Научная статья на тему 'БАЗАЛИ ВА ЮМШАТКИЧЛИ ТЕКИСЛАГИЧЛАР БИЛАН ЭКИН МАЙДОНЛАРИНИ ТЕКИСЛАШ ТЕХНОЛОГИК ЖАРАЁНИ'

БАЗАЛИ ВА ЮМШАТКИЧЛИ ТЕКИСЛАГИЧЛАР БИЛАН ЭКИН МАЙДОНЛАРИНИ ТЕКИСЛАШ ТЕХНОЛОГИК ЖАРАЁНИ Текст научной статьи по специальности «Строительство и архитектура»

CC BY
48
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по строительству и архитектуре , автор научной работы — Журъат Жалилович Кучкаров, Жаҳонгир Мансур Ўғли Халилов, Мухриддин Насриддин Ўғли Файзуллаев, Комил Содиқ Ўғли Собиров

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «БАЗАЛИ ВА ЮМШАТКИЧЛИ ТЕКИСЛАГИЧЛАР БИЛАН ЭКИН МАЙДОНЛАРИНИ ТЕКИСЛАШ ТЕХНОЛОГИК ЖАРАЁНИ»

БАЗАЛИ ВА ЮМШАТКИЧЛИ ТЕКИСЛАГИЧЛАР БИЛАН ЭКИН МАЙДОНЛАРИНИ ТЕКИСЛАШ ТЕХНОЛОГИК ЖАРАЁНИ

Журъат Жахонгир Мансур Мухриддин Комил Содик

Жалилович угли Халилов Насриддин угли угли Собиров

Кучкаров Файзуллаев

Тошкент ирригация ва кишло; хужалигини механизациялаш мухдндислари

институти Бухоро филиали

Экин майдонларини сугоришга тайёрлашда базали текислагичлар ёки грейдерлар ёрдамида текислаш ишлари бажарилади. Бу машиналар асосан текислаш ишларининг хджми 300-350 м3/га булган майдонларга кулланилади.[2]. Каттаро; иш хджмига эга булган майдонларда скрепер ёки бульдозерлар ёрдамида дастлабки асосий (капитал) текислаш ишлари амалга оширилади. Базали ер текислагичларни асосий фаркли томони улар горизонтал базага (узунлиги 10-15 м) булиб, бунинг эвазига

1-расм. Узун базали текислагични баланд жойлардан ковш ёрдамида тупрокни кесиш (А) ва чукурликларга кесилган тупрокни ёйиш (Б)

схемалари

ишлаш жараёнида майдон рельефининг баландликларини кесиб, пастликларига ёйиб кетади (2-расм) [3].

Базали текислагичлар узунлиги узининг базасидан (икки гилдирак орасидаги масофа) икки мартадан оши; булмаган нотекисликларни тули; бартараф этиб текислайди [2]. Хрзирги кунда узун базали текислагичнинг текислаш сифатини яхшилаш максадида ковш олд томонига урнатилган юмшаткичлардан фойдаланиб келинмокда (3-расм).

2-расм. ППА-3,1 яримтиркама автоматик текислагич

Илгари хайдалган ва тош хамда гузапоя колдикларидан тозаланган далаларни эксплуатацион ва экиш олдидан текислаш учун П-2,8 текислагичи ишлаб чикилган. У ер казиш куролидан иборат булиб, 3-4 синфдаги тракторлар билан агрегатланиб, текислаш ишларини амалга оширади (3-расм).

3-расм. П-2,8 типидаги текислагичнинг схемаси (а) ва иш жараёни (б)

Жорий текислашда тупрокка ишлов бериш натижасида хосил булган нотекисликлар текислаб борилади. Маз б дбир юкори кувватли тракторларга тиркаладиган П-2,8А, ППА-3,1, П-4А, ПА-3 узун буйли (базали) ва кенг камровли (2,8-4 метр) текислагичлар ёрдамида шудгорлашдан кейин ёки такрорий экинларни экиш олдидан утказилади. Жорий текислашни экин майдонидаги мавжуд нотекисликларнинг баландлигига караб, унинг диагонали буйича бир ёки икки марта утиш билан бажариш тавсия килинади.

4-5-расмларда Канада ва АКШ да ишлаб чикарилган юмшаткичли ер текислагичлар келтирилган. Бундай текислагичларнинг иш жараёнида юмшаткичлар каттик ерларни юмшатиб боради, бу эса тракторга тушадиган умумий каршиликни камайтириб беради.

4-pacM. KaHagaHuHr "S Houle" ^upMacuga um^aö Hurçapu.iraH MMrnaiKHH^H

ep leKHC^arHH

5-pacM. KaHaga gaB^aiuga um^aö Hu^apu^raH N 160 pycyM^u

ep leKHC^aruH

6-pacM. AK^ HHHr "^Copmifl miaiu Tough Man Drag (Bottomless) ^upMacuga

um^aö Hu^apu^raH. TM - 8 pycyM^u KoiviÖHHamifl.iamraH ep leKuc^aruH

TagKHKOT nrnnapn HaTH^acnga TynnaHraH MatnyMoraapra acocnaHH6, KyÖHgarH TeKHcnarannapgaH ^oöganaHHm TaBcna этнпгaн:

а) HOTeKHcnHKnapHHHHr ôanaHgnnrn 18 - 20 cm aTpo^nga öynraH epnapga n-4A, n-2,8A Ba ^-719 THnngara y3yH 6a3ann TeKHcnarannapgaH;

б) HOTeKHcnHKnapHHHHr ôanaHgnnrn 10 - 12 cm aTpo^nga öynraH epnapga -111 lA-3,1 THnngarH y3yH 6a3ann aBTOMaTHK TeKHcnarannapgaH;

b) HOTeKucnuKnap 6anaHgnurH 6 - 8 cm aTpo^uga 6ynraH epnapga Bn-8, nP-5 ëKH K3Y-0,3 THnugaru TeKHcnarunnapgaH.

hhmhh TagKHKOT umnapuHHHr Hara^anapugaH Kenu6 HHKKaH xonga TeKHcnaruHnapHHHr ganaga xapaKaraaHHmuHHHr Ma^öyn cxeManapu umna6 HHKunraH 6ynu6 xo3upru KyHga KeHr KynaMga $0öganaHH.mM0Kga [1]

CyFopunaguraH экнн MafigoHnapuHH TeKucnamgaH ongHH MangoH roMmaranagu (mygropnaHagu, nroennaHagu). Ehphhhh yTHmga TeKHcnarun KOBmuHHHr nuHOFH FHngnpaK TaaHH M3acugaH 50 - 60 mm WKopn ypHaranagn, hkkhhhh yTHmga 6hphhhh yTHm w3acngaH 20 - 30 mm nacTpoKKa, yHHHHH yTHmga эсa FHngupaKnap caTxura moc ypHaranagu [3].

Xynoca KHHHm MyMKHHKH, cyFopunaguraH экнн MafigoHnapuHH 6a3anu ep TeKHcnarHHnap 6unaH TeKucnamga MaKÖyn TaBCua этнпaётraн cxeManap 6yÖHHa TeKHcnam umnapuHH TamKHn Kunum 6a3anu TeKHcnarunnapgaH ^ofiganaHum caMapagopnHrHHH omHpHmra onu6 Kenagu.

REFERENCES

1. naTeHT UZ FAP №01235. Y3yH Syfinu TeKHcnarun // X,acaHOB H.C., KyHKopoB

X,acaHOB Y.H // PacMHH ax6opoTHOMa. - 2017. - №2.

2. FAP № 20180100. TaKOMHnnamraH y3yH Syfinu TeKHcnarun // KyHKopoB X,acaHOB H.C., X,acaHOB Y.H., hhoatob H.ffl.

3. KyHKopoB Ba3anu TeKHcnarun gucKnu WMmaTKHHnapuHHHr napaMeTpnapuHH acocnam: ABTope^ gucc. ... TexH.^aH.^an.goKT.-KapmH, 2021.-36 6.

4. Khasanov I S, Kuchkarov J J, Nuriddinov Kh 2020 IOP Conference Series: Materials Science and Engineering 883(1) 012174

^ Kit pun

afi^ahachmoh (a ba 6) ba ком6ннaцнн^amгaн 3aroh^h (b) 7-pacm. tekhdarhh arperatiaphhhhr xapakat cxema^apn

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.