CC BY
4é
ш
UIF = 8.1 | SJIF = 7.899
www.in-academy.uz
ARTICLE INFO
DAMAGE TO THE CENTRAL NERVOUS SYSTEM FOR HEMOLYTIC DISEASE OF NEWBORNS WITH INTRAUTERINE INFECTION
Sirojiddinova Khiromon Nuriddinovna
Samarkand State Medical University Associate Professor of the Department (PhD) 1№ - Pediatrics and
Neonatology Omonova Guzal Zarifovna Samarkand State Medical University Master's degree resident at the Department of 1№ - Pediatrics and
Neonatology https://doi.org/10.5281/zenodo.11046763
ABSTRACT
Received: 15th April 2024 Accepted: 22th April 2024 Online: 23th April 2024
KEYWORDS Hemolytic disease of newborns, intrauterine infection, central nervous system.
The article presents the results of a study of anamnestic, clinical and instrumental-laboratory data from observation of 80 newborns with intrauterine infection and hemolytic disease of moderate and severe severity, who were hospitalized in the neonatal pathology department and the neonatal intensive care unit of the Samarkand Regional Children's Multidisciplinary Medical Center in Samarkand. between 2021 and 2023.
ПОРАЖЕНИЕ ЦЕНТРАЛЬНОЙ НЕРВНОЙ СИСТЕМЫ ПРИ ГЕМОЛИТИЧЕСКОЙ БОЛЕЗНИ НОВОРОЖДЕННЫХ С НУТРИУТРОБНЫМ
ИНФИЦИРОВАНИЕМ
Сирожиддинова Хиромон Нуриддиновна
Самаркандский Государственный медицинский университет Доцент кафедры (PhD) 1-педиатрии и неонатологии Омонова Гузал Зарифовна Самаркандский Государственный медицинский университет Резидент магистратуры кафедры 1-педиатрии и неонатологии https://doi.org/10.5281/zenodo.11046763
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Received: 15th April 2024 Accepted: 22th April 2024 Online: 23th April 2024 KEYWORDS
Гемолитическая
новорожденных,
внутриутробная
центральная
система.
болезнь
инфекция, нервная
В статье представлены результаты изучения анамнестических, клинических и инструментально -лабораторных данных наблюдения за 80 новорожденными с внутриутробным
инфицированием и гемолитической болезнью средней и тяжелой степени тяжести, находившихся на стационарном лечении в отделении патологии новорожденных и отделении неонатальной реанимации Самаркандского областного детского многопрофильного медицинского центра г. Самарканда в период с 2021 по 2023 годы.
é
Ws,
HOMILA ICHI INFEKSIYASIGA CHALINGAN CHAQALOQLAR GEMOLITIK KASALLIGIDA MARKAZIY ASAB TIZIMINING ZARARLANISHI
Sirojiddinova Xiromon Nuriddinovna
Samarqand davlat tibbiyot universiteti 1№ - Pediatriya va neonatologiya kafedrasi dotsenti (PhD) Omonova Guzal Zarifovna Samarqand davlat tibbiyot universiteti 1№ - Pediatriya va neonatologiya kafedrasi magistratura rezidenti https://doi.org/10.5281/zenodo.11046763
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Received: 15th April 2024 Accepted: 22th April 2024 Online: 23th April 2024
KEYWORDS Yangi tug'ilgan chaqaloqlarning gemolitik kasalligi, homila ichi infektsiyasi, markaziy asab tizimi.
Maqolada Samarqand viloyati ko'p tarmoqli bolalar tibbiyot markazida 2021-2023 yillarda yangi tug'ilgan chaqaloqlar patologiyasi va neonatal reanimatsiya bo'limigayotqizilgan o'rtacha va og'ir darajadagi homila ichi infektsiyasi, hamda gemolitik kasalligi bilan og'rigan 80 nafaryangi tug'ilgan chaqaloqning anamnestik, klinik va instrumental-laborator ma'lumotlarini o'rganish natijalari keltirilgan.
Muammoning dolzarbligi. Yangi tug'ilgan chaqaloqlarning gemolitik kasalligi chaqaloqlar orasida eng keng tarqalgan kasalliklar guruhidir. Izoimmun gemolitik anemiya, yangi tug'ilgan chaqaloqlarda sariqlikning juda ko'p tarqalgan sabablaridan biri, bu gemolitik kasallik sifatida namoyon bo'ladi. Kasallik 4-7% gacha, o'lim darajasi esa 2,8% ni tashkil qiladi. Ushbu patologiya agglutinatsiya reaktsiyasi tufayli ona va homila qonining mos kelmasligi, onaning antitanalari homilaning qizil qon hujayralarini gemoliz qilganda paydo bo'ladi [2,5,7,10]. Zamonaviy pediatriya va neonatologiyada yangi tug'ilgan chaqaloqlarning gemolitik kasalligi muammosi yetakchi o'rinni egallaydi va tobora keng tarqalmoqda. Ushbu patologiyani keltirib chiqaradigan asosiy omillar ona va homilaning antigenetik tuzilishining mos kelmasligi hisoblanadi. Ona va homilaning qizil qon hujayralari yuzasida joylashgan antigenlarning ayrim sinflari gemolitik kasallikning turli shakllarini (sariqlik, anemik, shishli va aralash) rivojlanishiga olib kelishi mumkin [1,3,8,9,14].
Yangi tug'ilgan chaqaloqlarning gemolitik kasalligi homilaning yoki yangi tug'ilgan chaqaloqning o'limiga olib kelishi mumkin bo'lgan, homila rivojlanishi va perinatal davrning og'ir buzilishlaridan biridir [4,6,11,12]. Tibbiy xizmatning izchil rivojlanishiga va perinatal sohada erishilayotgan salmoqli yutuqlarga qaramay, homilador ayollarni tashxislash, davolash va davolashning ko'plab masalalari hal etilmagan. Shunday qilib, homila va yangi tug'ilgan chaqaloqning gemolitik kasalligi (MKB-P55) qizil qon hujayralari yuzasida joylashgan turli antigenlar nomuvofiqligi, ona va homilaning qon guruhlari, Rh factor mos kelmasligi, immunologik asoratlarni rivojlanishiga olib kelishi mumkin, bu erda yangi tug'ilgan chaqaloqlarning asosiy sariqligi rivojlanadi va bilirubin ensefalopatiyasi bilan asoratlanadi [13,15].
Tadqiqot maqsadi: homila ichi infeksiyasiga chalingan chaqaloqlar gemolitik kasalligida markaziy asab tizimining zararlanish xususiyatlarini o'rganish.
é
Ws,
Tadqiqot materiallari va usullari. Samarqand viloyati bolalar ko'p tarmoqli tibbiyot markazining 2021 yildan 2023 yilgacha bo'lgan davrda neonatal patologiya bo'limi va neonatal reanimatsiya bo'limiga yotqizilgan 80 nafar o'rta va og'ir darajadagi homila ichi infeksiyasi va gemolitik kasalligiga chalingan, yangi tug'ilgan chaqaloqlarning anamnestik, klinik va instrumental-laborator ma'lumotlar kuzatuvlarini o'rgandik.
I guruh homila ichi infektsiyasi, hamda o'rta darajadagi gemolitik kasalligiga chalingan 40 ta yangi tug'ilgan chaqaloqdan iborat edi.
II guruhga homila ichi infektsiyasi va og'ir darajadagi gemolitik kasallik bilan og'rigan 40 ta yangi tug'ilgan chaqaloq kirdi.
Diagnostik koeffitsientning samaradorligini baholash uchun III guruhni I va II guruhdagi 40 ta homila ichi infeksiyasiga chalingan, o'rtacha va og'ir darajadagi gemolitik kasalligi bor bo'lgan yangi tug'ilgan chaqaloqlar tashkil etdi.
Nazorat guruhi 30 ta sog'lom yangi tug'ilgan chaqaloqdan iborat edi. Jami 110 nafar yangi tug'ilgan chaqaloq ko'rikdan o'tkazildi.
Tadqiqot natijalari va muhokamasi. O'tkazilgan tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, tekshirilgan yangi tug'ilgan chaqaloqlar orasida 37 nafar o'g'il va 43 nafar qiz; 2-7 kunlik yoshda - 53 bola, 8-28 kun - 27 bola tashkil qildi (1-jadval).
1-jadval.
Tekshiruv guruhlarida kasal bolalarning jinsi va yoshi bo'yicha taqsimlanishi
Asosoy guruhlar Miqdori Qavat Yosh
O'g'il bolalar Qizlar 2-7 kun 8-28 kun
I guruh 40 18 22 26 14
II guruh 40 19 21 27 13
Jami 80 37 43 53 27
Barcha bemorlarning 53 tasi (67,75%) yangi tug'ilgan chaqaloqlar 2-7 kunlarda, qolgan 27 tasi (32,25%) esa 8-28 kunlarda yotqizilgan. Gemolitik kasallikka chalingan bemorlarning markaziy asab tizimi shikastlanishining davomiyligi va og'irligiga qarab taqsimlanishi 2-jadvalda keltirilgan.
2-jadval.
Tekshiruv guruhlarida kasal bolalarning kunlar va kasallik darajasiga ko'ra taqsimlanishi
Kasallikning davomiyligi Tekshiruvdan o'tgan bemorlar soni
I guruh (n=40) II guruh (n=40)
2-7 kun 26 (55,0%) 27 (57,5%)
8-28 kun 14 (45,0%) 13 (42,5%)
3-jadval.
Qabul qilingan bemorlarning kun va kasallikning og'irligi bo'yicha taqsimlanishi %
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.1 | SJIF = 7.899 www.in-academy.uz
O'g'irlik darajasi Daraja bo'yicha yangi tug'ilgan chaqaloqlar soni Yosh bo'yicha yangi tug'ilgan chaqaloqlar soni
2-7 kun 8-28 kun
O'rtacha 40 26 14
Og'ir 40 27 13
Jami 80 53 (67,75%) 27 (32,25%)
Yangi tug'ilgan chaqaloqlarning hayot kunlari va kasallikning og'irligi bo'yicha taqsimlanishi, 2 va 3-jadvallarda va 1 va 2-rasmlarda aks ettirilgan, bemorlarni kasalxonaga 2 kundan boshlab yotqizilishi markaziy asab tizimining sararlanish darajasiga bog'liq.
Rasm 1. Tekshiruvdan o'tgan kasal bolalarni qabul qilish vaqtida kasallikning davomiyligi bo'yicha taqsimlash.
Gemolitik kasallik tufayli markaziy asab tizimi perinatal zaralanishiga chalingan yangi tug'ilgan chaqaloqlar tug'ruqxonalardan kasalxonaga erta yotqizilgan bo'lib, zarurat bo'lganda ular uchun ixtisoslashtirilgan nevrologik va neyroxirurgik tibbiy yordam ham tashkillashtirilgan.
80 70 60 50 40
30 ■ Miqdori
20 ■ 2-7 kun
10 ---8-28 kun
0
O'rta daraja
é
Ws,
2.2-rasm. Qabul qilingan bemorlarni kasallikning og'irligiga qarab taqsimlash. Tekshirilayotgan bemorlardagi klinik sindromlar (%) 4-jadvalda keltirilgan. 4-jadval.
Gemolitik kasalligi bo'lgan yangi tug'ilgan chaqaloqlarda markaziy asab tizimi
shikastlanishi klinik belgilarining uchrash darajasi (%)
Yo'q. Asosiy ko'rsatkichlar I guruh (n=40) II guruh (n=40)
Abs. % Abs. %
I So'nish sindromi
1 Faol emas 19 46,0 18 43.5
2 Mushaklar tonusi pasayadi 12 28.5 15 36,0
3 Uyquchanlik 16 38.5 27 66,0
II Qo'zg'alish sindromi:
Xavotirli va qo'zg'aluvchan 9 21.0 17 41,0
Titrayotgan iyak 23 56,0 23 56,0
Oyoq-qo'llarining titrashi 15 36,0 21 51,0
Refleksning buzilishi 8 18.5 15 36,0
Mushaklarning ixtiyorsiz 6 13.5 7 16.0
harakati
III Miya ichi gipertenziya sindromi:
10 Qo'zg'aluvchanlikning 14 33.5 19 47.5
kuchayishi
11 Liqildoqning shishishi va 5 12.5 13 32.5
qattiqlashishi
12 Tez-tez qusish va qayt qilish 13 32.5 15 37.5
13 Bosh aylanasining haddan 4 10.0 4 10.0
tashqari o'sishi
IV. Mushak tonusining buzilishi:
15 Gipotonus 8 18.5 o'n bir 27.5
16 Gipertonus 10 25.0 14 35,0
V. Ko'z-motor tizimning buzilishi:
17 Gorizontal nistagm 9 21.0 12 30.0
18 Vertikal nistagm 8 20.0 11 32.5
19 Graefe simptomi 5 12.5 10 25.0
20 Ko'z g'ilayligi 4 10.0 10 25.0
Olingan ma'lumotlarga ko'ra, so'nish sindromi bilan I guruhning 19 nafarida (46,0%), II guruhning 18 nafarida (43,5%), mushak tonusining pasayishi 12 nafarida (28,5%) va 15 (36%) aniqlangan, uyquchanlik 16 (38,5%), 27 (66,0%) yangi tug'ilgan chaqaloqlarda qayd etilgan; I guruhdagi 9 (21,0%) nafar yangi tug'ilgan chaqaloqlarda qo'zg'alish kuzatildi, II guruhdagi 17 (41,0%) nafarida, jami bunday bolalar soni 26 (58,0%) tashkil qildi, iyak qaltirashi 23 (56) da qayd etilgan I, II da, 15 (36,0%), 21 (51,0%) yangi tug'ilgan chaqaloqlarda oyoq-qo'llarning
é
Ws,
titrashi, 8 (18,5%), 15 (36,0%) reflekslarning buzilishi aniqlangan, mushaklarning ixtiyorsiz harakati 6 (13,5%), 7 (16,0%) kuzatilgan.
Miya ichi gipertenziya sindromiga ko'ra, 14 (33,5%), 19 (47,5%) yangi tug'ilgan chaqaloqlarda yuqori qo'zg'aluvchanlik, 5 (12,5%), 13 (32,5%) da liqildoqning bo'rtib ketishi va qalinlashishi aniqlangan, 13 (32,5%), 15 (37,5%) bolalarda tez-tez qayt qilish va qusish kuzatildi, yangi tug'ilgan chaqaloqlarning ozchiligida bosh atrofi haddan tashqari o'sishi kuzatildi: I va II guruhlarda 4 (10,0%); mushak tonusining buzilishi qayd etilgan: 8 (18,5%), 11 (27,5%) gipotonus va 10 (25,0%), 14 (35,0%) gipertonus, shuningdek, okulomotor tizimning buzilishi aniqlangan: gorizontal nistagm 9 (21,0%), 12 (30,0%) ta bolada, 8 (20,0%), 11 (32,5%) yangi tug'ilgan chaqaloqlarda vertikal nistagm, 5 (12,5%), 10 (25,0%) bolada Graefe simptomi, ko'z g'ilayligi 4 (10,0%) tasida va mos ravishda 10 (25,0%) bolada qayd etilgan.
Yuqorida keltirilgan 4-jadvaldan xulosa qilishimiz mumkinki, gemolitik kasalligi bo'lgan yangi tug'ilgan chaqaloqlarning markaziy asab tizimining shikastlanish darajasi qanchalik og'ir bo'lsa, og'ir sindromlarga olib keladigan alomatlar paydo bo'lish ehtimoli shunchalik yuqori bo'ladi.
Bizning tadqiqotlarimizga ko'ra, klinik simptomlar tarkibida, gemolitik kasallik, markaziy asab tizimining shikastlanishi va homila ichi infektsiyasi bilan og'rigan yangi tug'ilgan chaqaloqlarning barcha guruhlarida, asab tizimida so'nish sindromi rivojlanishi bilan bolaning umumiy holati keskin yomonlashgan va giperqo'zg'aluvchanlik sindromiga o'tgan.
Quyida gemolitik kasalligi bo'lgan yangi tug'ilgan chaqaloqlarda markaziy asab tizimini neyrosonografik o'rganishning asosiy miqdoriy ko'rsatkichlari bo'yicha ma'lumotlar keltirilgan. O'rganilayotgan barcha parametrlarda perinatal miya zararlanishiga xos o'zgarishlar mavjud (5-jadval).
5-jadval.
Markaziy asab tizimini zararlanishiga chalingan yangi tug'ilgan chaqaloqlarning neyrosonografik tadqiqotlaridagi miqdoriy
ko'rsatkichlarining xususiyatlari
Yo'q. Neyrosonografiya natijalari Iguruh (n=40) II guruh (n=40)
1 Patologik o'zgarishlar 34-85% 40-100%
2 Miya to'qimalarining shishishi 9-22% 24-60%
3 Peri-ekogenlikning ortishi qorincha zonalari 10-25% 21-52%
4 Periventrikulyar leykomalasiya (PVL) 6-15% 13-33%
5 Qon tomir pulsatsiyasining kuchayishi 18-45% -
6 Ventrikulyar assimetriya 3-7,5% 5-16%
7 IPVC I (SEC) 10-25% 9-24%
8 IPVC II Art. 8-21% 3-7%
9 IPVC III Art. 2-7% 6-14%
10 IPVC IV-modda 1-3% 2-5%
11 Parenximal qon ketishi 2-5% -
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.1 | SJIF = 7.899 www.in-academy.uz
Patologiya aniqlanmadi
6-15%
Uchinchi va to'rtinchi qorinchalar, subaraxnoid bo'shliq, tiniq to'siq hajmining kattalashishi, miya likvor suyuqligi yo'llarining kengayishi aniqlangan, miya tomirlarining pulsatsiyasi qayd etilgan, I guruhda 4,7 ± 0,2, 5,2 ± 0,3, 3,9 ± 0,9 gacha. , 3, 4.7±0.1, 0.3±0.2, 0.1±0.3, 3.3±2.3, 6.4±6.5, 4.1±2.3, 3.1±4.2, 3.2±3.1 va 4.1±3.5 va II guruhda 5,9±6.0.0 gacha. 0,5,9±0,4 ml. ml, 3,2±0,2, 0,1±0,2, 0,2±0,1, 2,5±3,1, 5,8±6,0, 4,6±2,1, 3,4±4,1, 3,1±2,8, 3,9±3,1 va 4,5±3,2. Markaziy asab tizimini zararlanishiga chalingan yangi tug'ilgan chaqaloqlarning neyrosonografik tadqiqotlaridagi miqdoriy ko'rsatkichlarining xususiyatlar natijalari 5-jadvalda keltirilgan.
Xulosa. Shunday qilib, yuqorida keltirilgan klinik sindromlar va simptomlar ma'lumotlari, shuningdek instrumental tadqiqotlar ko'rsatkichlari yangi tug'ilgan chaqaloqlarda gemolitik kasallik, markaziy asab tizimiga zarar yetkazishini isbotlaydi. Homila ichi infeksiyasi keyinchalik bolaning sog'lig'iga ta'sir qilishi mumkin va agar kech tashxis qo'yilgan bo'lsa, u asoratlar va kasallikning uzoq davom etishi bilan yuzaga kelishi mumkin.
References:
1. Ворвуль А.О., Гонюкова О.В., Пономарева Н.А. Оценка эффективности профилактики иммунологического конфликта по системе резус / Неделя науки — 2018: Материалы международного форума, посвященного 80-летнему юбилею СтавГМУ. — Ставрополь: СтавГМУ, 2018. — С. 11—13.
2. Смирнова А.А., Конопляников А.Г., Караганова Е.Я. Многократные внутриутробные переливания крови при резус-сенсибилизации и тяжелых формах гемолитической болезни плода. Российский вестник акушера-гинеколога. 2021; 21(1): 61-68.
3. Савельева Г. М., Адамян Л. В., Курцер М. А., Сичинава Л. Г., Панина О. Б., Коноплянников А. Г., Тетруашвили Н. К., Михайлов А. В., Филиппов О. С. Резус-сенсибилизация. Гемолитическая болезнь плода: Клинические рекомендации (Протокол). — Письмо МЗ РФ от 18.05.2017 №15—4/10/2—3300.
4. Сирожиддинова Х.Н. Роль матерей в развитии перинатальной патологии и в формировании группы часто болеющих детей. Наука и мир Международный научный журнал 2015. - № 1 (17), Т 2. - С. 104-106.
5. Сирожиддинова Х.Н., Абдуллева М.Н. Клиническая значимость иммуномодулирующей терапии заболеваний органов дыхания у часто болеющих детей. MEDICUS Международный медицинский научный журнал, Волгоград, 2016, № 1 (7) С. 9092.
6. Токмаков К.А. и др. Гипертермия у пациентов с повреждением центральной нервной системы // Политравма. - 2017. - №. 2.
7. Турсунов И.А. и др. Цитомегаловирусная инфекция с перинатальным поражением центральной нервной системы // Экономика и социум. - 2019. - №. 12. - С. 1013-1017.
8. Усманова М.Ф., Сирожиддинова Х.Н. Сложные проблемы диагностики гемолитической болезни новорожденных детей // Евразийский журнал медицинских и естественных наук. - 14.04.2022. том 4(3)., стр 8-14.
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.1 | SJIF = 7.899 www.in-academy.uz
9. Усманова М.Ф., Сирожиддинова Х.Н. Современные подходы к определению гемолитической болезни новорожденных // Евразийский журнал медицинских и естественных наук. - 02.05.2022. том 2(4)., стр 15.
10. Ibatova Sh. M., Abdurasulov F.P., Mamutova E.S. Some aspects of diagnostics of out-of-social pneumonia in children indications for hospitalization. EPRA International Journal of Research and Development (IJRD) Volume: 6 | Issue: 4 | April 2021. P. 242-244.
11. Tanimura K., Yamada H. Maternal and neonatal screening methods for congenital cytomegalovirus infection // J. Obstet. Gynaecol. Res. 2019; 45 (3): 514-521.
12. Usmanova M.F. Sirojiddinova X.N. Actual problems of diagnosis of hemolytic disease in newborns // European International Journal of Multidisciplinary Research and Management Studies. 30.04.2022. Vol. 2 (4) on Page 282-289.
13. Usmanova M.F. Sirojiddinova X.N. Modern approaches to the detection of hemolytic disease in newborns // European International Journal of Multidisciplinary Research and Management Studies. 30.04.2022. Vol. 2 (4) on Page 274-281.
14. Tukhtaeva M.M., Usmanova M.F., Omonova G.Z., Ochilova B.S. Psychomotor changes in hypoxic lesions of the central nervous system in newborns // Eurasian journal of academic research. Volume 1 Issue 9, December 2021 ISSN 2181-2020. On page 271-275.
15. Tukhtaeva M.M., Abduxalik-Zade G.A., Burxonova D.B., Mirkomilova G.M. Clinic -anamnestic characteristic of hypoxic-ischemic encephalopathy in newborns // Eurasian journal of academic research. Volume 1 Issue 9, December 2021 ISSN 2181-2020. On page 261265.
