CC BY
2ЭОК 372.881.111.1
АГЫЛШЫН Т1Л1Н ОЦЫТУДА СЫН Т¥РГЫСЫНАН ОЙЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ЦОЛДАНУ ЖОЛДАРЫ
МАУКЕНОВА АЦН¥Р АРТЬЩБАЕВНА
Агылшын тiлi пэшшц мугал1м^ Жамбыл облысы, Сарысу ауданы, 0ндiрiс ауылы, Жарылкасын Отарбаев атындагы орта мектеп, ^азакстан Республикасы
Аннотация: мацалада агылшын тшн сын т^ргысынан ойлау технологиясыныц мYмкiндiктерiн пайдаланып оцытудыц ерекшелжтергне тоцталды. Сын тургысынан ойлау модулг мен жеке тулганыц сыни тYргыдан ойлауын дамытудыц шарттары свз болды. Агылшын тшн оцытуга сыни тYргыдан ойлау технологиясын енгiзу тшдж дагдыларды дамытуга цолайлы жагдай тугызып сонымен цатар оцушыларды сыни тYргыдан ойлау цабiлетi вте цажет болатын шынайы вмiрге дайындауга квмектесетн царастырылды.
Ктт свздер: орта мектеп, агылшын тш, сын тургысынан ойлау, рефлексия, дагды, модуль, ынта.
^аз1рп бшм беру жYЙесiнде к;огамныц даму децгей дэстYрлi бшм беруден инновациялык бшм беруге кешуд^ бiлiмдi ез бетшше мецгеруге жэне оны eзгермелi жагдайда пайдалана алатын жеке тулганы дамытуды камтамасыз етедi. Сондыктан бiлiм беру мазмунын жацарту заманауи бiлiм беру мекемесшщ кызмет багыттарыныц бiрi болып табылады. МуFалiмнiц басты максаты - бшм берудщ жаца моделiн куру, белгш бiр кeлемдегi бiлiм мен бшк даFдыларын мецгеру, оку-тэрбие процесiн уйымдастырудыц эртYрлi жаца эдiстерiн iздестiру, жаца технологияларды сабакта тиiмдi пайдалана бшу. Жаца технологияныц мYмкiндiктерi дидактика мен психологияда талданып, педагогикалык талаптарFа сай колданылуы керек. ^азiрri аFылшын тшн окыту жаца бiлiм беру технологиялары мен эдiстерiн колданудыц аркасында елеулi eзгерiстерге ушырады. Терец бiлiм алуFа ыкпал ететiн негiзгi куралдардыц бiрi - окушылардыц сыни турFыдан ойлауын дамыту. Бул когнитивтi кабiлет акпаратты есте сактаумен катар, оны маFыналы талдауFа, баFалауFа жэне эртYрлi контексттерде колдануFа мYмкiндiк бередi. АFылшын тшн окытуFа сыни турFыдан ойлау технологиясын енпзу тiлдiк даFдыларды дамытуFа колайлы жаFдай туFызады, сонымен катар окушыларды сыни турFыдан ойлау кабiлетi ете кажет болатын шынайы eмiрге дайындауFа кeмектеседi.
^OFам eмiрiндегi казiргi eзгерiстер экономиканыц, саясаттыц, элеуметтiк-саяси саланыц дамуы коFамдаFы негiзгi фактор болып табылатын жеке тулFаныц жалпы дамуына байланысты болмак. ^азiргi кезде окытудыц жаца педагогикалык технологияларын колдануды, жеке тулFаныц жан-жакты шыFармашылык турFыдан дамуына жол ашуды кeздеп отыр. Бул мiндеттердi жYзеге асырушылар бiлiм беру жYЙесiндегi кYPделi мэселелердi шешушi-кэсiби шеберлiгi жоFары устаздар. ЖоFары кэсiби педагогикалык кузiреттi муFалiмдерге койылатын талаптар коFам кажеттшгшен туындайды. Окыту мен тэрбиелеу YPДiсiнде оку каркынын жаксарту максатында жаца педагогикалык технологияларды колдану- заман талабы.
«Сыни турFысынан ойлау» уFымын белгiлi бiр идеяларды кабылдай отырып, оныц неге катысты екенш зерттеу, оларды жецiл септикалык ойларFа карсы коя бiлу, салыстыра алу, сол идеяларFа карсы кeзкарастармен тепе-тецдште устап зерттеу, оларFа сенiммен карау деп тYсiндiруге болады [1.35 б.].
Сын турFысынан ойлау децгейiндегi ойлау тек ересек адамдарFа, жоFары сынып окушыларына Fана тэн деп ойлау аса дурыс тYсiнiк емес. Жас балалардыц да бул жумысты дурыс уйымдастырFан жаFдайда eз даму децгешне сэйкес ойы шыцдалып, белгiлi бiр жетiстiктерге жетерi сeзсiз.
Сын турFысынан ойлау жобасыныц эдiс-тэсiлдерi окушыларды тынымсыз iзденiмпаздыкка баулиды. Баланыц еркiн де терец ойлауына, Yздiксiз жумыс жасауына жол
ашады. Окушыныц iзденiсi жемсаз болмак емес. ДэстYрлi бшм беру кезiндегi окушыны сын тургысынан ойлайтын окушымен салыстырганда нэтижесi жаксы болды.
Сын тургысынан ойлау - оку мен жазуды дамыту багдарламасы. Окушыны мугашммен, сыныптастарымен еркiн сейлесуге, niKip таластыруга, бiр-бiрiшц ойын тыцдауга, курметтеуге, езект мэселенi шешу жолдарын iздей отырып, киындыкты жецуге баулитын багдарлама.
Сын тургысынан ойлауды Yйрету Yшiн мына теменгi шаралар орындалуы шарт:
1) сын тургысынан ойлауды тудыру Yшiн уакыт керек;
2) окушыларга ойланып-толгануга, ойын ашык айтуга руксат беру;
3) эртYрлi идеялар мен пiкiрлердi кабылдау;
4) Yйрену барысындагы окушылардыц белсендi iс-эрекетiн колдау;
5) кейбiр окушылар тYсiп калган колайсыз жагдайларды эжуага айна-лдырмау;
6) окушылардыц бiр-бiрiшц жауабына жасаган сыныныц дэлелдi, дэйектi болуын талап
ету;
7) сын тургысынан ойлауды багалау.
Ал окушылардан осыган байланысты:
- сешмдшкпен жумыс жасау;
- бар ынтасымен окуга берiлу;
- пiкiрлердi тыцдау, курметтеу;
- ез пiкiрiн ашык бiлдiрудi талап ету кажет.
Тек сонда гана олар:
- мен осы мэселе туралы не ойлаймын?
- осы мазмуннан алган акпарат менщ бурынгы осы мэселе туралы бшепшме сэйкес пе?
- осы акпаратты Yйрене отырып мен бiрдеце жасай аламын ба?
- маган бул жаца ойлар, идеялар каншалыкты эсер еттi? деген сауалдар тещрепнде ойлауга Yйренедi [2.3 б.].
Сыни ойлау-езiндiк ойлау. Сыни ойлау - сурак коюдан жэне шешiмiн талап ететш проблемаларды айкындаудан басталады. Окушы езi сурак койып, шешiмiн езi айкындайды. Сыни ойлау- элеуметтiк ойлау, бiрлесе окыту идеясы. Максаты: Барлык жастагы окушыларга кез - келген мазмунга сын тургыдан карап, ею уйгарым бiр пшрдщ бiреуiн тацдауга, саналы шешiм кабылдауга сабактарга Yйрету. Бул багдарлама жаца буын окулыктарыныц талаптарын жYзеге асыруда, окушылардыц бшм децгешн кетеруде, балаларды шыгармашылыкка баулуга, ойларын еркiн айтуга, тез арада дурыс шешiм кабылдауга кемектесетiн бiрден - бiр тиiмдi технология. СТО технологиясын пайдаланатын эр устаз ез педагогикалык кызметiнде, окушы мен муFалiм арасындагы карым - катынаска деген де кезкарасыныц мYлдем езгергенiн байкайды.
Сыни ойлау сабагыныц курылымдык формуласы 3 кезецнен турады:
1Дызыгушылыгын ояту («кетр жасау», ой козгау) - Эвокация - кызу оку жумысымен шугылдануга кызыгушылыктыц оянуы. Бул кезецде муFалiм бурынгы бiлетiн бiлiмдерiн жаца материалмен уштастыруга жагдай жасайды. Сабактыц мазмунына сай алынган стратегиялар аркылы окушылардыц ойы шыцдалып, аршылады. Сабакка белсендшп, ынта - жiгерi артады. Бул кезецде муFалiм жаца акпаратты таныстырады. Такырып бойынша жумыс жасауга итермелейд^Тацдап алынган стратегияларга байланысты ез безмен бiлiм алуга кемектеседi.
II. Магынаны таныту (магынаны ажырату) - Реализация- окып жаткан такырыптардыц кажетiн тYсiну. Магынаны тану кезецi негiзгi кезец сондыктан окылып жаткан материалдыц кажеттшгш тYсiндiредi.
III. Ой-толганыс (рефлексия, жаца бшм курастырылады) - Рефлексия - тужырымга келу, корытындылау, жаца бiлiмдi бекiту. Бул багдарламаныц корытынды Yшiншi кезецiнде Yйренгенiн саралап, салмактап ой елегшен еткiзедi, бiлiмдi бекiтедi. Окушылар осы кезецде ез шыгармашылыктарын керсете алады. Эзiне жэне сыныптастарына сын кезбен карайды. Эздерiн багалайды. Окып, бшгендерш таразылайды.
Сын тургысынан ойлау стратегиясы бойынша жYргiзiлетiн жумыста окушылардыц:
1. 0з бетшше тужырым жасау, корытындыга келу.
2. ¥ксас кубылыстар аркылы арасынан тиiмдiсiн тацдай бiлу.
3. Проблеманы шеше бiлу.
4. Пiкiр таласты журпзе бiлуге кабылетi калыптасады.
Сын тургысынан ойлаудыц мацыздылыгыныц нэтижесi.
1. Эдю тYрлерi.
2. Белсендi практикалык ю-эрекетте болуы.
3. Баскалармен карым-катынас жасай бшу, коргай бiлу.
4. ^ажет болса ез кез-карасын езгерту.
5. Топтык тужырымга келе бiлу.
6. Топ алдына шыгып ез тужырымын айта бiлу.
Сыни ойлау - адам емiрiнiц бiр саласы. Себеб^ бул философия адамдарга кептеген жолдар мен шешiмдер iшiнен мацызды эрi пайдалы екенiн, тек кажеттi акпараттарды гана жинактап, жаца бiлiмдi бурынгыдан ажырата алуга кемектеседi.
^ай замандарда да мектеп когамныц элеуметтiк, экономикалык жэне мэдени салаларындагы езгерiстерге икемделш отырган. Эр кезецге сай окыту теориялары, окыту Yдерiсiн уйымдастыру мэселелерi де езгерiп, жаца сураныстарга жауап берердей бешмделген.
Сын тургысынан ойлауды дамыту окытудыц жацартылган багдарламасындагы сабактарда аса кажеттi мэндi, мацызды эрекет болып табылады. Дэл осы кезецде Yйренушi не Yйренгенiн саралап, салмактап, оны кандай жагдайда, калай колдану керектiгiн ой елегiнен еткiзедi. Белсендi тYPде ез бiлiмiн Yйрену жолына кайта карап, езгерiстер енгiзедi. Ойлауга тиiмдi етуге лайыкталган "Бес жолды елец", "Венн диаграммасы", "Еркiн жазу", "Семантикалык карта", сиякты стратегиялар эр сабактыц ерекшелiгiне, ауыр-жецiлдiгiне карай лайьщтала колданылады. Олар окушылардыц бiр-бiрiмен ой алмастыруын, ой тYЙiстiруiн камтамасыз етедi. Эр окушы ез шыгармашылыгын керсете алады [3.74 б.].
Б.А.Тургынбаева «Сын тургысынан ойлауды жYзеге асыру Yшiн темендегiдей шарттар орындалуы кажет» деп керсеткен:
✓ Сын тургысынан ойлауды тудыру Yшiн уакыт керек.
✓ Окушыларга ойланып -толгануга, ойын ашык айтуга руксат беру.
✓ Эр тYрлi идеялар мен пiкiрлердi кабылдау.
✓ Yйрену барысындагы окушылардыц белсендi iс-эрекетiн колдану.
✓ Кейбiр окушылар тYсiп калган колайсыз жагдайларды эжуага айнадырмау.
✓ Окушылардыц бiр - бiрiнiц жауабына жасаган сыныныц дэлелд^ дэйектi болуын талап ету.
✓ Сын тургысынан ойлауды багалау.
Ал окушылардан осыган байланысты:
- сешмдшкпен жумыс жасау;
- бар ынтасымен окуга бершу;
- пiкiрлердi тыцдау, курметтеу;
- ез пшрш ашык бiлдiрудi талап ету кажет. Тек сонда гана окушылар:
- Мен осы мэселе туралы не ойлаймын?
- Осы мазмуннан алган акпарат мешц бурынгы осы мэселе туралы бшепшме сэйкес пе?
- Осы акпаратты YЙрене отырып мен бiрдеце жасай аламын ба?
- Маган бул жаца ойлар, идеялар каншалыкты эсер етп? деген сауалдар тецiрегiнде ойлауга YЙренедi.
Окушыныц окуга деген кызыгушылыгы артады, ужымда жаксы карым-катынас калыптасады, саналы тэртiп орнайды.
СТО технологиясы - бшм берудщ сапасын арттырудагы тиiмдi жоба. Ол Yшiн окытушы сабактыц максатын нактылап, оган шы^армашылык тургыдан келiп, окушыныц бiлiмдiлiк, тэрбиелiк жагынан кызыгуын артrырып,оныцой-eрiсiн дамытуда аянбай e^e^re^i кажет. Осы тэжiрибeнi СТО технологиясы да устанады. СТО муFалiм мен окушыныц арасындагы карым-катынас. МуFалiм бул жаFдайда танымдык iс-эрeкerтi уйымдастыратын ужымдык ютердщ уйткысы болFандыктан, окушылардыц шыFармашылыFы мен танымдык бeлсeндiлiгiн арттырады. Сын турFысынан ойлау нeгiзiндe к¥PылFан сабакта тек жаксы окитын окушылар Fана бeлсeндi жумыс iстeп кана коймай, барлык баланыц дамуы Yшiн колайлы жаFдай туFызып, кабiлeri жеткен жерге дешн ецбек eтуi ойластырылса, эр окушыныц о^а деген кызыFушылыFы артатыны даусыз. Сондай ак «Сын турFысынан ойлау» технологиясына нeгiздeлгeн сабак окушыныц ой-eрiсiн дамытып, жан-жакты, терец бшм алуына жаFдай жасап кана коймай, окушы бiрдe баскаFа кемектессе, бiрдe басканыц кeмeгiн e3i алады. Окушы бiлiмдi ез iздeнiсiмeн, ез бшктшпмен алады, iскeрлiк даFдылары калыптасып, артады. СТО баFдарламасы нeгiзiндe eткiзiлгeн сабактар окушыныц такырыпты толык мeцгeруiнe, e3 бeтiншe жумыс жасауына жэне уакыт Yнeмдeгe eтe ыцFайлы. Бул технологияны пайдалану жеке тулFаныц ойлау кабшетш дамытуFа, эстетикалык тирбие, коммуникативтiк кабцлеттерцн шыцдауFа, колайлы шeшiм кабылдай алуFа, ец бастысы, бiлiм сапасын арттыруFа нeгiз болады.
Нэтижeсiндe:
- окушы еркш сeйлeп, e3 ойын жасканбай айтуFа Yйрeнeдi;
- жуппен, топпен жумыс ютей отырып, бiрiн-бiрi сыйлауFа, шeшiмi табылмай жаткан мэсeлeнi акылдасып шешуге умтылады;
- бiрiн-бiрi окытуFа жэне дамытуFа Yйрeнeдi;
- жаFымды карым-катынаска бeйiмдeлeдi;
- ойы саралаетан, дарынды, шыFармашыл тулFа калыптасады.
Сыни турFыдан ойлау - акпаратты баFалау, оныц кYшri жэне элсiз жактарын аныктау, эртYрлi кeзкарастарды талдау жэне непзделген шeшiм кабылдау кабiлeri. Ол талдау, интерпретация, салыстыру, синтез жэне корытынды жасау сиякты даFдыларды камтиды. АFылшын тiлiн Yйрeну контeкстiндe бул мэтiндeрдi тeрeцiрeк тYсiнугe Fана емес, сонымен катар мэдени жэне тшдш айырмашылыктарды сыни баFалауFа, мэлiмдeмeлeрдi тYсiндiругe жэне аFылшын тiлiндe eз пiкiрiцiздi бiлдiругe кeмeктeсeдi. Кiшi жэне Yлкeн балалар бул жумысты дурыс уйымдастырса, олардыц даму дeцгeйiнe сай ой-eрiсiн шыцдап, эр жастаFы окушыларды кез келген мазмуета сыни турFыдан карап, eкi пiкiрдiц бiрiн тацдап, саналы шeшiм кабылдауFа Yйрeтeдi. Сыни турFыдан ойлаудаFы «сыни» тeрминi тeрiскe шы^ару рeтiндe сипатталмайды, ол рефлексия барысында мацызды мэсeлeлeрдi талкылауды, мeцгeрiлгeн тэжiрибe бойынша рефлексияны бiлдiрeдi. Бiздiц заманымызда балалардыц дамыFан rулFа болып, ой-eрiсi кYштi болуы мацызды жэне кажет. «Сын rурFысынан ойлау технологиялары» сабактарында кeлeсi шараларFа кeцiл бeлiнeдi:
- Сыни турFыдан ойлауды дамыту уакытты кажет eтeдi.
- ОкушыларFа ойлануFа, алацдауFа жэне eз ойын ашык айтуFа мYмкiндiк бeрeдi.
- ЭртYрлi идеялар мен пiкiрлeрдi кабылдау.
- Окушылардыц оку барысында бeлсeндi болуын камтамасыз ету.
- Кeйбiр окушылардыц жауаптары мен сындарыныц дэлeлдi жэне дэйект болуын талап
ету.
Сыни турFыдан ойлауды мецгеру Yшiн мынадай касиеттер болуы керек:
- ЖоспарлауFа дайын болу;
- Бeйiмдeлу (баска адамдардыц идеяларын кабылдау кабiлeтi);
- Табандылык (киын тапсырмаларды кeйiнгe калдырмау);
- Жаксы rYсiну (eзiнiц жэне баскалардыц пiкiрiн устану);
- Компромисспк кeлiсiмдi iздeу [4,11 б.].
Жеке туетаныц сыни турFыдан ойлауын дамытудыц шарттары:
- Сыни тургыдан ойлау тэжiрибесiн жинактауга уакыт пен мYмкiндiк беру;
- Окушылардыц ойлауына жагдай жасау;
- ТYрлi идеялар мен пiкiрлердiц пайда болуына мYмкiндiктер тугызу;
- Оку-тэрбие процесшде окушылардыц белсендiлiгiн колдау;
- Эрбiр окушы сыни тургыдан ойлауга кабшетп;
- Окушыны ез пiкiрiн айтуга ынталандыру жэне ез пiкiрiн багалау [5, 85 б.].
Сын тургысынан ойлау модулi бойынша сабак 3 кезецге белшген.
1. ^ызыгушылыкты ояту.
2. Магынаны тану.
3. Ойды ынталандыру.
^ызыгушылыкты ояту казiргi жэне еткен бiлiмiн, карастырылып отырган мэселе бойынша окушыныц не бшетшш, не айта алатынын, ойлау, ойын жетюзе бiлуiн уштастыруда. Оку YPДiсiнде окушы жацаша ойлауга, окуга, сейлеуге, талкылауга, ез пiкiрiн айта алады. Пэнге деген кызыгушылыкты ояту кезещшц тагы бiр максаты - баланыц белсендiлiгiн арттыру. Бул жаца технология баланы белсендi эрекеттер аркылы бiлiм алуга жэне карым-катынаста бiрлескен диалог кура отырып, ез бетшше шешiм кабылдауга YЙретедi.
Магынаны тану кезещнде окушы жаца акпаратпен танысады, муFалiм сурак-жауап аркылы ез бетшше жумыс жасай отырып, жатты^уларды орындауFа баFыттайды. Бул жYЙенiц бiр ерекшелiгi - кез келген акпарат жан-жакты тексерiлгеннен кейiн кабылданады. Екiншi ерекшелiгi, бiлiм эдетте жеке емес, топтык немесе ужымдык талкылау туршде алынады. Ойлау кезецiнде окушы алFан бiлiмдерiн корытып, ажыратып, бiлмегенiн сурауFа дайындалады. Бул кезецде жаца сабакты тYсiну Yшiн жаца такырыпты алды^ы такырыппен уштастыра бiлу даFдысы калыптасады. Мунда олар ез ойларын ашык, еркш айта алады, сабак барысында бiр-бiрiнiц кателерi туралы айтады, жаксы касиеттерiн бiледi, бiр-бiрiне тiлектерiн айтады. Окытудыц бул кезецiнде окушылар бiр-бiрiнен YЙренедi, жуппен жумыс iстеуге YЙренедi. МуFалiм баланыц ерекшелiктерiн байкап, олардыц ез бетiнше дамуы мен окуFа деген KызыFушылыFын арттыруFа жаFдай жасауы керек. АFылшын тiлiн Жамбыл облысы, Сарысу ауданы, Эндiрiс ауылы, Жарылкасын Отарбаев атындаFы орта мектебiнде сыныптар арасында «Бес кадам талдау жэне дэлелдеу эдiсi» сыни турFыдан ойлау технологиясы бойынша эксперимент жYргiздiк. Ол «Талдау мен дэлелдеудш бес кадамы» тэжiрибесiнiц мектепте орындалу барысы туралы есеп бершш отырды. Тэжiрибенiц максаты: «Сынып окушылары арасында бес кадамдык талдау жэне дэлелдеу эдiсi аркылы аFылшын тiлiн окытуFа сыни турFыдан ойлау технологиясын енгiзу.
Тэж1рибе барысы: 1. Алдын ала дайындык. 2. Тэжiрибе басталар алдында бiлiм децгешне карай эр сыныпка бейiмделген сабак жоспары курылды. 3. АFылшын тш муFалiмдерi бес кадамдык эдiстi сабакка енпзу бойынша эдiстемелiк усыныстар алды. Окушыларды аFылшын тiлiндегi акпаратты сыни турFыдан тYсiнуге ынталандыратын талдау, дэлелдеу жэне рефлексия даFдыларын дамытуFа басты назар аударылды. 4. Эдiстеменi жузеге асыру кезецдерiнде сабакты негiзгi кезецге белдш
- Акпарат жинау;
- ОкушыларFа талдау Yшiн олардыц бiлiм децгейiне сэйкес мэтшдер, бейне немесе аудио материалдар усыну.
Мысалы, иллюстрациялары бар карапайым мэтiндер, кYPделiрек тртнускалык макалалар мен TED Talks пайдаланылды.
Сыни талдау: окушылар дэлелдердiц ^шт жэне элсiз жактарын аныктауFа арналFан сурактарды пайдаланып акпаратты талкылады жэне корытындылады. Бул кезецде олар непзп фактiлердi аныктауды жэне материалдардыц мазмунын тYсiндiрудi YЙрендi. ОкушыларFа талкыланатын такырып бойынша ез пiкiрлерiн бiлдiру усынылды.
Бул пiкiрдi мэтiннен немесе бейнежазбадан мысалдар аркылы дэлелдеп, корыту керек болды. Окушылар топтык пiкiрталастарFа жэне шаFын дебаттарFа катысты, онда олар ез
позицияларын корFады жэне баскалардыц пiкiрлeрiн даулады. Бул пшрталас оку даFдыларын дамытуFа ^ме^еси.
Рефлексия: Пiкiрталастардан кeйiн окушылар пшрталас нэтижeсiндe eз пiкiрлeрi калай eзгeргeнiн жэне кай дэлелдер ец сeнiмдi болFанын талдай отырып, рефлексиялык эссе немесе шаFын жазбалар жазды. Окушылар тюрталаска бeлсeндi катысты, бiрак алFашкы кезецде кeйбiрeулeргe аFылшын riлiндe eз пiкiрлeрiн айту киынFа сокты. Кешн муFалiмнiц колдауымен олар «Мeнiц ойымша», «себебЬ» сиякты тYЙiндi сeз тсркестерш мeцгeрiп, карапайым диалогтарFа катыса алды.
Рефлексия нeгiзгi децгейде erтi: окушылар Yлгiлi eрнeктeрдi пайдаланып 3-4 шйлем жазды. Дорыта келе, окушылар непзп сыни талдау жэне дэлелдеу даFдыларын дамыта бастады. Окушылар такырыпка кызы^ушылык танытты, эсiрeсe мектепте компьютeрдi пайдаланудыц оц жэне тeрiс жактарын талкылады. «Не жаксы?» сиякты талдау сурактары. жэне «Не жаман?» такырыпты терещрек тYсiнугe кeмeктeсri. Окушылардыц пiкiрлeрi карапайым тшмен айтылды, бiрак олар технологияныц оку процeсiнe калай эсер ететш туралы хабардар eкeнiн кeрсerтi. ^орытынды: окушылар сыни талдаудыц нeгiзгi даFдыларын ойдаFыдай игeрiп, дэлeлдi пiкiрлeр айта бшдь
Окушылар eз ойларын фактшерге CYЙeнe отырып жeткiзу, мэсeлeлeрдi дэлeлдi тYрдe талкылау даFдылары калыптастырды.
Рефлексиялык эсселер мэселеш терец тYсiнудi ^рсет-п жэне окушылардыц дамуыныц ыктимал салдарын талдауда жeriлгeндiгiн кeрсerтi. Баланыц кYPдeлi такырыптарды талкылауFа дайын eкeндiктeрiн ^рсете отырып, тiлдi мецгеру жэне сыни турFыдан ойлау кабiлerтeрiнiц жоFары децгешн кeрсerтi.
1. Райысов У.Сын турFысынан ойлау технологиясы, -Алматы, 2009.
2. Калмыков Т.С. Саморегуляция деятельности школьника и формирование активности
личности. М., 2006. -412 с.
3. Данилов М.А. Роль начального обучения в умственном и нравственном развитии человека. -М., 2010. -3- изд., 321 с.
4. Стрезикозин В.П. Виды обобщения в обучении. - М.,Педагогика, 2012. - 412 с.
5. Махмудов М.Н. Самостоятельная работа учащихся. - Казань, 2013, -240 с.
6. Раченко И.П. Активность личности в обучении. - Вестник высшей школы, 2007.
ЭДЕБИЕТТЕР
