CC BY
143
УДК 478
A. W. Wawryniuk
GRANICA POLSKI I RUMUNII. ANALIZA WALKI Z PRZEST^PSTWAMI SKARBOWO - CELNYMI
ZA ROK 1935
Przest^pczosc graniczna, w tym przemyt towarow i ludzi, a takze nielegalne przekraczanie granicy oraz szpiegostwo, to problematyka, ktora czgsto poruszana jest w roznego rodzaju publicystyce. Z naukowego punktu widzenia malo jest opracowan z tej tematyki, a niewielka ich ilosc, przewaznie w postaci artykulow lub referatow, jest niewystarczajqca. Merytorycznej oceny przestgpstw skarbowo - celnych w 1935 r. na odcinku granicypanstwowej z Rumuniq dokonano w oparciu o dokument opracowany przez Ministerstwo Skarbu, Komendg Strazy Granicznej, zatytulowany «Walka z przestgpstwami skarbowo celnymi za rok 1935». Odnosnie Korpusu Ochrony Pogranicza dane zaczerpni^to z dwu sygnatur KOP nr 4 i 5, znajdujqcych si% w Archiwum Akt Nowych w Warszawie.
Kluczowe slowa: przemyt towarow, ludzi, nielegalne przekraczanie granicy, szpiegostwo, Straz Graniczna, Korpus Ochrony Pogranicza, Rzeczypospolita Polska, Krolestwo Rumunii, konwencja.
Aktualnosc badan. Malo znane lub nieznane fakty historyczne zawsze s^ inspiraj do badan naukowych. Nigdy tez nowe opracowania nie trac^ na aktualnosci, pod jednym jednak warunkiem, ze s^ dobrze udokumentowane. W naszej ocenie artykul spelnia podstawowe zalozenia.
Analiza ostatnich publikacji. Opracowania zwarte na ten temat nie wyst^puj^. Jednym z nielicznych jest artykul Piotra Kozlowskiego «Charakterystyka poludniowego odcinka granicy panstwowej pod wzgl^dem zagrozenia przest^pczosci^ graniczn^ w swietle materialow informacyjnych Strazy Granicznej», ktory zostal opublikowany w biuletynie. «Z historii ochrony granic».
Przedmiot i cel zadania naukowego. Przedmiotem zadania naukowego bylo ukazanie, z naukowego punktu widzenia, problematyki ochrony odcinka granicznego II Rzeczypospolitej z Krolestwem Rumunii. Zachowane akta w postaci dokumentacji opracowanej przez Ministerstwo Skarbu, Komend§ Strazy Granicznej daly mozliwosc ukazania problematyki w zakresie ochrony granic RP.
Wyklad tekstu. Przebieg granicy panstwowej pomi^dzy Rzecz^pospolit^ Polsk^ a Krolestwem Rumunii reguluje koncowy protokol delimitacyjny z dnia 17 maja 1935 r. [18].
W Konwencji z 17 maja 1935 r. zapisano sposob oznakowania granicy. Stosowny akapit tego dokumentu brzmi: «Granica mi^dzy Rzecz^pospolit^ Polsk^ a Krolestwem Rumunii oznaczona w terenie slupami zelaznymi i kopcami oraz tabliczkami zelaznymi, przytwierdzonymi na mostach przerzucanych nad wodami, stanowi^cymi granic^» [14]. W dalszej cz^sci Konwencji (art. II) opisano wygl^d slupa granicznego, ktory «oprocz godla lub pocz^tkowej litery nazwy Panstwa (...) zaopatrzony jest w numer porz^dkowy i cyframi »1927«, oznaczaj^cymi rok rozpocz^cia zaslupienia granicy» [15]. L^cznie na omawianej granicy postawiono 570 slupow glownych i 2140 slupow posrednich [21].
Istotnych informacji co do granicy panstwowej dostarcza artykul II pkt 1, 2 i 3, w ktorych opisany jest jej podzial na trzy sekcje. Sekcja I obejmowala odcinek graniczny od punktu Stoh do punktu pol^czenia si§ rzek Czeremoszu Czarnego (Ceremosul Negru) i Czeremoszu Bialego (Ceremosul Alb). Sekcja II - to cz^sc granicy, ktora byla zawarta pomi^dzy koncem I sekcji, a punktem wspolnym granic astralnych wsi polskich Horodnica, Rzezawa i Pieczarna, gminy rumunskiej Babin oraz linii srodkowej Dniestru (Nistrul). Sekcja III obejmowala cz^sc granicy zawartej mi^dzy koncem
II sekcji a ujsciem Zbrucza do Dniestru (Nistrul) [16]. Numery sekcji umieszczone byly takze, oprocz wymienionych juz cech, na znakach (slupach) granicznych.
Konwencja podaje takze dlugosci granicy Panstwowej.
Tabela і
DJugosc granicy pomi^dzy Rzeczqpospolitq Polska a Rinminia z podzialem na sekcje
L.P. Numer sekcji Dlugosc granicy panstwowej w danej sekcji
1 I 115,168 km
2 II 119,065 km
3 III 112,370 km
x Razem dlugosc granicy panstwowej 346,603 km
Zrodlo: Opracowanie wlasne na podstawie: Konwencja mi^dzy Rzeczqpospolitq Polskq a Krolestwem Rumunii, dotyczqca ochrony, konserwacji i odbudowy slupow granicznych i innych znakow sluzqcych do oznaczania linii granicznej, podpisana w Bukareszcie 17 maja 1935 r., Dz.U. 1937, nr 2, poz. 19.
Z Konwencji mi^dzynarodowej wynika, ze dlugosc granicy pomi^dzy Rzecz^pospolit^ Polsk^ a Krolestwa Rumunii wynosila 346,603 km. W 1941 r. Ministerstwo Informacji i Dokumentacji w Londynie podalo, ze jej dlugosc az do sierpnia 1939 r. wynosila (w zaokr^gleniu przyp. aut.) 347 km. i stanowila 6,3 % ogolnej dlugosci granic II RP [20,2].
Na wyzej wymienionym odcinku granicznym RP funkcjonowalo 10 przejsc, w tym 7 Urz^dow Celnych: Kozaczowka - Prigorodec, Zaleszczyki - Cristatec, Jesieniow Polny (otwarcie zawieszone) - Babin, Sniatyn-Zalucze (droga zelazna) - Grigore Gica Voda, Kaluczyn (otwarcie zamierzone) - Oraseni, Zalucze (ekspozytura urz^du celnego w Sniatynie-Zaluczu) - Va§cauti. Ponadto, poza urz^dami celnymi istnialy trzy prowizoryczne, stale punkty przejsciowe: Uscie Biskupie - Samiseni, Grodek - Vasilau et Culenti, Jablonica - Jablonita [17].
Ponizej prezentujemy jedno z przejsc na polsko - rumunskiej granicy. Nie udalo si§ ustalic daty wykonania fotografii oraz konkretnej miejscowosci, gdzie zostalo ono wykonane.
Zrodlo: Zrodlo: Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Rumunii, Relacje dwustronne w fotografii - lata 1918-39. Zdj^cie opublikowane za zgodq Ambasady R.P. Rozmowa z konsulem Piotrem Wysockim odbyta 24 XII 2012 r. [13].
Merytorycznej oceny dokonanych przest^pstw skarbowo - celnych w 1935 r. na odcinku granicy panstwowej z Rumuni^ dokonano w oparciu o dokument opracowany przez Ministerstwo Skarbu, Komend§ Strazy Granicznej, zatytulowany «Walka z przest^pstwami skarbowo celnymi za rok 1935». Sprawozdanie z gryfem «tajne!» komendant Strazy Granicznej (SG) plk Gorzechowski przesylal b^dz przedstawial w 145 egzemplarzach, ktore adresowano m.in. do: inz. Eugeniusza Kwiatkowskiego, Ministra Skarbu (egzemplarz nr 1); Kajetana Morawskiego, (egz. nr 2), Ferdynanda Switalskiego, (ezg. nr 3), Tadeusza Grodynskiego, (egz. nr 4) - wszyscy podsekretarze stanu w Ministerstwie Skarbu. Egzemplarze od nr 5 do 45 adresowano do komend i jednostek Strazy Granicznej. Pozostale sprawozdania otrzymywali mi^dzy innymi: szef oddzialu II Sztabu Glownego, dowodca Korpusu Ochrony Pogranicza, dowodcy Okr^gow Korpusu Nr I, III, IV, V, VI, VII, VIII, X, dowodca floty, szefowie Ekspozytur Oddzialu II Sztabu Glownego w Wilnie, Bydgoszczy, Katowicach i Lwowie, Minister Spraw Wewn^trznych, Komendant Glowny Policji Panstwowej, wojewodowie: warszawki, bialostocki, pomorski, poznanski, lodzki, kielecki, sl^ski, lwowski i stanislawowski, Minister Spraw Zagranicznych, Minister Przemyslu i Handlu, dyrektorzy Cel w Warszawie, Poznaniu, Myslowicach, Lwowie, dyrektorzy Izb Skarbowych, Prokuratorzy S^dow Apelacyjnego we Lwowie i Okr^gowych w Kolomyi, Lwowie, Przemyslu, Samborze, Stanislawowie i Stryju [12].
Cz^sc I analizowanego dokumentu dotyczyla zadan i organizacji Strazy Granicznej, w ktorej powoluj^c si§ na Rozporz^dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. [25,42] okreslony zostal zakres dzialania tej formacji, do ktorych w szczegolnosci zaliczono:
1) niedopuszczanie do nielegalnego przekraczania granicy i przemytnictwa towarow oraz do nielegalnego ruchu towarowego i osobowego na wodach granicznych;
2) sledzenie i ujawnianie przemytnictwa oraz innych przekroczen obowi^zuj^cych postanowien skarbowo -celnych i postanowien o granicach Panstwa;
3) strzezenie nienaruszalnosci znakow i urz^dzen granicznych;
4) wspoldzialanie z wlasciwymi organami przy wykonywaniu zarz^dzen maj^cych na celu bezpieczenstwo publiczne i zapobieganie szkodom, zagrazaj^cym interesom Panstwa;
5) wspoldzialanie z organami wojska w zakresie obrony Panstwa [26].
Straz Graniczna przy sciganiu przest^pstw skarbowo-celnych korzystala z uprawnien przewidzianych w Rozporz^dzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 23 grudnia 1927 r. o granicach Panstwa [27], daj^ce SG uprawnienia przysluguj^ce Policji Panstwowej. Ponadto posiadala prawo do uzywania broni [24].
W sklad organizacyjny Strazy Granicznej wchodzilo: 6 Inspektoratow Okr^gowych, w tym z numerem 6 [5] -Wschodnio-Malopolski Inspektorat Okr^gowy z siedzib^ we Lwowie, ktory zabezpieczal odcinek graniczny z Czechoslowaj i Rumuni^, a dlugosc chronionego odcinka wynosila 649,316 km. Na powyzszych granicach funkcjonowaly 3 Inspektoraty Graniczne, 12 Komisariatow Granicznych oraz 80 Placowek Granicznych, w ktorych sluzylo 650 oficerow i szeregowych, co dawalo sredni^ 1 zolnierz na 1 kilometr granicy. Wedlug danych pochodz^cych z omawianego opracowania, SG strzegla 240 kilometrowy odcinek granicy z Rumuni^, w sklad ktorej wchodzila, jak to okreslono, 209 kilometrowa granica naturalna, 29 kilometrowa granica zalesiona i 2 kilometrowa granica zabudowana [3]. Na powyzszych odcinkach znajdowaly si§ 3 drogi celne, 4 punkty przejsciowe i 4 drogi gospodarcze. W ci^gu doby granicy srednio przekraczaly 4 osoby [2]. W 1934 r. funkcjonariusze Strazy Granicznej
zatrzymali 234 przypadki przemytu, co stanowilo 1,4% wszystkich tego typu zdarzen na granicy strzezonej przez SG. W rok pozniej nast^pil gwaltowny wzrost przest?pczosci, a ilosc przemytu wynosila az 1199 przypadkow - 8,8 % ogolu [4] (wzrost o 412 %). Przedmiotem przemytu byly: pieprz, zapalniczki i kamienie do zapalniczek. Natomiast znacznie zmniejszyl si? przemyt sacharyny, co mialo zwi^zek z obnizeniem cen cukru w kraju. Ponadto przemycano: tyton, papierosy, spirytus czysty, wodk?, wino, artykuly spozywcze i owoce, wyroby jedwabne i futrzarskie, w niewielkich ilosciach wyroby ze skory, artykuly tekstylne i odziezowe, maszyny, aparaty oraz ich cz?sci. Pozostale towary stanowily znikom^ wielkosc przemytu [1]. Ciekawe zestawienie znajduj^ce si? w analizowanym dokumencie dotyczy pory dnia, w ktorym dokonywano przest?pstw granicznych. Otoz w dzien odnotowano 755 , a w nocy jedynie 444 przypadki. Wydaje si?, ze tego typu roznice wynikaj^ z gorzystego charakteru granicy, co z kolei powodowalo trudnosci w jej pokonywaniu w porze nocnej.
Dr Piotr Kozlowski w artykule poswi?conym tej tematyce napisal mi?dzy innymi: «Przemyt towarow z Rumunii do Polski ze wzgl?du na wyst?puj^ce roznice cenowe oraz jakosc wyrobow pochodzenia rumunskiego byl nieoplacalny. W strefie nadgranicznej po stronie polskiej wyst?powalo okresowe zapotrzebowanie na wyroby monopolowe pochodzenia rumunskiego tj. spirytus, wodk?, wina oraz tyton. Ponadto duzym zainteresowaniem w okresie mi?dzywojennym cieszyly si? luskane orzechy wloskie orazowoce poludniowe. Przemyt organizowany byl przez miejscowych Zydow, ktorzy zatrudniali jako tragarzy, bezrobotnych i malorolnych chlopow, mieszkancow okolicznych wiosek po obu stronach granicy. Specyficzn^ kategori^ przemycanego towaru z Rumunii byla bielizna tzw. «baranczuki», na ktore bylo duze zapotrzebowanie, zwlaszcza wsrod turystow przebywaj^cych w sezonie letnim w rejonie nadgranicznym. Na podstawie raportow oraz protokolow karno - skarbowych sporz^dzonych przez organa SG mozna stwierdzic, ze przemyt ten byl bardzo drobny i jednostkowy» [22, 176-177].
Tabela 1
Wartosc uj^tego przemytu w latach 1934-1935
Granica Wartosc uj?tego przemytu w zlotych % w stosunku do 1934 r.
1934 1935
Ilosc przypadkow % wszystkich przypadkow Ilosc przypadkow % wszystkich przypadkow
Polsko -rumunska 61.440 2,5 % 61.628 3,4% 0,3%
Polsko - czechoslowack a 356.380 14,2% 437.529 23,4 % 22,8 %
Granice strzezone przez SG lqcznie 2.508.272 100 1.875.191 100 -25,3%
Zrodlo: Opracowanie wlasne na podstawie: AAN, Komenda Glowna Strazy Granicznej, sygn. 35, k - 10 v.
Dane tabelaryczne informuj^, ze w 1935 roku na granicy strzezonej przez SG nast^pil znaczny, bo ponad 25 %
spadek przest?pstw zwi^zanych z przemytem. Wyj^tkiem jest tu granica z Czechoslowaj i Rumuni^. O ile przemyt
z Rumuni^, licz^c cen? towaru, utrzymywal si? na tym samym poziomie, co w 1934 r., o tyle z Czechoslowaj wzrosl
prawie o 23 %.
Zrodlo: AAN, Komenda Glowna Strazy Granicznej, sygn. 34. Granica polsko - rumunska ochraniana przez Straz Graniczna i Korpus Ochrony Pogranicza. Przemyt na terenie dzialania Strazy Granicznej.
12 wrzesnia 1924 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych wydalo rozkaz w sprawie utworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza. 17 wrzesnia Sztab Generalny WP opracowal instrukcj? dotycz^c^ tej formacji [23]. Od 1927 r. krotki odcinek granicy panstwowej z Rumuni^ na Dniestrze, W?grami oraz Slowaj az do Wisloki ochranial Korpus Ochrony Pogranicza [19]. L^czna dlugosc zabezpieczanego odcinka wynosila 107 km., a ochraniala go Brygada KOP «Podole» maj^ca swoj^ siedzib? w Czortkowie. Podlegale jej odcinki graniczne znajdowaly si? w dwoch powiatach: Barszczow, woj. tarnopolskie i Zaleszczyki (do gminy Uscie Biskupie), rowniez woj. tarnopolskie [11].
Dokonuj^c analizy dost?pnych dokumentow dotycz^cych ruchu nielegalnego przez granic? z Rumuni^, chronion^ przez KOP [6], w dziale III - «Ruch nielegalny przez granice RP z ZSRR, Litw^, Niemcami, Lotw^ i Rumuni^ w roku 1935», w punkcie 4 zapisano: «W okresie sprawozdawczym ruchu nielegalnego przez granic? z Rumuni^ na odcinku ochrony KOP nie stwierdzono» [7]. Dokumentacja podaje rowniez inn^ istotn^ informacj?, ze w okresie sprawozdawczym zaden z obywateli Rumunii nie zostal oskarzony i skazany za szpiegostwo[8]. Podobna sytuacja znalazla swoje odzwierciedlenie w sprawozdaniu za 1937 r. [9]. Jedyny problem, ktory zostal odnotowany w analizowanym dokumencie, to stan zbiegostwa z terenow poszczegolnych wojewodztw. W 1935 r. z woj. tarnopolskiego poza granice RP zbieglo 29 osob, w 1936 - 17 , a w 1937 - 5 obywateli Polski [10].
Wnioski i perspektywy nastqpnych badan. Analiza dost?pnych dokumentow archiwalnych pozwala na wyci^gniecie wniosku, ze odcinek graniczny Rzeczypospolitej Polski i Krolestwa Rumunii byl najbardziej bezpieczny. Na taki stan rzeczy mialy zapewne warunki terenowe, w ktorych wyznaczona zostala granica mi?dzypanstwowa. Szczegolnie niebezpieczne byly gory oraz duza rzeka Dniestr. Nie bez znaczenia mial rowniez fakt, ze teren ten byl dosc dobrze obsadzony kadrowo przez Straz Graniczny oraz Korpus Ochrony Pogranicza. Z uwagi na zainteresowania naukowe autora, tematyka przest?pczosci granicznej b?dzie kontynuowana w kolejnych artykulach.
LITERATURA
1. Archiwum Akt Nowych (AAN), Komenda Glowna Strazy Granicznej, sygn. 35, k - 12.
2. AAN, Komenda Glowna Strazy Granicznej, sygn. 35, k - 8 v.
3. AAN, Komenda Glowna Strazy Granicznej, sygn. 35, k - 8.
4. AAN, Komenda Glowna Strazy Granicznej, sygn. 35, k - 9 v.
5. AAN, Komenda Strazy Granicznej, Rozkaz organizacyjny nr 4, sygn. 4, k - 2.
6. AAN, Korpus Ochrony Pogranicza, sygn. 4, Raport kontrwywiadowczy, statystyka spraw szpiegowskich za rok 1935,
Warszawa 1936, k - 1.
7. AAN, Korpus Ochrony Pogranicza, sygn. 4, Raport kontrwywiadowczy, statystyka spraw szpiegowskich za rok 1935,
Warszawa 1936, k - 89 v.
8. AAN, Korpus Ochrony Pogranicza, sygn. 4, Raport kontrwywiadowczy, statystyka spraw szpiegowskich za rok 1935,
Warszawa 1936, zal. Nr 8, bp.
9. AAN, Korpus Ochrony Pogranicza, sygn. 5, Raport kontrwywiadowczy, statystyka spraw szpiegowskich za rok 1935,
Warszawa 1936, tablica 8, bp.
10. AAN, Korpus Ochrony Pogranicza, sygn. 5, Raport kontrwywiadowczy, statystyka spraw szpiegowskich za rok 1935, Warszawa 1936, k - 110 v.
11. AAN, Wykaz jednostek KOP, sygn. 1325, k - 7.
12. AAN, Komenda Glowna Strazy Granicznej, sygn. 35, k - 1, 1v, 2.
13. Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Rumunii
http://www.bukareszt.msz.gov.pl/pl/wspolpraca_dwustronna/historia_i_dyplomacja/bukareszt_ro_a_320 data pobrania (22 XII 2012).
14. Konwencja mi?dzy Rzeczqpospolitq Polskq a Krolestwem Rumunii, dotyczqca ochrony, konserwacji i odbudowy slupow granicznych i innych znakow sluzqcych do oznaczania linii granicznej, podpisana w Bukareszcie 17 maja 1935 r., Dz.U. 1937, nr 2, poz. 19.
15. Konwencja mi?dzy Rzeczqpospolitq Polskq a Krolestwem Rumunii, dotyczqca ochrony, konserwacji i odbudowy slupow granicznych i innych znakow sluzqcych do oznaczania linii granicznej, podpisana w Bukareszcie 17 maja 1935 r., Dz.U. 1937, nr 2, poz. 19, s. 29.
16. Konwencja mi?dzy Rzeczqpospolitq Polskq a Krolestwem Rumunii, dotyczqca ochrony, konserwacji i odbudowy slupow granicznych i innych znakow sluzqcych do oznaczania linii granicznej, podpisana w Bukareszcie 17 maja 1935 r., Dz.U. 1937, nr 2, poz. 19, art. II, pkt. 1, 2, 3.
17. Konwencja mi?dzy Rzeczqpospolitq Polskq a Krolestwem Rumunii, dotyczqca ulatwien w malym ruchu granicznym polsko-rumunskim, podpisana w Warszawie dnia 7 grudnia 1929 r. (ratyfikowana zgodnie z ustawq z dnia 3 lutego 1931 r.), M.P. 1932 nr 122 poz. 154.
18. Koncowy protokol delimitacyjny mi?dzy Rzeczqpospolitq Polskq a Krolestwem Rumunii, podpisany w Bukareszcie dnia 17 maja 1935 r. Dziennik Urz?dowy (Dz.U.) 1937, nr 3, poz. 27.
19. Korpus Ochrony Pogranicza [w:]
http://www.cos.strazgraniczna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=95&Itemid=104 data pobrania (22 XII 2012).
20. Maly rocznik statystyczny Polski wrzesien 1939 - czerwiec 1941, Londyn 1941, s. 2.
21. Okres mi?dzywojenny cz. 3 [w:] http://geoforum.pl/?menu=47155,47282,47283&part=2&link=wojsko-straz-graniczna-okres-miedzywojenny data pobrania (17 XII 2012).
22. P. Kozlowski, Charakterystyka poludniowego odcinka granicy panstwowej pod wzgl?dem zagrozenia przest?pczosci§ granicznq w swietle materialow sluzby informacyjnej Strazy Granicznej [w:] «Biuletyn Centralnego Osrodka Szkolenia Strazy Granicznej» 1/2006, Koszalin 2006, s. 176, 177.
23. Polskie formacje graniczne SG w Liczbach. Korpus Ochrony Pogranicza 1924 - 1939 [w:]
http://www.strazgraniczna.pl/wps/portal/tresc?WCM_GLOBAL_CONTEXT=/pl/serwis-sg/polskie_formacje_graniczne/historia/korpus-ochronny-pogranicza-1924-1939 data pobrania (22 XII 2012).
24. Rozporzqdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 lutego 1928 r. o uzyciu broni przez organa sluzby bezpieczenstwa publicznego i ochrony granic, Dz.U. 1928, nr 27, poz. 243.
25. Rozporzqdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o Strazy Granicznej, Dziennik Urz?dowy (Dz.U.) 1928, nr 37, poz. 349, s. 42.
26. Rozporzqdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o Strazy Granicznej, Dziennik Urz?dowy (Dz.U.) 1928, nr 37, poz. 349, art. 4, pkt. 1-6.
27. Rozporzqdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 23 grudnia 1927 r. o granicach Panstwa, Dz. U. 1927, nr 117, poz. 996.
ПОЛЬСЬКО-РУМУНСЬКИЙ КОРДОН. АНАЛІЗ БОРОТЬБИ З КАЗНАЧЕЙСЬКО-МИТНИМИ
ЗЛОЧИНАМИ В 1935 р.
Вавринюк А. В.
Прикордонна злочинність, а саме контрабанда товарів і людей, а також незаконний перетин кордону і шпигунство - тема, яка часто піднімається в різного роду публікаціях. З наукової точки зору є мало досліджень на цю тему, а незначна їх кількість, переважно у вигляді статей та документів, є недостатньою. Істотну оцінку казначейсько-митних злочинів у 1935 р. на відрізку державного кордону з Румунією здійснено на основі документа, розробленого Міністерством фінансів, Штабом прикордонної служби, під назвою «Боротьба з казначейсько-митними злочинами в 1935 році». Стосовно корпусу Охорони прикордонної зони дані взято з двох документів КОП під номерами 4 і 5, що знаходяться в архіві Актів Нових у Варшаві.
Ключові слова: контрабанда товарів, люди, незаконний перетин кордону, шпигунство, Прикордонна служба, Корпус охорони прикордонної зони, Річ Посполита, Королівство Румунії, конвенція.
ПОЛЬСКО-РУМЫНСКАЯ ГРАНИЦА. АНАЛИЗ БОРЬБЫ С КАЗНАЧЕЙСКО-ТАМОЖЕННЫМИ
ПРЕСТУПЛЕНИЯМИ В 1935 г.
Ваврынюк А. В.
Пограничная преступность, а именно контрабанда товаров и людей, а также незаконное пересечение границы и шпионаж - тема, которая часто поднимается в различного рода публикациях. C научной точки зрения есть мало исследований на эту тему, а незначительное их количество, преимущественно в виде статей и документов, -недостаточное. Существенная оценка казначейско-таможенных преступлений в 1935 г. на отрезке государственной границы с Румынией сделана на основе документа, разработанного Министерством финансов, Штабом пограничной службы, под названием «Борьба с казначейско-таможенными преступлениями в 1935 году». Относительно корпуса Охраны пограничной зоны данные взяты из двух документов КОП под номерами 4 и 5, которые находятся в архиве Актов Новых в Варшаве.
Ключевые слова: контрабанда товаров, люди, незаконное пересечение границы, шпионаж, Пограничная служба, Корпус охраны пограничной зоны, Речь Посполитая, Королевство Румынии, конвенция.
POLISH AND ROMANIAN BORDER. ANALYSIS OF THE FIGHT AGAINST TREASURY AND
CUSTOM CRIMES FOR 1935
WawryniukA. W.
Border crime, including the smuggling ofgoods and people, as well as illegal border crossing and espionage presents a subject that is often raised in all kinds of journalism. From a scientific point of view, there are few studies on this subject, which is insufficient since most of them are in the form of articles or papers.
The assessment of treasury and customs crimes for 1935 along the border with Romania was based on a document prepared by the Ministry of the Treasury, the Border Guard Headquarters entitled «Fighting customs and treasury crime for 1935». Regarding Border Protection Corps data taken from the two signatures of KOP 4 and 5 that are collected in the Archives of Modern Records in Warsaw.
Key words: the smuggling of goods, people, illegal border crossing, espionage, Border Guard, the Border Protection Corps, the Republic of Poland, the Kingdom of Romania, the Convention.
