CC BY
22
I
BADANIA I ROZWÖJ
dr hab. inz. Wtadystaw Harmata, prof. WATa)*, mgr inz. Anna Markowskaa), dr Jacek Pirszelb)
aWojskowa Akademia Techniczna / Military University of Technology
bWojskowy Instytut Chemii i Radiometrii / Military Institute of Chemistry and Radiometry *Autor korespondencyjny / Corresponding author: [email protected]
Dezynfekcja powierzchni „wrazliwych"
Disinfection of „Sensitive" Surfaces Дезинфекция „чувствительных" поверхностей
ABSTRAKT
Cel: Celem artykulu jest prezentacja metody dezynfekcji powierzchni materialöw papierniczych niepodatnych na procesy likwidacji skazen (tzw. powierzchni „wrazliwych") za pomocq gazowego nadtlenku wodoru.
Wprowadzenie: Likwidacja skazen jest bardzo trudnym procesem pod wzglçdem technicznym i technologicznym, gdyz powierzchnie po odkazeniu powinny bye bezpieczne dla ludzi i srodowiska. Dotyczy to glöwnie wnçtrz, aparatury, dokumentacji oraz specjalistycznego wyposazenia. Obecnie mozliwose skazenia zespolöw ratowniczych lub kontyngentöw wojskowych jest wielce prawdopodobna. Wspölczesnie stosowane technologie likwidacji skazen oparte sq o tzw. metody mokre, ktöre sq nieprzydatne do likwidacji skazen dokumentacji (materialöw papierniczych), specjalistycznego wyposazenia i elektroniki. Niezaleznie od pomocy poszkodowanym nalezy dokonae skutecznej likwidacji skazen materialöw, urzqdzen, sprzçtu i odziezy. Proces musi bye skuteczny, aby zapobiegae skazeniom wtörnym, z drugiej zas strony powinien przywröcie skazonym materialom i przedmiotom cechy uzytkowe. Jednq z mozliwosci praktycznego rozwiqzania tego problemu jest zastosowanie gazowego (waporyzowanego) nadtlenku wodoru oraz konstrukcja przewoznego urzqdzenia do likwidacji skazen.
Metodologia: Metodykç okreslenia dzialania bioböjczego gazowego nadtlenku wodoru opracowano na podstawie norm: PN-EN 13697, PN-EN 14561, PN-EN 14562. Jako substancje testowe wykorzystano grzyby drozdzopodobne (Candida albicans) i plesniowe (Aspergillus niger). Wplyw procesu likwidacji skazen na materialy papiernicze oceniano na podstawie kontroli wizualnej materialöw, jakosci znajdujqcego siç na nich pisma lub druku. Poröwnywano skany dokumentöw.
Wnioski: Rozwöj biotechnologii inspiruje procesy, ktöre mogg zastgpic technologie tradycyjne, mniej wydajne, a zarazem bardziej szkodliwe dla srodowiska naturalnego. Wraz ze wzrostem liczby tzw. „uzytkowniköw" biotechnologii, inzynierii genetycznej, mikrobiologii, biologii molekularnej itp. wzrasta takze prawdopodobienstwo wystqpienia niekontrolowanego uwolnienia do srodowiska materialu biologicznego bqdz wykorzystania go w ak-cie terrorystycznym lub kryminalnym. Istnieje zatem pilna potrzeba skutecznego i szybkiego sposobu likwidacji skazen biologicznych. Wykorzystanie nadtlenku wodoru w postaci pary, zdaniem autoröw, jest perspektywicznq metodq likwidacji skazen powierzchni niepodatnych na te procesy metodami tradycyjnymi. W badaniach uzyskano kompatybilnose materialowq dla materialöw papierniczych, powlok lakierniczych, tworzyw sztucznych, elementöw elektronicznych, optycznych oraz optoelektronicznych. Stowa kluczowe: dezynfekcja, gazowy nadtlenek wodoru Typ artykutu: doniesienie wstçpne
Przyjçty: 10.10.2016; Zrecenzowany: 07.06.2017; Opublikowany: 30.09.2017;
Autorzy wniesli rowny wklad merytoryczny w opracowanie artykulu;
Proszç cytowac: BiTP Vol. 47 Issue 3, 2017, pp. 28-44, doi: 10.12845/bitp.47.3.2017.2;
Artykul udostçpniany na licencji CC BY-NC-SA 4.0 (https://creativec0mm0ns.0rg/licenses/by-nc-sa/4.0/).
ABSTRACT
Objective: The objective of this paper is to present the methods of disinfection of so-called "sensitive" surfaces, non-susceptible to decontamination processes, using gaseous hydrogen peroxide.
Introduction: Technically and technologically, decontamination is a very difficult process, as decontaminated surfaces should be safe for use by people and environment after the process is completed. This concerns mainly rooms, devices, documentation and specialised equipment. Nowadays, rescue teams or military groups face a very high risk of contamination. The system of crisis response in our country has the means and technologies for decontamination using so-called wet methods (the active substance exists in the form of an aqueous solution or an organic mixture) which, however, are unfit for the decontamination of documents (paper materials), specialist equipment and electronics. Irrespective of the aid provided to those injured, the effective decontamination of materials, devices and clothing should also be carried out. This process has to be effective so that secondary contamination is prevented, and should also be able to restore the affected equipment and materials to their original state. One of the practical methods for dealing with this problem involves the application of gaseous (vaporised) hydrogen peroxide and the construction of a mobile decontamination device.
Methodology: The methodology for the determination of the biocidal effect of gaseous hydrogen peroxide is based on the following standards: PN-EN 13697, PN-EN 14561, PN-EN 14562. Yeast-like fungi (Candida albicans) and mould (Aspergillus niger) were used as test substances. The impact of the decontamination process on stationery was assessed through the visual inspection of the materials and the quality of their handwriting quality or print. Document scans were compared.
Conclusions: Advancements in biotechnology stimulate processes which may replace the technologies currently used as less effective and more harmful to the natural environment. Along with the increase in the number of "users" of biotechnology, genetic engineering, microbiology, molecular biology, etc., there is a greater probability that an uncontrolled release to the environment occurs or biomaterials are used for terrorist or criminal purposes. An urgent need is therefore apparent for the effective and fast eradication of bio-contaminations. The use of vaporous hydrogen peroxide appears to be a viable decontamination method for surfaces which are otherwise resistant to such processes if delivered with traditional methods. The studies revealed inter-material compatibility between stationery, varnish coatings, plastics, and electronic, optical, and optoelectronic components. Keywords: disinfection, gaseous hydrogen peroxide Type of article: short scientific report
Received: 10.10.2016; Reviewed: 07.06.2017; Published: 30.09.2017; The authors contributed equally to this article;
Please cite as: BiTP Vol. 47 Issue 3, 2017, pp. 28-44, doi: 10.12845/bitp.47.3.2017.2;
This is an open access article under the CC BY-NC-SA 4.0 license (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/).
АННОТАЦИЯ
Цель: Цель статьи - представить метод дезинфекции с помощью газового пероксида водорода бумажных материалов, нечувствительных к процессам ликвидации загрязнений (так называемые „чувствительные поверхности").
Введение: Ликвидация загрязнений является очень сложным техническим и технологическим процессом, поскольку после процесса обеззараживания поверхности должны быть безопасны для людей и окружающей среды. Это касается в основном интерьеров, аппаратуры, документации и специализированного оборудования. В настоящее время вероятность заражения спасательных команд или воинских контингентов весьма вероятна. Современные технологии обеззараживания основаны на так называемых мокрых методах, которые непригодны для удаления загрязнений документов (бумажной продукции), специализированного оборудования и электроники. Независимо от помощи пострадавшим, следует провести эффективное обеззараживание материалов, оборудования и одежды. Этот процесс должен быть эффективен для предотвращения вторичного загрязнения, а с другой стороны - должен восстановить эксплуатационные функции загрязненным материалам и объектам. Одним из возможных решений этой проблемы является использование пероксида водорода (в виде пара) и постройка мобильного устройства для удаления загрязнений.
Методология: Метод определения биоцидной активности пероксида водорода был разработан на основе стандартов: PN-EN 13697, PN-EN 14561, PN-EN 14562. В качестве тестируемых веществ были использованы дрожжеподобные (Candidaalbicans) и плесневые грибы (Aspergillus niger). Влияние процесса обеззараживания на бумажные материалы оценивали на основе визуального контроля материалов, качества написанной и напечатанной на них информации. Сравнивались сканы документов.
Выводы: Развитие биотехнологии приводит к разработке процессов, которые могут заменить традиционные технологии, менее эффективные и более вредные для окружающей среды. С увеличением количества так называемых „пользователей" биотехнологии, генетической инженерии, микробиологии, молекулярной биологии и т.д. повышается вероятность неконтролируемого выброса в окружающую среду или использование биологического материала в террористическом или преступном акте, и поэтому существует большая необходимость эффективной и быстрой ликвидации биологического загрязнения. Использование пероксида водорода в виде пара, по-видимому, является перспективным методом ликвидации загрязнений поверхностей, к которым не могут быть применены традиционные методы. В исследованиях была достигнута совместимость материалов с бумагой, лаковыми поверхностями, пластмассой, электронными, оптическими и оптоэлектронными компонентами.
Ключевые слова: дезинфекция, газовый пероксид водорода Вид статьи: предварительный отчет
Принята: 10.10.2016; Рецензирована: 07.06.2017; Опубликована: 30.09.2017; Авторы внесли одинаковый вклад в создание этой статьи;
Просим ссылаться на статью следующим образом: BiTP Vol. 47 Issue 3, 2017, pp. 28-44, doi: 10.12845/bitp.47.3.2017.2;
Настоящая статья находится в открытом доступе и распространяется в соответствии с лицензией CC BY-NC-SA 4.0 (https://creativecommons. org/licenses/by-nc-sa/4.0/).
Wprowadzenie
„Likwidacja skazen jest procesem majqcym na celu zapew-nienie bezpieczenstwa osobom, obiektom i rejonom poprzez usuniçcie z nich substancji promieniotworczych, absorpj nisz-czenie, neutralizacjç lub usuwanie srodkow biologicznych lub chemicznych skazajqcych powierzchnie lub znajdujqcych siç w ich poblizu" [1]. Jest to proces bardzo trudny i wymaga zaan-gazowania znacznych sit i srodkow oraz czasu. Z uwagi na ciq-gte wprowadzanie nowych materiatow konstrukcyjnych oraz roz-
Introduction
"Decontamination is a process aimed at ensuring the security of people, facilities and regions through the removal of radioactive substances, absorption, destruction, neutralisation or removal of biological and chemical agents which contaminate surfaces or are located nearby" [1]. It is a very difficult process, and one which requires extensive efforts and resources. Due to new construction materials and microelectronics-based solutions being constantly introduced, the
wiqzan opartych o mikroelektronikç, system ten nie nadqza za wymaganiami. Dodatkowo dochodzi koniecznosc korzystania z papierowych materialöw archiwalnych, ktöre mogq byc ska-zone nie tylko röznego rodzajami grzybami, ale i bakteriami [2]. Ma to röwniez szczegölnie istotne znaczenie dla powracajqcych kontyngentöw, ktörych cate wyposazenie powinno byc poddane procesowi dezynfekcji. We wspötczesnym swiecie wzrasta zagro-zenie terroryzmem, w tym z uzyciem patogenöw i substancji che-micznych (w tym bojowych srodköw trujqcych) [3]. Istnieje wiçc pilna potrzeba likwidacji skazen powierzchni, specjalistycznej aparatury oraz materialöw papierniczych w duzych przestrze-niach zamkniçtych. Dla tych celöw szczegölnie perspektywicz-ne okazato siç zastosowanie gazowych mieszanin odkazajqcych zamiast stosowanych do tej pory mieszanin cieklych, pian (emul-sji) czy odkazalniköw proszkowych [4]. Gazowe (waporyzowane) mieszaniny do likwidacji skazen mogq byc szczegölnie przydat-ne do likwidacji skazen konteneröw, serwerowni, wnçtrz samolo-töw, wnçtrz pojazdöw mechanicznych, pomieszczen szpitalnych (w tym sal operacyjnych) oraz innych pomieszczen, w ktörych nie jest mozliwe (lub uzasadnione) zastosowanie agresywnych mediöw ciektych oraz metod termicznych [5].
W Sitach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w przypad-ku koniecznosci prowadzenia tzw. masowej dezynfekcji (wyposazenie powracajqcego kontyngentu) wykorzystywana jest podrçczna metoda oparta o kwas nadoctowy jako czynnik bio-böjczy [5]. Skutecznosc mikrobiologiczna kwasu nadoctowego zalezna jest od pH. W srodowisku kwasnym jest ona lepsza niz w zasadowym. Skutecznosc przeciw bakteriom nietworzqcym przetrwalniköw (np. wg EN 1276) osiqgana jest przy pH 3 juz od okoto 50 ppm nawet w temperaturze +4°C w ciqgu 5 minut. Dla osiqgniçcia tej samej skutecznosci bakterioböjczej przy pH 8 konieczne jest stçzenie 300 ppm [5]. Roztwory kwasu nadoctowego o stçzeniu powyzej 5% uwazane sq za niebezpieczne. W dezynfekcji zazwyczaj wykorzystywane sq roztwory o stç-zeniu od 5 do 15%, wiçc sq one niebezpieczne dla cztowieka. Odpornosc urzqdzen skonstruowanych z metali lub tworzyw sztucznych podczas ich odkazania za pomocq kwasu nadoctowego, jak i innych systemöw opierajqcych siç na kwasach/za-sadach, jest uzalezniona od wartosci pH uzywanego roztworu.
W czasie badan nad opracowaniem nowych technologii de-kontaminacji zwröcono uwagç na wlasciwosci bioböjcze i utle-niajqce gazowego nadtlenku wodoru - GNW (tzw. waporyzowa-nego nadtlenku wodoru). Wlasciwosci bioböjcze i utleniajqce wodnych roztworöw nadtlenku wodoru oraz nadtlenköw nieorga-nicznych i organicznych, o röznej zawartosci substancji czynnej byty i sq wykorzystywane w procesach odkazania i dezynfekcji.
Choc nieznany jest doktadny mechanizm dziatania bioböjcze-go nadtlenku wodoru, to najprawdopodobniej rodniki hydroksy-lowe wchodzq w reakcjç z najistotniejszymi elementami sklado-wymi komörki, prowadzqc do jej zniszczenia [6, 7]. Podobnie jak w przypadku innych substancji bioböjczych najwyzszq odpornosc na dziatanie gazowego nadtlenku wodoru wykazujq spory bakte-ryjne (szczegölnie spory Bacillus stearothermophilus). W przeci-wienstwie do ciektej formy roztworöw nadtlenku wodoru gazowy nadtlenek jest sporoböjczy juz przy znacznie nizszych stçzeniach.
Dezynfekcja za pomocq waporyzowanego nadtlenku wodoru to proces „suchy", w ktörym wykorzystuje siç znacznie nizsze
system is unable to keep up with the requirements. In addition, there is a need for using paper archival materials which might be contaminated not only with various fungi but bacteria as well [2]. This is especially important also for returning levies whose entire equipment should be disinfected. Nowadays, we face an increasing threat of terrorism, including with the use of pathogens and chemical substances (including chemical warfare agents) [3]. Therefore, there is a pressing need for the decontamination of surfaces, specialist equipment and stationery in large enclosed areas. With these purposes in mind, a model which seems to be particularly promising is the one utilising gaseous disinfecting mixtures instead of the mixtures of liquids, foams (emulsions) and powder disinfectants [4]. Gaseous (vaporised) mixtures for decontamination can be especially useful for the decontamination of containers, server rooms, aircraft interiors, mechanical vehicle interiors, hospital rooms (including operating theatres) and other rooms, in which it is impossible (or justified) to use aggressive liquid media and thermal methods [5].
The Armed Forces of the Republic of Poland, whenever it is needed to conduct so-called mass disinfection (of the equipment of returning levies), use a convenient method based on peracetic acid acting as a biocide [5]. The effectiveness of peracetic acid depends on pH and is higher in an acidic environment than in an alkaline one. It is effective against non-spore-forming bacteria (e.g. according to EN 1276) starting from a pH of 3 at a concentration of around 50 ppm, even at +4°C in 5 minutes. To achieve the same antibacterial effect at a pH of 8, concentration must be increased to 300 ppm [5]. Any solution of peracetic acid with a concentration of more than 5% is considered dangerous. Disinfection usually uses solutions with concentrations of 5 to 15%, i.e. hazardous to human health. The resistance of all devices made of metals or plastics, when disinfected with peracetic acid, similarly to all systems based on acids/bases, depends on the pH of the solution.
When investigating new contamination technologies, the biocidal and oxidising properties of gaseous hydrogen peroxide (GHP), also referred to as vaporised hydrogen peroxide, were noted. The biocidal and oxidising properties of aqueous solutions of hydrogen peroxide and inorganic and organic peroxides, with various active substance content, were and are still used in disinfection processes.
Although the exact mechanism of the biocidal activity of hydrogen peroxide is unknown, most probably hydroxyl radicals react with the crucial cell components, resulting in its destruction [6, 7]. As is the case with other biocides, bacterial spores (Bacillus stearothermophilus in particular) display the highest resistance to the activity of gaseous hydrogen peroxide. Unlike liquid forms of hydrogen peroxide solutions, gaseous hydrogen peroxide is sporicidal at much lower concentrations.
Disinfection utilising vaporised hydrogen peroxide is a "dry" process which uses much lower concentrations of the active substance than in the case of methods employing aqueous solutions of active substances (i.e. chlorine compounds, quaternary ammonium compounds, and organic and inorganic
stçzenia substancji czynnej niz w przypadku metod bazujqcych na wodnych roztworach substancji czynnych (tj. zwiqzki chlorowe, czwartorzçdowane zwiqzki amoniowe, nadtlenki organiczne i nieorganiczne). Podczas procesu nie nastçpuje kondensacja pary wodnej z nadtlenkiem wodoru, ktory w roztworach wodnych wykazuje silne dziatanie korozyjne. Niskie stçzenie bio-bojcze i gazowa forma nadtlenku wodoru decydujq o wyjqtkowej kompatybilnosci materiatowej metody suchej dekontaminacji. Metoda ta jest bezpieczna dla wiçkszosci materiatow konstruk-cyjnych i umozliwia odkazanie wyposazenia znajdujqcego siç w pomieszczeniu, w tym: sprzçtu elektronicznego, pomiarowe-go, optoelektronicznego, medycznego itp. oraz dla srodowiska, co stanowi istotne novum w technologii odkazania „wrazliwego" sprzçtu elektronicznego, gdyz dotychczas nie byto takiej metody.
Technologia „suchej" dezynfekcji nadtlenkiem wodoru sto-sowana jest juz od ponad 10 lat w roznych gatçziach przemystu, gtownie w procesach dezynfekcji w stuzbie zdrowia. Systemy umozliwiajqce prowadzenie „suchej" dezynfekcji produkowane sq przez firmy amerykanskie Steris i Bioquell [7, 8, 9].
Z analizy dostçpnych danych literaturowych wynika, ze wa-poryzowany nadtlenek wodoru, ze wzglçdu na swoje wtasciwo-sci utleniajqce, moze bye rowniez wykorzystany do unieszko-dliwiania patogenow chorobotworczych, grzybow, bojowych srodkow trujqcych i innych substancji toksycznych [9, 10, 11, 12].
Badanie skutecznosci dezynfekcji za pomocg gazowego nadtlenku wodoru
Badania przeprowadzono w Laboratorium Badawczo-Roz-wojowym Przedsi^biorstwa Innowacyjno-Wdrozeniowego „IMPULS". Metodyk? okreslenia dziatania biobojczego gazowego nadtlenku wodoru opracowano na podstawie norm: PN-EN 13697, PN-EN 14561, PN-EN 14562.
Sprawdzenie skutecznosci dezynfekcji
Po przeprowadzeniu procedury dezynfekcji nosniki podda-wane byty nast^pujqcym dziataniom:
1) Wysianie mikroorganizmow z nosnikow w odpowiednim podtozu (ptynnym lub statym); jednoczesnie przeprowa-dzane byty proby dodatnia i ujemna: dodatnia z uzyciem nosnika niepoddawanego dziataniu czynnikow bioboj-czych, ujemna - bez dodawania mikroorganizmow do nosnika;
2) Inkubacja;
3) Liczenie powstatych kolonii mikroorganizmow.
Warunki inkubacji przedstawiono ponizej:
- Candida albicans ATCC 10231: 30±1 °C, 48 h, pozywka PS,
- Aspergillus nigerATCC 16404: 30±1°C, 72 h, pozywka PS.
Aparatura
W celu okreslenia skutecznosci dziatania biobojczego gazowego nadtlenku wodoru (GNW) zaprojektowano i wykonano instalacjç doswiadczalnq (ryc. 1).
peroxides). There is no vapor concentration with hydrogen peroxide which is highly corrosive in aqueous solutions. The low biocidal concentration and gaseous form of hydrogen peroxide translate into the excellent material compatibility of the dry decontamination method. This method is safe for most construction materials and facilitates the disinfection of equipment located in rooms, including: electronic, measurement, optoelectronic and medical equipment, etc., as well as for the environment, which is a notable novelty in the technology of disinfecting "sensitive" electronic devices, as previously there was no such method.
The dry "hydrogen peroxide" disinfection technology has been used for more than 10 years in various industrial fields, mainly in disinfection in healthcare. Systems which makes it possible to conduct "dry" disinfection are manufactured by the American Steris and Bioquell [7, 8, 9].
When analysing the data available in the literature, one can draw a conclusion that vaporised hydrogen peroxide, due to its oxidising properties, can also be used to neutralise pathogens, fungi, chemical warfare agents and other toxic substances [9, 10, 11, 12].
Determining the efficiency of disinfection using gaseous hydrogen peroxide
The tests were conducted at the Research & Development Laboratory of the "IMPULS" Innovation and Implementation Enterprise. The methods of determining the biocidal activity of gaseous hydrogen peroxide were determined based on the following standards: PN-EN 13697, PN-EN 14561, PN-EN 14562.
Evaluating disinfection efficiency
After conducting the disinfection procedure, the carriers were subjected to the following:
1) Introducing microorganisms from carriers into an appropriate (liquid or solid) medium; simultaneously conducing negative and positive tests: positive using a medium not subjected to biocides, and negative without the addition of any microorganism to the carrier;
2) Incubation;
3) Counting the developed microorganism colonies. The incubation conditions are presented below:
- Candida albicans ATCC 10231: 30±1°C, 48 h, PS culture medium,
- Aspergillus niger ATCC 16404: 30±1°C, 72 h, PS culture medium.
Apparatus
An experimental installation was designed and executed to determine the efficiency of gaseous hydrogen peroxide (GHP) (fig. 1).
filtr w^glowy/ carbon filter
C0~10 ppm
komora/ chamber
T, RH Co=1000 ppm
T I-
reg.J
Peristaltic pump
zbiornik/ tank
H2O2
odparowalnik/ vaporiser
T I
nagrzewnica/heater
reg. 10-100%
dmuchawa/ blower
.kataJiZator z fjltre'm1/.
■Catalyst filter-
osuszacz/ dehumidifier
T
T
T
Rycina 1. Schemat stanowiska do badan [13] Figure 1. Diagram of the test set-up [13]
Wyniki badan mikrobiologicznych
Wyniki badan skutecznosci dezynfekcji przedstawiono w ta-belach 1-2 [13].
The results of microbial tests
The results of disinfection efficiency tests are presented in tables 1-2 [13].
Tabela 1. Wyniki badan dziatania biobojczego GNW na grzyby drozdzopodobne [13] Table 1. Biocidal action of vaporised hydrogen peroxide on yeast-like fungi [13]
Szczep/Strain Wilgotnosc wzgl^dna* [%]/ Relative humidity* [%] Temperatura [°C]/ Temperature [°C] St^zenie GNW [ppm]/ GHP concentration [ppm] Czas [min]/ Time [min] Wzrost**/ Growth**
30-69 21 150 90 +++
31-70 21 250 60 +++
29-71 22 250 90 ...
30-81 22 400 15 ++++
Candida albicans ATCC 10231 30-82 21 400 25 +
30-81 22 400 30 ...
30-86 22 1000 15 +
31-92 22 2000 15 ...
- - 0 0 ++++
Tabela 2. Wyniki badan dziatania biobojczego GNW na grzyby plesniowe [13] Table 2. Biocidal action of vaporised hydrogen peroxide on moulds [13]
Szczep/Strain Wilgotnosc wzgl^dna* [%]/ Relative humidity* [%] Temperatura [ Temperature °C]/ [°c] St^zenie GNW [ppm]/ GHP concentration [ppm] Czas [min]/ Time [min] Wzrost**/ Growth**
30-70 21 150 90 +++
31-70 21 250 60 +++
30-71 22 250 90 ...
30-81 22 400 15 ++++
Aspergillus niger ATCC 16404 30-82 21 400 25 +
30-81 22 400 30 ...
30-87 22 1000 15 +
31-91 22 2000 15 ...
- - 0 0 ++++
* Wilgotnosc wzgl^dna rosnie w trakcie cyklu dezynfekcji ze wzgl^du na stosowanie wodnych roztworow ** Wzrost mikroorganizmow przedstawiony jest w postaci:
— brak wzrostu
+ niewielki wzrost
++ sredni wzrost
+++ umiarkowany wzrost ++++ silny wzrost
* Relative humidity increases over the course of the disinfection cycle due to the use of aqueous solutions ** Microorganism growth is presented as:
— no growth
+ slight growth
++ average growth
+++ moderate growth
++++ strong growth
Badania kompatybilnosci materiatowej
Badania kompatybilnosci materiatowej przeprowadzono w Laboratorium Rozpoznania i Likwidacji Skazen Wojskowego Instytutu Chemii i Radiometrii w Warszawie (pracownia sprz^-tu, srodköw i technologii likwidacji skazen).
Badania przeprowadzono w warunkach:
- st^zenia gazowego H2O2 na poziomie 1000 ppm, kon-trolowanego wewnqtrz komory badawczej za pomocq czujniköw;
- temperatury 50°C, kontrolowanej wewnqtrz komory badawczej za pomocq czujniköw;
- wilgotnosci na poziomie 20% RH, kontrolowanej we-wnqtrz komory badawczej za pomocq czujniköw;
- ok. trzydziestoprocentowego roztworu nadtlenku wo-doru w wodzie (perhydrol) - POCH S.A.
Czas procesu wynosit 60 minut, z czego 30 minut przezna-czono na oddziatywanie czynnika aktywnego, a kolejne 30 minut na wygrzewanie pröbek w temperaturze 50°C w celu usuni^cia zaabsorbowanego nadtlenku wodoru.
Ocena probek papieru
Pröbki papieru przed i po procesie likwidacji skazen ocenia-no na podstawie zmian barwy za pomocq skanera Epson Perfection V370 Photo. Cate dokumenty skanowano z rozdzielczosciq 800 dpi - z 48-bitowym rozröznianiem koloröw. Fragmenty tek-stu (obrazu) skanowano z rozdzielczosciq 2400 dpi - z 24-bito-wym rozröznianiem koloröw. Natomiast pröbki z ksiqzki skano-wane byty z rozdzielczosciq 4800 dpi. Przed procesem i w jego trakcie pröbki papieru wazono.
Material compatibility tests
Material compatibility tests were conducted in the Reconnaissance and Decontamination Laboratory of the Military Institute of Chemistry and Radiometry (decontamination equipment, measures and technology laboratory).
The tests were conducted in the following environment:
- the concentration of gaseous H2O2 of 1000 ppm, controlled inside the test chamber with sensors;
- temperature of 50°C, controlled inside the test chamber with sensors;
- humidity of 20% RH, controlled inside the test chamber with sensors;
- approx. 30-percent solution of hydrogen peroxide in water (perhydrol) - POCH S.A.
The process time was 60 minutes, of which 30 minutes were reserved for the active agent, and the remaining 30 minutes for the heating of samples at 50°C in order to remove any hydrogen peroxide absorbed.
Evaluation of the paper sample
Paper samples before and after the decontamination process were evaluated on the basis of colour change, using the Epson Perfection V370 Photo scanner. Entire documents were scanned at a resolution of 800 dpi and 48-bit colour depth. Text (image) fragments were scanned at a resolution of 2400 dpi and 24-bit colour depth. Book samples were scanned at a resolution of 4800 dpi. Before and during the process, the samples were weighed.
Badanie obejmowato nast^pujqce materiaty papierowe:
- kartki z ksiqzki A.A. Lur'e, Sorbenty i khromatogragiche-skie nositeli (spravochnik), wydawnictwo Khimija, Moskwa 1972;
- map? (uktad wspötrz^dnych z 1954 r.);
- papier biaty HP „Home&Office" o gramaturze 80 g/m2 do drukarek kolorowych;
- papier biaty „speed" 80 g/m2 do ksero i drukarek lase-rowych;
- papier z brulionu A4 z lat 80. XX w. z zapisem atramen-tem, dtugopisem i otowkiem.
Probki materiaku z ksi^zki
The test included the following paper materials:
- sheets of paper from the book: A.A. Lur'e, Sorbenty i khro-matogragicheskie nositeli (spravochnik), Khimija, Moscow 1972;
- a map (a coordinate system from 1954);
- HP "Home&Office" white paper with a grammage of 80 g/m2 for colour printers;
- white "speed" 80 g/m2 paper for photocopiers and laser printers;
- A4 notebook paper from the 1980s with inscriptions by ink, pen and pencil.
Book material samples
b1
* s »i«
I»
Ii
¿Ii
Bs* lis
18 f S 2.9
i s> =
II
a es
es ¡a
а i m \
8 * ° « Ssi I
«'S, | • ü" 1
1 £ я 1
жясп» Q 6
8 * >S 14
I "И!
I i i
¿ilflllflSs £
№ 8881 I
-----.1- . ! м ■
UOlMA^piM
«.ff SS
оо oeoeis
24 g's'ss'eeiV:
ее о
й- к
>11
.«If
■ >=
¡ц :4i
S SiS
s^glglpi^^Ni
ä и а» § ;f Xх = 2- = г 2
iiflüIillll'iL^
IS3sEiS.I'lgi?g|g>
s"iü
Я
s 1 Ig SSÜs
2 ss]
I "f* w | £ l 5 с 5 С
3 ^ » »
ИГ
'Si
В £ X * о 5 s »__
;311л Mi
Niifii31
—•< _ - Si»*
2 5 8 S3 "q 1 = i ^iipi-ü
е-
s ? «
¡«1-м i
¡.l'il-iil l
¡¡ 8 pi: <5 = 2 4 ■ 2 3 i -sxjlrtis *> v.
JsMflVlf
s
i Я
3 l
kl 17. Жидкие иониты
В качестве жидких нонпобмеиннков применяют высокомолекулярные вещества — полиэлектролиты, нерастворимые в поде, но хорошо растворимые в углеводородные растворителях, например и бензоле или гексане. Обычно нсвользуют 5—40%-иые растворы в бензоле. Применяют-
ся жидкие иончты для экстракции и очистки поно» и ионных комплексов (например для извлечения урана, тория, плутония; для очистки азотной и серной кислот и т. п.). Жидкие поняты применяются также в колоночной, тонкослойной и бумажной хроматографии, при этом ионит закрепляют на целлюлозе, фтор-пластике кол-Ф нли другом инертном носителе — см. Cerrai Е., Chromatographic Review» (Amsterdam), в. 129 (1964).
s> nn. Марми титл M t l'l .л-rfvoro. ят.ль Активны, груша. Dmhii обменная СМШМТЬ MB H.iH'aJtit-иаиомнмО rlwnew. <» а Днмнн— Растмрн-ность ■ 1«. 1U50.. . " ' хенения. •С
Mi-ми/л ttt fit
s.'i f! 4 5-6 Ambelite [R t H. США] LA-I LA2 LA-3 (XLA-3)» XE-204 Ambcrlitc p.A. |Strva. ФРГ] LA-1 p.A.. LA-2 p.A. -NH - NH. =N =NH 2.5-2.7 2.6—2.8 2.8- 3.0 2.1-2.3 2 2—2 3 2.3-2 '.Ь 351—393 353-:« 340-:«0 370—|(И 36V-380 345—365 ООО 882 72 18 15-20 <2 ~10 107 179
7 a 9 Ati.ruat 336 |GM. США Prinicne JMT |Огй. Япония! TNOA (Trioctylamiiw) 1 IFIuV.t. Шмшрмя| =N 354 \ijt
10 j DEHP |S<rvi, ФРГ| -PH(0|0ll |
Примечания. I. Температура замерзания ниже —80°С. 2. Основность выше, чем у ноинта .Vt I. 4. ЭМ. 5—в. Выеокоочишенные сорта (АС) ионитов Nb I и 2; вытек сорта St 5 прекращен. 7. Хлорид трикап-
рнлнлмонометиламмония. 9 Три-«-октнламин, 19. .Жидкий катионнт. дн-2-этнлгексилфосфорнан кислота нли дин «ооктилфесфат. Рекомендуется использовать в виде 10%-кого раствора в гексане. ■
Rycina 2. Skany stron: bl - po procesie likwidacji skazen; kl - probka kontrolna Figure 2. The scans of pages:b1 -afterdecontamination; kl - controlsample Zrodlo: Opracowanie wlasne. Source: Own elaboration.
18. Макропористые (макроретикуляриые) смолы — МП
Смолы, структура которых характеризуется наличием истинных пор надмолекулярного размера 200—3400 (до Ю5) А, удельная поверхность пор примерно 25—70 м2!г. От обычных смол с неирерывно-гелевой структурой отличаются повышенной механической прочностью и высокой устойчивостью к «органическому отравлению» (падение емкости поглощения смол в результате необменного поглощения крупных органических ионов, например гуматов), По сравению со смолами непрерышю-гелевой структуры МП-смолы сильнее набухают и имеют несколько лучшие кинетические характеристики {особенно в среде органических растворитеелй), а также значительно большую каталитическую активность. Емкость поглощения па единицу объема у МП-смол несколько меньше, чем у обычных смол того же класса.
17. Жидкие иониты
В качестве жидких ионообмешшков применяют высокомолекулярные вещества — полиэлектролиты, нерастворимые в воде, но хорошо растворимые в углеводородных растворителях, например в бензоле или гексане. Обычно используют 5—40%-ные растворы в бензоле. Применяют-
Rycina 3. Skany stron: b1.1 - po procesie likwidacji skazen; k1.1 - probka kontrolna rozdzielczosc skanowania 4800 dpi
Figure 3. The scans of pages: b1.1 - after decontamination; k1.1 - control sample Scanned at 4800 dpi Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
1,64 1,63 1,62 1,61 1,6 1,59 1,58 1,57
-ksi^zka b1/ book b1 - kontrolna/ control sample
przed badaniem/ before the test
po badaniu/ after the test (30m in H202)
po wygrzaniu/ after heating (10 min)
po wygrzaniu/ after heating (20 min)
po wygrzaniu/ after heating (30 min)
po wygrzaniu/ after heating (60 min)
1,56 -
Rycina 4. Zmiana masy papieru po procesie likwidacji skazen i suszeniu Figure 4. The change of paper mass after decontamination and drying Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Z analizy wizualnej skanow stron z ksiqzki z rozdzielczo-sciq 800 i 4800 dpi nie stwierdza si? zmian koloru czcionki i papieru.
No changes in font and paper colour are identified after a visual analysis of ink printer printout scans with resolutions of 800 and 4800 dpi.
Probki materiatu z mapy
Map material samples
Rycina 5. Skany mapy: b1 - po procesie likwidacji skazen; kl - pröbka kontrolna Figure 5. The scans of pages: bl - after decontamination; kl - control sample Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
bl.l
ow/wes w7eîkï
/ ÍPGR) 392.0 Я
Rycina 6. Skany mapy: bl.l - po procesie likwidacji skazen; kl.l - probka kontrolna. rozdzielczosc skanowania 4800 dpi Figure 6. The scans of pages: bl.l - after decontamination; kl.l - control sample. Scanned at 4800 dpi Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
3,0 2,8 2,6 o> 2,4
(Л
[Л
! 2,2 'S
¡ 2,0 1,8 1,6
mapa b1/ map b1 kontrolna/ control sample
przed badaniem/ before the test
po badaniu/ after the test (30min H202)
po wygrzaniu/ after heating (10 min)
po wygrzaniu/ after heating (20 min)
po wygrzaniu/ after heating (30 min)
po wygrzaniu/ after heating (60 min)
Rycina 7. Zmiana masy papieru po procesie likwidacji skazen i suszeniu Figure 7. The change of paper mass after decontamination and drying Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Z analizy wizualnej skanow mapy z rozdzielczosciq 800 i 4800 dpi nie stwierdza siç zmian koloru czcionki, papieru oraz koloru warstwic.
No changes in font colour, paper and contour line colour are identified after a visual analysis of map scans with resolutions of 800 and 4800 dpi.
Papier biaty HP „Home&Office" o gramaturze HP "Home&Office" white paper with a grammage of
80 g/m2 do drukarek kolorowych 80 g/m2 for colour printers
bl.l kl.l
Rycina 8. Skany stron: bl.l - po procesie likwidacji skazen; kl.l - probka kontrolna. Rozdzielczosc skanowania 2400 dpi Figure 8. The scans of pages: bl.l - after decontamination; kl.l - control sample. Scanned at 2400 dpi Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
5,22 5,20 5,18 5,16
та
(Л
M 5,14
SE
"та
$ 5,12 E
5,10 5,08
-papier do drukarek kolorowych b1/ paper
for color printers b1 - kontrolna/ control sample
przed badaniem/ before the test
po badaniu/ after the po wygrzaniu/ after test (30min ^02) heating (10 min)
po wygrzaniu/ after heating (20 min)
po wygrzaniu/ after heating (30 min)
po wygrzaniu/ after heating (60 min)
Rycina 9. Zmiana masy papieru po procesie likwidacji skazen i suszeniu Figure 9. The change of paper mass after decontamination and drying Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Z analizy wizualnej skanow wydruku z drukarki atramen- No changes in photo, font and paper colour are identified
towej z rozdzielczosciq 800 i 2400 dpi nie stwierdza siç zmian after a visual analysis of ink printer printout scans with resolu-koloru zdjçc, czcionki i papieru. tions of 800 and 2400 dpi.
Papier biaty „speed" 80 g/m2 do ksero i drukarek laserowych
White "speed" 80 g/m2 paper for photocopiers and laser printers;
Rycina 10. Skany stron: bl.l - po procesie likwidacji skazen; kl.l - probkakontrolna.Rozdzielczosc skanowania2400dpi Figure 10. The scans of pages: bl.l - after decontamination; kl.l - control sample. Scanned at 2400 dpi Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
before the test test (30min H202) heating (10 min) heating (20 min) heating (30 min) heating (60 min)
Rycina 11. Zmiana masy papieru po procesie likwidacji skazen i suszeniu Figure 11. The change of paper mass after decontamination and drying Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Z analizy wizualnej skanow wydruku z drukarki laserowej z rozdzielczosciq 800 i 2400 dpi nie stwierdza siç zmian koloru zdjçc, czcionki i papieru.
No changes in photo, font and paper colour were identified in a visual analysis of laser printer printout scans with resolutions of 800 and 2400 dpi.
Papier z brulionu A4 - lata 80. XX w. A4 notebook paper from the 1980s
Pismo dtugopisem Pen handwriting
— _ • -.1 -H U —1— Li J — -1-4-4—1 _1_ _I_ —f—1—
r 4 ■OA y— - -J U*. uu — ■u -- ■^f/ti u - -ct j «.uy f. 4 * / r
Uie/cuAi^M'at » U<H a ta 6 if, V. ttf i ri Ü& tu t 9/0 - ¿SOU* «i
r
/ -p &M — 0 MJ <2X 7 .u J if I — oeis Ut IS. t-U a. <' *? luxe M U
UO te fU>OUl<i — M) ja (a. 6a tt Uct ¿a L> 1 'V
z& V ft c / äU i ** M « J- It UJ. ?/ o'eu t M _ ee .¿t e'Y C I t
1_ J, oAe-uxi'eit^a Mto-e e V< J„ t<-> 'uJ Gtiict o ee- III a ii. r r V
j ua J <a u u/ U let / a __J VtU U > ■o — -i u a Ut > i tu -tt ¿b tit ia a. ¿u eil he, ^tta f i^tcc zc
/ Ut Ciu
■U ■f \JU Ui a, u, tci V itc i- f* Of ye. ii, 5/? <u, t* S-f ^ua
/ <f /
| £tk id el i Mx i'i/U'c ? a fct a. u ex. M Y M if, J
! —
kl.1
\ 1 I -4
a r4 i/ JT £ i>/ —,
—! I (A nJ u -- 3
— — ?> t<u CJ JM- 4 aa /a u 'V it* ¿u e> ■> tu /»let'f'ttJ C^r £
— \..... ■ ■ - • [
UMMl n jUi vi Hi kö rift & - c — y ' * u- Aj -4
Ai at. te? u '9 H iit An A >>1 Cut f 'Si Cf itf/Otrifrt
/ — /
— 1 -... J
r ? 0,1) Sj 'Run et ■>h r/ /7Ci
— tu. - - 7 — —i— J. — / - - —
r — 'Vi £ f / - —
itLU /'h r/r flf tez — if Wt b C - -S> /3 tOUJ /eeO^tu ft i A^y. 7
- — — ■
fad 'flu A etiXtjuxa Hf *7 J<
/u ■YOU, a<7 A ia 1 StMi /Ifi - -/Jtr
- /
rtt u. u e<f It f/.AJA fr. er S tri Lottie fM. 'Jic Ut So t f /JcttiA Oma - if
1™ ..... / — ■ u - —H
~4 H f ■fa Mt A —\r if/U f AtLtfl A .t fu. 7 -A— ¿a UtJ uti L7 toyott^ttt'-^
/ <°1 f— > Jy./Mttyuuu / i — CiL ¿a rcM t y / •
4— hv Ttf ciao ¿AieMu 4J. fj | yu-tu- w XJJLiO I 1 ;.-.Ll j
'fi / ¿UÖXjUi 7i UHK^ L
4— /eidM. o.i.'(l a* at cu UL t< O ceA, '£1>1 H //K'/yayy.
Rycina 12. Skany stron: b1.1 - po procesie likwidacji skazen; k1.1 - probka kontrolna. Rozdzielczosc skanowania 2400 dpi Figure 12. The scans of pages: b1.1 - after decontamination; k1.1 - control sample. Scanned at 2400 dpi Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Pismo otowkiem Pencil handwriting
— - ( g n D Z V 5 n 4 —a 3 3 f- J - ft f t K .--- i—■!—f— —-\ ¥ t-% -- U £ en.. 4—' — — 4 _ № -j— —I—— tW'" tu 7 r,! i- J f,
r i -T — — (f. II M _ 9 7 r '4 — —~ — t
—p H- - H q — — n 1 -f (i t ¥ v, — _ J —-
-— -4- 4— — I —- - -5 -oc/ n ■J_ f 1 j «.i ■ Z - — '— & - --- y _ — —» H- it —Ht t^-jg-fr t- - - —
1 / CL 1 , ■ /tit i/t \ff * V l $ Ji^ : J < — * at hr ■ M v1 a i - A s F - * ✓ t i' K — —
4— F p i4 -y i— p p a u P _ 2 } 4 Hi — c UZ - — i*. 1—f- k— ,— ** B L- a h — u U- - —L
r f— 11 *t C-.1 r I'. r _ r h r p PP - F — i_ t . -f I )
kl.1
— - 5 \J< ^-JLtt* a ^ r ^o'J« ; r
Y f Vtj Oi A* ¿¿C. J 0 o/i > ■t/ <■ d ./0 A it
1 >' V 4
■»H r> of k tfi'«/ £1 ;k ► c-ji'Vt /f h (3 Lj r - m f \-tt> m fAoU a
4 V i-/ J <■ i* t/ - 1' w'vO 3 iref gje i 4 ...
?
J! „ n ■
i A f / /
- _ e A n tw t-ttic/ M 1-."
— -4-t-i - ■ -a C/ — / V
— / i- r
oLL (e>U t«, A« V tf* Sj'fl r/t-OiJ-iflJ / c. A
1 t F /
P £>it i -4 (.-WtyJ^fj ✓ ««I - 0 r*
- > /
» * . kH Q.'»» i c C si J? HpH*- t-L-
H- ... ' r ■f ■ _p —
Rycina 13. Skany stron: b1.1 - po procesie likwidacji skazen; k1.1 - probka kontrolna. Rozdzielczosc skanowania 2400 dpi Figure 13. The scans of pages: b1.1 - after decontamination; k1.1 - control sample. Scanned at 2400 dpi Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Pismo piorem atramentowym Fountain pen handwriting
¿t .и * ¿óoí' J / fe ?оШсе/< ff fi / Гаг -i ''fO¿ f _
/
fáJa^ve Ли' _ ua íu di •л 4. их'ft Vi 1 ta ш '■а С?
»¿/o
A uta» а/ * tfaAu^ut, w Яа Г 1Л» г. <* 'A fe- M го Asc
f _Li. 1 1J_L_
■J— м. Л teUuaat A» m ил К, (е., иг > i V/etu-a". » lo- JA á 9-«в
ас J / /
Г 9/ ¿a i *o yU КЬ i* челиимМ go- ли tA Id oeóüa -
Г 7 V f T . 1 1 ! i .
s'oU-bu'k LjLjJLÍ .'С ><ы f Mt'e с Sffi * »A >4 ut л л» ¿ít*
ей' /е^ий Л et 17 Vi >S) # t ¿/CUSA Y* ff/M с ra MA
л ил \«t Ои. u't м ал A ■ 1 i:: e / 4 ÍC í für tO"6<tLuu'<rreU
M Ir ala Y« au uc bu iQ / tu w л •et !ЛА « 'y- y t t к,
> 7 /
Ей* te с* <LU ut Í Ун ft* tu У fju и fete jU. 9 r« Ус' г 'лиы
— Тыапуи, Sí / ¿
- •F лиц м и Г- 1! / — н-
t * t Ж iwébJcrti i Й ( /ее* te. ( и я ¿í »
1 ' у
i/ß -OÍHl IL. -/ff* -ПС CJf — <ut \ егл. Л Vi У •а г - ut и V г Ж o- ы.
/ /
14ft "i (A и/ UUJ '-U л yrü ■ í 14 fi 'jOJA ti •»if f л ta,
— -4— ■- - _ —(— -4-
_ be. * olutf y i-ioici ta — í * '.Ф в/ íV
FT — — — 4- — — — ■ — -
kl.1
1 1 - -4 — — —1 ——
С i t*> tu и fu M } / ai ш ч ft' 4 Г-
f ли. lit it Jit ей - cu *** (t* и JO» t - tf
f 7 f
/St Luit гвы. _ <¿ r V ГЛ J Zt if
_ h — L i
r л ( tiiObUJMr MiM i»oí •i a -A ■ Я4 — л - 1 MM и —
jhAtUouu. f tí rttt * A С h et /7Р г nu'é-**<'& щ »
— t.L —— i 1 М
* <7' Irl Y ЛМ ил • i. «f *t> ée
/Ja J fttH/ A* AAfCU Ufi f^/i- Г Ut t JA V- Г tí
/
MiO<Uу f 4/ ir "9 f.i h и Л * / * f, 9- ь * У 0¿9 С/ ¿у ел 1
mildtu sfoUou^ULyc, i*. fJ< y l*c l¿¿ /г О / л Ш9Л 4,6
в
rSifúLLLU. f л
М- — _ L - — h- h- i ■—— — — -- t и г —и. f-
Rycina 14. Skany stron: b1.1 - po procesie likwidacji skazen; k1.1 - probka kontrolna. Rozdzielczosc skanowania 2400 dpi Figure 14. The scans of pages: b1.1 - after decontamination; k1.1 - control sample. Scanned at 2400 dpi Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
$ 4,14 E
4,12 4,10
b1 - dtugopis/ b1 - pen b2 - otowek/ b2 - pencil b3 - atrament/ b3 - ink kontrolna/ control sample
przed badaniem/ before the test
po badaniu/ after the po wygrzaniu/ after test (30min H202) baking (10 min)
po wygrzaniu/ after baking (20 min)
po wygrzaniu/ after baking (30 min)
po wygrzaniu/ after baking (60 min)
Rycina 15. Zmiana masy papieru po procesie i suszeniu Figure 15. The change of paper mass after the process and drying Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Z analizy wizualnej skanow materiatu papierniczego z bru-lionu, z pismem wykonanym dtugopisem, piorem i otowkiem z rozdzielczosciq 800 i 2400 dpi nie stwierdza si? zmian koloru pisma i papieru.
Podsumowanie
Opisana metoda dezynfekcji jest perspektywiczna i mozliwa do wykorzystania z dobrq skutecznosciq do likwidacji skazen duzych pomieszczen, aparatury, wyposazenia oraz dokumen-tacji, w tym materiatow archiwalnych.
Wtasciwy dobor temperatury i st?zenia GNW byt niezb?d-ny, aby uniknqc kondensacji jego par oraz pary wodnej. Ten warunek, wraz z obnizeniem temperatury, ograniczat najwyz-sze st?zenie GNW, jakie mogto byc zastosowane w danej tem-peraturze. Im wyzsza temperatura, tym wyzsze st?zenie GNW mogto byc zastosowane, by proces dezynfekcji przebiegat szybciej.
Wnioski
1. Wystarczajqcq skutecznosc procesu dezynfekcji uzy-skano dla st?zenia GNW 1000 ppm przy czasie trwania procesu na poziomie 30 minut oraz w temperaturze 50°C - niezaleznie od czynnika skazajqcego.
2. W powyzszych warunkach proces nie wptywa destruk-cyjnie na materiaty papiernicze.
3. W dalszych badaniach nalezy sprawdzic kompatybilnosc materiatowq GNW z uktadami elektronicznymi, materia-tami optycznymi, tworzywami sztucznymi i wyrobami wtokienniczymi.
GNW - gazowy nadtlenek wodoru
No changes in handwriting and paper colour are identified after a visual analysis of scans of a paper material from a handbook with pen, fountain pen and pencil handwriting, with resolutions of 800 and 2400 dpi.
Summary
The described disinfection method is promising and can be used with high efficiency to decontaminate large rooms, apparatus, equipment and documents, including archival materials.
The correct selection of temperature and GHP concentration was necessary to avoid the condensation of its vapour and steam. This condition, along with the restriction of temperature, limited the maximum concentration of the GHP which could have been used at a given temperature. The higher the temperature, the higher the concentration of GHP which can be used to accelerate the disinfection process.
Conclusions
1. Sufficient effectiveness of the disinfection process was obtained for a GHP concentration of 1000 ppm, for process time of 30 minutes and temperature of 50°C - irrespective of the contaminant.
2. The aforementioned conditions ensure that the process has no destructive impact on stationery.
3. Subsequent research should evaluate the material compatibility of GHP with electronic systems, optical materials, plastics and textile products.
GHP - gaseous hydrogen peroxide
Literatura/Literature
[1] Obrona przed bronig masowego razenia w operacjach potgczo-nych DD/3.8(A), Ministerstwo Obrony Narodowej, Centrum Doktryn i Szkolenia Sit Zbrojnych Szkol. 869/2013.
[2] Ksigzek J., Oddziafywanie mikroflory bytujqcej w materiatach archi-walnych na organizm ludzki, „Archiwista Polski", 2007, 1, 43-51.
[3] Special Report on Use of Chemical Weapons in Damascus Suburbs In Eastern Gotas Violation Documentation Center in Syria 22 August 2013, http://www.vdc-sy.info/index.php/en/reports//chemi-caldamascussuburbs, [dostçp: 02.09.2016].
[4] Harmata W., Ktosowicz S., Chatupczak M., Pçpczyska M., Fediuk W., Dezynfekcja za pomocq par nadtlenku wodoru, „Przem. Chem." 2013, 92, 5, 698-704.
[5] Harmata W., Ktosowicz S., Witczak M., Pirszel J., Fediuk W., Likwida-cja skazen powierzchni„wrazliwych", BiTP Vol. 38 Issue 2, pp. 73-87.
[6] McDonnell G., Russel A.D., Antiseptics and disinfectants. Activity, action and resistance, "Clin. Micro. Rev." 1999, 12, 147-179.
[7] McAnoy A.M., Sait M., Pantelidis S., Establishment of a Vaporous Hydrogen Peroxide Bio-Decontamination Capability, Human Protection Performance Division Defence Science and Technology Organisation DSTO-TR-1994.
[8] Wagner G.W., Procell L.R., Sorrick D.C., Lawson G.E., Wells C.M., Reynolds Ch.M., Ringelberg D.B, Foley K.L., Lumetta g.J., Blanchard D. L. Jr., Weather Hydrogen Peroxide-Based Decontamination of CBRN Contaminants, "Ind. Eng. Chem. Res." 2010, 49, 3099-3105.
[9] McAnoy A.M., Sait M., Pantelidis S., Establishment of a Vaporous Hydrogen Peroxide Bio-Decontamination Capability, Human Protection Performance Division DSTO (Defence Science and Technology Organisation) Australia 2007.
[10] Patent US, Vaporized hydrogen peroxide decontamination adjustment mode (wo/2006/046993 vaporized hydrogen peroxide concentration detector), hhtp://www.faqs.org/patents/app/20080267818 [dost^p: 04.2014].
[11] Wagner G.W., Sorrick D.C., Procell L.R., Decontamination of VX, GD, and HD on surface using modified vaporized hydrogen peroxide, "Lang-muir" 2007, 23, 1178-1186.
[12] Wagner G.W., Sorrick D.C., Procell L.R, Brickhouse M.D., McVey I.F., Shwartz L.I., Modified Vaporized Hydrogen Peroxide (mVHP®) Decontamination of Vx, GD and HD, 9th CBW Protection Symposium, May 2007.
[13] Harmata W., Ktosowicz S., Chatupczak M., Pepczynska M., Fediuk W., Dezynfekcja za pomocq par nadtlenku wodoru, „Przem. Chem." 2013, 92, 5, 1000-1006.
DR HAB. INZ. WtADYStAW HARMATA - w roku 1978 ukonczyt studia na Wydziale Chemii i Fizyki Technicznej Wojskowej Akademii Tech-nicznej w Warszawie. Jest profesorem na Wydziale Nowych Techno-logii i Chemii WAT; specjalnosc - likwidacja skazen, ochrona przed skazeniami.
MGR. INZ. ANNA MARKOWSKA - w roku 2016 ukonczyta studia na Wydziale Nowych Technologii i Chemii Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. Oficer Wojsk Chemicznych; specjalnosc - ochrona przed skazeniami.
DR JACEK PIRSZEL - w roku 1990 ukonczyt studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu Marii Curie Sktodowskiej w Lublinie. Jest doktorem nauk biologicznych i adiunktem w Wojskowym Instytucie Chemii i Ra-diometrii. Specjalnosc - technologie likwidacji skazen, toksykologia oraz analityka chemiczna, ze szczegolnym uwzgl^dnieniem analizy chromatograficznej bojowych srodkow trujqcych i toksyn naturalne-go pochodzenia.
WtADYStAW HARMATA, PH.D. ENG.- graduated in 1978 from the Faculty of Chemistry and Technical Physics, Military University of Technology in Warsaw. He is a professor at the Faculty of Chemistry and New Technologies MUT; specialty - decontamination and protection against contamination.
ANNA MARKOWSKA, M.SC. ENG. - graduated in 2016 at from Faculty of Chemistry and New Technologies, Military University of Technology in Warsaw. An officer in chemical corps; specialty - protection against contamination.
JACEK PIRSZEL, PH.D. - graduated in 1990 from the Faculty of Chemistry, Maria Curie-Sktodowska University in Lublin. Is a doctor of biological sciences and a lecturer at the Military Institute of Chemistry and Radiometry. Specialty - decontamination technologies, toxicology and chemical analysis, including in particular the chromatographic analysis of chemical warfare agents and natural toxins.
Artykut zostat przettumaczony ze srodkow MNiSW w ramach zadania: Stworzenie anglojçzycznych wersji oryginalnych ar-tykutow naukowych wydawanych w kwartalniku „BiTP. Bezpieczenstwo i Technika Pozarnicza" - typ zadania: stworzenie anglojçzycznych wersji wydawanych publikacji finansowane w ramach umowy 935/P-DUN/2016 ze srodkow Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyzszego przeznaczonych na dziatalnosc upowszechniajgcg naukç.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyzszego
