CC BY
26SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 5 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
GAZLARNI NORDON KOMPONENTLARDAN TOZALASHDA ABSORBENTLARNING TANLOVCHANLIGINI VA YUTISH QOBILYATINI
YAXSHILASH
Sabina Alisher qizi Behruz Murodillo Zoirovich Saidjon
Fayziyeva To'ymurodovich Komilov Abdusalimovich
Buxoro Salomatov Buxoro muhandislik- G'aybullayev
muhandislik- Buxoro texnologiya instituti Buxoro muhandislik-
texnologiya instituti muhandislik- m_komilov@mail .ru texnologiya instituti
texnologiya instituti saidxontura@mail .ru
ANNOTATSIYA
Mazkur maqolada uglevodorodli gazlarni nordon komponentlardan tozalash usullari, qollaniladigan absorbentlar turlari, ularning xossalari, absorbent kompozitsiyalarining gazlarni tozalash chuqurligiga ta'siri yoritilgan.
Kalit so'zlar: uglevodorodli gazlar, nordon komponentlar, vodorod sulfidi, karbonil sulfidi, merkaptanlar, sulfid va disulfidlar, gazlarni tozalash.
INCREASING THE SELECTIVITY AND THE ABSORBENT CAPABILITY OF ABSORBENTS IN THE PURIFICATION OF GASES FROM
ACIDIC COMPONENTS ABSTRACT
This article presents methods for cleaning hydrocarbon gases from acidic components, the types of absorbents used, their properties, the effect of absorbent compositions on the depth of gas purification.
Keywords: hydrocarbon gases, sour components, hydrogen sulfide, carbonyl sulfide, mercaptans, sulfides and disulfides.
KIRISH
Gaz quvuruzatkichlari, kompressorlar va gazni qayta ishlash qurilmalarning me'yorda ishlashini taminlash uchun gazlarning tarkibidagi qo'shimchalar va namlikdan tozalash talab etadi.
Hozirgi vaqtda qazib olinadigan gazning (tabiiy va yoldosh neft' gazlari) katta qismi oz tarkibida nordon komponentlarni - vodorod sul'fid va karbonat angidridi qatori oltingugurtning boshqa birikmalari: karbonil sul'fidi (COS), uglerod disul'fidi (CS2), merkaptanlar (CnH2n-1 — SH), gaz kondensatidagi-sul'fidlar (R — S — R) va disul'fidlar (R — S — S — R) saqlaydi.
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 5 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
Konlarda gazlarni tayyorlashning bu kabi tizimlarini qo'llash orqali murakkab kon jihozlarini birta bazaviy konda jamlash, kichik konlarda esa ixchamlashtirilgan sxemalarni barpo etish mumkin.
Tabiiy va neft gazlarini kon va zavod miqyosida ishlov berishga qo'yilgan asosiy talab - tovar gazni va gaz sanoatining boshqa mahsulotlarini sifat ko'rsatkichlarini ta'minlash. Shu sababli gaz tarkibidagi vodorod sulfidi, karbonat angidridi, oltingugurtli organik birikmalar, azot, suv, mexanik qo'shimchalar va shu kabilarning ruxsat etilgan miqdoriga xalqaro me'yorlar o'rnatish talab etiladi.
Tabiiy va yo ldosh gazlarni H2S, C02, RSH, C0S va CS2 kabi nordon komponentlardan tozalashda sanoatda yutuvchi sifatida eng ko'p qo'llaniladigan absorbentlar etanolaminlar: monoetanolamin (MEA), dietanolamin (DEA) va N-metildietanolamin (MDEA) lar sanaladi. Odatda MEA faqatgina, neftni qayta ishlash zavodlarining tarkibida kam miqdorda C02 saqlovchi gazlarini tozalashda qo'llaniladi. Gazlar tarkibida COS va CS2 bo'lishi ular MEA bilan qaytmas reaksiyaga kirishib, katta yo'qotilishlarga sabab bo'lgani bois bu usulga muayyan cheklovlar mavjud. Gazlarni C02 dan tozalashda MEA eritmalari sezilarli korroziyaga olib kelishi mumkin. MEAning o'ziga xos bo'lgan ko'plab kamchiliklari tufayli, ushbu amin hozirgi vaqtda yangi ob'ektlarni loyihalashda amalda qo'llanilmaydi va mavjud zavodlarning aksariyati MDEA ga otkazilmoqda.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Gaz sanoatining yirik gazni qayta ishlash zavodlarida DEA gazlarni nordon komponentlardan tanlanmay tozalash uchun loyiha bo yicha qo'llaniladigan bazaviy absorbent sanaladi. Hozirgi vaqtda yurtimizdagi gazni qayta ishlash zavodlarida gazni tozalash uchun DEA ning 40 % gacha suvli eritmalari ishlatiladi. Mazkur jarayon gazlarni H2S va C02 dan talab etilgan tozalash imkonini beradi. Biroq, absorbentni qayta tiklash chog'ida issiqlik xarajatlarining ortishi DEA ning kamchiliklari sifatida namoyon bo'ladi. Gaz tozalash inshootlarida aminning yuqori to'yinganligi va haroratning ko'tarilishi tufayli DEA ning destruktiv parchalanish sodir bo'lib, uning destruktiv parchalanish darajasi yiliga taxminan 7% ni tashkil qiladi, bu esa oz navbatida eritmani vaqti-vaqti bilan almashtirish va uni vakuumli distillash orqali aralashmalardan tozalash zarurligini taqazo qiladi.
Uglevodorodli gaz xomashyolarini nordon komponentlardan tozalashda C02 ishtirokida H2S ni tanlab tozalashda (masalan, gazni chuqur qayta ishlanmasdan gaz quvurlariga uzatishda) uchlamchi amin - MDEA ishlatiladi. MDEA eritmalari MEA bilan qiyoslaganda, uning korrozion faolligining, termodestruktiv parchalanishga moyilligining va regeneratsiya uchun talab qilinadigan energiyaning kamligi va foydalanishda nordon komponentlarga to'yinganlikning yuqoriligi bilan tavsiflanadi[1].
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 5 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7
1986 yilda MDEA ilk bor Muborak gazni qayta ishlash zavodining unumdorligi 1 2 5 ming m3/soat boTgan 12-blokida Zevardi konidan kelayotgan kam oltingugurtli tabiiy gazni (0,07 % H2S, 4,1 % C02) tozalash uchun sinovdan o'tkazildi. Sinov natijalariga ko'ra tovar gazdagi C02 miqdori 50 - 55 % ga kamayganini hamda bunda, amin sirkulyatsiyasining karraligi DEA bilan solishtirganda ikki-uch baravar kamaydi. Aminning nordon gazlarga to'yinganlik darajasi DEA miqyosida 0,43 — 0,5 2 moI/moI ni tashkil etsa, MDEA miqyosida 0,42 — 0,79 mo I/mo I ga yetdi [2].
MEA o'rniga MDEA dan foydalanish neftni qayta ishlash zavodlari uchun istiqbolli sanaladi. MDEA ning asosiy afzalligi uning korrozion faolligining kamligi bo'lib, MEA ( 10 — 20 % mass.) ga nisbatan yanada ko'proq konsentrlangan eritmalardan (3 0 — 5 0%% m as s. ) foydalanish imkonini beradi. Shu bilan birga, MEA ning nordon gazlarga to'yinish darajasi 0 , 2 — 0, 3 mo I / m o I bilan cheklangan, MDEA uchun esa 0 , 5 — 0 ,6 mo I/mo I ni tashkil etadi. Bu o'z navbatida absorbentning sirkulyatsiyasi va regenereatsiyasi uchun energiya sarfini kamaytirish imkonini beradi. MEA ning o'rniga MDEA ni qo'llash evaziga bug 'iste'molini 25% ga, elektr energiyasini - 5% ga tejalib, uskunaning korroziyalanishi va qatronlanish hisobiga ifloslanishini sezilarli darajada kamaytiriladi. Absorbent sifatida MDEA qo'llanganda uning xizmat davrining oshishi amin iste'molini kamaytirishga yordam beradi. Chunki, MEA eritmasi har ikki yilda bir marta to'liq almashtirish amalga oshirilishi lozim [3].
Keyingi yillarda MDEA ning 30 % mass.li eritmalari mazkur zavodning boshqa bloklariga, boshqa zavod va qo'shimcha quvvatlarda qo'llash uchun an'anaviy absorbent o'rniga gazini tozalashda muvaffaqiyatli o'zlashtirildi. Shu o'rinda, tovar gazdagi C02 ning kamaytirilishi 20-28% darajasida (tovar gazidagi C02 ning miqdori 11,4%) amalga oshirildi [4].
Absorbent sarfini kamaytish, gazdagi nordon komponetlar miqdorini keskin pasaytirish, gazlarni tozalash chuqurligini oshirish va energiya tejamkorligiga erishish maqsadida aralash absorbent MDEA/DEA birinchi marta 1992 yilda xorijda gazni qayta ishlash zavodida sinovdan o'tkazilganda tozalangan gazning sifati DEA yordamida tozlangan gazning sifat ko'rsatkichlariga juda o'xshash bo'lib, regeneratsiya uchun bug' sarfining 15-20% ga tejash mumkinligini ko'rsatdi.
Keyinchalik 1994 yilda navbatdagu GQIZ ida MDEA/DEA dan iborat aralash absorbent qo'llanila boshlandi. Biroq, sinov-sanaot sharoitida ekspluatatsiya natijasida jihozlarning korroziyasi kuchayganligi aniqlandi. Sanoat sharoitlarini modellovchi avtoklavda o'tkazilgan tadqiqotlar aminlarning yuqori to'yinish sharoitlari va to'yingan absorbentning yuqori haroratlari (95-100 °S) da aralash absorbentlari MDEA/DEA nisbati 20/80 dan 80/20 gacha bo'lgan keng diapazonda korrozion faolligining oshishiga moyilligi borligini aniqlashga imkon berdi.
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 5 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7
NATIJALAR
Yutuvchi sifatida monoetanolamin keng qollanilishi uning yuqori reaksion qobiliyati, to'yingan eritmalarning regeneratsiyasining oddiyligi, //2 S dan tozalashning yuqori darajasiga erishish imkoniyati, narxining pastligi kabi afzalliklar bilan belgilangan. Uning kamchiliklari buglarining bosimi yuqoriligi hisoblanadi. Bu esa uning ham tozalangan gaz bilan, ham to'yingan eritma regeneratsiyasida ko'p yo'qotishlari hisoblanadi. MEA COS va CS2 bilan qaytmas reaksiyalarga kirishadi va MEA regeneratsiyasiga nisbatan ko'p issiqlik sarflanadi va hosil bolgan birikmalarni parchalash uchun ko'proq energiya talab qiladi.
Otkazilgan korrozion tadqiqotlarga asosida bu fakt metallning kristall tuzilishli sirtiy sulfidli plyonkasining amorf strukturaga o'tishi bilan uning mexanik mustahkamligini yo'qotilishi hamda oqim tezligi ortgan sohalarida xiralanishi bilan izohlandi [5]. Shu sababdan o'tkazilgan tadqiqotlarda absorbentlarning metal konstruksiyalariga korrozion tajovvuzini minimal qiymatda ushlab turish bilan gazlarni tozalsh samaradorligini oshirish maqsadida MDEA/DEA aralashmasi polietilenglikollarning metil efirlari (PGME) bilan absorbent kompozitsiyalari tayyorlandi. Eksperiment uchun turli nisbatlardagi MDEA/DEA aralashmasiga PGME turli miqdorlarda qo'shib, hosil bolgan kompozitsiyaning absorbsion xossalari tahlil qilindi. Maqbul tarkib MDEA / DEA nisbati 70-55% iga PGME miqdori 7-13% mass. oralig'ini tashkil etdi.
Sinov natijalari kompozitsion absorbent PGMEsiz aralash absorbentdan tezroq tiklanishi ko'rsatdi. Regeneratsiya uchun bir xil miqdorda bug 'berilganda, regenerirlangan amindagi qoldiq //2 S miqdori 0 , 4 — 0 , 8 g/ l ni tashkil etdi. Bu ko'rsatkich MDEA/DEA bilan solishtirganda 0 , 7 — 1 , 7 g / l ga teng. Nordon gazlarga ko'ra regeneratsiya darajasi bir xil qiymatlarda ( 0 , 8 — 1 , 0 g / l //2 S) amalga oshirish uchun bilan taklif etilayotgan kompozitsion amin MDEA/DEA aralash aminidan ~ 10% kamroq bug' talab qilishi aniqlandi. Kompozitsion tarkibli yangi absorbent yordamida tozalangan gaz sifatining tavsifiy xususiyatlari quyidagicha yaxshilandi: tozalangan gazdagi //2 S ning miqdori 1 0 — 1 7 mg/m3 o'rniga 6, 3 — 9 , 8 mg/m3 ni tashkil etdi; uning tarkibidagi ning miqdori ni tashkil qiladi.
Otkazilgan tadqiqotlarida 40 % mass. MDEA va 15 % mass. PGME dan iborat yangi selektiv absorbent olinib, yuqori oltingugurtli gazlarni (4,5 % //2 S, 5,9 % C O2) tozalashdagi samaradorligi ham tahlil qilindi. Gazli gazni qayta ishlash zavodining gaz xomashyoga ko'ra maksimal quvvati 2 00 — 2 1 0 m ing m 3/ s oat ni tashkil etuvchi liniyasida (absorberning 15/25 tarelkasidagi amin harorati mos ravishda 60-65/40-55 °C) tozalash chuqurligi //2 S ga ko'ra 7 -1 5 mg /m 3 gacha yetdi. Sinov natijalari shuni ko'rsatdiki, taklif etilayotgan yangi kompozitsion absorbent uchun absorberning
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 5 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7
yuqorigi harorati tozalash sifatiga eng katta ta'sir ko'rsatadi va u 50 °S dan oshmasligi lozim. Shu o'rinda absorber o'rta qismidagi haroratning tozalash chuqurligiga tasiri kamroq ahamiyatga ega va 80-85 °S ga yetishi mumkin (1-jadval).
Taklif etilayotgan kompozitsion absorbentdan foydalanish sof MDEA eritmasi bilan solishtirganda gazni tozalashda selektivlikni oshirishga imkon berib, gazni tozalashda tozalangan gazdagi qolgan C02 umumiy miqdorining 20-25% dan 35-40% gacha oshdi. Bu qiymatlar esa absorbentda C 02 ning eruvchanligining pasayishi bilan izohlanadi. Laboratoriyada C 0 2 ning parsial bosimi 4 , 9 dan 1 0 0 kPa gacha bo'lgan sharoitlarda 40 va 70 °S haroratlarda nordon gazlarining eruvchanligi tahlili qilindi. Tadqiqot gaz ta'minoti, bosim o'lchash va suyuqlik namunalarini olish tizimiga ega, zanglamaydigan po'latdan yasalgan, 2 5 0 s m 3 sig'imli termostatlangan hujrada amalga oshirildi.
1-jadval. Gazni MDEA yordamida tozalash jarayoni ko'rsatkichlarining hisoblangan va chin qiyamtlari (amin harorati absorberning 25/15 tarelkasida -40/60 °C)
Parametrlar Olchov birligi Ko'rsatkichlar
hisoblangan chin
Xomashyo gaz sarfi m ¿ng . m 3/ s 0 a t 215 215
gaz xomashyosidagi //2 S miqdori % 4,50 4,50
gaz xomashyosidagi C 0 2 miqdori % 5,80 5,80
Uzatilayotgan amin haroratida tovar gazdagi //2 S miqdori
40 °C mg /m 3 5 4-8
55 °C 15 17
C 0 2 ning so'nish darajasi % 38-40 40-45
Tovar gaz m ¿ng . m 3/ s 0 a t 199,0 199,0
Nordon gazdagi //2 S miqdori % 57,07 54,89
Sirkulyatsiyalanuvchi amin miqdori t/soat 410 410
Aminning to'yinuvchanligi mol/mol 0,47 0,39
Muvozanatga erishgandan so'ng, erigan gaz miqdori hajmiy (volumetric) usul yordamida aniqlandi, natijalar 2-jadvalda keltirilgan. Olingan ma'lumotlardan kelib chiqadigan bo'lsak, MDEA/DEA absorbentiga 20% mass. miqdorida metil spirtinng efirlari qo'shilishi C 0 2 ning muvozanatli eruvchanligini taxminan 10% ga kamaytiradi.
2-jadval. MDEA/DEA va MDEA/DEA+PGME absorbentlarining suvli eritmalarida C O 2 ning muvozanat eruvchanligi
I
Absorbent tarkibi Harorat, °C C02 ning parsial To'yinuvchanlik,
Uzbekistan www.scientificpr02ress.uz Page 357
I
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 5 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7
bosimi, ZcP a mol C02 / mol amin
40 % (50 % MDEA/ 50 40 5,07 0,43
% DEA) 70 4,82 0,15
40 11,97 0,57
70 11,42 0,24
40 97,84 0,72
70 97,84 0,50
40 % (50 % MDEA/50% 40 4,73 0,37
DEA) + 20 % PGME 70 5,30 0,13
40 10,65 0,48
70 10,86 0,20
40 98,90 0,66
70 98,90 0,41
MUHOKAMA
Gazlarni oltingugurtdan tozalash jarayonlarining tahliliga ko'ra monoetanolamin nordon komponenlarni saqlagan parsial bosimi 0,15 MPa dan kichik bo'lgan gazlarni tozalash uchun juda samarali absorbent bo'lib hisoblanadi. MEA-jarayon tozalanadigan gazning hatto past bosimlarida ham (0,2 MPa gacha) samaradorligini saqlab qoladi. Biroq gaz tarkibida COS va CS2 mavjud bo'lganda undan foydalanish maqsadga muvofiq emas.
DEA bug'lanishdan yo'qotilishlar MEA ga nisbatan pastroq bo'ladi hamda regeneratsiyalangan eritmaning absorbsiyaga yuqoriroq haroratda berilishiga va eritmani sovitishga xarajatlarni kamaytirishga imkon beradi. DEA qollanilishi ayniqsa yuqori bosimda, //2 S va C O2 dan tashqari merkaptan, C OS va CS2 saqlagan gazlarni tozalash uchun ayniqsa maqbuldir, chunki DEA ular bilan regeneratsiya bosqichida oson dissotsiatsiyalanadigan birikmalarni hosil qiladi.
Shu bilan birga, C OS va C O2 ning ajralishi sezilarli darajada oshadi (ayniqsa, MDEA holatida). Natijalar shuni ko'rsatdiki, MDEA va DEA ga PPZ qo'shilishi natijasida ajralish darajasi C O2 va //2 S singari seroorganik birikmalardan C OS va AS// bo'yicha ham DEA dan oshib ketadi. Kompozitsiyalarning regeneratsiya xususiyatlari DEA + PPZ misolida tahlil qilindi. Sinovlar «0 , 1 mo l //2 S/mol am in l ar gacha to'yinish holida o'tkazilib, so'ngra yutilgan //2 S eritmaning qaynash haroratida puflama azot bilan desorbsiyalandi.
Bular esa oz navbatida mavjud yoki yangi gazni qayta ishlash ob'yektlarida gazni tozalash qurilmalarida faollashtirilgan MDEA asosidagi kompozitsion absorbentlardan foydalanish istiqbollaridan darak beradi.
SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 4 I ISSUE 5 I 2023 ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7
To'yingan amin eritmalarini qayta tiklash bo'yicha amalga oshirilgan eksperimental tadqiqotlar DEA, MDEA yoki ularning aralashmasiga PGME qo'shilishi nordon gazlarning desorbsiya jarayonini tezlashtirishini tasdiqlaydi. Shunday qilib, absorbent kompozitsiyasi tarkibiga PGME 5% miqdorda qo'shilishi 60 daqiqa regeneratsiyadan keyin absorbentdagi H2S ning qoldiq miqdorini 5-7% ga, PGME 10% qo'shilganda esa 15-20% ga kamaytiradi. Shu bois gazni qayta ishlash zavodlariga tozalash qurilmalarida bu kabi kompozitsion absorbentlarni qo'llash, tozalanadigan gazga ko'ra unumdorligini oshirish va yiliga muayyan miqdorda qo'shimcha tovar gaz olish imkonini beribgina qolmay, Klaus qurilmalariga yetkazib beriladigan nordon gazning sifatini ta'minlash (nordon gazdagi H2 S miqdori 5 0 % dan ortiq) imkonini berish bilan tavsiflanadi. Ananviy absorbentlarni bu kabi yangi tarkibli kompozitsion absorbentlarga almashtirish absorbentdan foydalanish samaradorligini oshirish, regeneratsiya uchun bug 'sarfini kamaytirish, nordon gazni yoqish uchun yoqilg'i gazini kamaytirish va tovar gaz hajmini oshirishdan iborat (tovar gazidagi C02 miqdori 2 , 2 — 2 , 5 0%o ).
j - j ad™L I&saJafiaiiœajB isoles, aaisfijaasfciejari îaiMà
GM namanaJari gat wits ¡sn^pent Jar Ighj, ^ mol./g/m* J rasl ßjauüg. szJxiizi. ^avAgn ÜKiistiäsigi atiiM Qquyi-' Kcal/m11 ijûîili. Sîflj
C3 i-C, n - c. Ft - C5
1 -mumm 35,34 Les ■3,34 tes yn JjM 0,03 Lll 0,1 s 4.43 3,23 0,1: o,o3 L3J35 JJÎ30 "45J 5720,1
- -mumm 3,53 0J№ 0,13 1,11 ■3,06 0,11 0,22 4,37 0,07 aj3 ■3.-34 L3J33 H.TÎU 30ÎL3 LQlîl.l
3 - womm 3,66 ■3,53 L13 0,13 I},«. 0,10 ■121 4.24 Iff! ajo № L3JQ1 1,7« i 3032,5 10132,5
■J -mumm 50,25 iT%. Lie OJL 0,30 1,12 OJM 0,13 ■3,3: ■3,03 1,35 ■3:-3f Li,M J. "533 3464,5 um»,»
s -mumm 50,5s 4,20 1,15 tie 0,22 L11 0,09 ■3,12 ■3,32 2,31 0,07 o,;; ■3:-3f L3JM3 3315,5 L0333, L
i - womm 91,07 3,53 0^0 3,1" № ■:•.■:•:■ 0,22 ifil ■3,03 0,23 ■3.-32 L3i:i i:"553 3L03J LO:.:"..3
T-sjumm 35,35 I.Ti ■3,3-3 tes JjM 0,03 LLC ■3,17 4.43 3^3 U4 ■3.-32 13,413 J,?i3 L 7727,5
S -mumm 35.41 <J]3 ■3,33 •fS •f* Lli ■3.44 LJ13 ■3,33 1,62 MS L329J ■3.763 S 3346,5 10733,"
S -mumm 50,6; 0£5 o.ie ■3,1s ■3,03 0,07 0,11 ■3,26 3:SB UjQi ■3.-34 L3J33 H.76Î7 SI 17, S
To i liana dis an mo d s [ ï a i. x orna shj û si
NatnuiiaLar araLasbmasi »J5<4> 30ÎK •JUTS «.IS H2*<i> t,7»(J> ME«W> t,T(LÎT SLSÎÎJ
Abso rbfiir mri ii.riiLii ia dac w k !ïî-RJBîlîlm t ta r>dbi, ^t mol./s/m' J niai g.Q.JJ.i'ig. aiMtii ïMv.dçrt ihsrMtässi adûisi. Qquyi-' A'cai/fn3 ysûîiiê Mfli
Cl >-C1 JJ-£7, ir^s 11-C- CD; *2
40 % MDEA 1,52 ■3:11 0,07 ■3.-32 ■3:-31 ■3:-31 0,01 ■3:-3S ■3,0S 73,02 22,63 ■3.14 ■3,1 42,117 1,7610 526,7 "66,2
i0% DEA + 2% PPZ 2,30 ■3:13 -3.-32 -3:-33 ■3,0S -3:-3" 0,07 ■3:1S ■3,32 73,71 23,24 ■3.17 "3,1 42,03 S 1,73S2 1093,4 504, S
4Û W (TiiDE A DE A - 5000%)+ 2% PPZ 1,10 ■3:10 ■3;01 ■3,01 ■3,01 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 73,02 23,64 ■3,11 ■3,12 42,220 1,7633 S63,4 714,6
de a 1,03 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 S7 11,72 ■3,2 ; ■3,01 43,412 1.S144 222. * 1S1,2
50%DEA+1G % PGME ■3,S6 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 ats:s 12,13 ■3,21 0,07 43,423 1.S130 230,1 1S7,4
4Q% (TiIDE A DE A - 50/50 %)+7 % PGME ■3.57 ■3.-32 ■3;01 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 ■3:-33 :3,32 4S.4S ■3,2-3 3,05 3S,S50 1,62S2 23S2,6 2220,7
4Û*/iMDEA- 13 % PGME 2,17 ■3:10 ■3:03 ■3.-32 ■3,01 ■3:-31 ■3,01 ■3.-34 ■3,06 64,61 32, S3 ■3,17 ■3.37 41,022 1,7153 1454,5 121 S,6
4Q% MDEA+2 % PP7 2,21 ■3:11 ■3.-32 ■3:-31 ■3:-31 ■3:-31 0,01 ■3:-3f 0,07 72,22 23,lß ■3,15 3.2S 41,771 1,7467 10S3,2 332.6
References
7. Urunov N. S. et al. PIROKONDENSAT TARKIBINING KIMYOVIY TAHLILI //Science and Education. - 2021. - T. 2. - №. 3. - C. 32-40.
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 5 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7
8. G'aybullayev S. A. MEMBRANALI USULDA TABIIY GAZLARDAN GELIY AJRATIB OLISH //Academic research in educational sciences. - 2021. - Т. 2.
- №. 5. - С. 1594-1603.
9. Sadriddinovch S. M. et al. INFLUENCE OF THE QUANTITY OF BENZENE ON THE PERFORMANCE CHARACTERISTICS OF GASOLINE //Euro-Asia Conferences. - 2021. - Т. 4. - №. 1. - С. 188-192.
10. Gaybullayeva A. F., Sharipov M. S., Gaybullayev S. A. TABIIY GAZLARDAN GELIY OLISHNING KRIOGEN USULI //Academic research in educational sciences. - 2021. - Т. 2. - №. 4. - С. 571-579.
11. Nilufar Saydyaxyayevna Maxmudova, Saidjon Abdusalimovich G'Aybullayev TABIIY GAZLARNI VODOROD SUL'FIDIDAN TOZALASH USULLARINING TASNIFI // Scientific progress. 2021. №5.
12. Sharipov M. S., G'aybullayev S. A. TASHLAMA GAZLARNI NOAN'ANAVIY USULLARDA TOZALASH //Science and Education. - 2021. - Т. 2.
- №. 3.
13. Абдулазизов С. С. У., Шарипов М. С., Еайбуллаев С. А. МОЙ ФРАКЦИЯЛАРИНИНГ КИМЁВИЙ ТАРКИБИ ВА РЕОЛОГИК ХОССАЛАРИ //Science and Education. - 2021. - Т. 2. - №. 3.
14. Абдусалимович Г.С. ИССЛЕДОВАНИЕ ХИМИЧЕСКОГО СОСТАВА ПИРОЛИЗНОГО ДИСТИЛЛЯТА // Электронная конференция Globe. - 2021. -С. 203-209.
15. Saidjon Abdusalimovich G'Aybullayev. "TABIIY GAZLARNI ABSORBSION QURITISH JARAYONIGA TA'SIR QILUVCHI OMILLAR" Scientific progress, vol. 2, no. 4, 2021, pp. 659-668.
16.Saidjon Abdusalimovich G'Aybullayev. "TABIIY GAZLARNI UZATISH VA QAYTA ISHLASHDA GIDRATLANISHGA QARSHI KURASH" Scientific progress, vol. 2, no. 4, 2021, pp. 675-681.
17. Saidjon Abdusalimovich G'Aybullayev. "QURITUVCHI ABSORBENTLARNING QIYOSIY TAHLILI" Scientific progress, vol. 2, no. 4, 2021, pp. 649-658.
18. Zaripov, M. X. O. G. L., & G'Aybullayev, S. A. (2021). PIROLIZ KINETIKASINING MATEMATIK MODELI. Academic research in educational sciences, 2(9), 619-625.
19. Jumaev, A. V. O. G. L., & G'Aybullayev S. A. (2021). Adsоrbentlarning turlari va tasnifi. Science and Education, 2 (9), 145-154.
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 5 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
20. G'Aybullayev, S. A. (2021). MEMBRANALI USULDA TABIIY GAZLARDAN GELIY AJRATIB OLISH. Academic research in educational sciences,
2 (5), 1594-1603. doi: 10.24411/2181-1385-2021-01074
21. Raupov, B. K. O. G. L., Mavlonov, B. A., & G'Aybullayev S. A. (2021). Bitumlarning ekspluatatsion xossalari va ularni yaxshilash. Science and Education, 2 (9), 170-179.
22. Mizrobjon Xalim O'G'Li Zaripov, & Saidjon Abdusalimovich G'Aybullayev (2021). UGLEVODORODLARNING TERMIK PIROLIZI MAHSULOTLARI HOSIL BO'LISHIGA REAKSIYA SHAROITINING TA'SIRI. Academic research in educational sciences, 2 (11), 723-731.
23. Toshboyev S. O. O. G. L., & G'Aybullayev S. A. (2022). Tabiiy gazlardagi keraksiz komponentlarni gazning tovarlik xususiyatlariga ta'siri. Science and Education,
3 (3), 206-213.
24. Behruz To'Ymurodovich Salomatov, Murodillo Zoirovich Komilov, & Saidjon Abdusalimovich G'Aybullayev (2022). UGLEVODORODLI GAZLAR TARKIBIDAGI NORDON KOMPONENTLAR VA ULARNI GAZNING XOSSALARIGA TA'SIRI. Scientific progress, 3 (1), 71-78.
25. Oa3nnggHH MycTa^HM Yon Kap0M0B, Hnny^ap Hnec KH3H moKHpoBa, & Cang^OH AögycanHMOBHH FaööynnaeB (2022). nO.HHMEP.nAP CAHOATHHHHr XA.HK XY^A^HrH^A KY^^AHH^Hm ^O^ATHHHHr TA^HnH. Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS), 2 (3), 83-93.
26. Jamshidbek Alisherovich Umarov, Murodillo Zoirovich Komilov, & Saidjon Abdusalimovich G'Aybullayev (2022). GAZ KONDENASTINING TASNIFIY VA TARKIBIY TAVSIFLARI. Scientific progress, 3 (3), 593-599.
27. O'Lmas Niyoz O'G'Li Namozov, Qayum Karimovich Jumayev, & Saidjon Abdusalimovich G'Aybullayev (2022). GAZLARNI QURITISH USULLARI VA JARAYON PARAMETRLARI. Scientific progress, 3 (3), 602-611.
28. Farhod Kamolovich Davronov, Sadulla G'Aybullayevich Toshev, Ozoda Baxronovna Axmedova, & Saidjon Abdusalimovich G'Aybullayev (2022). GIDROGENLOVCHI KATALIZATORLAR MODIFIKATSIYALOVCHI QO'SHIMCHALARINING TASHUVCHILAR VA FAOL KATALIZATOR MARKAZLARI STURKTURASIGA TA'SIRI. Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS), 2 (5), 561-571.
29. Shahzodjon Hayot O'G'Li Yaxyoyev, Ozoda Baxronovna Axmedova, & Saidjon Abdusalimovich G'Aybullayev (2022). GAZLARNI GLIKOLLI QURITISH JARAYONINING ISHCHI PARAMETRLARI. Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS), 2 (5), 543-552.
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 5 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7
30. Mirshod Ismatovich Isroilov, & Saidjon Abdusalimovich G'Aybullayev (2022). Piroliz jarayonining neft-gazkimyo sanoatidagi ahamiyati. Science and Education, 3 (2), 349-358.
31. Gaybullaev S.A. ANALYSIS OF THE CONDITIONS FOR THE FORMATION OF GAS HYDRATES DURING THE TRANSPORTATION AND PROCESSING OF HYDROCARBON GAS, AND THE PREVENTION OF HYDRATE FORMATION // Universum: технические науки : электрон. научн. журн. 2022. 7(100).
