Научная статья на тему 'БОЛАЛАРДА НЕФРОТИК СИНДРОМДА ГАСТРОДУОДЕНАЛ ЎЗГАРИШЛАР КУЗАТИЛГАНДА МИКРОЭЛЕМЕНТЛАР ҲОЛАТИ'

БОЛАЛАРДА НЕФРОТИК СИНДРОМДА ГАСТРОДУОДЕНАЛ ЎЗГАРИШЛАР КУЗАТИЛГАНДА МИКРОЭЛЕМЕНТЛАР ҲОЛАТИ Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

CC BY
1
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Болалар / нефротик синдром / гастродуоденит / нейтрон-фаоллашув / микроэлементлар / полимикроэлементоз / Children / nephrotic syndrome / gastroduodenitis / neutron activation / microelements / polymicroelementosis.

Аннотация научной статьи по медицинским наукам и общественному здравоохранению, автор научной работы — Самадов А. А., Нурматова Н. Ф., Маллаев Ш. Ш., Сагдуллаева М. А.

Ушбу мақолада нефротик синдром билан касалланган ва ошқозон ичак трактида ўзгаришларкузатилган болаларда,нейтрон-фаоллашувли таҳлил қилиш усулидан фойдаланиб, соч толасида22тамикроэлементлараниқланган.Сурункали гастродуденитнинг қузиш даври кузатилган 62нафар ва ремиссия давридаги 32 нафар болалардан олинган натижалар таҳлил қилинган.Касалликнинг қўзиши босқичда мис, темир, селен каби муҳим микроэлементлар миқдорининг камайиши, мишьяква марганец каби "токсик" микроэлементлар қийматларининг ортиши, полимикроэлементоз кўринишида бузилиши аниқланган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по медицинским наукам и общественному здравоохранению , автор научной работы — Самадов А. А., Нурматова Н. Ф., Маллаев Ш. Ш., Сагдуллаева М. А.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

MICROELEMENT STATUS IN CHILDREN WITH NEPHROTIC SYNDROME WHEN GASTRO-DUODENAL CHANGES ARE OBSERVED

In this article, neutron activation analysis was used to identify 22 microelements in the hair of children suffering from nephrotic syndrome with observed changes in the gastrointestinal tract. The results obtained from 62 children in the exacerbation phase of atrophic gastroduodenitis and 32 children in remission were analyzed. At the onset phase of the disease, a decrease in the levels of essential microelements such as copper, iron, and selenium was detected, along with an increase in "toxic" microelements such as arsenic and manganese, indicating disturbances in the form of polymicroelementosis

Текст научной работы на тему «БОЛАЛАРДА НЕФРОТИК СИНДРОМДА ГАСТРОДУОДЕНАЛ ЎЗГАРИШЛАР КУЗАТИЛГАНДА МИКРОЭЛЕМЕНТЛАР ҲОЛАТИ»

é

ш

IF = 7.921

кт V

1 Ii

ж

BnffiTnT^]

ш *

ARTICLE INFO

www.in-academy.uz

MICROELEMENT STATUS IN CHILDREN WITH NEPHROTIC SYNDROME WHEN GASTRO-DUODENAL CHANGES ARE OBSERVED Samadov A.A. Nurmatova N.F. Mallayv Sh.Sh. Sagdullayva M.A. Alfraganus Universitet, Uzbekistan. https://doi.org/10.5281/zenodo.14698896

ABSTRACT

Received: 11th January 2025 Accepted: 17th January 2025 Online: 18th January 2025

KEYWORDS Children, nephrotic syndrome, gastroduodenitis, neutron activation, microelements, polymicroelementosis.

In this article, neutron activation analysis was used to identify 22 microelements in the hair of children suffering from nephrotic syndrome with observed changes in the gastrointestinal tract. The results obtained from 62 children in the exacerbation phase of atrophic gastroduodenitis and 32 children in remission were analyzed. At the onset phase of the disease, a decrease in the levels of essential microelements such as copper, iron, and selenium was detected, along with an increase in "toxic" microelements such as arsenic and manganese, indicating disturbances in the form of polymicroelemen tosis.

БОЛАЛАРДА НЕФРОТИК СИНДРОМДА ГАСТРОДУОДЕНАЛ УЗГАРИШЛАР КУЗАТИЛГАНДА МИКРОЭЛЕМЕНТЛАР Х.ОЛАТИ Самадов А.А., Нурматова Н.Ф. Маллаев Ш.Ш., Сагдуллаева М.А.

Алфраганус Университети, Узбекистон. https://doi.org/10.5281/zenodo.14698896

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 11th January 2025 Accepted: 17th January 2025 Online: 18th January 2025 KEYWORDS

Болалар, нефротик

синдром, гастродуоденит, нейтрон-фаоллашув, микроэлементлар, полимикроэлементоз.

Ушбу мацолада нефротик синдром билан касалланган ва ошцозон ичак трактида узгаришлар кузатилган болаларда, нейтрон-фаоллашувли та^лил цилиш усулидан фойдаланиб, соч толасида 22 та микроэлементлар аницланган. Сурункали

гастродуденитнинг цузиш даври кузатилган 62 нафар ва ремиссия давридаги 32 нафар болалардан олинган натижалар та^лил цилинган. Касалликнинг цузиши босцичда мис, темир, селен каби мущм микроэлементлар мицдорининг камайиши, мишьяк ва марганец каби "токсик" микроэлементлар цийматларининг ортиши, полимикроэлементоз куринишида бузилиши аницланган.

é

Ш:

алюминийларнинг [3,8,11] аксарият х,олларда орти;ча тупланиши х,ам характерли х,исобланади. Ю;орида ;айд этилган микроэлементларнинг аксарияти организмдан жуда секин чи;арилади, бу эса узок; ва;т давомида патологик таъсир курсатишига олиб келади. Бош;а ножуя таъсирлар каторида куйидагилар исботланган: 1) огир металларнинг хужайралараро таъсирлашиш жараёнларини бузиши, интерлейкинлар ва интерферонларнинг синтезини бостириши туфайли иммунотоксик таъсири, иккиламчи иммунитет тан;ислиги ривожланишига олиб келувчи носпецифик х,имоя омилларининг камайиши [7-9]; 2) антиоксидантларнинг (глутатион) камайиши билан хужайра мембраналари липидларининг пероксидланиши жараёнларининг фаоллашиши [10]; 3) митохондриал ферментлар фаоллигининг пасайиши билан энергия алмашинувининг бузилиши, бу сурункали яллигланиш жараёни фонида репарация жараёнларининг пасайишига олиб келади [10, 11].

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center 321 www.in-academy.uz

IF = 7.921

Шу билан бирга, нефротик синдромда ош;озон-ичак трактининг шикастланиши кузатилган болаларда, касалликнинг турли бос;ичларида микроэлементлар х,олатининг узгаришлари тулик; урганилмаган.

Тадкикот максади - нефротик синдромли гатродуоденал шикастланишлари булган болалар оранизмида микроэлементлар х,олати ва унинг асосий касалликнинг кечишига таъсирини бах,олаш.

Материаллар ва услублар

Нефротик синдром билан касалланган сурункали гастродуоденит (СГД) кузатилган ва H. pylori микроорганизми ани;ланган болалар соч толасида микроэлементлар х,олати тавсифлаш нефротик синдромли гастродуоденит кузиш даври булган 62 нафар бола ва муваффа;иятли эрадикация терапиясидан 6 ой утган 32 нафар бола текширилди. Беморларнинг уртача ёши 13,06±1,2 йил, 42 угил ва 22 ;из боланинг нисбати 2:1. Нефротик синдром билан огриган барча болаларда касаллик анамнези бир йилдан орти; (31,4±7,4 ой), кузиши йилига 3 та эпизодга я;ин (3,1±1,5) булди. Та;;ослаш гурух,и сифатида умумтаълим мактаби 7-синф укувчиларининг 1-саломатлик гурух,ига мансуб 20 нафари олинди. Танлов стратификацион характерда оддий тасодифий танлов гурух,ини шакллантириш оркали амалга оширилди.

Нейтрон-фаоллашувли тах,лил ;илиш усулидан фойдаланиб, соч намуналарида микроэлементларни (темир, рух, мис, кобальт, марганец, кальций, калий, магний, селен ва бош;а элементлар - жами 22 та элемент битта соч толасида) ани;лаш буйича тад;и;отлар утказилди.

Натижалар Statistica 6.0 дастурий пакети ёрдамида шахсий компютерда статистик ;айта ишланди. Таърифловчи статистиканинг асосий характеристикалари сифатида, узгарувчилар та;симланишининг меъёрий типида (та;;осланган гурух,лардаги дисперсияларнинг идентификацияси, М ва медиан уртасидаги фар; (Ме) 10% дан кам) уртача арифметик (М) ва стандарт огиш (s) курсаткичларидан фойдаланилди. Статистик жих,атдан мух,им фарклар учун хатолик эх,тимолининг чегара киймати 0,05 га тенг ;ийматда белгиланди.

Натижалар: Микроэлементларнинг концентрацияси Узбекистон Фанлар академияси Ядро физикаси институти лабораториясида инструментал нейтрон фаоллаштирув усулида амалга оширилди.

Тах,лил килиш учун илдизидан 2-4 см узунликдаги соч толалари олинди. Сочлар бошнинг энса кисмида 4-5 жойдан ;ир;иб олинди. Кесилган сочлар ацетонда яхшилаб ювилди, куритилди, улчанди ва этикетли пластик пакетларга ;адо;ланди. Тайёрланган намуналар нейтрон фаоллашув тах,лилидан утказилди. Тах,лил техникаси Данилова Э.А. ва х,аммуаллифлар, 2015 тад;и;отида ;айд этилган.

6-1013-см-2с-1 о;имли нейтронлар манбаи сифатида Узбекистон Республикаси Фанлар академияси Ядро физикаси институтининг ВВР-СМ ядро реактори ишлатилди. Кулланилган радионуклидларнинг ярим парчаланиш даврига (Т1/2) богли; равишда танланган нурланиш (^ур) ва "совутиш" (Ъов) ва;тинчалик режимлари куйидагича булди:

а) Кис;а умр курадиганлар учун Т % 0<10 мин - tнур — 15 с, ^ов = 10 мин;

б) Уртача умр курадиганлар учун 10 мин <T % <1 сутка - t^ —15 ч, Ъов — 10 сутка;

é

Ш:

Элементлар Таккослаш гуру;и n=30 СГД кузиш даври n=62 СГД ремиссия даври n=32

Ag. Кумуш 0,20±0,006 0,1677±0,005*** 0,16±0,004***

As. Мишяк 0,20±0,007 0,1±0,003*** 0,10±0,003***

Au. Олтин 0,08±0,026 0,02±0,0006*** 0,03±0,001***

Br. Бром 3,8±0,12 2,3±0,07*** 3,0±0,09***

Ca. Калций 635,50±20,5 317,75±10,025 672,47±21,9

Cl. Хлор 460±14,8 200±6,3*** 210±6,8***

Co. Кобальт 0,08±0,0026 0,073±0,0024*** 0,051±0,0017***

Cr. Хром 0,70±0,023 0,40±0,012*** 0,44±0,014***

Cu. Мис 17,5±0,56 13,5±0,43*** 11,0±0,34***

Fe. Темир 20,0±0,64 9,09±0,29*** 19,07±0,61

Hg. Симоб 0,20±0,006 0,072±0,002*** 0,12±0,004***

I. Йод 0,60±0,019 0,54±0,02*** 0,20±0,006***

K. Калий 1200±38,5 1000±31,5*** 1200±38,1

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center IF = 7.921 www.in-academy.uz

Mn. Марганц 0,70±0,021 0,74±0,023 0,85±0,026***

Na. Натрий 780±25,1 100±0,32*** 300±9,7***

Rb. Рубидий 1,4±0,04 0,96±0,03*** 1,1±0,035***

Sb. Сурма 0,20±0,0055 0,13±0,0042*** 0,14±0,0041***

Sc. Скандий 0,02±0,0006 0,0064±0,0002*** 0,0065±0,0002***

Se. Селен 0,60±0,019 0,75±0,024*** 0,37±0,011***

U. Уран 0,20±0,006 0,035±0,001*** 0,05±0,002***

Zn. Рух 87,38±2,8 54,61±1,7*** 78,89±2,4*

Изох,: *- таккослаш гурух,и курсаткичларига нисбатан фаркланиш ишончли (*-P<0,05; ***-P<0,001)

Кузиш боскичида нафакат зах,арли микроэлементлар (мишьяк, марганец,) концентрациясининг ошиши, балки организмдаги х,аётий жараёнларни таъминлайдиган микроэлементлар (мис, кобальт, селен, рух, темир) даражасининг сезиларли даражада пасайиши кузатилади. (2-жадвал).

2-жадвал

Нефротик синдром билан касалланган, СГД кузатилган болалар кузиш боскичида асосий клиник а;амиятли микроэлементлар

Элементлар Таккослаш гуру^и n=30 СГД кузиш даври n=62 СГД ремиссия даври n=32

Cu. Мис 17,5±0,56 13,5±0,43*** 11,0±0,34*** 1

Co. Кобальт 0,08±0,0026 0,073±0,0024 *** 0,051±0,0017*** 1

Se. Селен 0,60±0,019 0,75±0,024*** 0,37±0,011*** 1

Zn. Рух 87,38±2,8 54,61±1,7*** 78,89±2,4* 1

As. Мишяк 0,20±0,007 0,1±0,003*** 0,10±0,003*** t

Mn. Марганц 0,70±0,021 0,74±0,023 0,85±0,026*** t

Изох,: *- таккослаш гурух,и курсаткичларига нисбатан фаркланиш ишончли (*-P<0,05; ***-P<0,001)

Шу билан бирга, ремиссия боскичида кайта тикланиш жараёнларининг адекват кечиши учун зарур булган мис, селен ва темир каби микроэлементларнинг камайган даражаси сакланиб колди. Ремиссия боскичида рух микдори ошишига карамасдан, соглом болалар учун хос булган кийматларга эришилмади.

Тахлил натижаларига кура, яллигланиш узгаришларининг камайганига карамасдан, морфофунционал хусусиятларнинг тулик кайта тикланишсиз ошкозон ва ун икки бармокли ичак шиллик кавати регенератив жараёнларининг мураккаб динамикасини акс эттирди. Олинган маълумотлар, ошкозон-ичак трактининг

é

Ш:

References:

1. Бобомуратов Т.А., Самадов А.А., Даниелова Е.А. Состояние микроэлементного статуса у детей с нарушениями желудочно-кишечного тракта при нефротическом синдроме // Toshkent tibbiyot akademiyasi axborotnomasi // Bosh va bo'yin tug'ma nuqsonlarini davolashda innovatsion yondashuv: mavzusidagi xalqaro anjumani ilmiy maqolalari.- Ташкент, 2022.- C.1-8.

2. Bobomuratov T. A., Samadov A. A. Changes in the gastrointestinal tract in the treatment of glucocorticosteroids used in children with nephrotic syndrome: results of a retrospective study // World Bulletin of Public Health. - 2022. - Vol. 11. - P. 54-57.

3. Боровик Т.Э., Кутафина Е.К., Цыгин А.Н., Сергеева Т.В., Баранов А.А., Намазова-Баранова Л.С., Вознесенская Т.С., Захарова И.Н., Семенова Н.Н., Звонкова Н.Г., Яцык С.П. Диетотерапия при заболеваниях почек у детей // Вопросы питания.- 2016.- Т. 85, № 2.-С. 67-83.

4. Буторина Н.В. Подходы к лечению ГЭРБ у детей // Материалы XXI Международного конгресса детских гастроэнтерологов России и стран СНГ «Актуальные проблемы абдоминальной патологии у детей». - Москва, 18-20 марта 2014.- С. 64-65.

5. Власова Т.В., Шкарин В.В., Кизова Е.А., Макарова Т.Ю., Кравец Е.Г. Комплексный подход к диагностике и лечению симптоматической гастродуоденальной язвы: случай из практики // Медицинский альманах. -2017. -№1 (46). -С.37-40.

6. Вомин К.Е., Шукурова С.С. Современный подход к профилактике и лечению гастродуоденальной патологии у детей.// Медицинский вестник. -2016. -№4. -С.18-22.

7. Джалилов С. С., Шокиров Ю. А. Клинико-бактериологическая оценка патологии эзофагогастродуоденальной зоны при хронической болезни почек // Вестник Педагогического университета. - 2015. - №. 2-2 (63). - С. 77-83.

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center 21 www.in-academy.uz

IF = 7.921

8. Джалилов С. С., Шокиров Ю. А. Результаты эрадикационной терапии H. PYLORI позитивной патологии гастродуоденальной зоны у больных при хронической болезни почек // Вестник Педагогического университета. - 2015. - №. 2-2 (63). - С. 84-88.

9. Хавкин А.И., Гурова М.М., Новикова В.П. применение индекса коморбидности для оценки влияния сочетанной патологии на характер течения хронического гастродуоденита у подростков. педиатрия. журнал им. Г.Н. Сперанского. 2018; т. 97(6): 19-25

10. Садовникова ИВ. Дефицит витамина д как фактор риска нарушений минерального обмена при коморбидных состояниях у детей, больных воспалительными заболеваниями кишечника//Медицина: теория и практика.-2019.-№1.-С.84-91.

11. Arun, S., Bhatnagar, S., Menon, S., (...), Hari, P., Bagga, A. Efficacy of zinc supplements in reducing relapses in steroid-sensitive nephrotic syndrome//Pediatric Nephrology 2010.-24(8), с. 1583-1586.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.