G. CHEKMAREV, V.DOLGIH
CENTRAL HEMODYNAMIC CHANGES DURING AN EXPERIMENTAL AMITRIPTYLINE POISONING
Resume: To evaluate the dynamics of heart failure after acute poisoning with various amitriptyline doses. Experiments were performed on 45 white male rats weighing 240-260 g, anesthetized with sodium thiopental (25 mg / kg). Animal left common carotid artery was cannulated and the acute amitriptyline poisoning was simulated in doses 2.5 mg / kg (I group) , 12.5 mg / kg (II group) and 62.5 mg / kg (III group ) of body weight intraperitoneally. The controls were anesthetized animals with a bandaged left common carotid artery. All animals was measured blood pressure by a direct method, an electrocardiogram and integrated rheogram with its first derivative were also recorded. Then recorded electrocardiograms were analyzed. By the rheograms were calculated following parameters: stroke index, cardiac index, and specific vascular resistance. Already in the 1st min after injection of amitriptyline in all animals there was detected a gradual slowing of the heart rate. In this case, moderate bradycardia consistently recorded throughout the experiment. Intervals PQ and QT changes were identified testifying to the development of acute poisoning with amitriptyline atrioventricular block and increasing the risk of ventricular fibrillation, which reflects the severity of poisoning. Against the background of the introduction of amitriptiln observed a dose-dependent decrease in blood pressure in the first 15 minutes of observation. Observed a dose-dependent reduction in stroke and cardiac index, starting with 1-st minute poisoning , with a maximum of decline were detected in animals treated with amitriptyline at a dose of 62.5 mg / kg. Specific peripheral vascular resistance was significantly lower at all stages. Analysis of the data suggests that changes in the central hemodynamics in acute poisoning with psychotropic drugs appear to hypovolemia, as evidenced by the decline in indicators such as MI and SI when administered toxic doses of the drug.
Keywords: acute poisoning, amitriptyline, central hemodynamics, experimental simulation
ЭОЖ 613.2+615.874.2
Р.М.ШАЙХЫНБЕКОВА, Б.А.ДЖУСИПБЕКОВА, Л.М.БАЙБОЛАТОВА, А.С.ИГИБАЕВА
С.Д.Асфендияров атындагы К,аза; ¥лтты; медицина университетi, Алматы
ЕМД1КЖЕРГ1Л1КТ1 Э С1МД1КТЕРДЕН ДАЙЫНДАЛГАН СЫГЫНДЫЛАРДЫН КЛЕТКА МЕМБРАНАСЫНАШ VITRO ЖАГДАЙДАГЫ
ЭСЕР1Н ЗЕРТТЕУ
Ма;алада ^рдел'^лд'лер туцымдасына жататын Keu6ip емд'к жергiлiктi еамд'ктерден жасалган спиртт'к сыгындыларынын, биологиялы; мембраналар кYйiне in vitro жагдайындагы эсер1 керсетлген. TYÜiHdi сездер: Полифенол,флавоноидтар,гипотония,сыгынды,осмосты; ;ысым.
Биологиелыщ жн йелердщ ^ызмет етуi барысындагы бос радикалды реакциелардыц мацызы зор. Культы жагдайда, бщ л реакциелардыц
нэтижесшдебиомембраналарыныц липидтт ^ос^абаты щ дайы жацарып отыратыны белгЫ *1+. Алайда, ^олайсыз факторлардыц эсерЫен бщ л процесстердщ ^ар^ындылыгы жогарылап, организмнщ ауруга шалдыгуына себепкер болады Клетка мембранасында э тт жататын бос радикалды реакциелар непзп клеткалыщ ферменттердщ белсендЫпн тэ мендетт, липидтердщ ас^ын тотыгуына экелт согады, нэтижесшде мембраналар, клеткалар мен щ лпалар жэне б^рт^ тас организм за^ымдалады *2,3+. Бщ л жагдайда агзаныц э зшдт шш антиоксидантты ^органыс жн йесшщ мн мкiншiлiктерi жеткттаз. Сол себепт^ организмнщ тщ ра^тылыгын жогарылату амалдарын iздестiруге байланысты зерттеу жщ мыстары э те мацызды. Осы ма^сатта табиги антиоксиданттарга жататын полифенолдардыц, соныц iшiнде флавоноидтардыц жан-жа^ты ^асиеттер1 жэне оларды алу, ^олдану жолдары галымдардьщ назарын аударып отыр *1,4,5+. Биологиелыщ белсендi заттарга жататын флаваноидтардыц кэ зi - э амдттер болып табылады. Кэ птеген дэрЫк э амдттердщ ^щ рамында белгЫ мэ лшерде полифенолды ^осылыстар болады жэне де олар сол э амдттщ шипалыщ ^асиетЫ аны^тайды *4,6+.
К^аза^стан территориесында 6000 э амдктщ тн pi э седi, олардын 400 тн pi дэстн pлi жэне халы^ медицинасында Keft6ip жасанды препараттардын орнына кенЫен ^олданылып келедi *7+. Демек, дэpiлiк э амд^ердщ ^асиеттерт толыгымен зерттеу жэне жергЫкп э сiмдiк шикiзатынан тиiмдiлiгi жогары фитопрепараттар э ндеп шыгару мэселес К^аза^стан гылымыньщ фармакологие, физиологие жэне ботаника салалары н шiн э зектi мэселелердщ бipi болып табылады *8,9+. Зерттеу жщ мысынын манаты кейбip э сiмдiктерден алынган сыгындылардын эритроциттер
мембраналарына эсерiн зерттеу. ЗЕРТТЕУ МАТЕРИАЛДАРЫ МЕН ЭД1СТЕР1 К^ойылган ма^сат пен мiндеттеpге жету н шмн in vitro жагдайында жн рпзтген тэжipибелеpде егеу|% йры^тардын эpитpоциттеpi мембранасын^Н кн йiне киiз шоцайна тамырларынан, э гейшэ п, мы^жапыра^, батпа^ а^шайыры, кн ц гipт эхинацее шэ птеpiнен алынган сыгындыларынын эритроциттер мембранасынын осмостыщ тэ зiмдiлiгiне эсерi зеpттелдi. Жануарлардан ^ан алынып, ^анньщ 1^ызыл клеткаларын бэ лiп алу н ±лн ^ан центрифугада 1000 g жылдамдыщпен 10 минут айналдырылды. Эритроциттер плазма мен данный а^ клеткаларынан бэ лiп, ^щ рамында 150 мМ NaCl, 5 мМ Nа 2 НРО 4 (рН-7.4) бар инкубацие ортасымен екi ^айтара шайылды.
Эритроцитгер хлорлы натрийдщ 0,4г/100мл концентрациелы гипотониелыщ ерiтiндiсiнде 20 мин 37°С температурада термостатта ® сталынып, осмостыщ ^ысымга тэ зiмдiлiгi белгiлi эдiспен аны^талды [10].
Na2CO3 -iiH 0,1г/100мл концентрациелы ертНДЩеП
эритроциттердщ толыщ гемолиз децгежн 100%-га багалап, ^анньщ 1^ызыл тн жршмктершщ гемолиз децгеж пайыздыщ ^атынаста есептелшдк Оптикалыщ тыгыздылыгы 540 нм тол^ын ® зындыгында т1ркелдГ Алынган нэтижелердщ арифметикалыщ орта^ кэ рсеткш орта^ квадратты^ ауыт^уы, орта^ арифметикалыщ i^aTeci есептелшт, Microsoft Excel багдарламасымен э ц делд1.
Фишер-Стьяденттщ критерий ескерiлдi, параметрлер сеымдЫп р 0.05.
ЗЕРТТЕУ НЭТИЖЕЛЕР1 МЕН ОНЫ ТАЛ^ЫЛАУ
Э с1мд1ктердщ тн рлi бэ лiктерiнен жасалган сыгындылардыц клеткалыщ мембраналар кн йше эсер1 in vitro жагдайында зерттелдi. Биомембраналардыц кн ж эритроциттердщ осмостыщ ^ысымга резистенттiгiн аны^тау ар^ылы багаланды.
Кестеде сыгындылардыц тн рлi концентрациеларыныц 0,4% NaCl ерiтiндiсiндегi эритроциттердщ осмостыщ ^ысымга тэ зiмдiлiгiне эсер1 бейнеленген.
Кесте - Э сiмдiк сыгындыларыныц эритроциттер мембраналарына эсерi (%)
Сыгындыныц атауы Сыгындыныц концентрациесы (мг рга^ зат / мл инкубацие ортасы (ИО)
0 0,25 0,5 1,25 2,5
Ки1з шоцаина 55,61 . 2,6 54,2 . 2,4 54,2 . 2,6 45,87 2,3 41,34 . 1,9
Э гейшэ п 79,07 3,8 78,8 3,7 76,4 3,6 74,13 3,4 68,13 3,1
Мыцжапыра^ 44,54 2,1 35,19 1,6 34,88 1,7 24,74 1,1 91,83 4,3
Батпа^ а^шаиыры 54,2 2,5 54,1 2,5 52,6 2,4 42,08 2,1 41,3 1,80
Кн ц пртэхинацее 54,2 2,6 50,26 2,3 44,61 2,2 42,08 2,2 40,3 1,84
Батпак а^шайыры мен эхинацее сыгындыларымен жасалган тэжiрибелерде ба^ылау н лгiсiндегi гемолиз децгеж 54,2% кэ рсеттi. Батпак а^шайырыныц жэне эхинацее сыгындыларын 0.25мг/мл
концентрациеларыныц эсерiнен гемолиз децгеж айтарлы^тай э згермедi. А^шайыр экстрак^сшщ 0.5мг/мл концентрациесындагы гемолиз дэрежеа 52,6%, ал сол концентрациедагы эхинацее сыгындысыныц эсерiнен гемолиз децгеж 44,6% рады. Сыгындылардыц концентрациеларын 1.25мг/мл арттырганда, олар эритроцит мембранасына бiрдей эсер кэ рсетiп, гемолиз дэрежеан 12%-га дейiн тэ мендеттi. Сыгындылардыц 2.5мг/мл концентрациелы ерiтiндiлерiнде
мембранат® ра^тандырушы ^асиеттерЫщ жогарылауы бай^алмады. Киiз шоцайна тамырларынан алынган спирттiк сыгындысыныц мембрана тэ зiмдiлiгiне эсерiн зерттеу нэтижеанде ба^ылау н лгiсiндегi гемолиз децгеж 55,6% К® рады. 0.25-0.5мг/мл аралыгындагы концентрациеларда экстрактЫщ елеулi
мембранат® ра^тандырушы эсер1 кэ рiнген жок, гемолиз децгеж 54,21 % жеттi. Сыгындыныц концентрациесын 0.5-1.25мг дейiн жогарылату эритроциттердщ гемолизге ® шырау дэрежесiн 10%-га, 2.5мг концентрациесыныц эсерiнен 14%-га тэ мендеттi.
Э гейшэ п сыгындысыныц мембранат® ра^тандырушы ^асиетЫ аны^тау барысындагы ба^ылау н лгiсiндегi эритроциттердщ гемолиз дэрежеа 79%-ды кэ рсеттi. Тэжiрибелер нэтижесiнде э гейшэ п экстрак^анщ эритроцит мембранасыныц резистенттiгiн жогарылату
Касиет концентрациесына байланысты бiртiндеп артатындыгы белгл болды. Э сiмдiк сыгындысыныц 0.25мг концентрациесында гемолиз децгежне эсер1 елеуаз болганымен, 0.5мг -3 %-га, 1.25мг - 5 %-га жэне 2.5мг - 11%-га дейiн тэ мендедГ
Мыцжапырак шэ бiнiи спирттiк экстрак^анщ ^асиеттерЫ ^арастырганда, ба^ылау н лпанде гемолиз кэ рсеткiшi 44,5%-га тец болды. 0.25-0.5мг концентрциеларында атаулы э амд^щ сыгындысы эритроциттер мембранасына жа^сы эсер етiп, гемолиз децгежн бiрден 9,5%-га, 1.25мг концентрациесы 19-20%-га тэ мендеттi. Алайда сыгынды концентрациесын 2.5мг дежн арттырганда гемолиз децгеж ба^ылаумен салыстырганда 2 есе э стк Демек, мыцжапырак сыгындысы кэ п мэ лшерде колданылатын болса, биологиелыщ мембраналардыц тэ зiмдiлiгiн бiршама тэ мендетiп, олардыц за^ымдалуына жол беруi мн мкiн /11,12/. Зерттелген сыгындылардыц iшiнде шоцайна, эхинацее, а^шайырдыц эритроцит мембранасыныц осмостык ^ысымга резистенттiгiн кэ теру ^абшет барлык концентрациеларда бiрдей болды.
Дорыта келгенде, зерттелген сыгындылардыц антиоксиданпъщ жэне биомембранат® ра^тандырушы Касиеттер1 эртн рлi концентрациеларда тн рлi децгейде кэ рiнедi. Сонды^тан да, б® л дэрЫк э амд^ер экстрактiлерiн клетка мембраналарыныц жэне т® тас агзаныц колайсыз факторлардыц эсерше тэ зiмдiлiгiн арттыруда олардыц тиiмдi мэ лшерiн ескере отырып пайдалануга болады.
ЭДЕБИЕТТЕР TI3IMI
1 Патологическае физиологие. Под. ред. А.Д. Адо, В.В. Новицкого.- Томск: Изд-во Том. ун-та., 1994.- 468с.
2 Girotti A.W. Lipid hydroperoxide generation, turnover and effector action in biological systems // J. Lipid Res.1998. Vol 39. Р.1529-1542.
3 Кузьменко Д.И., Лаптев Б.И. Оценка резерва липидов сыворотки крови дле перекисного окисление в динамике
окислительного стресса у крыс. //Вопросы медицинской химии. 1999. № 1. С.112-124.
4 Bohm H., Boeing H., Hempel J. e.a. Flavonols, flavone and anthocianidins as natural antioxidants of food and their possible role in
prevention of chronic deseas // Z Ernahrungswiss. 1998. Vol.37. № 2. Р. 147-63.
5 Depeint F., Gee J M, Williamson G., Johnson IT. Evidence for consistent patterns between flavonoid structures and cellular activities // Proc. Nutr Soc. 2002. Vol.61. №1. Р. 97-103.
6 Минаева В.Г. Лекарственные растение Сибири.- Новосибирск: СО, 1991.- 431с.
7 Кэ кенов М.К., Эдекенов С.М., Ра^ымов К.Д., т.б. К^аза^станнын дэрЫк э сiмдiктеpi жэне онын ^оданылуы,- А: Гылым, 1998.
- 288б.
8 Кузденбаева Р.С., Алдиерова Н.Т., Чуканова Г.Н. Перспективы применение масленых экстрактов на основе местного
лекарственного сырье дле оздоровление население, проживаящего в экологически неблагоприетных регионах // Здоровье и болезнь. 2005.№3(40). - С.68-72.
9 Арыстангалиев С.А., Рамазанов Е.Р. Казахстан э амдттерГ-А.: Гылым, 1977. - 288 б.
10 Абдрасилов Б.С. Молекулерные механизмы действие тритерпеновых гликозидов даммаранового реда на структурно-функциональное состоение мембран и клеток. - Автореф. дисс. докт. биол. наук: 14.00.31., 03.00.02. - М. - 1997. - 44 с.
11 Mennen LI., Walker R., Bennetau-Pelissero C. e.a. Risks and safety of polyphenol consumption. // J. Clin. Nutr. 2005. Vol. 81. №1. Р. 326-329.
12 Dai F., Miao Q., Zhou B., Yang L., Liu ZL. Protective effects of flavonols and their glycosides against free radical-induced oxidative hemolysis of red blood cells. // Life Sci. 2006. Vol. 78. №21. Р. 2488-2493
Р.М. ШАЙХЫНБЕКОВА, Б.А. ДЖУСИПБЕКОВА, Л.М. БАЙБОЛАТОВА, А.С. ИГИБАЕВА
ИССЛЕДОВАНИЯ ЛЕКАРСТВЕННЫХ РАСТЕНИЙ ИЗ СЕМЕЙСТВА СЛОЖНОЦВЕТНЫХ НА СОСТОЯНИЕ БИОЛОГИЧЕСКИХ МЕМБРАН В УСЛОВИЯХ INVITRO
Резюме: Даннае статье посвещена исследования воздействие спиртовых экстрактов некоторых лекарственных растений из семейства сложноцветных на состоение биологических мембран в условиех in vitro. Ключевые слова: Полифенол,флавоноиды ,гипотоние, сироп , осмотическое давление.
R.M. SHAIHIMBEKOVA, B.A. DZHUSIPBEKOVA, L.M.BAIBOLATOVA, A.S. IGIBAEVA
RESEARCH OF HERBS FROM FAMILY OF COMPLICATED HOWERS ON A CONDITION OF BIOLOGICAL MEMBRANES
IN THE CONDITIONS OF IN VITRO
Resume: There are described research's results of ethanol extracts of some medicinal plant's influence on conditions of biological membranes in vitro.
Keywords: polifenol, flavonoids,hypotonia, extracts, osmotic pressure.