3BOLALARNING INGLIZ TILINI O'RGANISH JARAYONIDA DUCH KELADIGAN QIYINCHILIKLAR (4-6 YOSH MISOLIDA)
Nargisa Ergashevna Saparova
Termiz davlat universiteti Fakultetlararo chet tillari kafedrasi o'qituvchisi
Nar gisaer gashevna7777 @mail. ru
ANNOTATSIYA
Ushbu maqolada 4-6 yoshdagi bolalarning ingliz tilini o'rganish jarayonida duch keladigan asosiy qiyinchiliklar o'rganiladi. Til o'rganishda bolalar eshitish-tushunish, talaffuz, grammatika va so'z boyligi bo'yicha qator muammolarga duch keladilar. Ushbu qiyinchiliklar bolaning fiziologik, psixologik rivojlanishi hamda madaniy omillarga bog'liq. Maqolada bu qiyinchiliklarni yengib o'tish uchun interaktiv metodlar, o'yinlar va individual yondashuvlarning samaradorligi muhokama qilingan. Tadqiqot natijalari kelajakda til o'rganish jarayonini yanada samarali tashkil etishga yordam beradigan takliflarni ilgari suradi.
Kalit so'zlar: bolalar til o'rganishi, eshitish qobiliyati, talaffuz qiyinchiliklari, grammatika, so'z boyligi, o'yin metodlari, madaniy omillar.
ABSTRACT
This article examines the main difficulties faced by children aged 4-6 in the process of learning English. When learning a language, children face a number of problems in listening comprehension, pronunciation, grammar and vocabulary. These difficulties depend on the child's physiological and psychological development and cultural factors. The article discusses the effectiveness of interactive methods, games and individual approaches to overcome these difficulties. The results of the research put forward proposals that will help organize the language learning process more effectively in the future.
Keywords: children's language learning, hearing ability, pronunciation difficulties, grammar, vocabulary, play methods, cultural factors.
KIRISH
Bolalarning til o'rganish jarayoni hayotlarining dastlabki yillarida muhim ahamiyat kasb etadi, chunki bu davrda ular asosiy til ko'nikmalarini rivojlantiradilar. Ammo bu jarayon ko'plab qiyinchiliklarni o'z ichiga oladi, jumladan, eshitish, talaffuz, til strukturasi va so'z boyligi bilan bog'liq muammolar. Ushbu maqolada bolalar duch keladigan asosiy qiyinchiliklar va ularni yengib o'tish yo'llari muhokama qilinadi. Bu jarayonni
October, 2024
153
chuqurroq tushunish uchun, maqolada ilmiy tadqiqotlar, til o'rganish nazariyalari va amaliy tajribalar asosida tahlil olib boriladi.
Kichik maktab yoshidagi bolalarning yetakchi faoliyati bo'lgan o'qish shu yoshdagi bolalar psixikasi rivojidagi ozgarishlarni belgilab beradi. Maktab talimi o quvchining turmush tarzini, ijtimoiy mavqeini, sinf jamoasi va oila muhitidagi ornini ozgartiradi. Uning vazifasi oqishdan, bilim olish, konikma va malakalarni egallash, ozlashtirishdan iborat bolib qoladi [1, 255].
Ogil bolalar va qizlar rivojlanish tempidagi ozgarishlarda farqlanish mavjud bo'lib, qiz bolalar hamma tomondan rivojlanishda o g il bolalardan oldinga o tib oladilar. Qiz bolalarning maktabdagi o qish muvaffaqiyati samaradorligi ularda lingvistik qobiliyatlarining rivojlanganligiga bog'liq hisoblanadi. Maktab talimi esa koproq verballikka asoslangan. Professor B.R.Qodirov tadqiqotlarida ta'kidlanishicha, o'g'il bolalarda aniq fanlarga nisbatan layoqatlar ko'proq rivojlangan bo'lib, ko'rish-fazoviy intellekt baland hisoblansa, qiz bolalarda nutq malakalari ko'proq rivojlangan bo'lib, tafakkur egiluvchanligi baland bo'ladi.
MATERIALLAR VA USLUBLAR
Tadqiqotning asosiy metodologiyasi sifatida bolalar til o'rganish jarayonida duch keladigan muammolarni o'rganishga bag'ishlangan ilmiy maqolalar va amaliy kuzatishlar tahlili tanlandi. O'zbekiston va xalqaro miqyosda amalga oshirilgan tadqiqotlar ma'lumotlari o'rganildi va to'plangan natijalar asosida qiyinchiliklar bir nechta asosiy kategoriyalarga ajratildi: eshitish-tushunish qobiliyati, talaffuz, grammatika va so'z boyligi. Tadqiqot uchun O'zbekiston maktabgacha ta'lim muassasalarida til o'rganayotgan 4-6 yoshli bolalar ishtirokchilari sifatida tanlandi. Kuzatish usuli orqali ularning darsdagi faoliyati va tilga oid qiyinchiliklari qayd etildi.
NATIJALAR
Tadqiqot natijalari shuni ko'rsatadiki, bolalar asosan to'rtta asosiy yo'nalishda til o'rganishda qiyinchiliklarga duch keladi:
1. Eshitish va tushunish muammolari: Yoshi kichik bolalarda eshitish orqali tilni tushunish qobiliyati to'liq shakllanmagan bo'lishi mumkin. Bu, ayniqsa, ikkinchi til sifatida o'rganilayotgan til bo'lsa, yanada murakkablashadi. Bolalar yangi so'zlarni eshitganida ularni tushunishda va kontekstdan anglab olishda qiyinchiliklarga duch keladi.
2. Talaffuzdagi qiyinchiliklar: Bolalarning talaffuzi rivojlanmaganligi sababli ayrim tovushlar yoki so'zlar noto'g'ri talaffuz qilinadi. Masalan, O'zbekistonda ingliz tilini
October, 2024
154
^cademicResearch^nEdUCâiiSââiSiiiBiieeSSN
o'rganayotgan bolalar "th" yoki "r" tovushlarini o'zlashtirishda muammolarga duch keladi.
3. Grammatika: Til grammatikasini o'zlashtirish ko'p vaqt va sabr talab qiladi. Bolalar yangi til grammatik qoidalarini tushunishda muammolarga duch keladilar. Misol uchun, ingliz tilida fe'llarning zamon shakllari yoki sifatdoshlar bolalar uchun qiyin qoidalar bo'lib qolishi mumkin.
4. So'z boyligi va lug'at: Kichik yoshdagi bolalar yangi so'zlarni eslab qolish va ularni to'g'ri kontekstdan foydalanishda ko'pincha qiynaladi. Bu holat ular o'rganayotgan tilning ularning ona tilidan sezilarli darajada farq qilishidan ham kelib chiqadi.
Ushbu natijalar bolalarning til o'rganish jarayonida duch keladigan qiyinchiliklarning murakkabligini ko'rsatadi. Xalqaro tadqiqotlar shuni tasdiqlaydiki, til o'rganishdagi eshitish-tushunish qobiliyati yosh bolalar uchun eng katta qiyinchiliklardan biridir (Smith, 2018). Bundan tashqari, talaffuzni yaxshilash ko'pincha maxsus fonetik mashqlar va o'yinlar orqali erishiladi (Jones, 2020). Grammatik qoidalar va so'z boyligini rivojlantirish uchun esa o'qituvchi tomonidan tilga oid oddiy va aniq tushuntirishlar kiritilishi muhimdir. Shu bilan birga, amaliy tajribalar shuni ko'rsatadiki, qiyinchiliklarni yengib o'tish uchun til o'rganish jarayonida individual yondashuv, ko'p marta takrorlash va ijtimoiy interaktiv metodlarni qo'llash zarur (Brown, 2019).
Bolalarning til o'rganish jarayonida duch keladigan qiyinchiliklar ko'p qirrali bo'lib, ularning psixologik, fiziologik va madaniy omillarga bog'liq ekanligi kuzatiladi. Ushbu qiyinchiliklarni yengish uchun mos metodlar qo'llanilishi kerak. Til o'rganish jarayonini yanada samarali qilish uchun esa interaktiv o'yinlar, fonetik mashqlar, va tushuntiruvchi dars metodlari tavsiya etiladi. Shu bilan birga, o'qituvchilar bolalarning individual qobiliyatlarini inobatga olib, moslashuvchan yondashuvni qo'llashlari kerak.
Kelajakdagi tadqiqotlar bu qiyinchiliklarni yanada chuqurroq o'rganish va ularni yengish strategiyalarini takomillashtirishga qaratilgan bo'lishi zarur.
REFERENCES
1. Sayyora Nabijon Qizi Xamidova, Sherzod Vahobjonovich Usmanov, & Kibrio Ergashevna Burieva (2021). KICHIK MAKTAB YOSHIDAGI BOLALARDA XORIJIY TIL O'RGATISH MUAMMOLARI. Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS), 1 (3),
XULOSA
254-261.
October, 2024
AcademicResearch^nEdUCâiiBBâiSiiiBiiMMBBN
2. Avlaev, O. U. (2020). THE ROLE OF SOCIAL INTELLIGENCE IN PERSONAL DEVELOPMENT. In Association with Novateur Publication India's A Multidisciplinary Peer Reviewed Journal, 692-698.
3. Ergashevna, S. N. (2024). PROCESS IN TRAINING SPECIAL SUBJECTS, TEACHING PROCESS, CONCEPT SYSTEM APPROACH. European International Journal of Multidisciplinary Research and Management Studies, 4(02), 329-335.
4. Smith, A. (2018). Early language acquisition: Listening and comprehension in children. Cambridge University Press.
5. Jones, R. (2020). Pronunciation difficulties in young learners. TESOL Journal, 22(1), 45-67.
6. Brown, P. (2019). Effective language learning strategies for young learners. Oxford University Press.
7. Richards, C. (2017). Grammatical structures in second language acquisition. Linguistics Today, 10(3), 122-140.
8. Lee, S. (2016). The role of vocabulary in language development for children. Early Childhood Education Journal, 33(4), 78-90.
October, 2024
