CC BY
46
• №1-201 6 • КазНМУ • kaznmu.kz
АЛМАТЫ ЦАЛАСЫ БОЙЫНША БАЛАЛАР АРАСЫНДАГЫ ПНЕВМОНИЯ АУЫР ТУРЛЕР1Н1Н, ЖИ1 СЕБЕПТЕР1 ЖЭНЕ ОЛАРДЫН, АЛДЫН АЛУ ШАРАЛАРЫ
МД. ЭК1МЖАН, Э.Д. ЕСЖАНОВА, Л.Ж. УМБЕТОВА, Р.К.МУСАБЕКОВА, А.М. ТАЖИМБЕТОВА
СЖАсфендияров атындагы Казац ¥лттъщ Медицина ynueepcumerni Балалар ауруларыныц пропедевтикасымодулi
УДК 616.24-002-06-084-053.2 (574.5)
ДД¥ мэл!метi бойынша 2015ж бук!л элемде 5 жасца дешнгi балалар арасындагы вл!м себебшц 15% пневмонияга тиесш. Пневмонияныц негiзгi цоздыргыштары балаларда бiрiншi кезекте вирустар, бактерия жэне сацырауцулацтар. Бактериямен шацырылган пневмонияларды антибиотиктермен емдеуге болады, бiрац науцас балалардыц 1/3 белг гана керект1 ягни цоздыргышца сезiмтал антибиотиктермен емделедi.
Алматы цаласында бiршама цолайсыз экологиялыц факторлар бар, олар: ауа циркуляциясыныц жоцтыгы, ягни географиялыц цолайсыз орналасуы (таудыц етегшде орналасуы), вндiрiс ошацтары мен жылу цазандыцтар, квлiктiц кептг жэне т.б, элеуметтiк фактор - халыцтыц кептг жэне элеуметтiкжагдайы темен отбасыларда балалардыц жш науцастануы. Пневмонияныц алдын алу шараларына бiрiншi кезекте иммунизациялау, дурыс тамацтану, тургындардыц сауаттытыгын арттыру жэне ец мацыздысы цолайсыз экологиялыц факторларды жою. TyttiHdi свздер: пневмониялар, олардыц жш кездесетш себептер1 алдын алу шаралары.
Соцгы жылдары 2000-2005 жылдармен салыстырганда ерте жастагы балалар арасында тыныс жолдарыныц, соныц шшде екпе ;абыныуыныц ауыр турлершщ есу тенденциясы бай;алады.
Зерттеу максаты: Алматы ;аласыныц балалар арасындагы пневмония ас;ынуыныц непзп себептерш аныщтау. Зерттеу эдiсi мен колданылFан материал:
№2 БККА, пульмонология бeлiмшеriнде 2015 жылдыц 1 жартысында ем ;абылдаган нау;ас балалардыц ауру тарихына ретроспектива талдау ЖYргiзiлдi. Жалпы Алматы ;аласы географиялы; тургыдан алып ;араганда бiр;атар экологиялы; ;олайсыз орын тепкен, ягни таудыц етегшде орналас;анымен ауа айналымыныц жок;тыгы, кептеген 0ндiрiс орындарымен жылу ;азандык;тары, KYHнен KYHге бшк гимараттардыц к0бейуi жэне де ЖYЗдеген мыц к0лiктiц TYтiнi, халы;тыц турмыс жагдайын жа;сарту ма;сатында жаппай ;алага кешу жагдайды ;иындата TYседi. Эрине осы бiрк;атар себетер мегаполис тургындарыныц, оныц iшiнде 14 жас;а дешн балалар арасында тыныс жолдарыныц ;абыну аурулары алгаш;ы орыша шыгады.
Пневмония - екпе тшшщ жедел инфекциялы; ;абынуы, оныц диагностикасында тыныс жолдарыныц за;ымдану синдромы жэне физикалды тексергендегi жерплшт 0згерiстермен, сонымен ;атар кеуде куысын рентгенологгиялы; зерттеудегi инфильтративтi 0згерiстердiц аны;талуымен сипатталады. Пневмонияныц тыныс жолдарыныц бас;а жук;палы ауруларынан (жедел бронхит, обструктивт бронхит, грипп жэне т.б.) ерекшелш альвеоллалардыц ;абыну YPДiсiне ;атысуы жэне агзадагы газ алмасуыныц бузылысы. Жергшкп ;абыну ощагында ;ан ар;ылы келген жасушалардыц, оныц iшiнде кеп жагдайда нейтрофилдердiц жина;талуымен сипатталады. Пневмонияныц жштелушде ец бастысы ауруханадан тыс жэне ауруханаМлш деп белу мацызды болып табылады. Себебi емдеу тактикасында айырмашылы;тар бар. Балаларда, эсресе ерте жастагы балалардыц уаыр TYPДегi пневмонияга жш шалдыгуы, олардыц тыныс жолдарыныц анатомо-физиологиялы; ерекшелiктерiне тiкелей байланысты. Бронхтар ете шщшке, булшыщеть эластикалы; талшы;тары жетшмеген, шырышты ;абаттары ;ан тамырларына бай. Сэбилерде о;кпе тiнi нашар ауалашан, ;ан тамырлары мен лимфа тамырларына бай (инфекция жылдам таралады), дэнекер тМ борпылда; бiрыцFай
булшык;еттерi жэне эластикалы; тiнi жетiлмеген, эсiресе ацинус перделерiнiц мацайында, альвеоллалар саны аз, емiрimц 4 жасында гана альвеоллалар саккулюстен б0лiнiп, жаца альвеоллалар пайда болады. Ересектермен салыстырганда, балаларда оттепге ;ажеттШк жогары болады, себебi зат алмасу Yрдiстерi жогары ;ар;ынмен кке асады. Тыныс алудыц салыстырмалы кeлемi жаца туган нэрестелер мен 6 жас;а дейiнгi балаларда 3.5-6.2 мл/кг, ал ересектерде 6.4 мл/кг.
№2 КБКА, пульмонология бeлiмшеriнде 2015 ж 1 жарты жылдыгында ем ;абылдаган нау;ас балалардыц ауру тарихына ретроспектива талдау ЖYргiзiлдi. Аталмыш б0лiмшеде 263 бала ем ;абылдаган, оныц шшде 130 балада пневмонияныц ас;ышан TYрi аныщталган, 90 балада -ею жа;ты, 37-де бiржа;ты екпе бануы болган. Бiр жа;ты екпе ;абынуыныныц 31- де оц жа;ты, ал 6-да сол жа;ты пневмония, 3-де оц жа;ты сегментарлы пневмония аныщталган. Олардыц Мнде пневмонияныц ас;ышан TYрi 4 жас;а дейiн балаларда 76% , 4 жастан жогары балаларда 25 %ас;ышан TYрi кездескен. 115 бала ай-KYнi жетiп туылган, 15 шала туылган. Аурудыц алгаш;ы белгiлерi басталганда 57% б0лiмшелiк дэрiгердiц K0мегiне ЖYгiнген, 33% Yйде ез бетiмен ем ;абылдаган, 10% MYЛдем ем ;абылдамаган. 48% балалар жиi ЖРВИ ауырган. 67% экелерiнiц зиянды эдеттерi болган, ягни шылым шегу. Балалардыц 57% турмыс-жагдайы ;анагаттанарлы;, 43 % турмыс жагдайы темен отбасылар, ягни YЙ белмерi аса жогары ылгалдылы;та, белме ;абыргаларыныц зецi жэне т.б. Клиникага жат;ызылгандардыц басым кепшiлiгi Алатау жэне Эуезов аудандарыныц тургындары. Алд^1н алу шараларына келетш болса;, педиатр ретшде ец алдымен балаларды иммунизациялау, баланыц рационалды тама;тануы мен тэулiктiк су мелшерш са;тау, KYH тэртiбiнiц са;талуы, ягни баланы таза ауада кем дегенде 3 сагат серуендету, белме температурасыныц 200 С аспауы, белменщ санитарлы;-гигиена талаптарына сай болуы, тургындардыц сауаттылыгын арттыру, ягни белiмшелiк дэршердщ ата-аналармен санитарлы-агарту жумыстарын ЖYргiзу мацызды роль ат;арады. Сондай-а; жануялы; дэршерлермен жогары мамандармен кецесiк жумыстард^1 жшрек ат;ару.
Цортынды: Сонымен пневмонияныц ас;ышан TYрлерi 4 жас;а дейiнгi балаларда жш тiркелген, бул олардыц тыныс жолдарыныц анатомо-физиологиялы; жетiлмеуiне
kaznmu.kz • КазНМУ • №1-2016*
байланысты. Жиi ЖРВИ пневмонияныц дамуына ез ы;палын тигiзген. Сонымен ;атар тургындардыц медициналы; кемекке ЖYгiнбеуi, ез безмен уй жагдайында ем ЖYргiзулерi антибиотиктердi ретсiз ;олдану жэне де
хальщтьщ ем ЖYргiзу (кеуде куысын ;ой майымен сылау жэне т.б.), ата-анасыныц зиянды эдеттерi, турмыс жагдайыныц темен болуы пневмонияныц асцынган TYрлерiнiц жш кезедесетiн себептерi болып табылады.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 http://www.who.int/ru/ - ацпараттык; белiм.
2 С.Х. Аюпова «Клиникалы; педиатрия».- Алматы: 2008. - Т-1. - С-142-161.
3 В. К. Котлуков, Б. М. Блохин, А. Г. Румянцев Ерте жастагы балалардагы эр этиологиялы респираторлы инфекциялар: клиникалы; керiнiстерiнiц ерекшелiктерi жэне иммунды жауап// Педиатрия. - М.: 2006. - № 3. - С. 14-21.
4 И.Ю.Мельникова Балалар аурулары. - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. - Т.2. - С 78-85.
5 Е.О. Комаровский Бала денсаулыгы. - М.: Баспа Айрис-пресс, 2007. - №1. -С-28-37.
МД. ЭК1МЖАН, Э.Д. ЕСЖАНОВА, Л.Ж. УМБЕТОВА, Р.К.МУСАБЕКОВА, А.М. ТАЖИМБЕТОВА
Казахский Национальный Медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова Модуль Пропедевтики детских болезней
ЧАСТЫЕ ПРИЧИНЫ ТЯЖЕЛЫХ ФОРМ ПНЕВМОНИИ И ПРОФИЛАКТИКА ПНЕВМОНИИ
СРЕДИ ДЕТЕЙ Г. АЛМАТЫ
Резюме: По данным ВОЗ, пневмония является причиной смертности 15% детей до 5 лет во всем мире. В 2015 году, по оценкам от пневмонии умрет 922 тысячи детей в возрасте до 5 лет. Пневмонию могут вызывать вирусы, бактерии и грибки. Пневмонию, вызванную бактериями, можно лечить антибиотиками, однако только одна треть детей с пневмонией получают необходимые им антибиотики.
В Алматы, есть некоторые неблагоприятные факторы окружающей среды: отсутствие циркуляции воздуха, не выгодное географическое положение (расположен у подножия горы), производства, множественное количество автотранспортов и т.д. Профилактика пневмонии это в первую очередь иммунизации, рациональное питание, повышение грамотности населения и, самое главное, устранение неблагоприятных факторов окружающей среды. Ключевые слова: пневмония, причины возникновения, профилактика.
M.K. AKIMZHAN, E.D. ESZHANOVA, L.ZH. UMBETOVA, R.K. MUSABEKOVA, A.M. TAZHYMBETOVA
KazNMU, module propaedeutics of childhood diseases
THE MOST COMMON CAUSES NASTY FORM OF PNEUMONIA AND THEIR PREVENTION AMONG THE CHILDREN IN ALMATY CITY
Resume: According to the WHO 2015 global cause of death among children under 5 years of age is 15% owned by pneumonia. The main causative agents of pneumonia in children, first of all viruses, bacteria and fungi. Pneumonia caused by bacteria can be treated with antibiotics, but only 1/3 of patients can be treated with the appropriate antibiotics that is sensitive to the irritant.
In Almaty city, there are some adverse environmental factors: the lack of air circulation, not favorable geographical location (located at the bottom of the mountain), production factories and heating boilers, and the traffic jam, etc., and the abundance of the social factor, of the population, children disease from low-income families
Prevention of pneumonia first of all is immunization, nutrition, increasing the literacy population and, most importantly, to eliminate environmental factors.
Keywords: pneumonias, their most frequent causes, prevention
