CC BY
0
Mamatqulov X.B.
O'zbekiston davlat jismoniy tarbiva va sport universiteti Farg'ona filiali o'qituvchisi
BOKSCHILARNING PSIXOLOGIK TAYYORGARLIGINI TAKOMILLASHTIRISH
Annotatsiya: Mazkur maqolada bokschilarning musobaqalarga psixologik tayyorgarligi, ularning ruhiy holati va o 'ziga bo 'lgan ishonchini oshirish usullari tahlil qilingan. Bokschilarning psixologik tayyorgarligi ularga nafaqat jismoniy, balki ruhiy jihatdan ham o'zini mustahkamlashga yordam beradi, bu esa muvaffaqiyatga erishishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Kalit so'zlar: Boks, psixologik tayyorgarlik, irodaviy sifatlar, ruhiy barqarorlik, stressni boshqarish, o 'ziga ishonch.
Mamatqulov X.B.
Teacher
of the Fergana branch of the Uzbek State physical tarbiva and Sports University
IMPROVING THE PSYCHOLOGICAL TRAINING OF BOXERS
Annotation: This article analyzes the psychological preparation of boxers for competitions, their mental state and methods of increasing self-confidence. The psychological training of boxers helps them to strengthen themselves not only physically, but also mentally, which is important in achieving success
Keywords: Boxing, psychological training, volitional qualities, mental stability, stress management, self-confidence.
Bokschining irodaviy sifatlarini rivojlantirish
Irodaviy tayyorgarlikning asosiy vazifasi - sportchini o'z irodasini maksimal
safarbar etishga, mashg'ulotlarda va musobaqalarda oldinga qo'yilgan maqsadga erishish uchun zarur bo'lgan irodaviy sifatlarni namoyon qilishga o'rgatishdir.
Buning uchun shu narsa muhimki, bokschining o'zi o'z irodasini safarbar
qilishga intilishi kerak. Bu intilish quyidagi hollarda: birinchidan, bokschi boks mohiyati va uning jismoniy hamda irodaviy sifatlariga qo'yiladigan talablarni tushunganda va anglaganda: ikkinchidan, unda mashg'ulotlarga, musobaqalarda muvafaqiyatli qatnishishga bo'lgan faol, barqaror qiziqish hosil qilinganda paydo bo'lishi mumkin.
Bokschilarda irodaviy sifatlarni tarbiyalash uslubikasi sportchilar mashg'ulotlar
va musobaqalarda qatnashish vaqtida yengib o'tishlari lozim bo'lgan qiyinchiliklar
darajasini asta-sekin oshirib borishni, mashg'ulot sharoitlarini musobaqalar
sharoitlariga asta-sekin yaqinlashtirishni nazarda tutadi.
Murabbiy bokschining o'sib borayotgan qiyinchiliklarni engib o'tishga bo'lgan
xatti-harakatlarini rag'batlantirib borishi, buning uchun turli xil usullardan
foydalanishi zarur. U sportchini ishontira olishi, unda mashg'ulotga va musobaqada qatnashishga nisbatan muhabbat uyg'otishi, mashg'ulot va musobaqa natijalari uchun shaxsiy javobgarlik hissini hosil qilishi; unga turli bosqichlardagi tayyorgarlik vazifalarini tushuntirib berishi: sportchining urinishlarini mukofotlashi va texnika, taktika, jismoniy tayyorgarlikdagi o'zgarishlarni ma'qullashi; o'quvchisini xatolari uchun xolisona tanqid qilishi va mashg'ulotlarda hamda musobaqalardagi chiqishlarda bo'ladigan qiyinchiliklarni yengib o'tishini istamaganlik uchun jazolashi ( masalan, mashg'ulotlardan chetlatish, musobaqalarda qatnashishga ruxsat bermaslik, jangovar mashqlarni cheklab qo'yish va h.k.) lozim.
Bokschilarning psixologik tayyorgarligini oshirish yo'llari
Bokschilarning ruhiy tayyorgarligini takomillashtirish uchun maxsus usullar va texnikalar qo'llaniladi. Quyida ularning eng samaralilari keltirilgan:
1. Vizualizatsiya va mentall mashqlar
Vizualizatsiya - bokschilarning jangni va o'z harakatlarini tasavvur qilish texnikasi bo'lib, u jangda muvaffaqiyatli bo'lishga ruhiy jihatdan yordam beradi. Bokschilar o'z harakatlari, raqibning zarbalariga javob berish va g'alaba qozonish jarayonlarini aniq tasavvur qilib, o'zini jangga tayyorlaydi. Ushbu texnika ularga jang vaqtida tinch va xotirjam bo'lishni o'rgatadi.
2. Motivatsiya va o'ziga ishonchni oshirish
Bokschilarning o'ziga bo'lgan ishonchini oshirish va yuqori motivatsiyaga ega bo'lishi ularga ruhiy jihatdan kuch beradi. Bu uchun ular o'z oldilariga maqsadlar qo'yish, yutuqlarini qayd etish va muvaffaqiyatlariga erishishda o'z kuchlariga ishongan holda harakat qilishlari kerak. Motivatsion mashg'ulotlar va ruhlantiruvchi gaplar bokschilar uchun ruhiy quvvat manbai bo'lib xizmat qiladi.
3. Diqqatni jamlash texnikalari
Jang vaqtida tez va aniq qaror qabul qilish, raqibning harakatlarini oldindan payqash uchun bokschilarning diqqatni jamlay olish qobiliyati muhimdir. Diqqatni jamlash texnikalari, masalan, diqqatni bir joyga qaratish mashqlari, vizual ob'ektlarga qarab mashq qilish va konsentratsiya o'yinlari ularga yordam beradi.
4. Ijobiy fikrlash va stressga chidamlilik
Musobaqalardan oldin bokschilar o'zlariga ijobiy ruhiyatni shakllantirish uchun ijobiy fikrlash texnikalaridan foydalanishadi. O'z qobiliyatlariga ishonch, muvaffaqiyatga erishish yo'lidagi ijobiy munosabat ularni jang vaqtida o'ziga bo'lgan ishonchni mustahkamlashga yordam beradi. Shuningdek, stressga
chidamlilikni oshirish uchun qiyinchiliklarni yengishga qaratilgan maxsus dasturlar ishlab chiqiladi. Xulosa
Bokschilarning psixologik tayyorgarligini takomillashtirish ularning ruhiy barqarorligini oshirishda muhim ahamiyatga ega. Buning uchun bokschilarga vizualizatsiya, stressni boshqarish texnikalari, motivatsiya va diqqatni jamlash mashqlari qo'llaniladi. Psixologik tayyorgarlikni o'zlashtirgan bokschilar o'zlarini janglarda yanada qudratli va o'ziga ishongan holda namoyon etadilar, bu esa ularning muvaffaqiyatli bo'lish imkoniyatlarini oshiradi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
1.Rajabov G., Mamatqulov X. BOKSCHILARNING MUSOBAQA FAOLIYATI XUSUSIYATLARINI HISOBGA OLGAN HOLDA TEXNIK-TAKTIK HARAKATLARINI TAKOMILLASHTIRISH //Академические исследования в современной науке. - 2023. - Т. 2. - №. 13. - С. 36-45.
2. Baxtiyor ogli M. X. YUQORI SPORT NATIJALARIGA ERISHISH MAQSADIDA YOSH BOKSCHILARNI INDIVIDUAL RAVISHDA TAYYORLASH //Научный Фокус. - 2024. - Т. 1. - №. 11. - С. 30-35.
3. Mamatqulov X. JISMONIY TARBIYANING INSON TANASIGA TASIRI //Research and implementation. - 2024. - Т. 2. - №. 4. - С. 173-177.
4. Baxtiyor ogli M. X. BOKSCHILARNING ZARBALARINI RIVOJLANTIRISH UCHUN KUCH JISMONIY SIFATINI SAMARADORLIGINI OSHIRISH //Новости образования: исследование в XXI веке. - 2024. - Т. 2. - №. 18. - С. 19-22.
5. Majidov, R. R., Boqiyev, F. H., Raximov, D. R., Saydaxmadov, A. V., Soliyev, I. S., & Abduqodirov, D. S. (2023). JISMONIY TARBIYA VA SPORT PEDAGOGIKASI DARS MASHG 'ULOTLARINI SAMARADORLIGINI OSHIRISHNING USULLARI. Educational Research in Universal Sciences, 2(1), 28-32.
6. Urmonov, I. I. (2024). O 'rta talim maktab jismoniy tarbiyasida axloqiy tarbiya metodikasi. Scientific Impulse, 2(19), 228-230.
