asosiy instituti bo'lib, uning ijtimoiy ishdagi roli va ahamiyati ortib bormoqda. Shu nuqtai nazardan, oila portretini ijtimoiy ishda to'g'ri aniqlash va tushunish oilaviy muammolarni hal qilish, oila a'zolariga yordam berish va jamiyatning farovonligini ta'minlashda muhim omil bo'ladi.
Ijtimoiy ishda oila portretining tushunchasi va ahamiyati quyidagilardan iborat. Ijtimoiy ishda oila portreti - oila tizimining tashqi va ichki ko'rinishini, oila a'zolarining ijtimoiy rolini, o'zaro munosabatlarini va bir-biriga bo'lgan ta'sirini aks ettiradi. Oila portreti oila hayotining psixologik va sotsiologik jihatlarini o'rganishda, oilaviy muammolarni tahlil qilishda, oila a'zolariga kerakli yordamni ko'rsatishda va oilaviy xizmatlarni taqdim etishda muhim ahamiyatga ega.
Oila portretining asosiy ahamiyati quyidagilarda ko'rinadi:
1. Ijtimoiy muammolarni aniqlash: Oila portreti yordamida oila muammolarini aniqlash, ularning jamiyatdagi o'rnini belgilash va oilaviy ijtimoiy xizmatlarning samaradorligini oshirish mumkin. Oila portreti oiladagi qiyinchiliklar, oilaviy zo'ravonlik, ayollarga nisbatan kamsitish, bolalar bilan muomala va boshqa ijtimoiy muammolarni tahlil qilishga yordam beradi.
2. Oila a'zolarining rollarini aniqlash: Oila portreti oila a'zolarining ijtimoiy va psixologik rollarini, mas'uliyatlarini va o'zaro munosabatlarini ko'rsatib beradi. Bu, o'z navbatida, ijtimoiy ish mutaxassislariga oila ichidagi o'zgarishlarni tahlil qilish va yordam
ko'rsatish imkoniyatini yaratadi.
3. Oilaviy maslahatlar va yordam tizimini rivojlantirish: Oila portreti yordamida ijtimoiy ish mutaxassislari oila a'zolariga qaysi sohalarda yordam berish kerakligini aniqlashlari mumkin. Bu yordam nafaqat oilaviy masalalarda, balki sog'liqni saqlash, ta'lim, ish bilan ta'minlash va psixologik yordamni o'z ichiga olishi mumkin.
4. Oilaviy ijtimoiy xizmatlarni yaxshilash: Ijtimoiy ishda oila portreti yordamida oilaviy xizmatlarni va yordam tizimlarini takomillashtirish mumkin. Oila portreti orqali oila a'zolarining ehtiyojlarini tahlil qilish va ular uchun eng samarali yordam variantlarini ishlab chiqish mumkin.
Ijtimoiy ishda oila portretini qo'llashning bir qancha usullari mavjud bo'lib, ular oilaviy muammolarni chuqurroq tushunish va samarali yordam ko'rsatishga imkon beradi.
1. Empirik tadqiqotlar orqali oila portretini tahlil qilish: Ijtimoiy ish mutaxassislari empirik tadqiqotlar (so'rovnomalar, intervyular, kuzatishlar va boshqalar) yordamida oila portretini o'rganadilar. Bu metodlar orqali oila ichidagi ijtimoiy, psixologik, iqtisodiy va madaniy omillarni tahlil qilish mumkin. Masalan, oila a'zolarining turli ijtimoiy sharoitlarga, iqtisodiy resurslarga, psixologik holatlarga qarab o'zaro munosabatlaridagi o'zgarishlar kuzatiladi.
2. Oila muammolarini hal qilish: Ijtimoiy ishda oila portreti oila muammolarini aniqlash va ularga yechim topishda qo'llaniladi. Masalan, oilaviy zo'ravonlik, bolalar parvarishi, oila a'zolarining stress holatlari kabi muammolarni hal qilishda oila portreti asosida maslahatlar va yordam ko'rsatiladi.
3. Oila portretini oilaviy xizmatlar bilan bog'lash: Oila portreti orqali oilaviy xizmatlarni muvofiqlashtirish, ularni turli oilalar uchun moslashtirish mumkin. Oila portreti yordamida oila a'zolarining ehtiyojlarini va muammolarini aniqlash, shuningdek, oilaviy xizmatlarni taqdim etishda eng samarali usullarni ishlab chiqish mumkin.
4. Oila portreti va jamiyatdagi oila muammolari: Oila portreti, shuningdek, oila muammolarining jamiyatdagi o'rnini va ahamiyatini tushunishga yordam beradi. Jamiyatda oilaviy muammolarni o'rganish, ularni profilaktika qilish va hal etish ijtimoiy ishning muhim yo'nalishlaridan biridir. Oila portreti yordamida oilaviy muammolarni jamiyat miqyosida tahlil qilish va ularga qarshi samarali strategiyalar ishlab chiqish mumkin.
Oila portretining psixologik va sotsiologik jihatlarini ko'rib o'tamiz. Oila portretining ahamiyatini tushunishda psixologik va sotsiologik aspektlar ham muhim o'rin tutadi. Psixologik nuqtai nazardan, oila portreti oila a'zolarining o'zaro munosabatlarini, shuningdek, har bir a'zo va oila tizimining umumiy psixologik holatini yoritadi. Bu, o'z navbatida, ijtimoiy ish amaliyotida oilaviy terapiya, psixologik maslahatlar va oila a'zolarining shaxsiy va jamoaviy rivojlanishini qo'llab-quvvatlashda muhim vosita bo'ladi.
Sotsiologik nuqtai nazardan, oila portreti oila tizimini ijtimoiy guruh sifatida ko'rib chiqadi. Bu, o'z navbatida, oila tizimining jamiyatdagi o'rni va funksiyalarini tahlil qilishga yordam beradi. Oila a'zolarining turli sotsiologik omillarga, masalan, ijtimoiy qatlamlar, madaniyat va ta'lim darajasiga qarab o'zgarishi, oila portretining sotsiologik jihatlari orqali tahlil qilinadi.
Xulosa qilish mumkinki, ijtimoiy ishda oila portreti jamiyatning asosiy institutini chuqurroq tushunishga yordam beradi. Oila portreti orqali oilaviy muammolarni aniqlash, oila a'zolarining ijtimoiy va psixologik ehtiyojlarini qondirish va oilaviy xizmatlarni
YANGI O'ZBEKISTON PEDAGOGLARI AXBOROTNOMASI IF: 5.141
www.in-academy.uz
takomillashtirish mumkin. Ijtimoiy ishda oila portretini samarali qo'llash oilaviy tizimlarning rivojlanishini qo'llab-quvvatlash va jamiyatdagi farovonlikni ta'minlashga xizmat qiladi. Shuningdek, oila portreti nafaqat amaliyotda, balki ilmiy-tadqiqot sohasida ham o'zining ahamiyatini oshirishda davom etmoqda.
Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati:
1. Abdullayeva, S. (2021). Ijtimoiy ishda oila va jamiyat (Monografiya). Tashkent: O'zbekiston Milliy Universiteti Nashriyoti.
2. Shamsiyeva, N. (2019). Oila portretining ijtimoiy ishda qo'llanilishi (Ilmiy maqola). "Oila va jamiyat" jurnalining 3-soni, 45-52 betlar.
3. Gulomova, F. (2020). Oilaviy zo'ravonlik va unga qarshi kurash (Ilmiy izlanishlar). Tashkent: O'zbekiston Davlat Noshirligi.
4. Fitzgerald, K., & Healy, K. (2018). Social Work: A Critical Approach. London: Sage Publications.
5. Benson, M. (2022). The Social Work Profession and Family Services. New York: Springer.
6. Sartori, G. (2017). Family Systems and Social Work: A Comparative Approach. Oxford University Press.
7. Mustafaev, A. (2019). Sotsiologiya va oilaviy muammolar (Tadqiqot). Tashkent: O'zbekiston Sotsiologiya Jamiyati.
8. Jones, R., & Jeyasingham, D. (2015). Understanding Family Dynamics in Social Work Practice. New York: Routledge.
9. Erikson, E. (2014). The Life Cycle Completed: Extended Version. New York: W. W. Norton & Company.
10. Nabiyeva, Z. (2021). Oila va uning jamiyatdagi roli: O'zbekiston misolida (Ilmiy maqola). "Oila va Jamiyat" ilmiy jurnali, 4-son, 30-38 betlar.
HNOVAi
ACADEIVY
IVE
