УДК 616.915 DOI: 10.24412/2790-1289-2024-4-38-46
МРНТИ 76.29.50
2023-2024 ЖЫЛДАРЫ АЛМАТЫ ЦАЛАСЫНДА ЦЫЗЫЛШАНЫЦ КЛИНИКАЛЬЩ-ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЬЩ СИПАТТАМАСЫ
Р. С. Идрисова1, С. Н Хохуля1, Г. К. Азнаметова1, А. А. Сапарбекова2, Н. В. Кулик1*
1 «^азакстан-Ресей медициналык университет» МЕББМ, ^азакстан, Алматы 2 Алматы каласыныц балалар жукпалы аурулар ауруханасы, ^азакстан, Алматы
*Корреспондирующий автор
Ацдатпа
Балаларды кызылшага карсы вакцинациялаудыц эдеттегi кYнтiзбесiне карамастан, ковидтен кейiнгi кезецде кызылшамен сыркаттанушылыктыц жогарылауы, ауыр агым жэне eлiм жагдайлары байкалды.
Бул жумыстыц максаты - осы инфекция бойынша эпидемиологиялык жагдайдыц нашарлау-ын кeрсететiн кызылша клиникасыныц болжаушыларын аныктау.
Материалдар мен эдютер. 2023-2024 жылдары Алматы к. балалар калалык клиникалык жукпалы аурулар ауруханасы ауруханасына жаткызылган наукастарда кызылша жагдайлары ретроспектива талданды.
Нэтижелер. 2023-2024 жылдардагы кызылшаныц эпидемиологиялык жэне клиникалык керЫсш талдау казiргi уакытта кызылша I - 2103 (19 %), II - 3752 (34 %) жэне III - 3082 (28 %) жас топтарында басым басым болатын эртYрлi жас топтарындагы балаларда тиркелгенш кeрсеттi. Соцгы
2 жылда кызылша ауруыныц ауыр агымы байкалады, эсiресе I - 2059 (19 %), II - 3677 (34 %) жэне III - 3022 (28 %) жас топтарындагы балаларда. ¥лдар - 4637 (54 %) жагдай кыздарга караганда жиi ауырады-3973 (46 %). Цызылшаныц жиi кездесетш аскынулары-пневмония, отит медиасы, диарея, менингит жэне энцефалит жагдайлары.
Цорытындылар. Цызылшаныц ауыр тYрлерi I, II, III топтагы балалар арасында басым бол-ды. Жогары сыркаттанушылык пен ауырлыктыц себебi вакцинацияныц жеткiлiксiздiгi немесе оныц болмауы болды. Осылайша, вакцинация кестесш 1 жылдан бастап жэне эпидемиялык кeрсеткiштер бойынша eмiрдiц 9 айынан бастап катац сактау кажет. Тэуекел топтарын - фондык аурулары, даму акаулары, созылмалы аурулары бар балаларды, сондай-ак Мектепке дейiнгi жэне мектеп мекемелерiндегi балаларды вакцинациялау усынылады.
Tyüw свздер: цызылша, балалар мен жасвстргмдер, вакцинация, эпидемиология, цызылшаныц агымы, цызылшаныц асцынуы
К1ркпе
Цызылша (Morbilli) интоксикация, ка-таральды жэне экзантемамен бiрге жYретiн циклдiк агымы бар классикалык ауа - там-шы инфекциясы екенi белгiлi. Инфекция ан-тропонозды, кeзi ауру адам. 1 жастан 8 жаска дейiнгi балалар жш ауырады. Вакцинацияга дейiнгi кезецде кызылша кец таралган жэне iс жYзiнде бул мiндеттi инфекция болды. 0лiм 50 % жеттi. 0лiмнiц себебi пневмония, Кореядан
кейiнгi энцефалит, диарея болды. 1956 жылы вакцинацияныц енriзiлуiмен сыркаттанушылык тeмендедi, eлiм-жiтiм дерлiк жойылды [1]. 2000 жылдан бастап Батыс елдерiнде, Ресейде 2010 жылга карай кызылшаны жою жоспарланган болатын, алайда соцгы жылдары эртYрлi ел-дерде, соныц iшiнде Цазакстан Республика-сында кызылшаныц eршуi кайта тiркелдi. 2017-2018 жылдары Цазакстан Республика-сында кызылшамен сыркаттанушылык жеке-
леген жагдайларга дешн темендедь Бул рет-те 1 жастан 5 жаска дешнп балалар ауырган. 5 жастан аскан балалар ете сирек ауырады [2-8] эпидемиологиялык жагдай 2020 жылы, сондай-ак 2023-2024 жылдары езгердi. ^азiрri уакытта аурудыц ершуi тiркелуде, олардыц айтарлыктай таралуы, ерте балалык шакта жэне ересектерде тiркелуi, сондай-ак ауыр тYрлердщ, аскынулардыц жэне елiмнщ пайда болуыньщ кебеюi тYрiнде айкын ерекшелiктерi бар.
Бул жумыстыц максаты-осы инфекция бойынша эпидемиологиялык жагдайдыц на-шарлауын керсететш кызылша клиникасыныц болжаушыларын аныктау.
Материалдар мен эдктер
2023-2024 жж. Алматы каласыныц ШЖ^ «Балалар калалык клиникалык жукпалы ауру-лар ауруханасы» (эрi карай - Б^КЖАА) КМК клиникалык базасыныц деректерi бойынша 0-18 жас аралыгындагы кызылшаныц 10886 жагдайына ретроспектива зерттеу жYргiзiлдi.
Косу критерийлерг. 0-ден 18 жаска дейiнгi кызылшаныц расталган жагдайлары бар наукастар, орташа жэне ауыр.
Алып тастау критерийлерг кызылшаны зертханалык растамасыз жэне баска жукпалы аурулармен ауыратын наукастар.
Нэтижелер
2023-2024 жж. 0-ден 18 жаска дешнп кызылша диагнозымен ауруханага жаткызылган пациенттер арасында Алматы к. Б^КЖАА статистикалык деректерiне ретроспективтi талдау жYргiзiлдi. Алматы к. Б^КЖАА деректерi бойынша 2023-2024 жж. барлык жас топтарындагы балалар арасында кызылшамен сыркаттанушылыктыц жалпы керсеткiшi п=10 885 адамды курады. 2023 жылы - 8610 (79 %), 2024 жылы - 2275 (21 %) бала ауруханага жаткызылды, бул 2023 жылмен салыстырганда 4 есе аз, бул кызылшамен ауырган балалар арасында да, вакцинациямен камтылгандар арасында да Табын иммунитетш дамытумен байла-нысты болуы мYмкiн (диаграмма 1).
2023 ж.
2024 ж.
Диаграмма 1. 2023-2024 жылдардагы МГКБ деректерi бойынша балалардагы кызылшамен
сыркаттанушылык керсеткiштерi
Дерекквз: авторлармен цурастырылган
ДД¥ жас классификациясына сэйкес пациенттер 6 топка белшдг I (0-1 г.), II (1-3 л.), III (3-7 л.), IV (7-11 л.), V (11-15 л.) жэне VI (15-18 л.).
1-кестеге сэйкес, 2023 жылы улдар арасында кызылша ауруы - 4637 (54 %) кыздардыц керсетюшшен - 3973 (46 %) жогары. Сонымен катар, улдар арасында кызылша ауруыныц ец кеп саны II - 1625 (19 %) жэне III - 1361 (16
%) жас топтарына, кыздарда II - 1313 (15 %) жэне III - 1175 (14 %) сэйкесшше келедi. 2024 жылы улдар арасында кызылша ауруыныц жишп - 1232 (54 %), кыздар - 1043 (46 %) бол-ды, бул кыздарга караганда 189 жагдайга кеп. 2023-2024 жж. IV - 1171 (11 %), V - 469 (4,3 %) жэне VI-301 (3 %) жас топтарында кызылша ауруыныц темендеу YPДiсi байкалды, бул осы жаска дешн вакциналардыц 2 дозасын алумен
байланысты болуы мYмкiн, сондыктан вакцина- ККП вакцинасыныц екi дозасын алу кажет. дан кейiнгi туракты иммунитеттi дамыту Yшiн
Кесте 1. 2023-2024 жж. Алматы к. Б^КЖАА деректерi бойынша кызылшасы бар балаларды эртYрлi жас топтарында гендерлiк белу (N=10885)
Жас тобы 2023 жыл (N=8610) 2024 жыл (N=2275)
е э е э
I (0-1 жыл) 785 (9 %) 750 (8,7) 314 (14 %) 254 (11 %)
II (1-3 жылдар) 1625 (19 %) 1313 (15 %) 440 (19 %) 374 (16 %)
III (3-7жылдар) 1361(16 %) 1175 (14 %) 276(12 %) 270 (12 %)
IV (7-11 жылдар) 504(6 %) 490 (5,6 %) 108(5 %) 69 (3 %)
V (11-15 жылдар) 202(2 %) 171 (1,9 %) 52(2,2) 44 (1,9)
VI (15-18 жылдар) 160(1,8 %) 74 (0,8) 42(1,8) 25 (1 %)
Барль^ы: 4637 (54 %) 3973 (46 %) 1232 (54%) 1043 (46 %)
Дерекквз: авторлармен цурастырылган
Соцгы 2 жылдагы 2-кестеге сэйкес (2023-2024) эр тYрлi жастагы балалар арасында кызылша ауруыныц есу YPДiсi гана емес, сонымен катар осы инфекцияныц ауыр агымы да байкалды. Мэселен, 2023 жылы N= 8610 пациентке I топта - 1498 (18 %), II топта - 2873
(34 %) жэне III топта - 2480 (29 %) аурудыц ауыр тYрлерi аныкталды. 2024 жылы аурудыц ауыр тYрлерi I топта басым болды - 561 (25 %), II топта - 804 (36 %) жэне III топта-542 (24 %) сэйкесiнше N= 2275 пациентте.
Кесте 2. 2023-2024 жж. Алматы к. Б^КЖАА ШЖ^ КМК деректерi бойынша кызылшамен ауыратын наукастарды аурудыц ауырлыгы бойынша эртYрлi жас топтарында белу (N=10885)
Жас тобы 2023 ж. (п=8610) 2024 ж. (п=2275)
Орташа ауыр формалар Ауыр форма Орташа ауыр формалар Ауыр форма
I (0-1 жыл) 37 (16 %) 1498 (18 %) 7 (2,3 %) 561 (25 %)
II (1-3 жылдар) 65 (28 %) 2873 (34 %) 10 (3,3 %) 804 (36 %)
III (3-7жылдар) 57 (25 %) 2480 (30 %) 5 (1,6 %) 542 (24 %)
IV (7-11 жылдар) 28 (12 %) 966 (11 %) 3 (1 %) 181 (8 %)
V (11-15 жылдар) 19 (8 %) 354 (4 %) 4 (0,1 %) 91 (4 %)
VI (15-18 жылдар) 24 (10 %) 209 (2 %) 1 (0,3 %) 66 (3 %)
Барлы^ы: 230 (3 %) 8380 (97 %) 30 (1,3 %) 2245 (98 %)
Дерекквз: авторлармен цурастырылган
кызылшаныц клиникалык керiнiстерi эр тYрлi, 3-кестеде олардыц iшiнде ец кеп кездесетiндерi керсетiлген Алматы к. Б^КЖАА 2023-2024 жж. жогарыда сипатталгандай, соцгы 2 жылда кызылшаныц басым ауыр агымы байкалады, осындай керiнiстердiц бiрi-пневмония - 831 (7,6 %) жагдай, пневмониядан кейiн iшек синдромы 10 (0,09 %), отит медиасы - 2 (0,02 %), менингит - 2 (0,02 %) жэне энцефалит -1 (0,009 %).
кызылшаныц клиникалык керiнiстерi
эр тYрлi, 3-кестеде олардыц шшде ец кеп кездесетiндерi керсетiлген Алматы к. Б^КЖАА 2023-2024 жж. жогарыда сипатталгандай, соцгы 2 жылда кызылшаныц басым ауыр агымы байкалады, осындай кершютердщ бiрi-пневмония - 831 (7,6 %) жагдай, пневмониядан кешн шек синдромы 10 (0,09 %), отит медиасы - 2 (0,02 %), менингит - 2 (0,02 %) жэне энцефалит -1 (0,009 %).
кызылшаныц аскынуы жукпалы аурудыц кез-келген кезещнде дамуы мYмкiн.
Кесте 3. 2023-2024 жылдардагы БЦКЖАА мэлiметтерi бойынша эр тYрлi жастагы кызылшаныц клиникалык кeрiнiстерi (N=10885)
Клиникалык квр1н1стер 2023 2024 Барлыгы
Цызылша+пневмония 652 179 831 (7,6%)
Цызылша + отит медиасы 2 0 2 (0,02%)
Цызылша + iшек синдромы 7 3 10 (0,09%)
Цызылша+ менингит 1 1 2 (0,02%)
Цызылша + энцефалит 1 0 1 (0,009%)
Аскынусыз кызылша 230 30 260 (2,4%)
Аскынулары бар кызылша 7717 2062 9779 (89%)
Дерекквз: авторлармен цурастырылган
Этиологиялык факторга байланысты кызылша вирусынан туындаган кызылшаныц накты аскынулары (бастапкы спецификалык) жэне баска коздыргыштардан туындаган спецификалы; емес (кайталама). Даму мерзiмдерi бойынша аскынулар ерте жэне кеш болып бeлiнедi (пигментация кезещнде дами-ды).
Ец жиi кездесетiн аскынулардыц бiрiм -пневмония, кeбiнесе жедел отит медиасы, синусит дамиды, сонымен катар кератоконьюнкти-вит, асказан^шек жолдарыныц аскынулары да-муы мYмкiн. Ауыр аскыну-кызылша энцефалитi (менингоэнцефалит), ол бертпе пайда болганнан кейiн 4-5 ^н iшiнде немесе одан кешн дамиды, ауыр агыммен жэне колайсыз (eлiмге экелетiн) нэтиженщ жогары каушмен сипатталады.
Талкылау
Айта кету керек, дэстYрлi тYPде кызылша казiргi уакытта I - 2103 (19 %), II - 3752 (34 %) жэне III - 3082 (28 %) жас топтарында басым басым болатын эртYрлi жас топтарындагы бала-ларда тiркеледi. Соцгы 2 жылда аурудыц ауыр тYрлерi де байкалады, эсiресе I 2059 (19 %), II - 3677 (34%) жэне III - 3022 (28 %) жас топтарында. ¥лдар - 4637 (54 %) жагдай кыздарга караганда жиi ауырады - 3973 (46 %).
Цазакстан Республикасыныц ¥лттык егу кYнтiзбесiне сэйкес кызылшага карсы вакцинация екi рет жYрriзiледi: бiрiншi доза eмiрiнiц 1215 айында, екiншiсi 6-7 жаста енriзiледi [13-15]. IV - 1171 (11 %), V - 469 (4,3 %) жэне VI - 301 (3 %) топтарында кызылша ауруыныц темен керсетюштерш байкай отырып, осы жас топтарында вакциналардыц ею дозасын алу I, II жэне III вакциналардыц 1 дозасына караганда вакци-надан кейiнгi иммунитеттi жаксартуга ыкпал
етп деген корытынды жасауга болады топтар. Сондыктан, кызылша ауруы жогары топтарда: I-2103 (19 %), II-3752 (34 %) жэне III - 3082 (28 %), вакцинация кестесш катац сактау керек жэне егер кызылша пайда болса, вакцинаныц бiрiншi дозасын алу Yшiн жасын 9 айга дейiн темендету немесе косымша иммундау кажет фондык ауру-лар, даму акаулары, созылмалы аурулар, сондай-ак инфекцияныц ыктимал ошагымен топта тыгыз жэне узак байланыста болатын мектепке дейiнгi жэне мектеп мекемелерiнiц балалары сиякты кауiп тобындагы адамдарда кызылша-кызамык-паротиттыц екiншi дозасы.
ЦР-да кызылшага карсы вакцина кызылша-кызамык-паротит (эрi карай -ЦЦП) тiрi аралас вакцинасымен жYргiзiледi, вакцина ете тиiмдi жэне ДД¥ макулдаган [9-15]. Эдебиеттерге сэйкес, Испаниядан алынган зерттеу, егу мэртебесi туралы акпарат 863 жагдайга кол жетiмдi болды (барлык жагдайлардыц 87,3 %); жагдайлардыц 76,6 % (661/863) вакцинацияланбаган, 9,4 % (81/63) ЦЦП вакцинасыныц бiр дозасын алган жэне жагдайлардыц 14,0 % (121/863) ею немесе одан да кеп дозаны алган. Зерттеушшер ересектердегi аурушацдыкка назар аударады, олар Денсаулык сактау мамандары мен бала ^^мшдеп адамдардыц аурушацдыгыныц артканын атап етп. Жалпы, испан авторларыныц тюршше, вакцинаныц кем дегенде бiр дозасын алган адамдарда ауру негурлым колайлы тYPде жYредi [1].
ЦР тэжiрибесi бойынша, 2015 жылы кызылшаныц eршуi кезiнде, эсiресе студенттер арасында кызылшага карсы вакцинаны колдану тшмдшп кeрсетiлдi. Балалар арасында ауру жагдайларын талдау кезiнде, казакстандык зерттеу деректерi бойынша, балалар арасында
кызылша вакцинацияланбаган балаларда неме-се вакцинаньщ 6ip дозасын гана алган балаларда тiркелдi.
^ызылша ауыр респираторлык жэне неврологиялы; аскынуларды тудырады. Терi бeртпесi пайда болганнан кешн 4-12 кYн еткен соц шамамен 1/1000 наукаста мидыц жарты шарларында, дщшде жэне мишыкта де-миелинизация ошактарымен сипатталатын жедел таралган энцефаломиелит (Odem) да-миды. Вакцинацияланган балалар, эдетте, кызылша дамыган кезде де, кызылшадан кейiнгi энцефалиттi дамытпайды. Бул ретте, морфологиялы; тургыдан Кореядан кешнп ОДЭМ ОЖЖ-нщ типтiк кец таралган фокаль-ды демиелинизациясымен жYредi, бiрак мундай энцефалиттщ ауырлыгы баска кызылшалык емес этиологияныц ОДЭМ-нен жогары [9; 10].
^орытындылар
2023-2024 жылдардагы Алма-ты к. ШЖ^ Б^КЖАА КМК клиникалык базасыныц деректерi бойынша 0-ден 18 жаска дейiнгi балалар арасындагы кызылша жагдайларын ретроспективтi зерт-теу 2023 жылмен салыстырганда 2024 жылы сыркаттанушылыктыц айтарлыктай тeмендегенiн керсетп, бул балалар ара-сында ужымдык иммунитеттщ жэне сэттi вакцинацияныц дамуын кeрсетуi мYмкiн. Алайда, осыган карамастан, соцгы екi жылда кызылшаныц ауыр тYрлерiмен сыркаттанушылыктыц eсуi байкалды, эаресе I, II жэне III жас топтары сиякты жас топтарда.
¥лдар арасындагы ауру кыздарга караганда жогары болды жэне аурудыц ец жогары децгеш 7 жаска дейiнгi топтарда болды. Клиникалык кeрiнiстердi талдау керсеткендей, кызылша ^п жагдайда аскынулармен, ец алды-мен пневмониямен жYPдi, бул емдеу мен алдын-алуга мукият карауды кажет етедi.
Вакцинацияланбаган немесе вакцинаныц тек бiр дозасын алган балаларга ерекше назар аудару керек, eйткенi олар аурудыц ауыр агымыныц жогары каупiне ушырайды. Вакцинация кестесшщ сакталуын бакылауды ^шейту мацызды, эсiресе кауiптi балалар арасында, соныц iшiнде фондык аурулары бар балалар мен балалар мекемелерше баратындар.
Осы деректерге CYЙене отырып, жас балалар арасында, эаресе аурушацдыгы жогары
топтарда косымша иммундауды карастыруды жэне инфекцияныц таралуын болдырмау жэне ауыр жагдайлардыц санын азайту максатында кызылшага карсы вакцинацияны белсендi жYргiзудi жалгастыруды усынуга болады.
Дереккездер tÍ3Ímí
1. López-Perea N., Fernández-García A., Echevarría J. E., de Ory F., Pérez-Olmeda M., Masa-Calles J. Measles in Vaccinated People: Epidemiology and Challenges in Surveillance and Diagnosis in the Post-Elimination Phase. Spain, 2014-2020 // Viruses. - 2021. - Vol. 13(10). - P. 1982. - DOI: 10.3390/v13101982.
2. Шайзадина, Ф.М., Брицкая, П.М., Омарова, А.О., Кошерова, Б.Н., Жанкалова, З.М. Проблемы диагностики и лечения заболеваний желудочно-кишечного тракта у детей // [Электронный ресурс]. - 2018. - http://repoz.kgmu.kz/ handle/123456789/79
3. Нажмеденова А. Г., Сыздыкова М. Б., Амире-ев С. А. Эпидемиологическая ситуация по кори и краснухе // Вестник КазНМУ. - 2016. - №1. -С. 140-143.
4. Paules C. I., Marston H. D., Fauci A. S. Measles in 2019 - Going Backward // New England Journal of Medicine. - 2019. - Vol. 380(22). - P. 21852187.
5. В Казахстане продолжается плановая и дополнительная вакцинация против кори [Электронный ресурс] // Министерство здравоохранения Республики Казахстан, 10 января 2023 [Web-сайт]. - URL: https://www.gov.kz/memleket/ entities/dsm/press/news/details/650940?lang=ru (дата обращения: 04.08.2024).
6. Корь в Казахстане: Обзор системы здравоохранения и анализ коренных причин вспышки 2019-2020 [Электронный ресурс] // UNICEF [Web-сайт]. - URL: https://www.unicef.org/ kazakhstan/media/8761/file (дата обращения: 12.08.2024).
7. Борьба с эпидемией кори в Казахстане [Электронный ресурс] // United States Agency for International Development [Web-сайт]. -URL: https://www.usaid.gov/ru/kazakhstan/news/ tackling-measles-epidemic-kazakhstan (дата обращения: 24.12.2024).
8. Горбунова И., Цвирова Т., Буркова Е. В России - рекордная за много лет заболеваемость корью, коклюшем, гриппом и менее
распространенными инфекциями. Объясняем, с чем связана вспышка [Электронный ресурс] // Если быть точным [Web-сайт]. - URL: https://tochno.st/materials/v-rossii-rekordnaia-za-mnogo-let-zabolevaemost-koriu-kokliusem-grippom-i-menee-rasprostranennymi-infekciiami-obieiasniaem-s-cem-sviazana-vspyska (дата обращения: 14.09.2024).
9. Bellini W. J., Rota J. S., Lowe L. E., Katz R. S., Dyken P. R., Zaki S. R., Shieh W. J., Rota P.
A. Subacute sclerosing panencephalitis: more cases of this fatal disease are prevented by measles immunization than was previously recognized // Journal of Infectious Diseases. - 2005. - Vol. 192(10). - P. 1686-1693.
10. Lam T., Ranjan R., Newark K., Surana S., Bhangu N., Lazenbury A., et al. A recent surge of fulminant and early onset subacute sclerosing panencephalitis (SSPE) in the United Kingdom: An emergence in a time of measles // European Journal of Paediatric Neurology. - 2021. - Vol. 34. - P. 43-49.
11. Тимченко В. Н., Чернова Т. М., Бублина О.
B., и др. Корь у детей раннего возраста // Детские инфекции. - 2015. - № 14. - С. 52-58.
12. Hambrosky J., Kroger A., Wolfe Ch. Measles // Pink Book: Course Textbook. - 13-еизд. - 2015. -
C. 209-228.
13. Казанцев А. П., Волжанин В. М. Корь // Руководство по инфекционным болезням / Под ред. Ю. В. Лобзина, К. В. Жданова. - Санкт-Петербург: Фолиант, 2023. - С. 322-329.
14. Топтыгина А. П., Мамаева Т. А. Динамика синтеза и циркуляции субклассов специфических IgG при иммунном ответе на вакцину против кори, краснухи, эпидемического паротита // Российский иммунологический журнал. - 2019. - Т. 13 (22), №1. - С. 78-85.
15. Saidov H. Sh., Tirkashev O. S. Study ofthe effect of measles vaccination on the epidemic process of the disease // Web of Scientist: International Scientific Research Journal. - 2023. - Vol. 4(1). -P. 560-565.
References
1. López-Perea, N., Fernández-García, A., Echevarría, J. E., de Ory, F., Pérez-Olmeda, M., Masa-Calles, J. (2021). Measles in Vaccinated People: Epidemiology and Challenges in Surveillance and Diagnosis in the Post-Elimination Phase. Spain,
2014-2020. Viruses, 13(10), 1982. DOI: 10.3390/ v13101982.
2. Shayzadina, F.M., Britskaya, P.M., Omarova, A O., Kosherova, B.N., Zhankalova, Z.M. (2018). Problems of diagnosis and treatment of gastrointestinal diseases in children [Website] http://repoz. kgmu.kz/handle/123456789/79. (In Russian).
3. Nazhmedenova, A. G., Syzdykova, M. B., Amireev, S. A. (2016). Epidemiologicheskaya situ-aciya po kori i krasnuhe. Bulletin of KazNMU, 1, 140-143. (In Russian).
4. Paules, C. I., Marston, H. D., Fauci, A. S. (2019). Measles in 2019 - Going Backward. New England Journal of Medicine, 380(22), 2185-2187.
5. V Kazahstane prodolzhaetsya planovaya i dopolnitel'naya vakcinaciya protiv kori. Ministry of Health of the Republic of Kazakhstan, January 10, 2023 [Website]. Retrieved August 4, 2024, from https://www.gov.kz/memleket/entities/dsm/press/ news/details/650940?lang=ru. (In Russian).
6. Kor' v Kazahstane: Obzor sistemy zdra-voohraneniya i analiz korennyh prichin vspyshki 2019-2020. UNICEF [Website]. Retrieved August 12, 2024, from https://www.unicef.org/kazakh-stan/media/8761/file. (In Russian).
7. Bor'ba s epidemiej kori v Kazahstane. United States Agency for International Development [Website]. Retrieved October 14, 2024, from https:// www.usaid.gov/ru/kazakhstan/news/tackling-mea-sles-epidemic-kazakhstan. (In Russian).
8. Gorbunova, I., Cvirova, T., Burkova, E. V Ros-sii - rekordnaya za mnogo let zabolevaemost' kor'yu, koklyushem, grippom i menee raspros-tranennymi infekciyami. Ob"yasnyaem, s chem svyazana vspyshka. Если быть точным [Website]. Retrieved September 14, 2024, from https://toch-no.st/materials/v-rossii-rekordnaia-za-mnogo-let-zabolevaemost-koriu-kokliusem-grippom-i-me-nee-rasprostranennymi-infekciiami-obieiasniaem-s-cem-sviazana-vspyska. (In Russian).
9. Bellini, W. J., Rota, J. S., Lowe, L. E., Katz, R. S., Dyken, P. R., Zaki, S. R., Shieh, W. J., Rota, P. A. (2005). Subacute sclerosing panencephalitis: more cases of this fatal disease are prevented by measles immunization than was previously recognized // Journal of Infectious Diseases, 192(10), 1686-1693.
10. Lam, T., Ranjan, R., Newark, K., Surana, S., Bhangu, N., Lazenbury, A., et al. (2021). A recent surge of fulminant and early onset subacute scleros-
ing panencephalitis (SSPE) in the United Kingdom: An emergence in a time of measles. European Journal of Paediatric Neurology, 34, 43-49.
11. Timchenko, V. N., CHernova, T. M., Bublina, O. V., i dr. (2015). Kor' u detej rannego vozrasta. Childhood infections, 14, 52-58. (In Russian).
12. Hambrosky, J., Kroger, A., Wolfe, Ch. Measles. (2015). Pink Book: Course Textbook, 13th edition, 209-228.
13. Kazancev, A. P., Volzhanin, V. M. Kor' (2023). Rukovodstvo po infekcionnym boleznyam / Pod
red. Lobzina, YU. V., ZHdanova, K. V. - Saint-Petersburg: The folio, 322-329. (In Russian).
14. Toptygina, A. P., Mamaeva, T. A. (2019). Din-amika sinteza i cirkulyacii subklassov specificheskih IgG pri immunnom otvete na vakcinu protiv kori, krasnuhi, epidemicheskogo parotita. Russian Journal of Immunology, 13 (22), 1, 78-85. (In Russian).
15. Saidov, H. Sh., Tirkashev, O. S. (2023). Study of the effect of measles vaccination on the epidemic process of the disease. Web of Scientist: International Scientific Research Journal, 4(1), 560-565.
КЛИНИКО-ЭПИДЕМИОЛОГИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА КОРИ
В Г. АЛМАТЫ В 2023-2024 ГГ.
Р. С. Идрисова1, С. Н. Хохуля1, Г. К. Азнаметова1, А. А. Сапарбекова2,
Н. В. Кулик1*
1 НУО «Казахстанско-Российский медицинский университет», Казахстан, Алматы 2Детская инфекционная больница города Алматы *Корреспондирующий автор
Аннотация
Несмотря на существующий рутинный календарь вакцинации детей против кори, в постковидный период отмечалось повышение заболеваемости кори, со случаями тяжелого течения и летальности.
Цельюнастоящейработыявляетсяопределениепредикторовклиникикори,свидетельствующих об ухудшении эпидемиологической ситуации по этой инфекции.
Материалы и методы. Ретроспективно анализировались случаи кори у больных, госпитализированных в ДГКИБ г. Алматы за 2023-2024 гг.
Результаты. Анализ эпидемиологической и клинической картины кори в 2023-2024 гг. показал, что в настоящее время корь регистрируется у детей разных возрастных групп, с преимущественным преобладанием в I - 2103 (19 %), II - 3752 (34 %) и III - 3082 (28 %) возрастных группах. За последние 2 года отмечается тяжелое течение заболевания кори, особенно у детей I - 2059 (19 %), II - 3677 (34 %) и III - 3022 (28 %) возрастных групп. Мальчики - 4637 (54 %) случаев заболевают чаще девочек - 3973 (46 %). Наиболее частыми осложнениями кори являются пневмония, средний отит, диарея, а также отмечались случаи менингита и энцефалита.
Выводы. Тяжелые формы кори преобладали среди детей I, II, III групп. Причиной высокой заболеваемости и тяжести являлись неадекватная вакцинация или её отсутствие. Таким образом, необходимо строго соблюдать график вакцинации начиная с 1 года и ранее по эпидемическим показаниям начиная с 9 месяцев жизни. Целесообразно вакцинировать группы риска - дети с фоновыми заболеваниями, пороками развития, хроническими заболеваниями, а также дети из детских дошкольных и школьных учреждений.
Ключевые слова: корь, дети и подростки, вакцинация, эпидемиология, течение кори, осложнения кори
CLINICAL AND EPIDEMIOLOGICAL CHARACTERISTICS OF MEASLES
IN ALMATY IN 2023-2024
R. S. Idrisova1, S. N. Khokhulya1, G. K. Aznametova1, A. A. Saparbekova2, N. V. Kulik1*
1 «Kazakh-Russian Medical University» NEI, Almaty, Kazakhstan 2 Children's Infectious Diseases Hospital of Almaty *Corresponding author
Annotation
Despite the existing routine calendar of vaccination of children against measles, there was an increase in the incidence of measles in the post-covid period, with cases of severe course and mortality.
The purpose of this work is to determine the predictors of the measles clinic, indicating a worsening of the epidemiological situation of this infection.
Materials and methods. The cases of measles in patients hospitalized in the DGKIB in Almaty for 2023-2024 were retrospectively analyzed.
Results. An analysis of the epidemiological and clinical picture of measles in 2023-2024 showed that measles is currently registered in children of different age groups, with a predominance in I - 2103 (19 %), II - 3752 (34 %) and III - 3082 (28 %) age groups. Over the past 2 years, there has been a severe course of measles, especially in children of age groups I - 2059 (19 %), II - 3677 (34 %) and III - 3022 (28%). Boys -4637 (54 %) cases are more common than girls - 3973 (46 %). The most common complications of measles are pneumonia, otitis media, diarrhea, and cases of meningitis and encephalitis have also been reported.
Conclusions. Severe forms of measles prevailed among children of groups I, II, III. The reason for the high incidence and severity was inadequate vaccination or lack thereof. Thus, it is necessary to strictly follow the vaccination schedule starting at 1 year and earlier for epidemic indications starting at 9 months of life. It is advisable to vaccinate risk groups - children with background diseases, malformations, chronic diseases, as well as children from preschool and school institutions.
Keywords: Measles, children and adolescents, vaccination, epidemiology, measles course, measles complications
АВТОРЛАР ТУРАЛЫ
Идрисова Раушан Салимовна - профессор, медицина гылымдарыныц докторы, Цазакстан-Ресей медицина университетшщ балалар жасындагы жукпалы аурулар курсыныц мецгерушю, Цазакстан, Алматы к.; e-mail: [email protected]
Азнаметова Гузель Кимовна - медицина гылымдарыныц кандидаты, Цазакстан-Ресей медициналык университетшщ балалар жасындагы жукпалы аурулар курсыныц окытушысы, Цазакстан, Алматы к.; e-mail: [email protected]
Хохуля Сергей Николаевич - Цазакстан-Ресей медициналык университетшщ балалар жасындагы жр;палы аурулар курсыныц ага окытушысы, Цазакстан, Алматы к.; e-mail: [email protected] Кулик Наталья Васильевна - магистрант, 2 жыл оку, инфекционист, Цазакстан-Ресей медициналык университетшщ балалар жркпалы аурулары курсыныц окытушысы, Цазакстан, Алматы к.; e-mail: [email protected]
Сапарбекова Акмаржан Амрекуловна - дэр^ер инфекционист, Алматы каласындагы балалар жрпалы аурулар ауруханасыныц 6 бeлiмше мецгерушiсi; e-mail: [email protected].
ОБ АВТОРАХ
Идрисова Раушан Салимовна - д.м.н.,профессор, заведующая курсом детских инфекционных болезней Казахстанско-Российского медицинского университета, Казахстан, Алматы; e-mail: [email protected]
Азнаметова Гузель Кимовна - к.м.н., преподаватель курса детских инфекционных болезней Казахстанско-Российского медицинского университета, Казахстан, Алматы; e-mail: guzel_ [email protected]
Хохуля Сергей Николаевич - старший преподаватель курса детских инфекционных болезней Казахстанско-Российского медицинского университета, Казахстан, Алматы; e-mail: [email protected] Кулик Наталья Васильевна - магистрант 2 года обучения, врач инфекционист, преподаватель курса детских инфекционных болезней Казахстанско-Российского медицинского университета, Казахстан, Алматы; e-mail: [email protected]; ORCID:0000-0003-0733-3273 Сапарбекова Акмаржан Амрекуловна - врач инфекционист, заведующая 6 отделением в Детской инфекционной больнице г. Алматы; e-mail: [email protected].
ABOUTAUTHORS
Idrisova Raushan Salimovna - professor, doctor of medical sciences, head of the course of childhood infectious diseases at the Kazakh-Russian Medical University, Kazakhstan, Almaty; e-mail: raushan. [email protected]
Aznametova Guzel Kimovna - candidate of medical sciences, teacher of the course of childhood infectious diseases at the Kazakh-Russian Medical University, Kazakhstan, Almaty; e-mail: guzel_aznametova@ mail.ru
Khokhulya Sergey Nikolaevich - senior lecturer of the course of childhood infectious diseases at the Kazakh-Russian Medical University, Kazakhstan, Almaty; e-mail: [email protected] Kulik Natalya Vasilievna - master's student 2 years of study, infectious disease specialist, teacher of the course of children's infectious diseases at the Kazakh-Russian Medical University, Kazakhstan, Almaty; e-mail: [email protected]; ORCID:0000-0003-0733-3273
Saparbekova Akmarzhan Amrekulovna - infectiousdisease doctor, head of department6 at the Children's Infectious Diseases Hospital in Almaty; e-mail: [email protected].
MYddrnep цацтыгысы. Авторлар осы мацалада ашуды талап ететт мYдделер цацтыгысыныц жоцтыгын кврсетед1.
Авторлардъщ цосцан Yлесi Барлыц авторлар тужырымдаманы эз1рлеуге, нэтижелердг орындауга, вцдеуге жэне мацала жазуга тец Yлес цосты.
Авторлар бул материал бурын жарияланбаган жэне басца баспаларда царалмаганын мэл1мдед1. Царжыландыру. Жоц
Мацала тYстi:27.10.2024ж. Жариялауга цабылданды:6.12.2024ж.